W oensdag 31 December. fï°. 307. 133* Jaargang. 1890* FEUILLETON. Advertentiën20 cent per regel JBI) abonnement lager Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 30 December. FONTLUCB, LEON DE TINSEAÜ. LETTEREN EN KUNST. WELBUGSCHE C01I1 NT. ÜM« courant ToracMJnt d a g 1Q k uiot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Fry s per kwartaal in Middelburg en per post franco t 2.- Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. thenaonetof. Middelburg 30 Dec. vm. 8 8 g>. a. 12 o 13 gr. av 4 tl. 13 gr F. Verw<>nb' O wind. Agenten te Vliss ingen: P. G. di Vit Mmtdaoh ft Zoon, te Goes: A. A. w. Bollahd, te Kruisingen: F. v. d. Prox, te Zierikiee: A. o. db Mooij te TholenW. A. tab AdTerteeMSe Natjwbijhttmkbb en te TerneuzenM. db Jonen. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te uur advertentie-bureau's van Nijsh Vab Dithab te Botterdam, db Gebb. Belief akte, te 's Gravenhage, en A. db la Mae Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zpn, willen Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daubb Cie., Joh* F. Jobbs, opvolger. »jj des avonds nog worden opgenomen Donderdag (Nleawjnarsdag) ver- ichyat «te mddelDurgaclie courant niet. Naar meer en meer blpkt achten de Stan daard zoowel als dr Schaapman beiden eene voortduring van het bondgenootschap hunner partjjen bjj de verkiezingen in 1891 wellicht neer goed mogelijk, indien maar eerst de le- gerwet goed en wel achter den rug en aange nomen is. De Vaderlander het orgaan van dr Brons veld schrijft nu »De heer Schaepman geeft kennelijk den moed nog niet op, om het verbond tusschen Boomschen en Calvinisten te handhaven. BeedB heeft hjj zelfs tegen den zin der regeering weten door te drjjven, dat de »Stedenwet" in Januari aan de orde van behandeling komt, en daarin heelt hjj kenneljjk gezocht eene zaak van ralliement. De verstrooide en morrende troepen moeten weer op éen punt samenkomen. >De Standaard heeft bovendien de oproerige Boomsche fractie eene les gegeven in staats- mantwjjsheid. »En wat de legerwet betreft wjj hebben de zedeljjke overtuiging, dat de heer Schaepman er alreeds iets op gevonden heeft, om haar zoo al niet ter zpde te stellen, haar dan toch zoo onschadeljjk mogelijk te maken. »In elk geval staat het voor hem vast, dat het bondgenootschap met de Calvinisten kan bleven voortbestaan, wat er ook gebeure met het voorstel tot persoonlijken dienstplicht." Het D. v. Z. H. meldt dat het niet juist is dat de Hooge raad ook over de kwestie in wiens naam recht moet worden gesproken, eenige beslissing zou hebben genomen. Het iB ook ongegrond dat de Hooge raad zou hebben beslist dat de ambtenaren voortaan trouw moeten bljjven zweren aan den Koning. Ieder rechterljjk college heeft voor zich zelf te be slissen aan wien (Koning of Koningin) trouw moeten worden gezworen door hen, die voor dat college den ambtseed als rechterlijk ambte naar euzoovoort moeten afleggen. Evenzoo ichrjjft het Weekblad van het Recht, dat sr op wijst hoe de Hooge raad in deze geen advies aan de regeering heeft gegeven, om de eenvoudige reden dat hjj daarom niet gevraagd is. Een advies van regeeringewege kwam ook niet te pas, nadat de regeering reeds door daad en woord van haar gevoelen om trent deze nieuwe eedsvraag had doen bljjken. Men leze verder de Laatst* berichten omtrent de heden gehouden zitting der Eerste kamer. Staatscommissie van arbeids-enquête. Door een staatscommissie wordt een onderzoek in gesteld omtrent de maatschappelijke toestan