!ST°. 294
133' Jaargang.
1890.
Zaterdag
13 December.
Dot» courant Tor schijnt d a g a 1Q k i
met uitzondering van Zon- en Feestdagen^
Pry s per kwartaal in Middelburg en per post franco t 2;
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 6 cent.
Advertentiën20 cent per regel By abonnement lager
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 10.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Middelburg 12 December.
LETTEREN EN KUNST.
UIT STAD EN PROVINCIE
VERKOOPINGEN, ENZ.
Burgerlijke stand.
RECHTSZAKEN.
MDDELBllGU fflllAW.
Ttetnomeiw. 'j Agente* te VlisBingen: P. G. db Vet Mebtdagh Zoo*, te Goes: A. A. W. Boliajsb, te Kruiningen: F. v. D. Pii/i, te ZierikzeeA. 0. de Mooiï te Tholen: W.A.ta* j lilTorl«BHë«
^icüelburg 12 Deo. vm. 8 19 gi Nibuwbijhtjihxk en te TerneuzenM. db Jongb. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te m a r
n 12 n 27 «r av. 4 u. 28 grr F. I advertentie-burean's van Nijgh Vaï Ditmab te Rotterdam, de Gebh. Beltkïaete, te 's Gravenhage, en A. de la Mas Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zgn, willen
Verwacht Z. O. wind Hoofdagenten voor het Buitenland: te P&rjjs en Londen, de Compagnie générale de Fublioité étrangère G.L. Dadbb Cie., Joh» F. Jonbb, opvolger i zij des avonds nog worden opgoaoun
Zijf die zich tegen 1 Januari op ons blad
abonneerenontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers kosteloos.
Een .belangstellend en aandachtig lezer
doet ons, in verband met ons opstelDonkere
wolken in ons vorig nommer, de vraag welke
de houding der liberale party moet zijn in deze
dagen, nu het kabinet door zjjn eigen vrienden
zoo zeer bestookt wordt.
Wjj kunnen als antwoord op die vraag vol
staan met te verwijzen naar ons nommer van
28 November, waarin wij onze volkomen
instemming betuigden met hetgeen de Haag-
scbe briefschrijver der Zaanlandsche courant
opmerkte, dat, waar de rechterzyde om be
kende redenen tegen een ministerieele crisis
niet zoude opzien, het de plicht der liberalen
is zich naast bet kabinet te seharen en daardoor
zich de by uitstek conBtitutioneele en oprecht
monarchale party te toonen. .Beginne
zoo schreef hjj hoe het ook op politiek
terrein moge gaan, de liberale party door aan
de Koningin-Regentes by den aanvang vaD
baar moeilijke taak, een bewjjs te geven van
loyauteit en van abnegatie."
In geen geval zoo luidt ons advies dus
helpen de liberalen mee om een ministerieele
crisis in het leven te roepenal slnit dit niet
nit dat zjj hunne bezwaren tegen het beleid
der ministers in het midden moeten brengen.
En te meer is dit noodig met het ocg op
de legerwet, waarbij de liberalen den minister
Bergansius krachtig moeten steunen om eene
goede regeling, eene lang gewenschte verbe
tering tot stand te brengen.
Onze conclusie luidt dus kort en stellig: de
liberale party mag den val van
dit kabinet niet bevorderen.
Naar men meldt, is het bericht van Reuter
dat onze regeering officieel zou hebben toege
stemd in het heffen van inkomende rechten in
het Con go-gebied, onwaar. Het kwam ons
ook al vry zonderling voor.
H. M. de Koningin-Regentes heeft de leden
van het ministerie bij kabinetsscbryven in bet
gezag bevestigd. (DJ
De minister van marine brengt ter kennis
van zeevarenden dat de lichtboeien .Hoek van
Holland", .Bokkegat n°. 2", .Kwak" .Bienin-
gen" en .Helleland", 4de en 5de district, ten
gevolge van ysgang tydelyk zjjn opgenomen
en vervangen door ysboeien.
De luitenant ter zee der 2de klasse J. J. W.
H. van der Toorn, uit Oost-Indië in Nederland
teruggekeerd, is op non-activiteit gesteld.
