Inkomsten en uitgaven
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN. ENZ.
Gemeenteraad van Middelburg.
BEGROOTING
GEMEENTE-GASFABRIEK.
Prov. blad 110. 92 bevat een besluit van
Gedeputeerde staten van Zeeland, waarbjj
artikel 1 van het reglement op het gebruik
van de provinciale bibliotheek als volgt is
gewijzigd.
De bibliotheek is, met uitzondering van
Zon- en feestdagen, voor openbaar gebruik ge
opend op Maandag, Woensdag en Zaterdag,
telkens van des voormiddags 11 tot 1 en van
2 tot 4 uur des namiddags.
Tot den cursus ter opleiding van de
onderofficieren, die zullen worden bestemd om
eene luitenantsplaats bp den dienst te velde
te vervullen, zjjn te Middelburg toegelaten:
sergeant-scherpsehutterCuypers en de sergeanten
Braber, Baljeu, Pasveer, Bastet en Hattink.
Op den len November a. s. zal van Mid
delburg naar Terneuzen vertrekken een deta
chement infanterie, ter sterkte van 22 onder
officieren en minderen, onder bevel van den
tweede-luitenant J. M. C. Vermande, om aldaar
tot 1 Februari 1891 garnizoen te houden.
Op dien 1 Nov. keert de tweede-luitenant J.
A. A. Holste, gedurende de jongste driemaan
den aldaar gedetacheerd, met zijne onderheb
bende onderofficieren en minderen naar hun
garnizoen Vlisingen terug.
Onder de passagiers, die Zondag met de
dagboot Engeland van de stoom vaartmaatschappij
Zeeland naar Londen vertrokken, bevond zich
ook graaf Herbert von Bismarck, vergezeld van
zjjn secretarie.
Tjjdens de namiddag godsdienstoefening
sloeg Zondag de bliksem in den toren te 's Heer-
Arendskerke, wat niet weinig ontsteltenis teweeg
bracht.
De godsdienstoefening werd gestoord, maar
kon voortgezet worden, toen gebleken was, dat
geen brand veroorzaakt was, maar alleen wat
steenen uit den muur geslagen waren. Er was
een sterke zwavellucht waar te nemen.
De onweersbuien waren, evenals in andere
deelen van Zeeland en 's avonds en 's nachts
op Walcheren, vergezeld van hevige hagelbuien.
Zondag middag om twaalf uur werd te Zie-
rikzee eene inspectie gehouden over de dienstd.
schutterjj aldaar, bjj welke gelegenheid de
commandant, de heer mr J. C. van der Lek
de Clercq met eene hartelijke toespraak de
zilveren medaille, onlangs behaald bjj den in
ternationalen schietwedstrijd te Antwerpen,
uitreikte. Hot muziekkorps deed zich daarbjj
hooren. De plechtigheid werd besloten met
eene promenade door de stad. Ofschoon het
bjjna den geheelen dag buiig en somber weder
was, werd een en ander door een vriendeljjk
zonneschjjntje begunstigd, zoodat eene groote
volksmenigte daarvan getuige was.
Evenals op andere plaatsen, waar eene
haven is en waar suikerbieten geteeld worden,
heerscht ook te St. Maartensdjjk tegenwoordig
naar men ons van daar schrjjft eene
buitengewone drukte door het aan- en weg
voeren van deze vrucht. Als in andere streken
is de opbrengst echter ook minder dan in
andere jaren, wat den landbouwers natuurljjk
geen voordeel aanbrengt. Doch wat aan nog
grooter getal menschen hier nadeel berokkent
en de handelsbeweging minder doet sjjn dan
op andere jaren is de voortdurend lage prjjs
der ajuin, hier een hoofdproduct. Niet dat
de prjjs van ongeveer 1 per HL., zooals zjj
thans is, zoo bjjzonder laag kan genoemd wor
den doch men is zoo gewoon aan markten van
1 50, 1.75 en 2, dat men niet besluiten
kan ze af te leveren, voor wat zjj thans geldt.
Een gevolg hiervan is dat tienduizenden HL.,
grootendeels bestemd om hun weg te vinden
naar Rotterdam of Antwerpen, thans op het
veld of in de schuren opgeborgen liggen, wach
tende op de goede tjjding van zuster Anna
dat de hooge prjjzen in aantocht zijn.
