N°. 282.
133e Jaargang-.
1890.
Zaterdag
29 November
P. DEKKER Jzn.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 28 November.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
HIIMIIIl lU.SdlF COURANT
•JT'
'v v-5
Met aandrang bevelen wij voor de ver
kiezing op Woensdag 3 December
voor een lid der Provinciale staten in het
kiesdistrict Goes aan den heer
De aandacht der kiezers in dat district
en vooral van die op Noord-Beveland ves
tigen wij op de verklaring van den heer
G. J. v. d. Linde, voorkomende onder de
rubriek Ingezonden stukken in dit nommer.
De Staatscourant van heden bevat het pro
gramma voor het vervoer van het ljjk van Z. M.
koning Willem III naar de residentie. Dit
vervoer geschiedt van het Loo Maandag 1 De
cember des morgens te half twaalf uur.
Het ljjk zal met groot cremonieel en onder
het lossen van saluutschoten naar het station
van het kasteel worden gebracht en aldaar
■worden opgewacht door den commissaris des
Konings en Gedeput. staten en andere autori
teiten. Het zal door 24 dragers in den trein
worden geplaatst, terwjjl in denzelfden trein de
Holdignitarissen zullen plaats nemen.
De trein van de Staatsspoorweg-Maatschappij,
die het vorsteljjk ljjk naar 's Gravenhage zal
brengen, rjjdt langs Amersfoort, Utrecht, Woer
den en Gouda, waar het garnizoen onder de
wapenen komt tot het brengen van het eere-
saluut en verschillende autoriteiten op het
station zullen tegenwoordig zjjn en de mili
taire muziekcorpsen treurmuziek uitvoeren.
Er is last gegeven tot het nemen der noo-
dige maatregelen om, als het ljjk van den
Koning langs het fort Blauwkapel komt, aldaar
101 schoten te lossen.
Bjj aankomst aan het station te 's Graven
hage zal het lijk worden opgewacht door de
Hooge Hofdignitarissen, de ministers, militair#
en civiele autoriteiten, deputatiën van Hooge
Collegiën,enz. en in ontvangst worden genomen
door 24 onderofficieren, die het in een met 8
paarden bespannen ljjkwagen dragen, waarna
het onder groot militair eerbetoon naar het
paleis zal worden vervoerd. Aldaar zal het
worden ontvangen door den hofmaarschalk,
onder wiens geleide het zal gebracht worden
Baar de bestemde estrade in de daarvoor inge
richte zaal.
De lezingen omtrent den dag, voor de be
grafenis vastgesteld, waren verschillend.
Thans is het, zegt men, zeker dat die dag
zal zjjn Donderdag 4 December.
Officieel is dit echter nog niet afgekondigd
Bjj de begrafenis worden de volgende vorste
lijke personen verwachtde regeerende vorst
van Waldeck en Pyrmont, vader, en de vorst
van Bentheim-Steinfurt, broeder van H. M. de
Koningin-Weduwe-Regentes; de groothertogen
de erf-groothertog van Luxemburg; prins Wil
helm van Wurtemberg; de grootvorst Alexis
van Rusland; prins Albert van Pruisen als
vertegenwoordiger van den keizer van Duitach-
land; aartshertog Ferdinand van Oostenrjjk-
Hongarge; de graaf van Vlaanderende groot
hertog van Saksen-Weimar.
Omtrent vier dezer vorsten is thans reeds
bepaald, dat zjj hun intrek zullen nemen ten
paleize, namelijk de vader en broeder van H.
M. de Koningin-weduwe, zoomede de groot
hertog van Luxemburg, hertog van Nassau, en
prins Frederik van Wurtemberg.
Op den dag der begrafenis zal de beurs te
Amsterdam en waarschjjnljjk ook die te Rot
terdam gesloten zjjn.
De Koninklijke rouwwagen, welke voor de
begrafenis in gebruik wordt genomen, is van
een anderen vorm als die vroeger bg vorstelgke
begrafenissen gediend heeft. Hg is aan de
vier zjjden geheel open, zoodat de ljjkbaar niet
enkel van twee kanten zichtbaar is.