By kon. besluit van 10 Dec. is L. L. J. Snoeck,
Op zyn verzoek, uit zjjne betrekking van notaris,
te Kuyk ontslagen.
Te Arnhem, is gisteren op 82jarigen leef-
tjjd overleden de oud-Gouverneur-Generaal
Tan Nederlandsch-lndië mr. L. A. J. W. baron
Sloet van den Beele.
Hjj was oud-griffier der staten van Gelder
land, oud-lid der Academie van Wetenschap
pen, en heeft zich door zyne geschriften een
zeer gunstigen naam verworven.
In overeenstemming met de opmerkingen der
commissie van rapporteurs uit de Tweede kamer
is door de regeering by wijziging van hoofdstuk
I der staatsbegrooting van 1891 voorgesteld
het bedrag van het inkomen der Koningin, in
afwachting van hetgeen daaromtrent in de by
art. 24 der grondwet bedoelde wet zal worden
bepaald, voorloopig voor .memorie" nittetrekken
Verder is in dat hoofdstuk het jaarlyksch
inkomen der Koningin-Weduwe geraamd op
de by art. 28 der Grondwet vastgestelde som
van 150.000.
Tusschen de departementen van Marine,
Oorlog, Buitenlandscbe zaken en Justitie heeft
tinds geruimen tjjd overleg plaats omtrent de
wenscheljjkhc-id van het vaststellen van bepalin
gen nopens de toelating van vreemde oorlogs
schepen in de Nederlandsche havens.
Zoodra de minister van marine, by de voor
treffelijkheid der vinding-Duinker nopens het
stryken van sloepen, ook de wenschelykheid der
invoering zal zyn gebleken, zal hy er toe over
gaan om dit stelsel ook bij de marine toe te
passen, ter verhooging van de veiligheid der
bemanning van de oorlogschepen.
Ook by het departement van marine is als
beginsel aangenomen, dat, bjj aanbestedingen
van werken voor dat departement, de aannemers
verplicht zullen zyn hun werklieden tegen
ongelukken te verzekeren.
Een schrijffout, in verband met het over
lijden van den heer H. de Veer, dient hersteld
te worden. De schrijver van de Trouringh de
redacteur van Eigen Haard was eenmaal direc
teur van de Hoogere burgerschool te
Delft, niet van de Polytechnische school aldaar.
In derde stemming werd de minister
president De Freycinet gisteren met 20 stemmen
tot lid der Academie fran$aise gekozen. Thiereau-
Dangin verkreeg 12, Brunetière 3, Barbier,
Zola en Blanc ieder éen stem.
Bjj de eerste stemming verkreeg Zola 3, bjj
de tweede 2 stemmen.
In bet nieuwe stuk van lbsen komen 6
hoofdpersonen voor en 1 nevenpersoon. De hel
din Hedda Gabler is de joDgste van twee ge
trouwde vrouwen, die in het middelpunt der
handeling staan. Ibsen zelf moet gezegd hebben
.Ik heb getracht menschen te schilderen, zoo
nauwkeurig en uitvoerig mogelijk, niets meer.
Misschien zal men in het stuk iets revolutio
nairs vinden en het bevat eenige nieuwe
Teufeleien."
Naar men verneemt zal Anton Rubinstein
voor goed de Russische hoofdstad, waar hjj
steeds zoo gevierd werd, verlaten. Als reden
voor dit besluit voert men aan, dat de popula
riteit van den beroemden componist in Rusland
aan bet afnemen is, dank zjj het steeds aangroei
end anti semitisme. Rubinstein is van geboorte
een jood en staat dientengevolge aan de on
verdraagzaamheid der jodenhaters uit de crème
de la crème der Russische samenleving bloot.
Volgens bericht uit Vlissingen is de
mailboot de WillemPrins van Oranje, Donderdag
avond te half zeven uur binnengekomen. De
Duitschland, de dagboot van Donderdag, arri
veerde heden (Vry dag) morgen te vyf uren
Het beden nacht, op weg naar Antwerpen,
te Vlissingen gepasseerde Eng. ss. John Wells,
gez. G. Wake, van Goole, is in het pas van
Ternenzen op de Suikerplaat aan den grond
gevaren en bljjven zitten.
Sleepbooten en lichters zjjn er bjj, doch het
schip moet reeds gebroken zyn.