den der arbeiders, de verhoudingen tusschen werkgevers en arbeiders in de verschillende Uit het Fransch. VAK Onderwijl "praatte miss Kinsley met Bertrand als met een ouden schoolmakker. Zjj was op het biljart gaan zitten in een eenigszins mannelijke houdingen onder haar japon, van wit Chineesch krip, zag men twee smalle, maar wel wat lange voeten uitkomen, die, in zwart zjjden kousen en verlakte schoenen met gespen gestoken, zachtjes heen en weder schommelden. Onder het rooken eener cigarette, tusschen twee partjjen in, zei zjj tot haar me despeler: .Vindt gij tante niet mooi? Het is wanhopigWel twintigmaal zjjn mjjne aanbid ders verliefd op haar geworden; maar zjj heeft slechts twee duizend dollars in het jaar, en als men haar vraagt, zegt zjj dat zjj haar fortuin alleen voor haar toilet noodig heeft. Dat schrikt, zooals gjj begrjjpen kunt, vele mannen af. .Maar hoe maakt zjj het dan nu?" vroeg Fontlnee die de logica zelf was, .want nu moet Bjj toch nog andere onkosten bestrjjden, die giet minder noodzakelijk z^n dan baar toilet?" bedrjjven, en den toestand van fabrieken en werkplaatsen met het oog op de veiligheid en de gezondheid der arbeiders. De commissie zal thans een aanvang ma ken met haar onderzoek ten aanzien van de stoom- en paardentramwegen. Allen, die over hiermede verband houdende toestanden nit eigen ervaring inlichtingen meenen te kunnen geven, worden verzocht uiterljjk Donderdag 15 Jan. 1891, bg ongefrankeerden brief, onder het adres Staatscommissie van arbeids-enquête, 's Gravenhage, hunne namen en woonplaatsen mede te deelen, met beknopte opgave van de onderwerpen, waaromtrent zjj de commissie meenen te kunnen inlichten. St.-Ct Ook de ministers van financieën en oorlog verleenen deze week geen audiëntie. Bjj kon. besluit is in zjjnen rang overgeplaatst bp het wapen der infanterie van het leger in Ned.-Indië, de 2e-luit. L. G. de Lagh, van het 7e reg. infanterie. Bp beschikking van den minister van bin- nenlandsche zaken is tydeiyk in dienst gesteld als oeconoom bp 's rjjks veeartsenyschool te Utrecht, J. C. Feun aldaar. De benoemde kap.-luit. ter zee A. G. Elles, gedetacheerd bp het dep. van marine, toege voegd aan den chef der afdeeling personeel, wordt met den 1 Jan eevol van die detachee ring ontheven en vervangen door den luit. ter zee der le kl. J. Cardinaal. De kiesvereeniging Burgerplicht te Amsterdam behandelde Maandagavond het in de vergadering van 21 October jl. aangehouden voorstel van vpitig leden om het lidmaatschap van de Liberale Unie op te zeggen, benevens de daar omtrent in die vergadering voorgestelde motie en het daarover uitgebracht prae-advies van hh. afgevaardigden ter Liberale Unit. De conclusie van dat preadvies luidde dat naar de zienswpze van die afgevaardigden aan neming van het voorstel tot afscheiding op dit oogenblik niet vereenigbaar is met het belang der liberale party. Die conclusie werd ten slotte met algemeen e (76) stemmen op drie na aangenomen. Vooraf was een voorstel om het debat over het voorstel der 50 leden en de beslissing daar over aan te houden tot na de periodieke ver kiezingen in 1891 op dezelfde wpze verworpen. Aan het slot der vergadering bracht de heer Martin Wolff nog even de jongste gemeente- raads-verkiezing ter sprake en de houding, door Burgerplicht, of liever door haar bestuur, ten dien aanzien aangenomen. Daarbp was meende hp de onlangs in het reglement der vereeniging aangebrachte wpziging dat ook candidaten van andere richting kunnen