De lgkkist nameljjk staat in de rouwkoets
onder een gebombeerden hemel, waaromheen
eene zilveren gebeeldhouwde ljjst loopt, welk
plafond gedragen wordt door vier stjjlen. Uit
het baldekjjn loepen langs die kolommen gor
dijnen van zwart fluweel, afgezet met zilveren
draperieënbezaaid met zilveren tranen en
opgenomen met kwasten. Op den hemel waaien
zes witte en zwarte struisveeren van merk
waardige grootte.
Doordien nu ook de voor- en achterzijde van
den rouwwagen open zjjn, komt de baar ge
heel in het gezicht.
Over de kist wordt een fluweelen Ijjkkleed
gslegdj en daarop zullen de «abel en etjuipe-
mentsstukken van den ontslapen Monarch ge
rangschikt worden.
De Ordeteekenen, staf en Koninkljjke kroon
zullen achter de rouwwagen gedragen worden
door een der heeren van het Hof.
De rouwkoets wordt getrokken door acht
paarden geheel gedekt door zwart zijden fluweel,
waarover kleinere met zilveren franje afgezette
rugdebjes en waarop de Koningskroon in zilver
geborduurd is.
Het Hand. schrjjft:
Als Maandag a. s. het lijk des Konings van
Apeldoorn naar 's Gravenhage wordt vervoerd,
zullen- waarschijnlijk aan de stations en hier
en daar aan den spoorweg troepen geschaard
worden om den overleden opperbevelhebber de
laatste eer te bewijzen.
Bg dergelijke eerbewijzen wordt steeds groot
tenue voorgeschreven, Nu is groot tenne echter
tevens dun tenue. De warme kapotjas eu de
handschoenen worden dan 't huis gelaten. Voor
een korte militaire wandeling zou dit nog
gaan, maar 't is heel veel gevergd, wanneer
urenlang gewacht moet worden op koude en
tochtige plaatsen, bjj snerpenden noord-oosten
wind, zooals dezer dagen.
Zou het geen overweging verdienen den
soldaten Maandag de kapotjas en handschoe
nen mee te geven en ze niet, geljjk meer dan
eens geschiedt, uren te vroeg ter bestemder
plaatse te consigneeren
In de Donderdagavond door de Eerste kamer
gehouden zitting waren alle ministers aanwezig,
de voorzitters en de leden van het bureau in
rouwkleeding en werd het nieuw benoemde lid
voor Noord-Brabant, de heer W. Prinzen
beëedigd.
Bg bet voorlezen van de proclamatie der
Koningin-Regentes en van de Koninkljjke bood
schap betreffende het overlijden des Konings,
verhieven alle leden zich van hun zetelB. De
voorzitter, mr A. van Naamen van Eemnes,
sprak vervolgens
>Mijne Heeren I Deze Koninkljjke Boodschap
vervult ons allen met innige droefheid. Ofschoon
sedert lang gevreesd, was toch het overlijden
van onzen Koning, Z. M. Willem III, geheel
onverwacht, en dubbel treffend, omdat zóo kort
te voren zijne geliefde gemalin het regentschap
aanvaard had. De langdurige regeering van
den laatsten manneljjken telg uit ons dierbaar
vorstenhuis zal steeds eene eervolle plaats in
onze geschiedenis innemen, als een gelukkig
tijdperk dat door de onkreukbare trouw des
Konings aan de Grondwet en zjjne volledige
toewijding aan de belangen des lands den
eeuwenouden band tusschen Oranje en Neder
land nader bevestigde. Laten wjj daarvoor onze
dankbaarheid bewjjzen door steeds met hart
en ziel trouw te zgn aan hetgeen den Koning
het dierbaarste was, aan zjjne geliefde dochter
KoniDgin Wilhelmina, de hoop des vaderlands,
en aan zjjne trouwe gemalin, die wjj zoo gaarne
als Koningin-Regentes onze hulde bieden. Moge
geheel het Nederlandsche volk met zjjne ver
tegenwoordiging steeds eensgezind zjjn in on
verbreekbare trouw aan zjjne geliefde Koningin
en hare uitstekende moeder, dan zal het ons
dierbaar vaderland welgaan, indien de Almach
tige zjjn onmisbaren zegen aan Nederland en
Oranje bljjft schenken."