Wegens het vele drjjfijs op de Oost- en
Wester-Schelde worden in het kaDaal door
Zuid-Beveland (te Hansweert en te Wemeldinge)
circa een honderdtal bouten en jjzeren rivier
en Rjjnschepen opgehouden.
De stoombootdienst Telegraaf tusschen Rot
terdam en Antwerpen is vooreerst gestaakt.
Op de reede van Bath was Donderdag
nog al veel jjsin bet vaarwater echter niet.
Alleen des morgens een uur vóór laagwater
was, zoo ver het oog kon zien, alles jjs.
De Vereeniging tot het regelen e,n bevorderen
van volksvermaken te Goes hield Donderdag
avond in de Prins van Oranje haar jaarljjkBch
St. Nicolaasfeest. Zooals gewoonlijk was er
een tombola, welke 150 heel aardige prjjzen
bevatte, die door hunne verscheidenheid nogal
eens Btof tot lachen gaven.
Verder was toor afwisseling gezorgd door
het engageeren van den heer A. de Winter te
Breda, die met zyne comische voordrachten en
zangstukjes de feestvreugde niet weinig ver-
boogde, veel bjjval genoot en menigmaal
teruggeroepen werd.
Bovendien bracht het symphonie-orkest uit
Bergen op Zoom onder leiding van den heer
Haser bjj afwisseling een zevental nos. ten ge-
hoore, die uitstekend voldeden, en bjj het einde
van 't programma nog een Straus walzer.
De opkomst der leden was niet zeer talryk,
wat zeker aan bjjzondere redenen is toe te
schrjjven.
Door de haven van Goes werden, met
inbegrip van Wilhelminadorp, 26 scheepsla
dingen suikerbieten vervoerd, te zamen 1.493
last of 2.689.400 kilo's. In den omtrek dier
gemeente worden dus nogal wat bieten ver
bouwd want bjj deze opgaaf zyn niet berekend
die met den trein verzonden zjjn.
Aan de haven te Baarland zyn tot heden
ongeveer 1§ millioen K.G. Buikerbieten ver
scheept, wel een bewjjs van groote uitbreiding
dier cultuur.
Van Waarde uit zyn in het geheel aan de ver
schillende beetwortelsuikerfabrieken 2.340.000
K. G. bieten afgeleverd.
Gerekend tegen f 10 per duizend kilogram
men vertegenwoordigde de uitvoer van genoemde
suikerbieten eene waarde van f 23.400.
Door de onverwacht ingevallen strenge vorst
liggen aldaar op de kaai nog eenige hoopen
bieten op scheepsgelegenheid te wachten.
Volgens een geloofswaardig gerucht zou
er thans bepaald een geregelde omnibusdienst
tusschen Bergen-op-Zoom en Stavenisse v. v.
in bet leven worden geroepen. De dienst zou
den 2e Januari a. s. aanvangen en voorloopig
tweemaal daags uitgevoerd worden.
Bljjkens Donderdag bjj den Raad van state,
aldeeling voor de geschillen van bestuur, inge
komen koninklijke besluit is gehandhaafd
het besluit van Ged. staten van Zeeland van
18 Juli 1890 betreffende de benoeming vaD
een ontvanger-griffier van den Van Alsteinpol-
dermet niet ontvankelykverklaring van het
daartegen door F. C. O. M. Hombach te Hulst
ingestelde beroep.
Te Aardenburg had een jeugdig schaatsen-
rjjder de onvoorzichtigheid in de Stiershoekkreek
door het riet te rijdenhy zakte er tot den
hals in. Op zyn angstgeccarei werd hem da-
deljjk hulp verleend, waardoor hjj van een
wissen dood werd gered, want de avond was
nabjj en er bestond in de diepe kreek voor den
jongeling geene mogeljjkheid ziohzelf te redden.
De sociale zending der katholieke kerk.
Donderdagavond trad voor de Roomsch-
katholieke kiesvereeniging te Goes, in de ruime
achterzaal van het Café Hartman, als spreker
op de zeer eerwaarde heer Menting, pastoor te
Echt, vroeger professor aan het seminarie te
Utrecht.