Anders ia het met de aardappels gesteld die
zjjn voor het grootste gedeelte hier opgeruimd.
De hooge prjjs, die het geheele najaar door
voor de Zeeuwsche blauwe besteed werd, heeft
de m eeste boeren doen besluiten hun voorraad
van de hand te doen.
Kindervoeding te Middelburg.
Zaterdagavond werd in een der zalen van de
sociëteit St. Joris op de Balans alhier de
jaarljjksche algemeene vergadering gehouden
van de leden der Vereeniging Kindervoeding alhier.
Behalve door een 12tal heeren en dames
bestuursleden werd deze jaarljjkscüe bjjeenkomst
bjjgewoond door slechts 4 gewone leden.
Het presidium werd waargenomen door den
heer mr M. J. de Witt Hamer.
Na voorlezing en goedkeuring der notulen
van de vorige algemeene vergadering was aan
de orde het uitbrengen van het eerste jaarver
slag der vereeniging.
Dit geschiedde door den secretaris, den heer
J. J. Berdenis van Berlekom. Wjj ontleenen
er het volgende aan
Het bestuur heeft zich als volgt geconstitueerd
Mr M. J. de Witt Hamer, voorzitter, C. M
Ghijsen, penningmeester en J. J. Berdenis van
Berlekom, secretaris, met de dames Mej. van
der Mey en mevr. Wibaut uitmakende het
dageljjksch bestuur.
Mej. De Man, mevr. Ghjjsen, Zip, freule Van
Doorn en mej. De Witt Hamer vormen een
bestuurscommissie voor onderzoek en advies
omtrent het al of niet toelaten van kinderen,
en de overige leden, met name mevr. Schorer,
Van Dunné, De Witt Hamer, Van der Harst
Boiisson, mej. Mes, Fokker en Jutting, maken
eene commissie uit belast met het toezicht op
kinderen en spjjzen.
De vereeniging Kindervoeding telde bjj hare
oprichting 132 leden en 288 begunstigers, samen
een jaarljjksche bjjdrage vertegenwoordigend
van 1518.50. Bovendien werden haar nog
31 bijdragen voor ééns toegezegd tot een bedrag
van 177.50, terwjjl nog 22.50 werd ont
vangen van onbekende gevers. Wegens over
lijden, vertrek of om andere redenen zjjn der
vereeniging dit jaar 3 leden en 5 begunstigers
ontvallen, wat voor de kas een verlies aan ont
vangsten vertegenwoordigt van 40's jaarljjks.
Nieuwe leden of begunstigers meldden zich
niet aan.
Dank zjj de werkzaamheden van het voor-
loopig comité kon reeds spoedig met de kin
dervoeding worden aangevangen. Zoo waren
Maandag 6 Januari 1890 voor het eerst een
75tal kinderen bjjeen en kon van af dezen
dag tot den 3 April d. a. v. met uitzondering
van des Zondags eiken dag geregeld warm eten
worden verstrekt.
De plaats waar dit genoten werd, het lokaal
der werkmansvereeniging, leende zich uitnemend
door ligging en inrichting tot dit doel. Het
werd voor ƒ0.50 daags afgestaan. Voor ver
warming, schoonhouden enz. werd aa n den
concierge ƒ1.50 dgs. betaald.
Het voedsel werd geregeld geleverd door den
heer Bom, tegen eene vergoeding van ƒ0.15
per portie.
De kinderen, die door de vereeniging gevoed
werden, waren schoolgaande op de openbare
scholen voor minvermogenden A. en B, op de
Christeljjke school of op de RoomschKatho-
lieke school. Wekeljjks werden door de hoof
den dier scholen, de heeren Hogerland, Nierse
Rademaker en mejuffr. Klep lijsten opgemaakt
van kinderen, die naar hunne meening voor
voeding in aanmerking kwamen, en na ver
kregen goedkeuring van de commissie van advies
werden deze candidaten door het dagelijksch
bestuur toegelaten.
Over de werkzaamheid der vereeniging valt
het volgende mede te deelen
Op 76 verschillende dagen verstrekte zij
totaal 8062 porties warm eten aan 140 kinderen
Gemiddeld werden per maaltjjd 106 kinderen
gevoed. Het minimum bedroeg 75, het maxi
mum was 121.
