Donderdag
1 Januari
N°. 1,
134" Jaargang.
1891.
BUITENLAND,
i
Middelburg 31 December.
18 9 0,
I
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
IJs en de koude.
en iB
(urge
Algemeen Overxicht.
Illlllll l lll IK.SÜII COURANT.
Thermometer* Agenten te Vlissingen P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KrtriningenF. T. d. Peul, te ZierikzeeA. C. dl Mooij, te TholenW. A. Adrertentlën
Middelburg 31 Dec. »m. 8 n. 12 gr. van Niiuwiïhuijzbn en te TerneusenM de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te één nur
m. 12 n. 23 gr., av 4 u. 25 gr F. advertentie-bureau s van Nligh ft Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinpanie, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht O wind. ootaagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compignie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. s jj d$s avonds nog worden opgenomen
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel
i
In het leven der menschen en volkeren
is de toekomst, wat op den oceaan de horizont
is ruim kan men den blik om zich slaan
en duidelijk het komende zien naderen.
Grootsche dingen maalt zich onze fantazie
af, maar klein en nietig is de werkelijkheid.
et trotsche vaartuig, dat wij op den breeden
waterspiegel meenden te herkennen, blijkt
™en visscherssloep, als het den oever nadert.
1 'anneer wij een nieuw jaar binnentreden,
verwachten wij reuzenschreden te zetten op
den weg der beschaving en aan het einde
den blik terugwerpend op het afgeloopen
tijdperk bemerken wij nauwelijks dat de
wereld éen stap voorwaarts heeft gedaan
naar het einddoel. Eén jaar in de wereld
geschiedenis is gelijk aan een duizendste
seconde in het leven der ééndagsvliegen.
Jaar in jaar uit spoedt heen, uiterlijk
eenvormig in zijn gebeurtenissen, niettemin
elk zijn eigen karakter dragend. Welke
karaktertrekken dan het afgeloopen jaar
onderscheiden Mag men 1890 niet nog
meer den 1889 bet jaar der arbeiders
beweging bij uitnemendheid noemen
lieer dan door de staatkunde werd deze
korte tijdruimte in den schakel der eeuwen
beheerscht door het arbeidersvraagstuk, door
de sociale kwestie. Zelfs de machtig
ste souverein ouder de Europeesche vorsten,
zich. bewust van de ekenen des tijds, zag
men in dit reeds daarom zoo merkwaardig
jaar socialist worden. Keizer Wilhelm,
hij zij idealist of dweper of autocraat in zijn
iiait of wat waarschijnlijker: een meng
sel van deze drie te zamen hij is het voor
al, die aan 1890 zijn bijzonder karakter
schonk. 's Keizers rescripten, die in Febru
ari 11. zulk een algemeene verrassing wekten,
tijn terecht door kardinaal Manning, een
■iet minder verlicht priester als keizer
Wilhelm een denkend monarch, genoemd
de verstandigste en waardigste daad van
eenig souverein van onzen tijd. Aangewak
kerd door het ijverig streven van den jou gen
Duitschen keizer en op diens initiatief zon
den de Voornaamste Europeesche staten
gedelegeerden naar een conferentie, waar
geen politieke kwestib'n, geen verdeeling
van grondgebied behandeld werden en aan-
eiding gaven tot veel getwist en onderlingen
baat, doch waar overleg werd gepleegd ter
verbetering van het lot der arbeidende klassen
Een internationale conferentie bijeen
geroepen door de regeeringen ter ver
betering van het levenslot der arbeiders
wie had dit een jaar geleden durven
vo" rspellen
ven goed als de regeeringen tootlt de
katholieke kerk te begrijpen, dat hervormiDg,
verbetering in de maatschappelijke verhou
dingen een dringende noodzakelijkheid is.
Ook zjj maakt aanspraak op een werkzaam
aandeel ifi een vredelievende oplossing der
Sociale kwestie. Na de Berlijnsche arbeid-
bonösrentife in Maart volgde in September
het internationale katholiek-sociale congres
te Luik, waar een groot aantal leden
der hoogere geestelijkheid, priesters en aan
zienlijke katholieken beraadslaagden over
de middelen, waardoor de ellende der nood-
ijdende klassen in onze maatschappij is op
e jffen* Het was ook thans de Britsche kar
dinaal Manning, die door zijn veelbesproken
schrijven aan het congres de katholieke kerk
den weg wees, welken zij moet inslaan,
indien zij waarachtig mede wil werken aan
den grootsche arbeid tot verbetering van het
lot der werklieden en haar taak getrouw
wil blijvenhulp te verleenen aan de
Ijdeuden, Van een eendrachtig eameufnnn
van kerk en staat verwacht deze vrijzinnige
priester een hervorming van den maatschap-
pelijken toestand.
