N°. 268. 133' Jaargang. 1890. Donderdag 13 November Verspreide Berichten. Dei» courant rorschljnt d a g e 11] k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco t 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel Bij abonnement lager Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevans alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Middelburg 12 November. LETTEREN EN KUNST. Het tooneel. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. VERKOOPINGEN. ENZ. hiddelbi ik. sun: co hum. Tkemnmeler. Middelburg 12 Nov. vm. 8 a 40 gr. o. 12 u 44 gr. av. 4 u, 44 gr. F. Verwacht Z. vrind Agenten te Vlissingen: P. G. db Var Mïstdagh te Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v.d. Pm/l, te ZierikzeeA. C. dn Mooi/te TholenW. A. tan AdvertenH»» NiatJWBi3HT7ï/EisK en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te nur advertentie-bureau's van Ni/gh Van Ditkab, te Rotterdam, de Gebb. Belinïantb, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, zjj des avonds nog worden opgenomen In een groot deel van ons vorig nommer is nog opgenomen het volgend, in de Stct. van heden voorkomend, bericht omtrent den toestand van Z. M. den koning. Gedurende de laatste veertien dagen heeft de toestand van Zijne Majesteit den koning weinig verandering ondergaan. De stoornis der geestvermogens bljjft dezelfde. De gemoedsstemming van Zijne Majesteit is afwisselend, nu eens kalm, dan weer eens opgewondenhet laatste vooral als de nacht slapeloos iB doorgebracht. De lichaams krachten, ofschoon ongetwijfeld verminderd, bljjven toch voldoende. Voor het leven van Zijne Majesteit den koning dreigt op het oogen- blik geen gevaar. Paleis het Loo, 10 November 1890. (get.) Dr S. S. RosenBtein, dr Vinkhujjzen, J. Vlaanderen C.zn. Bjj kon. besl. is benoemd tot griffier bjj bet kantongerecht te Purmerend jhr mr C. G. A. van Asch van Wjjck, thans griffier bp het kantongerecht te Hulst. Verder is benoemd tot griffier 'op het kan tongerecht te Zieriksee mr. P. L. van Eeten, thans ambt. van het openbaar ministerie bp de kantongerechten in het arr. Zieriksee. Pensioen is verleend ten bedrage van 171 aan F. W. Prumers, brievengaarder te 's Gra venpolder. Aanstaanden Vrijdag verleent de minister van koloniën geen audiëntie. De Indische Gids voor November bevat: De agrarische kwestie op Java. De tegen woordige stand van het agrarische vraagstuk voor het inlandsch grondbezit, door mr W. K. baron van Dedem. De opperheerschappij van China over den Maleischen Archipel vol gens Chineesche bescheiden, door S. E. Hart- hoorn. Bpdragen tot de geschiedenis van Borneo's "Westerafdeeling, door E. B. Kielstra. XVIII (tevens slot). Varia. Maandeljjksche Revue van Brochures en van Tpdschrift- en Dagbladartikelen. Koloniale Literatuur. Wetenschap en industrie. Financieel over zicht. In de Preanger-regentschappen, door J. W. H. Cordes, II. Na al hetgeen er, vooral ook in de laatste dagen, over Fatsoen van Marcellus Emants, en in verband daarmee over de critiek is geschre ven, was natuurljjkerwpze onze belangstelling gaande gemaakt voor de opvoering van Dins dagavond in onzen schonwburg. Het publiek scheen in die belangstelling niet te deelen, want zpn opkomst was ditmaal bjjzonder slecht. Daarvoor een bepaalde reden op te geven zal niet zoo gemakkeljjk wezen de onbekendheid met het gezelschap der heeren De Vosen Van Korlaardê booge toegangsprij zen het vooruitzicht op een voorstelling