De zaal was vrij goed bezetnaar onze
schatting waren een honderdtal hoorders opge
komen, waaronder wjj verschillende Roomsch-
katholieke geesteljjken opmerkten.
Nadat de spreker door den heer Stiegen
voorzitter der kiesvereeniging, bjj zyne hoor
ders was ingeleid, nam hij het woord. Hjj
begon met te zeggen dat hjj het zich een eer
rekende uitgenoodigd te zjjn eene lezing te
houden in eene stad, waar edel en vry mede-
gestreden wordt in den grooten Btrjjd van onzen
tjjd in eene stad waar de katholieken durv9n
opkomen voor hunne overtuiging. Daarna ver
klaarde hy als onderwerp voor zyne voor
dracht gekozen te hebben de sociale zending
der katholieke kerk.
Spreker stelde in keurige taal en op bezie
lende wijze in het licht dat de Roomsch-katho-
lieke kerk zelve die zendiDg is. Hjj herinnerde
eraan, hoe die kerk in de drie eerste eeuwen
van haar bestaan een zedelijk, later een zedelijk
staatkundig, nog later een meer sociaal, dat
is maatschappeljjk »beschavend, lichaam was,
»want" zeide hjj zonder Christendom
geen beschaving".
Wjjl het aantoonen der sociale zending van
de katholieke kerk te geljjkertjjd een geschie
denis is van het menschdom schetste spreker
die geschiedenis.
Hjj wees op den afgodendienst in den onden
tjjd en besprak verder het Romeinsche tijdperk,
waarin, wat niet minder in de 19e eeuw het
geval is, de staat God was, waarin de staat
alles zyn moest, alles moest beheerschen, fami
lierechten ontbond, het individu zyne zelfstan
digheid ontnam en waarin aan den staat alles
moest ten offer worden gebracht.
Met kleurige verven maalde de spreker naar
zjjne opvatting dat tjjdperk in al zyn ellende,
in al zjjn wreedheid, in al zyn ongenoegzaam
heid, in al zyn nachtelijk donker, erop wjjzende
dat de moderne heidenen, die het roer des
geloofs hebben stukgeslagen, evenals de Ro
meinen, verzinken in den maalstroom van
het niet.
Vervolgens schilderde de spreker den invloed
van het Christendom op de wellustige, wreede,
verwjjfde en verfijnde, op zichzelf levende en
geen familiehanden achtende of kennende Ro
meinen. Evenals de pleegzuster in de hospitalen
bracht de kerk aan de verdrukten troost, bal»#a
aan de lydenden, hoop aan de hopeloozen. De
kerk van Christus hechtte de familiebanden
aaneen, kweekte liefde van den man tot de
vrouw en van de ouders tot het kind.
Dit was het eerste werk der kerk. Zjj heeft
het menschdom herboren, de familiebanden
opgebouwd.
Vervolgens besprak de heer Menting de in
stelling van het pausdom en de groote ver
diensten voor staat en maatschappij van velen,
die den stoel van Petrus bezetten, om daarbjj
in het breede te wjj zen op hetgeen door de
overige geesteljjken en de kloosters in het be
lang van de maatschappy gedaan is, met liefde
als dwangmiddel, eene liefde die sterker is dan
de dood.
De kerk heeft het menschdom onderwezen
en geleerdscholen en universiteiten stichtte
zjj; overal opende zjj inrichtingen om de we
reld te drenken in haar nood niet alleen, maar
ook op staatkundig gebied- trad de kerk op;
op de treden van den troon zitting nemend,
wees zjj de vorsten en andere machthebbenden
op hun plicht en hunne verplichtingen.
Na dezen terugblik op den ouden tjjd kwam
spreker tot den nieuweren, toen met het pro
testantisme tal van afvalligen der kerk den
ug toekeerden.
In dien nieuweren tjjd kwam men op het
oude terug, het absolutisme, dat naar het hei
dendom terugkeerde, brak door en streefde
naar vernietiging van het gezag der kerk
over het onderwjjs en van haar invloed op
de staatszaken.
De zucht naar nieuwigheid, de geest van
verzet en van oproer won veldde kerk werd
zooveel mogeljjk buiten den staat gehouden
en overal geweerd als vijandin en mededing
ster van den staat.