De voeding bestond des Maandags uit erw
tensoep, waarin spek en worst, Dinsdags uit
hutspot, Woensdags uit erwten met vleesch en
spek, Donderdags kool met aardappelen en
worst, Vrijdags gort mat boter en stroop en
Zaterdags uit bruineboonen met gebraden
vleesch.
In 't geheel werden verstrekt op: 13 Maan
dagen 1369 porties erwtensoep 13 Dinsdagen
1394 porties hutspot, 13 Woensdagen 1376 por
ties erwten met spek, 13 Donderdagen 1396
porties kool met aardappelen. 12 Vrijdagen 1275
porties gort, 12 Zaterdagen 1252 porties boonen,
dus op 76 dagen 8062 porties.
Gemeenljjk werden eiken dag dezelfde kin
deren gevoed; er zjjn er 16, die geen enkelen
maaltjjd oversloegen.
56 kinderen waren elk meer dan 70 maal
aanwezig 34 tusschen 60 en 70, 11 tnsschen
50 en 60, 9 tusschen 40 en 50, 10 tusschen 30
en 40, 9 tusschen 20 en 30, 6 tusschen 10 en
20, 5 minder dan 10 maal.
Eenigen tijd na het uitgaan der scholen ver
eenigden de kinderen zich in het lokaalordeljjk
plaatste zich elk op zjjn vaste plaats en gebruikte
zjjn maal. Dank zij eene commissie van 48 jonge
dames, die zich eiken middag door 4 harer liet
vertegenwoordigen, was de commissie van toe
zicht steeds bjj machte aan haar taak te voldoen.
Geen wanordelijkheid is voorgekomen vlug en
onder vrooljjk gebabbel nam ieder zjjn portie
wien het wenschte, en zjj waren velen, werd nog
een tweede portie toebedeelddan handjes
wasschen, en weg waren de kleine gastjes,
gelukkig en verzadigd.
Wat betreft het voedsel, dit heeft nooit tot
eenige opmerking aanleiding gegeven. Na enkele
wjjzigingen is reeds spoedig het boven medege
deelde menu aangenomen. Aan de hinderen
scheen dit steeds uitstekend te voldoen en de
commissie van toezicht is over smaak, qualitei:;
en quantiteit altijd zeer tevreden geweest.
Ook de zaal, zuiverheid en verwarming gaf
tot geene klachten aanleiding.
En wat nu de resultaten van de werkzaamheden
betreft, ze zjjn uit den aard der zaak meer
subjectief en niet in cjjfers te brengen. Het
bestuur veroorlooft zich echter hieronder
opinie weer te geven, die hoofden van scholen
der kinderen zoo vriendeljjk waren het mede
te deelen.
Het hooid van school A schrjjft o. a.
«De vereeniging Kindervoeding heeft zonder
twjjfel medegewerkt tot getrouw schoolbezoek"
en Wel is ons opgevallen dat de meeste kinderen
lichameljjk zichtbaar kloeker werden, dat som
migen, mogeljjk tengevolge van meerdere
lichaamskracht woeliger waren, dat bjj allen
meer voldaanheid op het gezicht te lezen was.'
»Wat evenwel beslist waar is, het is, dat de
overtuiging het kind is niet goed gevoed, den
onderwjjzer thans niet drukte of hem huiverig
deed zjjn om die inspanning en werkzaamheid
te eischen, welke hjj voor een goed en vrucht
baar onderwijs noodig heeft."
En een ander hoofdonderwjjcer meldt«dat
de kindervoeding voorzeker een gunstigen in
vloed heeft uitgeoefend op het getrouw school-
komen van hen, die daarvan hebben geprofiteerd
«dat het verder niet alleen een gunstigen
invloed heeft uitgeoefend op het lichaam, maar
ook op den geest. Bjj meest allen merkten wjj
op dat ze met meer lust en jjver de lessen
volgdenen dat de matte glans der oogen
plaats maakte voor meer uitdrukking en opge
wektheid".