in de a. week ziedaar énkele motieven die, naar wp meenen, hun invloed wel zullen hebben doen gelden. Maar toch gelooven wp dat wanneer Dinsdagavond de heer Willem van Zuylen, die aan genoemd gezelschap als gast zpn zoozeer gewaardeerden steun verleent, ware opgetreden, onze schouwburgzaal een geheel ander aanzien zou gehad hebben. Hp toch is een der bjj het publiek meest geliefde tooneelspelerseen man die door zjjn natuur lijk talent, zpn humor en zpn ongedwongen en altijd even bestudeerd spel steeds bekoort, en ook in Middelburg hoogst welkom is. Daarbjj komt dat wp in betrekkelijk langen tpd niet het voorrecht hadden hem hier te zien optredenen dat in het voorjaar het -vooruitzicht daarop door eene plotselinge on gesteldheid zpnerzjjds niet werd verwezenlijkt. Daarom te meer was het te betreuren dat de programma's van de voorstelling op gisteren zpn naam niet vermeldden. Wij hopen nu echter op eene volgende voorstelling van dit gezelschap, die echter eerst in Januari den 14en plaats heeft. Dan zal zeker, ook na den goeden indruk, Dinsdag door de optredenden gemaakt, het publiek zich niet laten wachten. In de heden gehouden zitting van den gemeenteraad van Veere is benoemd tot onder wijzeres aan de openbare school mejuffrouw L. M. Wage te Hulst. Voorts werd besloten om aan de tegenwoor dige onderwijzeres mejuffrouw A. de Wjjs Hartman tot schadeloosstelling een gratificatie toe te kennen van f 50. Bij het te Breda afgenomen examen voor apothekers-bediende is o. a. geslaagd de heer F. M. J. Damen van Middelburg. De heer M. Göpner, predikant te Har derwijk, iB beroepen bjj de Ned. Herv. gemeente te Amsterdam. Hedenochtend kwam met de mailboot Prins Hendrik van de Maatschappij Zeeland te Vlissingen aan prins Christiaan van Sleeswijk- Holstein. Met den correspondeerenden sneltrein voor Duitschland vervolgde hjj zijne reis. Bp de exploitatie maatschappij is tot stationchef 2e kl. bevorderd, de stationchef 3e kl. J. Janssen te Vlissingen (Stad). Het verzoek van den kapt. der inf. J. N. A. van Barneveld, gedet. bij het 3e reg. inf. te Vlissingen, om te worden ontheven van zjjne detacheering h. t. 1. en naar Indië terug te keeren, is van de hand gewezen. Het casco van het bp Vrouwepolder ge strande Noorsche brikschip Favour heeft Dins dag in publieke veiling ƒ215 en de inventaris ƒ360 opgebracht. Aan de nieuw te bouwen Goesche sluis onder de gemeente Kattendjjke, waar ook des nachts wordt gewerkt, ontstond gisteren nacht een begin van brand. ,Bjj de heimachine viel een petroleumlamp, waardoor een rieten schut ting werd verbrand. Een heining, die daar vlak bij stond, werd omver gehaald om den brand te stuiten. De machinist der heimachine be kwam belangrijke brandwonden. Maandag morgen kwam te Bruinisse het zeker hoogst zeldzame geval voor, dat een schip in de haven gekomen om met suikerpenen te worden beladen er onmogeljjk weer uit kon, toen men geladen wilde vertrekken. Dit schip was zoo lang dat het door de minder practische plaatsing der vloedpalen niet kon zwaaien, zoodat een dier palen getrokken moest worden om uitgang te verleenen. Wp gelooven ten minste dat over het geheel het TYwoli-gezelschap uit Rotterdam aangename herinneringen achterlaat. De meeste leden daarvan waren trouwens geen onbekenden. Verleden jaar traden velen ervan op bjj de heeren Alex. Faassen en Co.; bovendien is de heer Jan C. de Vos hier als 't ware ingebur gerd, en herinnerde men zich zeker