Waar de regeeringen en de kerk uit
welbegrepen eigenbelang of uit ontwaakt
rechtvaardigheidsgevoel meer belangstel
ling in bet alles beheerschend vraagstuk
van den dag begonnen te ontwikkelen en
zich bewust werden, dat het de plicht van
den staat is den economisch zwakke tegen
den sterkere te beschermen, zaten de naast
betrokkenen evenmin stil. In het beginsel
van self helpdat langzaam maar zeker
onder de arbeidende klasse doordringt
vonden de werklieden hun grootste kracht
bij den strijd voor hun recht gedurende 1890.
Overtuigd dat alleen onderlinge samenwer
king hen leiden kan tot hun doeleen
men8chwaardig bestaan overeenkomstig den
arbeid, door hen verricht, sloten zij zich
nauwer aaneen. De grootsche manifestatie
op 1 Mei ten gunste van den arbeidsdag van
acht uren in bijna alle landen, bewijst hoe
nauw reeds de internationale band
ia tus8chen hen aangeknoopt en die hen sterk
maakt in hun strijd tegen de beerachende
en de hen overheerschende geldklasse.
Op de acht-uur-werkdag-manifestatie van
den len Mei, volgde nog in diezelfde maand
het internationaal mijnwerkers con
gres te Jolimont. In September vond het
congres der Britsche Trades Unions plaats,
dat dit jaar buitengewone beteekenis ver
kreeg doordat voor het eerst de zoogenaamde
unskilled labourers naast de oudere leden
vertegenwoordigd waren. Een nieuwe vrucht
van de in het vorig jaar met zoo gunstig
succes bekroonde werkstaking der Londensche
dokarbeidersKort daarop kwamen ook de
Belgische arbeiders tot een congres te Brussel
bijeen, waar men zich met eenparige
stemmen iu beginsel voor de algemeene
werkstaking verklaarde. Tegelijkertijd
vergaderden te Halle de Duitsche mijnwer
kers die eveneens de leuze getrouw
Arbeiders, vereenigt utot oprichting van
een algemeenen mijnwerkersbond besloten
Aan de lange reeks Europeesche congres
seD, welke zich gedurende dit afgeloopen
jaar met het arbeidersvraagstuk bezig hielden,
schaarde zich ten slotte nog de partijdag der
Duitsche sociaal-democraten in October te
Halle gebonden. Voor het eerst sedert de
opheffing der socialistenwet kwamen weder
de Duitsehe sociaal-democraten op hun
partijdag in het Duitsche rijk bijeen su met
verklaarbare overdrijving en vergefelijken
trots konden zij dit congres als het mach
tigste en meest imposante arbeidersparlement
dat ooit op Duitschen grond vergaderde,
begroeten.
Den len October hadden zij feest gevierd
dien dag had de uitzonderingswet, welke
hen tot paria's hunner omgeving maakte,
opgehouden te bestaande ketenen, die
hen jaren lang omkluisterd hadden, vielen
af. Niet langer een vogelvrijverklaarde
door de willekeur eener volijverige politie
gold van dien dag af ook weder het ge-
meene recht voor den Duitschen socialist.
Was het te Verwonderen dat hun eerste
groote bijeenkomst na de opheffing der
dwangwet, de partijdag te. Halle, door
gansch Europa met spanning werd gade
geslagen In strijd met de verwachting
en de hoop hunner vijanden handhaafden
de Duitsche sociaal-democraten de eenheid
binnen hun partijhoezeer ook hier even
als binnen elke partij twee lichtingen zich
openbareneen gematigde en een intrant
sigente. Te Halle zegevierde de eerste;
een splitsing in de partij werd door het
beleidvol optreden van Bebel en Liebknecht
verhoed en vol geestdrift en vol vertrouwen
in de toekomst keerden de gedelegeerden
naar hun woonplaatsen terug om met fris-
schen moed hun arbeid onder de verbeterde
tijdsomstandigheden te hervatten.
Deze opeenvolgende uitingen eener ont
wakende en met volharding strijdende de
mocratie, ge oegd bij nog zoo menige andere
hier niet hebaalde arbeiders-demonstratie
gedurende B90, Ieeren de regeeringen zon
der ophoud® vsht te slaan op es jrekervg
te houden met de eischen van den vierden
stand.