»We volstaan met deze getuigenissen zoo
eindigt het verslag. Zjj, die ze hebben afge
geven, hebben uit den aard hunner betrekking
't best kunnen observeeren en zjjn dus de meest
bevoegde beoordeelaars. Hun, die nog mochten
twjjfelen aan onze goede resultaten, roepen we
toe «komt en overtuigt u ziet hoe onze kleinen
met stralende gezichtjes naar ,de dampende
schotels kjjken ziet, hoe ze zich te goed doen
hoe 't hun smaakt, dat eten met die vreemde
geur van vleesch 1"
«Inderdaad, zoo er nog zjjn, die ons hunne
sympathie en bjjdragen onthouden het moet
zjjn uit onbekendheid. Uit onbekendheid met
den honger, die nog wordt geleden, met de
slechte voeding, die meer een ondoelmatige
hongerstilling is; met de tallooze maagbezwaren
en hun gevolgen, die in een arm gezin voor
komen. Men heeft het nog zoo niet gevoeld,
dat gebrek een zoo vulgaire oorzaak is van
ziektedat talloozen te weinig verdienen
om zich het minimum voedsel te kunnen
verschaffenmen heeft ook niet gewild.
En toch is dat een feit. Met kostelooze
geneeskundige hulp heeft men erkend, dat
men verplicht was te zorgen dat armoede geen
oorzaak kan zjjn van mindere gezondheid men
zal nog een stap verder moeten gaan en ook
het voedsel waarborgen, dat die gezondheid
eischt. Dit te geven, en nog slechts aan school
kinderen, die aan armoede zeker geen schuld
hebben, beoogt slechts onze vereeniging, waar
van wjj het eerste jaarverslag schrjjven. Hoe
wel slechts één jaar oud, hoewel financieel zwak
en behoeftig, is zjj toch reeds krachtig en sterk.
Want zij wortelt vast in den geest van den
tjjd, waarvan zjj een kind is; zjj voelt zich
onmisbaar, in de overtuiging een goede en
noodzakelijke taak te hebben verricht en nog
voor zich te hebben.
«Ten slotte onzen dank aan allen, maar aller
eerst aan de dames en aan HH. onderwjjzers,
die der vereeniging hun hulp en steun heb
ben geschonken. Moge zjj deze ook in 't ver
volg genieten
Nadat den secretaris dank was gezegd voor
de samenstelling van het verslag werd door
den penningmeester, den heer C. M. Ghjjsen,
rekening en verantwoording gedaan van zjjn
gehouden beheer.
Onder deontvangsten werden genoemd bjjdra
gen van 132 leden 1019, van 288 begunstigers
ƒ499.50; bjjdragen voor eens ƒ177.50 en
anonyme giften 22.50. Samen alzoo een
ontvangst van ƒ1718 50.
Onder de uitgaven bevonden zich o. a. de
volgende posten: schragen en kapstokken ƒ22.38;
borden, schotels, lepels enz. 39.81; lokaalhuur
ƒ38; schoonhouden en verwarmen 1145 8062
portiën warm voedsel 1209.30. De uitgaven
bedroegen, met een goed slot in kas van f 198.76,
evenveel als de ontvangsten.
De rekening werd goedgekeurd.
Daarna was aan de orde de verkiezing van
zes bestuursleden ter vervanging der aan de
beurt van aftreding zjjnde dames mevr. Zip
Lehman de Lehnsfeld, mevr. Wibaut—Berdenis
van Berlekom, mej. A. de Man, mevr. Van
Dunné-Van der Hoop en de heer J. J. Berdenis
van Berlekom.
De voorzitter deelde mede dat, ofschoon het
aantal bestuursleden volgens de statuten 21
moet bedragen, dit jaar door het bedanken
voor de benoeming van drie dames slechts 18
leden zitting hadden, zoodat, behalve in de
plaatsen der aftredende leden, nog in drie
vacatures moet worden voorzien.
Verder merkte de president op dat door het
bestuur al de aftredende leden opnieuw worden
aanbevolen met uitzondering van mevr. Van
Dunné, die te kennen heeft gegeven eene
nieuwe benoeming niet te kunnen aannemen,
wjjl zjj geene gelegenheid zal hebben steeds
tegenwoordig te zjjn. Verder werden nog aan
bevolen de dames movr. Van der Lejjé
Anschütz, mevr. Boogaert—Boddaert, mej.
M. C. L. J. Ceulen en mej. Cl. Sprenger.
Al de aanbevolenen werden gekozen met 15
van de uitgebrachte 16 stemmen behalve de
heer Van Berlekom, op wien 14 stemmen waren
uitgebracht. Een briefje was blanco.