gesteld worden een onding gebleken, en vroeg hp of het bestuur wellicht niet voor nemens was, om een voorstel te doen, het oude reglement weer van kracht te verklaren. De voorzitter gaf als zpn gevoelen te kennen, dat de jongste gemeenteraadsverkie zing met de reglementswpziging niets te maken had. De sociaal-democraten toch (ongetwpfeld .0, sedert mpne moeder gestorven is, en zp mp tot zich genomen heeft, betaal ik hare reiskosten; dat is niet meer dan billpk, daar ik haar tot reizen noop." Na een behoorlpk aantal cigarettes en ca ramboles, keerde het tweetal in het salon terug. Flora kon geen vpf minuten stil zitten, tenzp men haar het hof maakte en Bertrand scheen niet gestemd-om te flirten. Zp trokken van den eenen kant van het vertrek naar den anderen, alsof zp in het salon van een groot hotel waren, bekeken de albums en haalden de portefeuilles met teekeningen door elkaar. Ook de piano kreeg een beurt; het jonge meisje speelde een stuk van een wals, Bert rand een oude Fransche romance, waarvan hp met zooveel gevoel de eenvoudige melodie weergaf, dat zp uitriep.Maar gp zpt een groot musicus!" .Neen, dat niet, maar een groot ver eerder van muziek." Van dat oogenblik af spraken zp alleen nog over melodieën, opera's en sonates. Men pakte een heele muziekkast uit. Flora verstond ook de kunst van zingen, even als die van billar- ten, dat wil zeggen dat zp bp beide meer kloekmoedigheid dan talent aan den dag legde. Niettemin begon zp een twaalftal liederen, in twintig minuten, zonder er een uit te zingen, daar volharding niet in baar woordenboek scheen te itaan» doelde de heer Wolff op de candidatuur-Bot) nemen het program van Burgerplicht geheel over, doch gaan alleen wat verder wat de opportuniteit van enke.e beginselen betrof. Een voorstel tot wederinvoering van het voor malig reglement was van het bestuur niet te wachten. Hierna deelde de voorzitter nog mede, dat het bestuur voornemens was het 25jarig be staan van Burgerplicht op 12 Jan. e. k. op eenigszins feestelpke wpze te herdenken; en dat in de volgende maand twee vergaderingen zouden worden gehouden, waarin door een bestuurslid de aanhangige legerwet, en door mr W. H. de Beaufort de politieke toestand zou worden besproken. Bp kon. besluit is bepaalddat personen, in het genot van pensioen of onderstand uit de geldmiddelen van den staat of van 's rpks kolo niën, die geplaatst zpn of geplaatst worden in eenige betrekkingressorteerende onder het departement van marine, voor zoover aan die betrekking het vooruitzicht op militair pen sioen niet is verbonden, in het gelpktpdig genot blpven van het hun verleende pensioen of on derstand en de hun toegekende of toe te kennen bezoldiging, met inachtneming echter van het daaromtrent voorgeschrevene in art. 24 der wet van den 9 Mei 1890 (Sibl. no 78) tot regeling van de pensioenen der burgerlpke ambtenaren. Voormeld beslnit treedt in werking 1 Jan. 1891. Blpkens een van den civielen en militairen gouverneur van Atjeh en Onderhoorigheden ontvangen telegram, den 22ste Nov. te Pa- dang aangeboden, heeft eene bende Atjehers in den nacht van den 18en op den 19en te voren de zuidelpke brug, die het eiland Pohama met den vasten wal verbindt, in brand ge stoken en vervolgens op het eiland het detache ment van Pohama, dat den brand kwam blus- schen, met geweervuur en klewang aangevallen. De aanval werd argeslagen en de vpand met achterlating van vier dooden verdreven, waarop de brand gebluscht werd. Van onze zpde sneuvelden twee