mej. Aleida Roelofsen thans mevrouw Mulder-Roelofsen nog wel uit Ibsen's Nora en Svava van Björnson. Nieuw waren voor het Middelburgsche pu bliek de dames Van Westerhoven en Aug. Poolman, en de heeren Jos. van Biene en Holkers. In Emants' tooneelspel maakten zjj hun en tree in ons middenen zjj gaven ons de meest typische figuren daaruit te aanschouwen. Patsoen had ons bjj het lezen koud gelaten wij hadden daarin zien neergelegd flinke stel lingen ter bestrjjding van het z. g. fatsoen, dat ijskoud, onnatuurlijk, beginseloos, karakterloos en slecht maakt. Die stellingen onderschreven wp ten volle; maar bjj het lezen van het stuk stootten wp telkens op voorstellingen, die ons onnatuurlijk voorkwamen, maar die wellicht, naar wij dachten, bp eene opvoering minder in het oog zouden val len. Eensdeels is dit het geval geweest; de vertoo ning, waarbij eenige aardige trekjes, en niet het minst de goed gevonden slotscènes ons bekoorden, kon echter onzen afkeer over de karakterloosheid van een Staphorst, en de onaangename vormelijk heid van een mevrouw Eltenlurg niet doen verdwjjnen. Zpn er zoo vroegen wij ons zeiven af. Het is mogelpk, al valt het ons moeilpk te gelooven dat een man zijne zelfstandigheid, zpn huiselijk welzijn, het gansche geluk zijner kinderen en zpn eigen levensgeluk neerlegt aan de voeten van een zuster, die hem uit benarde financieele omstandigheden wil redden. In een oogenblik van gemis aan energie kun nen wp ons nog zoo iets begr jjpenmaar was ei dan geen aanleiding om zulk een man Intusschen heeft het feit nu dit tengevolge dat al de vloedpalen verplaatst znllen worden en gesteld daar, waar ze oorspronkelpk gesteld hadden moeten zpni De les is wel wat kostbaar, zegt onze be richtgever. Door den gemeenteraad van Stavenisse is in de vacature, ontstaande op 31 Dec. a. s. door de periodieke aftreding van den heer J. N. Broodman, die verzocht had niet meer in aamerking te komen, met algemeene stemmen tot lid van het armbestuur benoemd de heer C. Broodman. Vast gesteld werd de begrooting voor genoemd lichaam voor het dienstjaar 1891, in ontvangst en uitgaaf op 659.47. Nog werd besloten een vernieuwde aanvraag te doen tot heffing van haven- en kadegelden. Aan de verkiezing van een raadslid te Axel ter vervulling der vacature-Kruijsse is, zooals bp de heden plaats gehad hebbende opening van stembriefjes bleek, door 229 van de 313 kiezers deelgenomen. Herstemming moet plaats hebben tusschen de heeren M. A Smies die 98 en L. Lamaitre, die 66 stemmen verkreeg. Heden morgen is naar men ons uit Breskens schrjjft op paalhoofd no 2 eene visscherspink van Ostende, gemerkt O 178, omhoog gevaren. Ze was van het anker ge slagen en door den mist misleid. Men heeft echter hoop het vaartuig zonder al te groote schade weer vlot te krijgen. Daartoe heeft men, naar men ons mededeelt, reeds de hulp ingeroepen van den kunstlichtwachter te Nieuwe Sluis. Heden werd alhier door het bestuur der Godshuizen, in het .openbaar aanbesteed, bjj enkele inschrijving, de levering van levens middelen enz. Aannemers werden voor aardappelen K. H. Olree a ƒ2.87 i boekweitmeel J. G. J. J. van der Harst a 8,94 blauwe erwten wed. L. J. van der Harst a f 10.30gort, gemeen best J. Minderhout a 8.25 rjjst J. G. en J. J. v. d. Harst a 0.1280versche boter wed. L. J. v. d. Harst a 1.0898; margarine of ingemaakte boter J. van P.igé a 0.46. Nog werden aannemers voor vleesch M. van Os a 0.495 stokvisch