Eindeljjk kwam ter tafel de begrooting voor
het dienstjaar 1890/91. Zjj geeft in ontvangst
een raming van voor bijdragen van leden
(130) 994, voor bjjdragen van begunstigers
492 en een geraamd tekort van 435.24. In
totaal 2120.
Onder de uitgaven bevindt zich voor lokaal
huur ƒ50, voor schoonhouden en verwarmen
150, 12000 portiën a 0.15 ƒ1800 en een
post voor onvoorzien van ƒ35. Samen bedra
gen de geraamde uitgaven 2120.
De voorzitter deelde mede dat, hoezeer de
begrooting met een tekort sluit, hjj toch meent
dat zjj kan worden aangenomen, wjjl het be
stuur van meening is dat dit jaar de bjjdragen
ruimer zullen vloeien.
Men zal trachten door rondzending van het
verslag, met eene warme opwekking voor de
zaak, die ruimere ontvangsten te bekomen.
Bovendien bestaat de mogeljjkheid dat de
prjjs der portiën eten van f 0.15 tot 0.14
dalen zal; dit cijfer zal echter in geen geval
lager kunnen worden.
De begrooting werd daarop goedgekeurd.
Een der leden gaf vervolgens aan het be
stuur in overweging om wannrer door den
te nemen maatregel de bjjdragen zeer ruim
mochten vloeien eens te onderzoeken of er
ook geen behoefte aan kindervoeding bestaat
in andere dan de wintermaanden.
De voorzitter wees er op dat zulk een uit
breiding in strijd is met de statuten der ver
eeniging doch gat de toezegging het denk
beeld van dit lid in den boezem van het be
stuur te zullen meedeelen.
Eindeljjk constateerde nog een lid dat de
kindervoeding ook uitstekende vruchten draagt
tot wering van het schoolverzuim, waarna de
vergadering door den voorzitter werd gesloten.
Door den minister van oorlog is de leve
ring van kruidenierswaren ten dienste van het
militair hospitaal te Middelburg niet aan den
minsten inschrjjver gegund, zoodat voor dat
artikel een herbesteding moet plaats hebben.
Ten aanzien van het wittebrood zal later
eene beslissing worden genomen.
Bupgerlijke «standi.
Van 25—27 October.
Middelburg. Bevallen: E. van Keulen, geb.
Passenier, d. H. J. Wiessner, geb. Gerritse, d.
Overleden A. D. Kalkmejjer, wed® van C. A,
Grand, 90 j.
Van 18—25 October.
Goes GehuwdD. D. v. d. Bout, wed' 33
j. met S. C. Harinck, jd. 32 j. W. J. Koen,jm.
20 j. met D. Ossewaarde, jd. 25 j.
Bevallen W. Verrjjzer, geb. Hollemans, d.
M. Schrier, geb. Bookelaar, d. J. J. Baning,
geb. Fransen v. d. Putte, z. H. Bak, geb. Oli
vier, d. M. Kosten, geb. Schrjjver, z. J. M.
Pelle, geb. Van Melle, z.
Overleden: C. op't Hoff, wed® van J. Steketee,
77 j. F. P. Piepers, ongeh. d. 70 j. J. Alme-
kinders, ongeh. z. 22 j.
Zierikzee. Gehuwd: J. Willemse, jm. 22
j. met E. de Graaf, jd. 19 j.
Bevallen K. Geluk, geb. Flohil, z. (levenl.)
Overleden: J. de Looff, wed® 66 j.
Zitting van heden Maandagmiddag te 1 uur.
Voorzitter de heer jhr mr L. Schorer.
Afwezig de heeren dr Berdenis van Berlekom
met en J. A. Tak zonder kennisgeving.
De notulen van het verhandelde in de vorige
zitting worden gelezen en goedgekeurd.
Na het lezen der notulen komt de heer Tak
ter vergadering.
Vervolgens geschiedt mededeeling van een
schrijven van den commissaris des konings,
houdende bericht dat door hem benoemd zjjn
tot zetters voor 's rjjks dir. bel. J. J. v. d.
Harst Az., C. L. van Sorge en C. van Loopik
allen te Middelburg.
Door Ged. staten is beschikt op verschillende
adressen inzake aanslagen in den hoofd, omslag
vernietigd is de aanslag van L. van Hamme,
niet ontvankeljjk is verklaard J. C. Dentz, even
min als G. J. Rutgers, zoodat hunne aanslagen
gehandhaafd zjjn.