Werkstakingen in aite '<Avïcn van nijver
heid, zelfs herhaaldelijk in de Belgische
mijndistricten op grooter en kleiner schaal,
kwamen ook in het afgeloopen jaar voor»
Maar de arbeiders door hun leiders steeds
beter voorgelicht, beginnen ook bij bet ge
bruikmaken van dit tweesnijdend zwaard
te bewijzen, dat zij het nut van een uitste
kende discipline begrijpen. De arbeiders
democratie wil wetenschappelijk zijn, en zij
mag zich reeds verheugen in haar eigen
strategie.
Bljjkens het handboekje der Ned. Ger
kerken bedraagt het aantal dier kerken thans
282, over de verschillende provinciën verdeeld
als volgtGroningen 7, Friesland 67, Drenthe
en Overjjssel 17, Gelderland 34, Utrecht 28,
Noordholland 30, Zuidholland 73, Zeeland 17,
Noordbrabant en Limburg 9. Deze ljjst is
echter niet geheel volledig.
In deze gemeenten zgn werkzaam 103 pre
dikanten. terwjjl de professoren der vrjje uni
versiteit dr. G. H. J. W. Geesink, dr. A Kuyper
en dr. F. L. Rutgers, alsmede de em.-pred. A.
van Schelven >in den dienst des woords be
hulpzaam zijn." 32 dezer predikanten zijn aan
de vrjje universiteit gevormd.
In de vacante gemeenten arbeiden 78 oefenaars.
De heer dr J. J. van der Harst Jr te
Middelburg is benoemd tot gemeente-genees
kundige te Koudakerfce
-
x
Naar men ons uit St. Jansteen meldt heeft
de man, die op het Belgisch gehucht Het Kal
met een schot schroot in het been thuis kwam,
met den dood van den rijksveldwachter Adri-
aansen niets te maken. Hg was een strooper,
op wien door den bosohwacbter Landeghem was
geschoten.
Omtrent den dader of de daders van den moord
op Adriaansen men is nl. vast overtuigd
dat er van een ongeluk geen sprake is maar
wel van een misdaad is nog niets bekend.
Verder schrijft men ons
De rijksveldwachter Adriaansen was een man,
die, aan trouwe plichtsbetrachting, groote ge
matigdheid paarde. Hg bezat niets van dat
tirannieke, dat aan sommige politiemannen
eigen is en hen zoozeer gehaat maakt. Hg
vervolgde de overtredingen, waar hg ze consta
teerde, maar lokte ze niet uiten al werkte
hg als politiedienaar getrouw mede om de
wetten des lands te doen eerbiedigen, toch
zocht hg er zgne eer niet in om de justitie
jaarlgks met een wagenvoer processen-verbaal
over nietigheden lastig te vallen.
Hg had een aangenaam karakter en won
daardoor de achting van velenmaar daardoor
was hg ook vaak van te goed vertrouwen
tegenover beruchte personen.
Het mag misschien wel wat gewaagd heoten
dat hg slechts, met een jachtgeweer gewapend
's avond* naar den Prosper- of Lfunsapoldef^jg-
gegaan, zg bet Jan ook dichtbg de beWconde
kom sgner woonplaats.
Ren andere vraag is echtermoeten in
deze grensgemeenten rgkcveldwachters geheel
alléén nachtdienst doen? Zoo ia, dan ware
het gewenscht dat daarin verandering werd
gebracht. Of zal dit eerst gebeuren, wanneer
er nog eenige slachtoffers zullen gevallen zgn
Ten slotte uit ik de hoop dat van de alge
meene sympathie, welke men voor den overledene
koestert, big ken moge als straks een beroep op
de publieke liefdadigheid zal worden gedaan
in het belang van zgne ongelukkige vrouwen
kinderen.
zitten op de rivier in het gs bezet, o. a. een
in het Schaar van Ossenisse bg de witte boei
no. 18.
De heden morgen binnengekomen Harwich
boot Ipswich trachtte nog op te stoomen de
sloep van het Belgisch loodswezen, waarmede
de zeeloods moest werden afgehaald en de
binnenloods aan boord gebracht, ken wegens
den zwaren gsgang niet meer in de haven
komen en is met het stoomschip mede gevaren-
De boot is echter teruggekeerd en kwam weer
in de haven.
De vaart van en naar Antwerpen is dus
op het oogenblik gesloten en aan de schepen
worden geen loodsen meer verstrekt.
In de haven kwamen heden nog eenige
stoomschepen.
Uit Vlissingen schrgft men ons
De twee Dinsdag gemelde stoomschepen, die
met het ss. Berlijn genoodzaakt waren wegens
het vele gs op de rivier, alhier ter reede terug te
keeren, waren de A'sifco, komende van Valparaiso,
en de Samos van Hamburg.