L. J. P. Maas a ƒ0.40 zoutevisch wed. J, C. Dekker a ƒ0.3496; karnemelk G. den Boeft a ƒ2,25 zout J. G. en J. J. van der Harst a 0.1235stroop dezelfden a ƒ0.10. Voor grove Engelsche steenkolen werd aan nemer P. C. Ludikbujjzen a 0.90; ruhrka- chelkolen W. L. Burrink a 0.80 olmen vaam ten minste voor te stelleD, eenmaal ontwa kend uit zjjn toestand van zwakheid, en zich verzettend tegen de flanwhartige rol die hij een tpd lang speelde? Nu zien wij wel dat hp ten slotte zich verzet maar niet omdat hij zelf walgt van zijn niets beduideDdheid maar omdat hij gelukkig ontdekte dat het met zjjne zaken in Hongarije er minder treurig uitzag dan hij aanvankelijk dacht". Ons dunkthet eigen belang in een slechten vorm zien wp in stap horst belichaamden natuurlijker zou het ge weest zijn, wanneer hjj begonnen ware met datgene waarmee hp eindigde een onderzoek naar den toestand in Hongarpe om te zien of die hem nog niet toelaat de vernederende voor waarden, welke zjjne zuster hem stelde, te verwerpen. En dan die zuster Er mogen persoonlijkheden zpn, die alles willen onderwerpen aan hun ideeën, aan hunne begrippen, maar eene toepassing van beginselen zooals Gertrude Eltenlurg in practjjk brengt, nog wel in een andermans gezin, komt ons al te overdreven vooren behoort zeker wel tot de hooge, hooge zeldzaamheden. De onnatuurlijkheid van die hoofdrollen zal een der voornaamste redenen zijn, waardoor Fatsoen nooit een ropertoire-stuk kan bljjven, hoe goed het in menig opzicht in elkaar gezet, hoe aardig menig tooneeltje daarvan ook is. Bovendien, al krijgen wp ook, o. a. tusschen Stap horst en zjjn dochter Carolien, menige scène vol warmte en innigheid te aanschouwen, over het geheel ligt een waag van koude vormelijkheid, die verre van aantrekt. Behalve de dochter is er geen enkel figuur, waarvoor men eenige sympathie koesteren kan. Uit Carolien's hou ding spreekt nog opoffering, toewjjding en liefde de overige hoofdpersonen zpn koude, zwakke, overdreven wezens. Als een Bühne-föhig stuk waardeeren wp echter Fatsoenomdat dit de hoop verlevendigt, hout J. P. de Broekert a 5 90turf W. L. Burrinck a 0.59 paten-olie wed. L J. v. d. Harst a 0.3 445 kaarsen J. van Pagé a 0 54; 'zeep J. G. en J. J. i. d. Hars-, a 0.2770 stjjfsel A. W. Baatiaanse a 0.20 en soda wed J. C. Dekker a 0.04. Al de inschrpvers wonen te Middelburg. Bjj de heden gebonden herbesteding van kruidenierswaren, ten dienste van het militair hospitaal alhier was de minste inschrpfster, mej. de wed. L. J. van der Harst, tegen de volgende prpzen rjjst 0.23, gort 0.22, zout 0.12|, havergort 0.23, groene zeep 0.29, alles per kilogram en azpn 0.05 per liter. Bp de aanbesteding op 15 October jl. waren de prijzen respectievelijk 25, 22,13, 25,29en5cts< Bij de heden alhier gehouden aanbeste ding der bewasBchiDg van de nachtlegervoor- werpen in het garnizoen te Middelburg, werd ingeschreven als volgtdoor den heer Martin J. v. d. Hepden te Boxtel voor eenmans bedzak 0.07, .id. kussenzak 0.02, id. bovenlaken 0.04), id. onderlaken 0.04) en id. wollen deken 0.15, voor tweemans stroozak ƒ0.08, id. bedlaken j 0.05, id. deken 0.15, totaal 0.61 de heer Asselbergs te Bergen op Zoom, respectieve!jjk voor O.OGj, 0.01), 0.04, ƒ0.04, 0.111, 0.061, ƒ0.04 en O.llf, totaal 0.491 mej. de wed. van Benckhnjjsen te Vlissingen, respectievelijk voor 0.06, 0.01 j, f 0.04, 0.04, 0 lij, 0.06, 0.04, 0.114, totaal f 0.48 J. Bjj eene zelfde aanbesteding te