Alsnu is aan de orde een verzoek van den
heer W. P. de Back, controleur van de pl.
belastingen, om nevens die betrekking, nog
enkele andere betrekkingen te mogen vervullen.
Op voorstel van burg. en weth. wordt dit
verzoek ingewilligd.
Hierop komt in behandeling een voorstel
van burg. en weth. om aan mej. de wed. J.
Verseput in koop af te staan een stukje grond
aan het Hofplein groot 33 centiaren voor een
koopprjjs van f 1 per centiare.
De commissie voor de financiën acht het
wenscheljjk den koopprjjs op 3 per centiare
te stellen en geeft in overweging aan de koopster
nog enkele voorwaarden te stellen.
De voorzitter stelt voor het voorstel in tweeën
te splitsen en eerst te beslissen of de grond zal
worden verkocht en tweedens tegen welken prjjs.
De heer mr J. A. van Hoek geeft burg. en
weth. in overweging voortaan bjj verkoop van
grond door paaltjes aan te duiden welke grond
verkocht zal worden, opdat de raadsleden zich
kunnen overtuigen wat moet worden verkocht.
Verder geeft deze spreker te kennen dat hjj
met leedwezen verneemt dat dit terrein zal
bebouwd wordendaar is niets aan te doen
want de grond is niet het eigendom der gemeente.
Waar de raad echter wel wat aan doen kan
is dat de straat aan het Hofplein niet nauwer
worde dan zjj thans is.
Spreker verklaart zich ten sterkste tegen
verkoop van den aangevraagden gemeentegrond
omdat door verkoop en de aangegeven rooilijn
de straat nauwer worden zal.
De voorzitter deelt mede dat, zoo geen
technische bezwaren bestaan, aan het verzoek
van den heer Van Hoek met betrekking tot
de afbakening van te verkoopen terreinen zal
worden gevolg gegeven.
Wat aangaat de rooilijn deelt de voorzitter
mede dat, naar de wjjze van zien van burg.
en weth., door eene rooiljjn van den hoek van
de Noordstraat naar het museum de welstand
zal bevorderd worden en de straat breed ge
noeg bljjven zal.
De heer De Stoppelaar motiveert zjjne stem
die hjj, op grond van het aangevoerde door
den heer Van Hoek en in verband met een
onderzoek in loco, tegen het voorstel zal uit
brengen.
Ook de heer Van der Swalme zal dat doen
op grond dat hjj meent dat daardoor een mis
stand zal worden geschapen.
De heer E. P. Schorer vraagt of de aange
vraagde grond een gevolg is van een door
burg. en weth. aangegeven rooiljjn dan wel
of de verzoekster haar huis grooter wilde bou
wen dan de haar behoorende grond toeliet.
In het eerste geval is hjj tegen inwilliging van
het verzoek, in het tweede ervoor.
De voorzitter deelt mede dat het eerste ga-
val hier plaats heeft.
Met 12 tegen 4 stemmen wordt het vcon»
stel tot verkoop van den grond verworden
Voor stemden de heeren mr A. P. Snonok
Hurgronje, jür mr W. H. Snouck Hurgrinje,
Den Bouwmeester en Jeras.
Goedgekeurd wordt de rekening der con
certzaal over 1889/90, sluitende met een
batig saldo van 55.32. De begrooting voor
1890/91 van dezelfde administratie besomd in
ontvangst en uitgaaf 788.34 en wordt op dat
bedrag vastgesteld.
De begrooting voor 1891 van het burgerljjk
armbestuur, in ontvang bedragende 33967.04,
is in uitgaaf op 33517.02 geraamd met een
subsidie uit de gemeente-kas van 28.600.
De kosten van verpleging worden berekend:
in het gasthuis op 48, het oude mannen- en
vrouwenhuis op 44, in het burger- en arm
weeshuis op 35 cent per dag. De begrooting
wordt zonder beraadslaging goedgekeurd.
De begrooting der dd. schutterjj voor 1891
beloopt 3495 met eene toelage van 3465
uit de gemeentekas en wordt op dat cijfer
goedgekeurd.
Thans komt aan de orde de begrooting der
gemeente-gasfabriek voor 1891.
Zjj wordt als volgt voorgesteld
der
van de
TE MIDDELBURG,
DIEIST 18 9 1.