Europeesche fuseliers, terwpl zes werden gewond, waarvan één zwaar en drie zeer licht. De welbekende uitgeversfirma Gebr. E. en M. Coben, te Arnhem en te Npmegen, die door het verkrpgbaar stellen tot zeer lagen prps van vele werken van goede schrpvers het lezend publiek bpzonder aan zich ver plichtte, gaat steeds met volharding voort op dien weg. Zp heeft thans, zooals nit eene in ons vorig nommer voorkomende advertentie bleek, het eerste deel verkrpgbaar gesteld van eene serie beroemde boeken, waarvan de prps niet meer dan 50 cents per deel bedraagt. De firma Cohen zal op die manier het eerst onder ieders bereik brengen Victor Hugo's beroemden roman De Ellendigen en de niet minder goeden naam hebbende geesteskinderen van Engène Sue, De wandelende Jood en Martijn de Vondeling, terwpl, slaagt deze onderneming, De kast was bpna ledig en de inhoud vormde een hoogen verwarden stapel op den grond, toen het oog van Bertrand viel op een ge schreven blad, dat er zeer eenvoudig uitzag, doch waarop met verbleekten inkt, die verried hoe ond het was, de volgende opdracht stond .Aan mejuffrouw Marie Labrousse, mpn leerling, draag ik eerbiedig deze melodie, op haar verlangen gecomponeerd, op." .0, dat is een vondstriep de jonge man uit. Moeder heeft mp nooit gezegd dat componisten voor haar geschreven hadden. Van wie is het .Perantoni." Dat is een Italiaan. De arme drommel is niet beroemd geworden. Ik heb zpn naam ten minste nooit gehoord." Flora Kinsley keek naar de markiezin, die aan het andere einde der kamer met mevrouw Sadwell zat te praten, en zei fluisterend .Naar de schoonheid, die uw moeder overgehouden heeft, te oordeelen, moet zp niet alleen musici bezield hebben, maar ook schil ders en beeldhouwers. Laat ons dit onuitge geven stuk eens probeeren, het ligt net in mpn stem." Dit zeggende sloeg zp de eerste accoorden aan van een kort voorspel, dat echter alle kenmerken van een breeden stpl droeg, en begon het lied te zingen, dat gemaakt was op de woorden van De Musset Si je vous disais pourtant, que je vous aimet (Als ik n toch zeide, dat ik u liet heb). meerdere werken van beroemde sohrpvers vol gen zullen. De eerste serie omvat 15 deelen, zoodat het bezit dezer drie uitnemende werken niet meer dan eene uitgaaf van 7.50 vordert. Wp twpfdlen niet aan het welslagen dezer nieuwe onderneming. De aangeboden werken zpn algemeen bekend, vroeger bp duizend tallen in ons land verkocht, en toen door velen als bet ware verslonden. Hun goede naam is van geslacht op geslaoht overgegaan, en zjj zullen seker ook nu nog wel gewild zpn door hen, die van boeiende en interessante lectuur houden. Van MultatulVs Brieven is thans de tweed® bundel verschenen. De brieven zpn bpna alle van 1860, eenige van het laatst van 1859, en geschreven aan mevrouw Douwes-Dekker-Van Wpnbergen. Zp loopen over de periode, on- middellpk volgende op de uitgave van den Max Havelaar. Men weet hoe op den 23 November 1859 Multatuli vol hoop van Brussel naar Amsterdam vertrok om Van Lennep te spreken. Uit de laatste brieven van den vorigen bundel blpkt reedB, hoe Van Lennep over den Max Havelaar en den auteur van dit werk aan Bochussen ge schreven had. Het begin van den nieuwen bundel is een en al jubel. Dekker is bp Van Lennep geweest, .en ik kan je niet uitdrukken schrptt hp aan zijn vrouw hoe die man mp ontvangen heeft, 't Is kompleet een schadeloosstelling voor al de miskenningen. Nooit had ik op zoo iets durven hopen. Hp zegt maar ronduit, dat hp zich mp en