Daarvan was de Fransche revolutie, die door
het genie van den oorlog in boeien werd gesla
gen, het gevolg en uit haar botte het liberalisme,
dat door het materialistisch onderwjjs de schoone
ziel van het kind vergiftigt.
Wie nam den strjjd er tegen op vroeg
spreker en zyn antwoord luiddede kerk,
alleen de kerk.
»De kerk is nooit de revolutie en de staat
heeft hare rechten moeten erkennen, wilde zjj
niet ten gronde gaan."
Verder besprak de heer Menting de socialis
tische kwestie dezer eeuw, door hem »het
egoisme van het hart" geheeten. Hjj schetste
den strjjd tusschen het kapitaal en den arbrid
en meende dat de sociale kwestie alleen is op
te lossen als de wereld tot het geloof terugkeert.
»Wjjze bescherming" zeide hjj »wjjs
protectionisme, goed onderwjjs, degelyke ont
wikkeling van hen, die het behoeven, oprichting
van spaar- en hulpbanken, vereenigingen voor
inkoop van behoeften, zorg voor goede wonin
gen, dat alles zyn palliatieven de kerk geeft
als eenig, als onfeilbaar middel»christeljjke
zelfverloochening."
Zjj zal zoo ging de spreker voort zjj
zal leeren dat de patroon den werkman niet
uitzuigt, zjj zal den arbeider leeren berusten
zijn kruis te dragen.
Spreker eindigde met de herhaling eener
vroeger reeds uitgesproken heftige philippics
tegen het liberalisme, dat tallooze slangen in
het midden van het volk heeft losgelaten, die
ons vergiftigen, en sprak de hoop uit dat het
kruis mocht geplaatst worden in de kolk van
den geopenden afgrond, dan zonden alleD
elkander de hand reiken tot verbroedering,
waarvan vrjjheid, waarheid en gerechtigheid
het gevolg zonden zjjn.
Daarvoor zal de kerk stryden ten einde toe
>Zyn zeide hjj »onze tegenstanders
kinderen van het ongeloof en Van Voltaire,
wij zyn kinderen van het kruis en nooit, nooit
zullen wjj terugwjjken."
Dit, door goed gekozen woorden, kleurrijke
beelden en enthousiastische voordracht op het
grootste deel der aanwezigen begeesterend
werkend pleidooi voor de >sociale zending der
katholieke kerk," werd door de eensdenkenden
met belangstelling aangehoord en meermalen
met applaus bezegeld.
Heden werd aan het gebouw van het
Gewesteljjk bestuur alhier aanbesteed
lo. Het op diepte houden der buitenhavens
van het kanaal door Walcheren te Vlissingen
en te Veere, in een perceel, gedurende
1891—1896.
Hiervoor werd ingeschreven door deheeren:
L. Kalis Kz. voor 197.400A. Prins Tz. voor
ƒ168.000; T. Volker voor ƒ159.000; C. Bos
Az. voor 134,300 en M, 0. de Jong F.Jfa,
voor /ï?6.806(
De heeren Volker en Bos wonen te Dordrecht,
de overigen te Sliedrecbt.
En 2o. Het onderhoud van de rjjkswater-
leidingen bewesten en beoosten het kanaal van
Terneuzen, gedurende de jaren 1891, 1892 en
1893, en geraamd op 7000 per jaar.
Inschrjjvers hiervoor waren de heerenM.
Bot te Vlaardingen voor f 7395M. van den
Hoek voor j 7145 C. F. van FraejjeDhove voor
7100M. D. de Putter voor ƒ7075; 0. van
der Hooft voor 7010 en A. Tholens Dz. voor
ƒ6998.
Laatstgenoemde vyf heeren wonen te Ter-
neuzen.
Door burgemeester en wethouders van
Middelburg werd heden middag tenraadhuize
aanbesteed de levering van schrijfbehoeften,
ten dienste der gemeente-inrichtingen van
onderwjjs te Middelburg, in 3 perceelen.
Voor het le perceel, schriften ongelinieerd en
gelinieerd, per 100 stuks, was ingeschreven door
de heeren J. J. Ceulen ad f 3.00 en 3.10 en
schrijfboekjes gelinieerd 1.50 R. M. Smits ad
3.80 en 3.90 en schrijfboekjes gelinieerd 2,
Voor het 2e perc., inkt per flesch, schreven
in de heeren R. M. Smits ad 0.22 en J. J..