Vlissingen, was ingeschreven door den heer P. J. Asselbergs te Bergen op Zoom voor den prjjs van 271 en 26 cent respectievelijk per een en tweeslaaps- stel nachtleger en door mejuffrouw de wed. F. van BenckhujjsenKlop, directrice der wascbinrichting te Vlissingen, tegen 27 en 25) cent per een twee-slaapsstel-nachtleger. De regeering verklaart, vooreerst niet te denken aan opheffing van het koloniaal werf depot. Tot lid van den raad van administratie der Hollandsch ijzeren spoorwegmaatschappij is, in plaats van wijlen jhr W. van Loon, gekozen de heer H. H. Beets. Het hoofd-bureau voor den aanleg van staatsspoorwegen, te 's Gravenhage gevestigd, wordt met 1 Januari a. opgeheven. Het centraalbestnur van het Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond heeft zich met een adres aan den koning gewend, om van rpkswege een onderzoek te doen instellen naar dat Marcellus Emants in dit genre ons nog wel iets meer leveren zal, dat onze oorspron kelijke literatuur ten goede kan komen. Er is in dat stuk zooveel goeds, en zooveel dat op het tooneel de belangstelling gaande houdt, dat wij van dezelfde hand nog iets te gemoet zien, waarvan meer warmte en gloed afstraalt dan van deze pennevrucht, en dat ook geschikt is om te worden gespeeld. Dit verlangen wjj vooral van een ijverig en talentvol man als Marcellus Emants, wien wp onze bedenkingen tegen de door hem geschetste figuren niet wilden onthouden uit belangstelling in zpn streven. Mevrouw Westerhoven speelde Gertrude geheel in den juisten toon koel, vormeljjk mevrouw Mulder-Roelofsen had zeer goede oogenblikken, al kwamen ons hare uitbarstingen soms al te plotseling voor en niet in overeenstemming met den toon, even te voren aangeslagen het scheen ons dat zij voor zulke oogenblikken al hare krachten bad bespaardwat echter de over gangen onnatuurlijk maakte. Mevrouw Van Korlaar-Van Dam was ons al te burgerlijk, al te eenvoudig, al te koel als Margaretha Blom-, terwijl mej. Poolman de dankbare rol van Kareltje guitig speelde en mej. Van der Lugt als Jetje niet zonder verdiensten was. "Van de heeren trokken ons Jos. van Biene en Holkers allereerst aan, omdat zp de meest gt typeerde, de meest karakteristieke figuren te aanschouwen gaven de eerste als George en de laatste als Adolphe de Laer. Het air van ploertigheid bp den eene en de voorname bluf van den tweede waren vermakeljjk en juist. Dit zijn van de mannen dan ook, naast Louis, den bediende, door den heer Wagemans met zpn gewoon talent weergegeven, de eenige personen waarin teekening zat. Staphorst, de zwakke man, werd door den heer De Vos gespeeld; onmogeljjk dunkt ons daarvan meer te maken dan hjj deed, den toestand der verblijven van de lagere klasse en naar de middelen om die, op de geschiktste wijze, in verschillende gemeenten te dien vervangen door woningen, voldoende aan ae noodigste eischen voor gezondheid en zedelijkheid en aan zulke andere, welke minst genomen aan een woning in den tegenwoor- digen tjjd en ter bevordering van beschaving en welvaart onder de lagere klasse, kunnen worden gesteld, en zijn invloed te doen gelden bij gemeentebesturen, tot het maken van ver ordeningen op het bouwen van woningen en waarborgen gevende dat de te bouwen wo ningen gezond zijn, voldoende ruimte bevatten, dat zp het noodige licht kunnen ontvangen en behoor lp k kunnen worden gelucht' Uit Amsterdam schrjjft men ons: De kiesvereeniging Burgerplicht vergaderde Dinsdag