Op voorstel van den voorzitter werd besloten
het adres van rouwbeklag vast te stellen, te
ontwerpen door eene in de atdeelingen te be
noemen commissie. (Men zie verder Laatste
berichten).
Teneinde onze lezers zelve te laten oor-
deelen in hoever de gisteren door ons meege
deelde uitspraak van het Vad. over het door
den heer Domela Nieuwenhuis, in de Woensdag
gehouden kamerzitting bg het adres van rouw
beklag, gesprokene juist is, laten wjj de woorden
van den afgevaardigde van Schoterland hier
in hun geheel volgen. Hjj dan zeide
>Mijne Heeren 1 Het streven van elk mensch
behoort te wezen, waar te zgn, overal en altjjd.
Is dit in gewone omstandigheden reeds moeilijk,
nog moeiljjker wordt het als er van overledenen
sprake is. Dan is men gewoonljjk toch geneigd
het bekende woord toe te passen de mortuis
nil nise bene. Ik ben die leer evenwel niet toe
gedaan, en ik heb daarvoor deze reden, dat ik
niet wil medewerken tot datgene wat een bekend
schrijver, na het lezen der roerende grafschritten
op een kerkhof aldus uitdrukte»Hier liggen
de dooden en liegen de levenden".
»Ik zal derhalve niet meedoen aan de vast
stelling van dit adres, waarvan ik het ontwerp
niet in bijzonderheden wensch te ontleden, maar
ik acht het mjjn plicht tegen een paar zaken,
jn dat adres vervat, te protesteeren,
»In de eerste plaats wordt er in gesproken
alsof wij (de Tweede kamer) optreden als de
vertegenwoordiging der Nederlandsche natie;
het komt mjj voor dat wjj daartoe niet het
recht hebben, al geeft de grondwet ons dat
recht ook schijnbaar. Zoolang de vertegen
woordiging niet is de afspiegeling van het
geheele volk, zullen de Staten-generaal niet
den wil van het Ned. volk uitdrukken, en ik
ben er zeker van dat, indien het volk geraad
pleegd ware, een groot deel geenszins zou mee
gaan met den inhoud van dit adres.
»En zoo kom ik van zelf to t mjjn tweede
bezwaar. Om een adres van rouwbeklag te
zenden moet er rouw zijn. En nu is er een
gedeelte van het volk, waaronder ik ook mjj-
zelf rangschik dat in die rouw niet deelt.
Ik moet dus tegen het zenden van zulk een
adres namens het gansehe volk opkomen en
protesteeren, en ik wensch derhalve mjjn stem
aan het adres niet te geven. Ik zal de mo
tieven daarvoor verder niet uitvoerig uiteen
zetten dat komt mjj overbodig voor, en het
zou mjj misschien ook niet gelukken, daar ik
spoedig tot de orde zou worden geroepen. Ik
laat het dus na. Ieder kan b grjjpen dat ik
er mijn motieven voor heb. Ik ben republi
kein vroeger heb ik niet geaarzeld het
voor den rechter te verklaren, ik herhaal het
thans hier en al zgn wij, die zoo denken,
niet bekrompen genoeg om daarom toch niet
de eere te geven aan wie ze verdient, ik meen
dat de grond daartoe hier niet aanwezig is.
Ik stem dus tegen het adres, om niet mede te
werken tot iets, dat in mjjn oog is vertoon
van huichelarjj en vleierjj."
Men meldt ons zegt de Standaard dat
op Vrjjdag 21 November vier anti-revolution-
naire leden der Kamer te Arnhem moesten zjjn,
om de zitting van de Provinciale staten bg te
wonen, waarin een lid van de Eerste kamer
wierd gekozen.
Van deze vier zond slechts éen, de heer
Engelberfs, bericht in.
De drie anderen waren de heeren G. J. Brant-
sen, G. W. van Dedem en Van der Borch van
Verwolde.