INKOMSTEN.
Opbrengst der fabriek
a Opbrengst van gas aan
particulieren en ad-
ministratiën
b Voor de straatverlichting
Verdere ontvangsten
a Van de gemeentekas voor
petroleum-verlichting
der buitenwijken
b Ontvangst van nevenpr.
c Huishuur en vergoedingen
d Huur van gasmeters3)
e Verkocht materieel voor
aanleg leidingen en
andere artikelen 2000,
Van de gemeente ontvangen kasgeld 40000.
Totaal der inkomsten 123038,—
80500,
8500.-
260,—
18300,—
78,—
3400,—
UITG-A.VEN.
Aankoop van grondstoffen,
materieel, gasmeters enz.4)
a Aankoop van grondstoffen 43300,
b Aankoop van gasmeters3) 2000,
Koster, van onderhoud, sala
rissen, loonen, lasten enz.
a Kosten van salarissen en
loonen6)
b Kosten van belastingen en
assurantiën.
gewoon on-
13000,—
980,-
8000,—
650,—
c Kosten van
derhond
d Kosten van diverse kleine
uitgaven
Vergoeding aan de gemeente voor het
uitsluitend recht om gaspijpen in
de straat te leggen
Onvoorziene uitgaven
Goed slot
Teruggaaf van opgenomen kasgeld
Rente voor opgenomen kasgeld
1) a. De opbrengst van gas is aldus berekend
600000 M3 gas aan part. en adm.0,08% 50500,
100000 - straatverlichting 8500.
10000 in de fabriek te gebruiken Nihil.
130000 «15 pCt. verlies.
9280,—
328,—
5500,—
40000,—
Memorie.
Totaal der uitgaven
f123038,—
840000 M3 gas 59000,—
Het gasverbruik aan particulieren en administration
is ongeveer 10 pet. hooger voor de straatverlichting en
voor de fabriek echter is hetzelfle bedrag geraamd als
het verbruik in 1889.
De opbrengst van gas is daarentegen met 500 ver
minderd, zijnde het geraamd bedrag van de percents
gewijze korting op den gasprijs naar gelang van de
hoeveelheid gas, welke door een en dezelfde inrichting,
jaarlijks wordt gebruikt.
2) De opbrengst der uevenproducten wordt aldus
gesplitst
lo. 37000 H.L. cokes, A 40 et. 14800,—
2o. gaskalk, afgewerkte ijzeraarde, sin
tels, vuurvast materiaal 100,
3o. 1250 H.L. teer, a f 2,— 2500,—
4o. ammoniac-water 900,
f 18300,—
Om 840000 M3 gas te kunnen produceeren zijn 42000
H.T.. steenkolen noodig, die op huune beurt (de cokes
productie op 1,4 H.L. per H.L. steenkolen berekend)
ougeveer 58800 H.L. cokes zullen opleveren stelt men
het cokesverbruik in de fabriek op hoogstens 21800 H.L.
dan blijven er nog 37000 H. L, over, die a f 0,40
verkocht kunnen worden.
De opbrengst van gaskalk, sintels enz. is ƒ50 hooger
geraamd met bet oog op den verkoop van de afge
werkte ijzeraarde, terwijl ook de prijs van bet kootteer
eenigszins hooger is gesteld kunnen worden.
Het ammoniac water daarentegen is gelijk het vorige
jaar geraamd.
3) De huur van gasmeters is, met bet oog op bet
toenemend aantal gasverbruikers, met 500 verhoogd.
4) Deze grondstoffen zijn
lo. 42000 H. L. steenkolen, a 1.f 42000
2o. ijzeraarde en kalk 500
3o. petroleum, lijnolie, hennep, mastiek enz 800
f 43300
Om do benoodigde 840000 Ma gas te kunnen produ-
curen zijn, wanneer de opbrengst per H. L. op 20
M° gas wordt gesteld, 42000 H. L. steenkolen noodia,
waarvan de prijs op f 1,geraamd wordt.
Ijzeraarde en kalk zijn eenigszins lager geraamd,
wegens het medegebruik van eerstgenoemde zuiveringsstof.
De post voor petroleum, lijnolie, hennep, mastiek enz.
is eenigszins hooger of gelijk 1889 geraamd.