De Berlin is heden morgeu naar zee vertrok
ken, vermoedelgk naar Bremerhaven, werwa»-'
ook vertrok het Duitsche stoomschip Buy- t-
schweig, dat heden morgen, komende van Austra
lië, op de reede is geweest.
De Aeko zal in de haven komen.
Drie vaa Antwerpen afkomende stoomschep
Als een bewgs der buitengewoon sterke vorst
in de laatste dagen meldt men ons uit Vlis
singen dat Dinsdag tegen den avond een der
bemanning van het Eugelsche schip R T B,
dat voor het gs aldaar binnen kwam, om niet
over de beide andere schepen te behoeven
heen te klauteren, eenvoudig op het gs stapte
en naar de Tonnenbrug wandelde, terwgl op
die plaats twee dagen te voren nog blank
water was en het zeewater in het dok wegens
bet sterke zoutgehalte slechts zeer zelden be
vriest. Het laatst was dit het geval tien
jaren geleden.
Zooals uit een annonce in dit nommer bt\jV.t
heeft ook de spoorboot het moeten opgeven
en is de reiB naar Zierikzee wegens gsgang
gestaakt.
Het gs heeft zich te Rotterdam op de
Maas, boven de bruggen, vastgezet. De kans
op een kermis op de Maas is dus nog niet
verkeken, en in verband daarmee verdient zeker
wel de aandacht de volgende aanteekening,
in het jaar 1845 als curiositeit te boek gesteld
en thans toevallig teruggevonden
Op den tweeden Kerstdag van '44 reed ik
op schaatsen de Maas uit naar Dordt. De dooi
viel in, en de rivier vertoonde blank water-
Maar opnienw kwam de vorBt en voor de
tweede maal in denzelfden winter raakte de
Maas vast, den 20en Februari. Den 18en Maart
vertoonde de thermometer 9*, en den 14sn, des
morgens te 8 uren, 6° Fahrenheit. Andermaal
passeerde men geregeld de Maas, totdat men
zich op 20 Maart, den eersten Paaschdag, de
aardigheid veroorloofde eieren te laten koken
en die op de rivier te g tan opeten. Daarna
viel met regen en zuidwestenwind de dooi in,
met zooveel kracht dat 's morgens te 10 uren
voor de stad de Maas geheel blank wster was.
Door het bestuur der gsolub Kralingen en
omstreken is aau den burgemeester van Rotter
dam j 825, en aan den burgemeester van Kra
lingen 875 overhandigd, met verzoek daarvan
eene extra-uitdeeling te doen aan de armen
hunner gemeente.
Naar aanleiding van een door eenige heeren
te Amsterdam opgevat idee om bg deze felle
koude in enkele gedeelten der atad gelegen
heden open te stellen, waar menschen, die zich
op straat bevinden en verkleumd zjjD, zicb
kunnen warmen, zgn voorloopig tot dit doel
door den wethouder van onderwjjs r<iUa ;wee
de Groote Wiitenburgerst»aat, gedurende de
Kerstvacantie afgestaan. De grucastiek-lokalen
in die scholen zgn verw^rmi, zoodat iedere
verkleumde een warm vertrek vindt.
In dezelfde stad is op de Prinsengracht
bij de Kerkstraat het li/A 6<s»onaen van een
arme bejaarde vrouw, welke was doodgevroren.
De ongelukkige had eenig brood in haar voor
schoot.
In het Vlaamsche dorp Thildonck heeft
de strenge vorst in plaats van ellende over
vloed gebracht. Op zekeren dag ontdekte een
knaap, langs het Lsuvensche kanaal gaande,
een aantal palingen in de bjjteB. Verstjjfd
van de kou lieten zg zich grgpen. Nauwelgks
was hg met zgn buit thuis gekomen of alle
man snelde naar het kanaal om nieuwe bijten
te maken als zg de bestaande reeds in bezit
zagen genomen. Met geheele schooien kwamen
de palingen er heen, zoodat niet een zonder
buit terug keerde. Er waren er die veertig
kilo's per dag vingen.
In den Rjjn heeft zich gisteren het gs
hg de Loreleyrots vastgezet.
jm. 26 j. met M. J. van Puffelen, jd. 26 j.
J. Rutgers, jm. 36 j. met M. J. C.Timmer-
inans, jd. 23 j.
r BevallenP. M. van de Ven, gep. Wouters,
z. J. M. Bugs, geb. Tilroe, z, M. P» Mullié,
geb. Glerum, z. G. S. de Jonge, geb. Van da
Lujjster, d.