Ceulen ad f 0.27^.
Voor het 3e perc., leien, in vyf soorten, per
12 stuks, schreef alleen in de heer J. J. Geulen
ad 0.74, 1.17, f 1.23, 1.43 en ƒ1.74.
De levering van het le en 3e perc. is gegund
aan den theer J. J. Ceulen en dat van het 2e
perc. aan den heer R. M. Smits.
Te Hellevoetslnis is Woensdag door den
schout by nacht, directeur en commandant der
marine aanbesteedde levering van de ten
behoeve der zeemacht en het loodswezen te
Vlissingen benoodigde EngelBche steenkolen
(Cardiff) gedurende de jaren 1891,1892 en 1893.
De vermoedelijke benoodigde hoeveelheid
wordt geraamd op 175.000 kg. per jaar.
Minste inschrjjvers waren de heeren F. Wi-
baut zoon te Vlissingen voor de levering
van Hoods Mertbyr steamcoals, en wel a ge
dragen uit het schip onmiddellyk aan boord
ad 14.60, b gedragen uit het magazyn on
middellijk aan boord ad 15.50 en c gedragen
uit het magazjjn per wagen in de stad aan
boord gebracht wordende ad 15.90 de 1000 k.g
Van 11 en 12 December.
Middelbduo. Getrouwd W. Bosselaar, jm.
24 j. met C. Wisse, jd. 24 j.
OverledenJ. J. van Boven, wed' van G.
Ilmer, 91 j. A. Baljeu, ongeh. z. 30 j.
Arrondissements-Rcchtbank te Middelburg.
Heden (Vrydag) zjjn veroordeeld wegens
mishandeling: C. B., 19 j., boeren
knecht, Rilland-Bata, tot 14 d. en A. K., 27 j.,
arbeider, Kruiningen, tot 7 4. gev. straf;
beleediging en mishandeling
van een ambtenaar: C. Z., 21 j., stoker
op een Bleepboot, Hansweert, tot 7 d., gev. straf
huisvredebreuk: E. R.. 16 j., werk
man, en H. P. P., 15 j., beiden Yerseke, ieder
tot 7 d. gev. straf
d i e fs t a 1 :P. F., 28 j., arbeider, Hansweert;
tot 3 m. gev. straf en M. W., 12 j., werkman
Yerseke, tot 5 b. s. 5 d. h., en W. v. O., 12
j. zonder beroep, Kapelle en J. F., 12 j., Bie-
zelingen, beiden tot 3 b. s. 3 d, h.
diefstal en oplichting: L. K,, 25j.}
zonder beroep, Borssele, tot 4 ni. gev. straf
s troop er jj: B. v. d. S., 12 j., W. A. S. B.;
12 j,, en G. A, S. B., 13 j., allen zonder beroep;
Hansweert, ieder tot 3. b. s. 3. d. h.;
b e d e 1 a r ijA. W. d. B., 46 j., zonder
beroep, Bergen op Zoom, alhier gedetineerd,;
tot 2 maal 6 d. hechteniB; en
1 a n d 1 o o p e r jjP. B. S., 64 j., zonder vaste
woon- of verbljjfplaats, alhier gedetineerd, tot
12 d. hechtenis en opzending naar eene rijks
werkinrichting voor den tjjd van 6 maanden.
Allen in de kosten.
Kantongerecht te Goes.
Heden (Vrydag) zyn veroordeeld wegens
het visschen met een kruisnet in eens anders
vischwater zonder acte of schriftelijke vergun
ning: A. P., Yerseke tot 2 maal ƒ2 b. s. 2.d.
h,het op den openbaren weg rjjden met twee
aan elkander gekoppelde wagensA. S., Hein-
kenszand, tot f 1 b. s. 1. d. h.het verwekken
van rumoer A. R., Goes, tot ƒ3 b. s. 3 d.
h.het als lid der brandweer te Goes
niet deelnemen aan de oefeningen met de
tewwdügoit j A. M, Th., S. R. E,, A. y, d. B., G, B.