Al ware het dus gewenscht geweest, dat
deze heeren, evenals de heer Engelberts, be
richt hadden ingezonden, toch vallen deze drie
hierdoor van het lijstje van zelf af.
Doch zelfs acht willekeurige absenties is op
de 27 nog veel te sterk.
Bjj kon. besluit zijn de heeren mr J. P. R.
Tak van Poortvliet, lid van de Tweede kamer
der Staten-generaal, J. P. I. Bnteux en J. H. C.
Hejjse, leden van Ged'. staten van Zeeland, A.
van Hooff, hoofdingenieur van 's rjjks water
staat, M. B. G. Hogerwaard, hoofdingenieur
van den provincialen waterstaat in Zeeland, en
H. E. de Brujjn, hoofdingenieur van 's rijks
waterstaat, benoemd fot commissarissen van
wege Nederland, om met door België te be
noemen commissarissen eene herziening der
overeenkomst betreffende de afwatering van
Vlaanderen en eene regeling van het beheer der
zoogenaamde gemengde polders voor te bereiden.
De Staatscourant van heden bevat een
uittreksel van het reisrapport van Zr. Ms.
stoomschoener Dolfijn, commandant de kapt.-
luit.-ter-zee A. J. Krabbe, gedurende een
kruistocht in de territoriale wateren en het
bezoeken der diepzee-vissehers van 5 tot 13
Nov. jl. Aan het slot van dit verslag leest
men
Daar gebleken is, dat de visschers nog
niet algemeen bekend zjjn met het voorge
schreven sein tot het vragen van gemeen
schap, over zaken de visscherjj betreffende,
door een Nederlandsch visschersvaartuig met
een Nederlandschen oorlogsbodem en omge
keerd, worden reeders en eigenaren van vis-
schersvaartuigen er in hun belang aan her
innerd, dat dit sein bestaat uit twee vlaggen,
de nationale en eene andere, onder elkander
geheschen, de nationale vlag de bovenste.
Bij de verkiezing van een lid der Koloniale
staten van Suriname, in de plaats van dr C.
van Lier, is met 141 van de 165 uitgebrachte
stemmen gekozen de heer H. Barnett.
In de vergadering der Koloniale staten van
30 October iB in behandeling genomen de door
het lid Barnett ingediende ontwerp-verordening
betrekkeljjk vestiging, toelating en uitzetting.
Bjj eindverslag van de commissie van rap
porteurs was voorgesteld art. 5 van het ont
werp in dier voege te wjjzigen
»Ieder, die in de kolonie gevestigd is, bljjft
djt totdat hjj gedurende meer dan drie achter»
eenvolgende jaren buiten de kolonie verbljjf
gehouden heeft."
Dit amendement werd aangenomen met 7
tegen 1 stem, die van den heer Barnett.
Het ontwerp, alstoen in stemming gebracht,
werd aangenomen met algemeene stemmen,
waarna de vergadering werd gescheiden.
Volgens bericht uit Rotterdam aan de
Zwolsche Crt. is het onvoltooide tooneelstuk,
dat in de papieren van Multaluli gevonden
werd, één bedrjjf van een bljjspel. Het zal
nog dit seizoen door het gezelschap van den
grooten schouwburg worden vertoond. Tege
lijk met dat fragment is een schets gevonden
van hetzelfde Btuk, te onduideljjk echter om
van eenig nut te zgn.
De Staats Ct bevatte dezer dagen de ver
slagen van de in 1890 gehouden examens, ter
verkrjjging van acten van bekwaamheid als
hoofdonderwijzer of hoofdonderwijzeres, met
een overzicht van den uitslag der examens.
De volledige uitslag der examens was dat
opkwamen1102 mann. adspiranten, van wie
zich 70 terugtrokken 689 werden afgewezen,
en 343 toegelaten. Er hadden zich 1186 vrouw,
adspiranten aangemeld, 72 trokken zich terug,
722 werden afgewezen, terwjjl 392 werden toe
gelaten.