mpn zaak aantrekt. Hp heeft mp verzocht van avond met hem mede te gaan naar zpn schoonzoon Hartsen", enz. En verder .ik be. treur het dat ik niet al de uitdrukkingen van Van Lennep herhalen kan, maar o. a. zeide hpdie zaak is van wat meer belang dan de spoorweg-kwestie waarover ze in de kamers zoo lang bezig zpn geweest." Later nog: .Als de omstandigheden toelaten dat ik een tweede werk schrpf, zal ik dat opdragen aan Van Lennep. Ik zou alleen daarom een boek schrpven." Het scheen in dien tpd alles couleur de rose voor Dekker. Men wilde hem candidaat stel len voor de Tweede kamer, maar Baud .moest nu toevallig invallen"dat was, meende Dek ker, een geschikte aanleiding om Bochussen te doen gevoelen, dat hp hem wel Baad van Indië maken kon. Maar dat deed Bochussen niet. Maar noch de eene noch de andere tegenval, noch de poging om hem door .de geschiedenis van de tantes" te discrediteeren in de pnblieke opinie, noch de geldverlegenheid, waarin zoo wel Dekker als zpn vrouw blpkbaar voortdurend verkeerden, waren in staat hem neer te drnkken, nu hp een goeden afloop in het vooruitzicht meende te hebben. Tot in het begin van 1860 bleef Dekker te Amsterdam en Tine op de Buthe bp Brommen toen gingen zp gezamenlpk naar Brussel. Van Lennep had op zich genomen den Havelaar uit te geven en beloofd gedurende 6 maanden het gezin bp te staan met 200 per maand, Ditmaal had zp geen lust om het harfcstoch- telpke, dichterlpke, innige lied, waarin als het ware een ingehouden bekentenis lag, ai te breken. Het was een waar meesterstuk, dat daar sedert vpf en dertig jaar in het stol rustte. De zoon van haar, die het in het leven geroepen had, genoot er al de schoonheid van. Met beide ellebogen op de piano lennende, staarde hp ver voor zich uit, ofschoon het gelaat tegenover hem verleidelpk geuoeg was, om hem van alle droomerpen af te brengen. Eensklaps hoorde hp vlak naast zich een hijg* nde ademhaling. Zpne moeder had haar stoel verlatendoor een onoverwinnelpke macht aangetrokken, luisterde zp met gevon- wen handen, een ontdaan gelaat, en tranen in de oogen. Dit ziende ondervond Bertrand een der sterkste ontroeringen in zpn leven. Sedert hp zpn moeder met oordeel des onderscheids kende, voelde hp aan den eenen kant zpn achting en eerbied toenemen voor die onwan kelbare eerlpkheid en oprechtheid, maar aan den anderen vaak een ppnlpk gemis aan in stemming met die dorheid van haar gemoed, dat zich tegen alle teedere aandoeningen verzette en alleen een onbeperkt gezag erkende. De markiezin De Fontluce te zien schreien bp het luisteren naar een lied, dat zoo redelpk door een Amerikaansche gezongen werd 1 Het zou hem niet veel meer verwonderd hebben, als hjj haar naar de keuken had «es gaan waarvan telkens f 50 aan de tantes zou gezon den worden. De Havelaar werd gedrukt en verscheen in Meimaar nog voor de 6 maan den verstreken waren, reisde Dekker naar Holland. De brieven, die nu volgen, eerst uit Botter dam, daarna uit Amsterdam, zpn vol over den opgang, dien het boek maakte en over het gun stig oordeel van dagbladen en tpdschriften; maar reeds wordt de bitterheid merkbaar over de verkeerde richting der beweging .Ik begin hoe langer hoe meer in te zien dat men wel mpn boek verheft als boek, maar verder niets" (25 Juni '60.) Ook de eerbied voor Van Len nep begint te luwen .ik heb het mpne gedaanl En eigenlpk heeft hp niets gedaan, want als de Havelaar het aan mp verstrekt geld niet dekt, dan is dat de schuld van den beroerden boekverkooper, waar