OverledenC. F. Begars, wed* van H. C.
Schuurmans, 67 j. G. L. de Jager, ongeh. z. 76
j. L. I. G. Wessels, z. 15 m. C. J. Geldof, z. 9 ra.
Op een der eerste dagen in het nieuwe jaar
den 4en Januari, vinden in Frankrjjk de verkie
zingen voor den senaat plaats. Uit den aard
der zaak is de algemeene belangstelling voor
deze stemming niet zóo groot als wanneer h-
geldt de kamer te vernieuwen; de radicale
blikken met een medelijdend schouderophali n
op de vrjj dorre producten van le suffrage
restreint, in hun programma ten doode opga-
schreven, terwgl het groote publiek een hoog'
hartige onverschilligheid aan den dag legt ten
opzichte van het to be or not to be van de
vroede vaderen op het Luxembourg.
Bg de verkiezingen voor den senaat is di
conservatieven thans de eerste gelegenheid na
de uiteen spatting van het royalistisoh-Boula
giatisch bondgenootschap geboden, te bewjjci
in h-e-erre het hun ernst is met hun bett
gingen van adhaesie Ran de republiek. Op i
woorden moeten eindeljjk dê daden volgen.
Op het Hotel de Ville te Parjjs vergaderd
Zondag de senatoriale kiezers om kennis ts
nemen van de verklaringen der verschillende
candidaten. Onder dezen neemt de minister
president De Freycinet de eereplaats, die in
een lange rede zgn ci.ndidatuur door een li -
spraak op zgn staatkunde en de republiek ver
dedigde. Onder de banier der >nationale
verdediging" stelde de minister van oorlog
zich aan zgn kiezers voor, terwgl aan zjj?
zgde zich bevond Fréderio PaBiy, de apostel
des vredes, die eveneens een mandaat van de
Pargsche kiezers verlangde.
Met bjjzondere voldoening maken de gema
tigde republikeinsohe bladen melding van deze
«schitterende manifestatie" op het Pargsche
stadhuis, omdat èn kiezers èn candidaten zonder
uitzondering die oogenblikken alle radicale
gevoelens en sympathieën hat swjjgen hadden
opgelegd om allen als volslagen «opportunisten"
op te treden.
Vrg wat meer leven en beweging dan bg de
senaatsverkiezingen in Frankrgk zal bg da
aanstaande algemeene verkiezingen in Span
vallen waar te nemen. Eindelgk is het beslu
ot ontbinding der Cortes door de koning^,
regentes onderteekend en de datum der^éuwe
verkiezingen, die weder voor het krach
tens het algemeen stemrecht ^jen piMts bin
den, op 1 Februari bepaflj. De verkiesbare
senatoren worden dej^ Februari benoemden
de nieuwe Cortg- iniian gen gen Maart bjjeen-
komen»
^ra<utens de onder het ministerie Sagasta
"gebreide kieswet zgn thans in Spanje kie
iets voor de kamer van afgevaardigden alle
mannelijke Spanjaarden boven de 25 jaar, die
zich in het volle bezit van hun burgerljjke
rechten bevinden en ten minste twee jaar in
hun woonplaats zgn gevestigd.
Officieren, onderofficieren en soldaten zjjr
van het kiesrecht buitengesloten, zoolang >jj
zioh onder de wapenen bevinden. Een maar
regel, nuttig en verklaarbaar in het vaderland
der pronunciamentó's I
Van het stemrecht zgn bovendien verstoken
veroordeelden en bankroetiers, de belasting
schuldigen die achterstallig bleven in de be
taling en zjj, die in weldadigheidsstiohtingen
zgn opgenomen of aan de openbare liefdadig--
heid zgn vervallen. Onverkiesbaar zgn de
geestelgken; een niet minder prgzenswaardige
en nuttige voorzorgsmaatregel in het dorade
der katholieke priesters.
Welk vrjjzinnig karakter intusschen de nieuwe
kieswet moge dragen, zoo is het maar al te
waar, dat in Spanje, welken vorm ook het
stemrecht draagt, de verkiezingen steeds onder
een sterken druk van boven plaats vindes
waarbjj de oppositie-partgen weinig kans heb
ben éen afgevaardigden meer in de Cortes 4e
brengen dan het getal, bun door de regeerir-
toegekend. Waarschjjnljjk zal het thans even
eens zoo gaan, en de conservatieve heer Cas»-
vas een meerderheid verkrggen, g»1-
t. Niettemin zgn de libe
T&n zins faun positie,
ogen zjj een
V®'.-