In 1881 slaagden 79 van 198 opg. adsp.
terwijl die cjjfers achtereenvolgens beliepen in
1882169 en 509 1883213 en 777 1884
295 en 901; 1885: 372 en 1205 1886: 374 en
1214; 1887: 329 en 1254; 1888: 363 en 1280
en 1889425 en 1390.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden werd door die rechtbank uitspraak
gedaan in de, in de Midd. Ct van 22 Nov. jl.
breedvoerig medegedeelde zaak tegen M. E. H.,
vrouw van J. J. G., modiste, S. A. G., vrouw
van B. d. H., logementhoudster, en P. J. M.,
koffiehuishouder, allen te Goes, beklaagd van
zich te zamen en in vereeniging te hebben
schuldig gemaakt aan het opzettelijk met ge
weld onttrekken van een minderjarige, beneden
de 12 jaren, aan het wettig over haar gesteld
gezag en tegen wie door den ambtenaar van
het O. M. veroordeeling van ieder hunner tot
drie maanden gevangenisstraf was geëischt,
terwjjl de verdediger, de heer mr A. C. A.
lacobse Boudewgnse,tot vrjjspraak concludeerde.
Door de rechtbank werd M. E. H., vrouw
van J. J. G., veroordeeld tot 7 dagen gevange
nisstraf, terwjjl S. A. G., vrouw van B. de H.,
en P. J. M. werden vrijgesproken.
De civiele actie is J. J. G. ontzegd.
Nog zjjn veroordeeld wegens
mishandeling: L. v. M. 28 j., zonder
beroep Middelburg, tot 7 d. en J. T. 50 j.,
hvr. van C. S., werkster Ylissingen, tot 3 d.
gev. straf; J. v. W. 20 j. en T. v. W. 28 j.,
schippersknechts Philippine en A.K., werkman
Clinge, de le tot 10 b. s. 10 d. h. en de
beide laatsten tot 5 b. s. 5 d. h.; en
huisvredebreuk en verzet: C. S.
17 j., werkman Ylissingen, tot 7 d. gev. straf.
Alle veroordeelden in de kosten.
Door den officier van justitie bjj die recht
bank is hooger beroep aangeteekend van het
op 14 dezer gewezen vonnis, waarbjj P. de P.
36 jaar, slager te Hontenisse, als beklaagd van
valschheid in geschrifte, is vrjjgesproken.
Men verzoekt ons te melden, dat de Ver
eeniging voor kindervoeding alhier Maandag 1
Dec. hare wintertaak zal aanvangenaanvan
kelijk was dit begin wel op 17 November
bepaald, maar de heerschende mazel-epidemie
heeft tot dit uitstel gedwongen.
Het cijfer te voeden kinderen zal ditmaal
ongeveer 160 bedragen, en dus belangrijk groo-
ter zgn dan het vorig jaar. Toch is nog nau
welijks aan de behoefte voldaan, want er waren
bijna 200 aanvragen, die allen door de onder-
wjjzers gesteund werden. Door persoonlijk
bezoek, nauwkeurig overleg heeft men getracht
slechts de noodzakelijke gevallen te kennen,
hoe gaarne men het ook den anderen gegund had.
M aar de middelen der vereeniging lieten geen
verdere uitbreiding toe, en misschien zullen ze
door het cjjfer van 160 kinderen reeds worden
overschreden.
^D^nkbaar daarom voor den onlangs weer
geschonken steun, bljjft de Vereeniging zich
daarin aanbevelen, overtuigd, dat een ieder den
armen kleinen in deze winterkoude gaarne een
goed en warm maal gunnen zal.
Heden ochtend te half elf kwam de dienst
doende schutterjj alhier op de Graanbeurs
onder de wapenen. Van daar marcheerde de
troep met stille trom naar het Molenwater
waar door den majoor-commandant, nadat de
troep een carré had geformeerd en de ban
was geslagen, de proclamatie van de koningin
regentes werd voorgelezen.
De majoor-oomm. sprak na afloop hiervan
de hoop uit dat de schutterij zich Bteeds haar
plicht bewust zal zgn en in nooden en gevaren
steeds op haar post zal wezen. Hjj besloot met
een »Leve Oranje", dat door de manschappen
werd herhaald.