hp mp gebracht heeft." Sommige recensies maken Dekker opgewonden van bljjdschap zoo die van prof. Veth in De Gids.het i» onbeschrpfelpk mooi, ferm en lorsch. De recensie is als myn boek. Kortom ik heb hoop. Na zulk een recensie kan men mp niet in den steek laten." Dat Dekker in dien tpd niets produceerde, zal hen, die ham gekend hebben, niet verbazenmen wilde hem helpen maar in ruil voor zijne hulphem werd .een soort van gedragslpn voorgeschreven, het dienen van eene party 1" Intussohen is zpn wil om te werken goed. »Ik ben schrpft hp in het begin van Sept. '60 in een perfecte stemming, ook om te werken. Laat mp maar stil begaan. Je weet hoe ik ben. Lang doe ik niets en dan kom ik in eens nit den hoek." Voor die stemming was reden. .Ik hen aldus luidt het in denzelfden brief op 't oogenblik de populairste man in Holland Als nu 't portret voor de glazen van de winkels komt, wordt het nog erger. Zéo moet het juist gaan 1 Nooit is eenig doel zoo goed bereikt geworden." En eenige dagen laterHoogst waarschpnlpk zal ik nu door die pressie van buiten nl. de vertaling van het boek in het Engelsch een paar nummers van mpn program moeten overslaan, ik bedoel de Tweede kamer. De steen is aan 't rollen. Ik zelf zal hem weldra niet kunnen tegen houden en als het wezen moet ga ik door tot de uiterBte consequentie." Den 25en October schrpft hp over het gezin AbrahaoiBz te Amsterdam, bepaaldelpk over de kinderen van zpn zwager, .'t Is aandoenlpk om te zien hoe hp (de kleine Theodoor) Siet aan hangt. Die Theodoor is ook zoo aan mp ge hecht en ik hond ook van hem." Dit jongetje werd later dr Th. Swart Abrahamsz, de schrpver van Eduard Douwes Dekker, Een ziektegeschie- denis. Wat het geldelpke betreft, is Dekkers' hoop thans gevestigd op een .nationale inschrpving" door eenige hem wel gezinden op 't getouw gezet. De brieven, waarin dit onderwerp en do ver- schpning der volgende werken van Dekker behandeld worden, werden door zpn weduwe bewaard voor een derden bundel. In dezen tweeden wordt ten slotte uitvoerig gesproken over het proces in zake den Max Havelaar. De opinie, die Dekker zich ten laatste over Van om zelf soep te koken. Zonder dat hp een woord behoefde te zeggen, sprak zpne gedachte uit zpne oogen, zoodat zpne moeder, zich terstond herstellende, zei: .Later zult gp vernemen, mpn zoon, hoe men in een enkel oogenblik zpn geheele jeugd weer kan doorleven, bp een onbeduidende herinnering, die reeds lang uit de gedachte was gegaan, en onverwachts weer terugge* vonden Wordt." Flora sloeg het tooneel met weinig belang stelling gade en dacht alleen.Zou ik soms bp een sentimenteele schoonmoeder terecht gekomen zpn gesteld dat mevrouw de Fontluce bestemd ware mpn sohoonmoeder te worden Als om die meening, die zp ongetwpfeld lasterlpk zou vinden, te verjagen, voegde de markiezin er, tot miss Kinsley gewend, bp i .Het is uw schuld, mejuffrouw. Gp hebt dit lied, dat ik indertpd, toen ik zoo oud was als gp, ook zong, zoo goed gezongen 1 Het is alsot ik zelf voor de piano zit, alsof ik weer jong ben en het leven voor mp heb. Wees dus edelmoedig en lach niet over een oude vrouwj die u al heel dwaas moet voorkomen, door hare halve eeuw met uwe twintig jaren te vergelpken, uwe sohoonheid met hare rimpels.'1 Nadat zp dit gezegd had keerde Marie de Fontluce weer tot de tante terug, die volstrekt geen deel aan het voorval genomen bad, zjj »a het eten gewoonljjk een weinig slaperig

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1