avond tot het stellen van een candi- daat voor lid van den gemeenteraad in de vacature-Van Bosse, benoemd tot d'recteur der Ned. bank. Op het candidaten-ljjstje kwamen voor zekere heer P. J. Eman, een voormalig hulponderwijzer, later redacteur van de Gezel lige Zondagscourant, overigens een tarneljjk onbekende grootheid in Amsterdam, voorts de heeren H. F. Groen van Waarder, Aug. M. Jt Hendricks, P. E. Tegelberg, Ph. J. Waller, welke vier heeren zich hadden teruggetrokken, en J. Hudig Dzn., candidaat van Amslels Burgerij, en A. Rot, candidaat der werklieden verenigingen en van de Unie. De heer Eman werd kort aanbevolen door den heer G. G. Schürman, de heer Hudig door den heer Ankersmit en de heer Rot door mr. Z. van den Berg. Zoowel de heer Eman als Rot, letterzetter bjj de firma Ellermans Harms, voerden het woord, waarbij zp een program van actie ten beste gaven. Rot verklaarde sociaal-democraat pur sang te zjjn, en steeds voor de volkspartp te zullen opkomen, waar hp daarvoor mocht worden geroepen. Bjj de daarop gevolgde stemming werden uitgebracht 113 geldige stemmen, zoodat de volstrekte meerderheid was 57. Uitgebracht werden 59 stemmen op den heer A. Rot, sociafri-democraat, die aldus door Bur gerplicht candidaat was gesteld, 52 op den heer Hudig en 2 op den heer Eman. In de denzelfden avond gehouden vergadering van den gemeenteraad was aan de orde een concept-adres aan de Tweede kamer betrekke lijk het ingediende wets-ontwerp tof herziening der algemeene regels ten aanzien der plaatselijke belastingen, bereids door den druk verspreid. Dit concept werd uitvoerig besproken en vond algemeene instemming, terwijl een amendement van de heeren mra Treub en J. C. de Vries, waarin wordt verklaard, dat de in het ontwerp De beide jonge leden van het gezelschap, de heeren V. d. Heuvel en Erfmann vervulden de rollen van den zoon, die geen lust had om student te zjjn, en van den minnaar-dagblad- schrjjver, die door tante Gertrude het huis uit gejaagd wordt. Het waren beide ondankbare rollen, waarmee de vertolkers geen eer inlegden* Beiden heeren hebben wjj meenen dat reeds vroeger te hebben opgemerkt iets in hun orgaan dat aan hun, dikwijls verdienstelijk spel afbreuk doet. De heer Van den Heuvel heeft iets huilerigs, de heer Erfmann iets eentonigs in zpn stem. Studie, ijverige studie om aan dat bezwaar te gemoet te komen zp hun, in hun eigen belang, aanbevolen 1 In het begin der voorstelling hebben wp veel gemist; Men sprak 6f te zacht èf zoo gejaagd dat het gesprokene niet te verstaan was. Het gebrek herstelde zich later, toen men als het ware bekomen scheen tan een zenuwachtige haast, waartoe trouwens menig tooneel als het ware aanleiding geeft. Het wilde zwijn van Bisson, het nastukjedat gegeven werd, is een echt Fransch blpspelletjo dat uitgaat als een nachtkaarsen daardoor; hoe los en verdienstelijk het spel der vertooners ook was, hun geen toejuichingen kon verschaf fen, zooals hun ten deel viel na elk bedrjjf van Fatsoen. De volgende week Woensdag wederom voor stelling door het gezelschap der heeren Alex» Faassen en co., waarbij wordt gegeven Haar familie van Julius Stinde een volks tooneel spel waarover de gevoelens al evenzeer verschillen als over de kwestie, die daarin behandeld wordt, het sluiten van hetgeen men een mésal liance gelieft te noemen. Wjj zullen in deze maar weer zeiven gaan zien en oordeelen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1