Daarna werden door den majoor-commandant
nog de onlangs benoemde officieren, luit. baron
Van Hardenbroek en de officier van gezond
heid J. J. Berdenis van Berlekom, als zooda
nig geïnstalleerd.
De burgemeester, met het teeken van zjjn
ambt omhangen, woonde de plechtigheid bjj.
De etalage, die de heer Grootheest, eigenaar
der Zeeuwsche koekbakkerjj in de Korte Delft
alhier, met het oog op het St. Nicolaaefeest heeft
ingericht, is eenvoudig, maar daarom niet min
der uitlokkend. Zjj omvat de echte zoete
artikelen als boter-, spritB- en chocolaadletters,
Hollandsch- en Zeeuwsch St. Nicolaas, marse
pein, borstplaat, bonbons, biscuits en alle
soorten van suikerwerken. Bovendien vindt
men er chocoladen- en suikeren figuren, sierljjke
met confituren en snoep gevulde carton ages en
tal van andere zaken, die nu eenmaal bg het
feest van 5 December onmisbaar zjjn.
In de St. Nicolaas-étalage van den heer R.
M. Smits in de Gistraat vragen als altjjd, met
en benevens een groote sorteering in pracht
banden gebonden exemplaren van werken in
onderscheidene talen, de grootere prachtedities
de aandacht. Uitgaven als Das Lied vonder Glocke
van Schiller en Schiller-Galerie, beide met
keurige photolithographieën versierd, of het
schoone eveneens geïllustreerde Vorn Erdenthal
ins Himmelreich moeten koopers vinden.
Voor historici vestigen wjj de aandacht op
een merkwaardigeuitgaveDer Spanisch-
NiederIdndische Krieg met 30 naar antieke
platen en kaarten genomen afbeeldingen; hen
zal zeker ook interesseeren de Almanack natio
nal de Jeanne d'Arc, die geheel in den Bmaak
der 15e eeuw is uitgevoerd.
Zjj, die met de nieuwere kunst dwepen,
wjjzen wij op een drietal schilderjjen van den
heer C. J. W. Nujjs, op de schoone collectie
photographieën naar de Hollandsche, Fransche
en Duitsehe school, op de photographieën in
glas, het stadhuis van Middelburg voorstellend,
of die op porselein, genre tafereeltjes gevend.
Voor de jengd zjjn er tal van kinder- en
prentenboeken, waaronder vooral de Juweeltjes
voor de jeugd genoemd dienen te wordenverder
Engelsche kleurboekjes en fijn geïllustreerde
Golden calendars, uitgave van de bekende firma
E. Nister, enz. veel te veel om te noemen.
Maar bg ai het aangename mag ook het
nuttige niet vergeten worden. En wie zal het
tegenspreken als er beweerd wordt dat een
goede naaimachine een nuttig cadeau is, dat,
waar het een jjverige huismoeder ten deel valt,
zeker honderdvoudige rente zal opleveren
Wie zich zulk een Stütze der Rausfrau wil
aanschaffen kannen wjj geen beter adres aan
de band doen dan dat der wereldbekende
Singer manufacturing Co, die in haar depot in
de Langedeltt, een aantal machines in onder
scheiden prijs en kwaliteit besohikbaar heeft.
De Singer-machines hebben een goeden naam
werden op verschillende wereld-tentoonstellin
gen met goud bekroond, zgn eenvoudig en
solide samengesteld en leveren keurig werk.
Tengevolge van den in Engeland heer-
schenden sneeuwstorm was Donderdag de boot
trein zoo laat te Queenboro-pier, dat de mail
boot Prinses Marie van de Zeeland eerst ten
ruim 12 uren 's nachts kon vertrekken en
heden te half negen 's morgens te Ylissingen
aankwam. Reizigers en post gingen per facul-
tatieven trein te half tien naar hunne be-
temming.
8 Onze Vlissingsche correspondent, die os a
bet bericht omtrent den jongsten brand zjnd,
schrjjft ons
Bg 't regelen der brandschade op Donderdag
aan de Binnenhaven en 't voorstellen ve-a
premiëa voor de brandspuiten die zoo fiin&
hielpa, bleek nader dat de eerste spuit,