5) Deze post is tengevolge van het toenemend aantal
gasverbruikers 500 hooger geraamd.
6) Het gewoon onderhond verdeelt zich als volgt:
lo. onderhoud van retorten en brandsteen f 1000
2o. ijzerwerk en gereedschappen 800
3o. buizen en fittings 2300
4o. slijtage gasmeters 1000
5o. onderhond gebouwen en diversen 2900
f 8000
De post voor onderhoud, retorten en brandsteen,
evenals van ijzerwerk en gereedschapgen, is gelijk het
vorige jaar geraamd.
De posten voor huizen en fittings, slijtage, gasme
ters en onderhoud gebouwen, waaronder tevens de
post van slijtage buizennet opgenomen is, zijn te zameu
daarentegen met 1400 verhoogd, omdat de onder
vinding geleerd heeft, dat die posten te laag geraamd
worden.
Deze begrooting heeft den heer H. P. den
Bouwmeester tot eenige opmerkingen aanlei
ding gegeven.
Het goed slot der begrooting, geraamd op
5500, is nauwelijks voldoende tot dekking
van de rente aan de gemeente verschuldigd,
terwjjl van kapitaalaflossing over dat jaar in
het geheel geen sprake zal kunnen zjjn.
De hoofdoorzaak van dit bedroevende resul
taat moet gezocht worden in den hoogen prjjs
der grondstoffen, met name steenkolen, die op
1 per H.L. worden geraamd. Naar aanleiding
van dezen enormen prjjs der Engelsche kolen
(want die zjjn hier bedoeld) heeft de heer
Den Bouwmeester eens nagegaan of het in de
tegenwoordige omstandigheden niet voordee-
liger zou zijn Duitsche, in plaats van Engelsche
kolen, te gebruiken en hjj deelt het resultaat van
zjjn onderzoek hieromtrent mede.
lo. Prij s.
De in 1891 voor de gasfabriek benoodigde
Duitsche gaskolen van erkend goede mjjnen
(Bonsolidation, Dahlbusch, Hibernia) werden
aangeboden, varieërende tusschen 9 en 9.60
per 1000 kilo's franco wal hier, makende per
HL. (berekend a 85 kilo) 0.76J tot f 0.81J.
Bij publieke aanbesteding zullen deze cjjfers
nog wel wat kleiner zjjn maar zelfs de duurste
prijsopgaaf aannemende geeft dit nog een ver
schil met het geraamd cjjfer der gascommissie
van 7770 ten voordeele der Duitsche kolen.
2o. Gasproductie.
Ter beoordeeling van de gasproductie stelde
de heer Den Bouwmeester, uit officieele gege
vens, de bjj zijne nota gevoegde staten over
1886, 1887 en 1888 samen, waaruit bljjkt «lat
die fabrieken, waar uitsluitend Duitsche kolen
worden gebruikt, gemiddeld het grootste getal
m3 gas uit 100 kilo kolen verkregen.
In die fabrieken toch was bet gemiddelde
bruto en netto productiecjjfer1886 bruto
26.3953 netto 23.0955 1887 bruto 26.6500 netto
23.5068; 1888 bruto 26.7910 netto 23.1706;
terwjjl bet voor de fabrieken, waar uitsluitend
Engelsche kolen werden gebezigd, slechts be
draagt1886 brutto 25.8714 netto 22.0279;
1887 bruto 25.9764 netto 22.79131888 bruto
24.9363 netto 22.5335;
dus respectieveljjk 0.5239, 1.0676, 0.6736,
0.7173, 1.8547 en 0.6321 grootere productie
ten gunste der Duitsche kolen.
Ook vergelijking der uitkomsten van die
fabrieken, waar Duitsche en Engelsche kolen
gemengd worden gebruikt, voert over het alge
meen tot het resultaat dat de productie grooter
wordt naarmate meer Duitsche kolen worden
gebruikt. Geen enkel middelcjjfer be
reikt dan ook de hoogte, verkregen
bjj het gebruik van uitsluitend
Duitsche kolen.
Zeer interessant voor de beoordeeling van de
gasproductie is eene samenstelling van die
fabrieken, die in de jaren 1886/8 nu eens een
jaar met uitsluitend Engelsche of Duitsche kolen
probeerden en'dan weer eens een jaar öf over
wegend Duitsche öf Engelsche kolen gebruikten
