N°. 254, 1336 Jaargang. 1890. Dinsdag 28 October. Mr J. A. BOLLE, Dez# courant verschijnt d a g 15 k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen? Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-fb Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel! BIJ abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte! Middelburg 27 October. Een hulde der dankbaarheid. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. V V fe eraometer. Middelburg 27 Oct. vm. 8 a 40 gr. m. 12 u. 43 gr. av. 4 u. 42 gr. F. Verwaoht N. W. wind. Agenten te Ylissingen: P. O. db Ybt Mestdagh Zoom, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. V. D. Pbiïl, te Zierikzee: A. O. db Mooij te TholenW. A. va* AdvnvtenMta NrBUWBKHiruzB* en te TemeuzenM. db Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te uur advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditkab te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daubb Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen Dinsdag is de stembus in het district Zierikzee tot vier uren geopend. Dit tot herinnering aan de kiezers in dat district, van wie de meerderheid zich zeker wel zal willen beijveren om een groot aan tal stemmen te verschaffen aan den heer notaris te Renesse Duidelijk en volledige vermelding van den naam, met de bijvoeging notarisis op het stembriefje gewenscht, wil men voorkomen dat de stem voor een ander persoon van denzelfden naam worde aangeteekend. De heer Jac. W. van der Biesen verdedigt in de Tijd de Brabantsche motie en komt op tegen de bestrjjding, die deze ondervindt. .Evenals waren onze moties niet glashelder zoo schrijft hjj stelt men ons nog ver scheiden vragen. Onbewimpeld zal ik die beantwoorden. Wat wjj dan wenschen? Den val van het ministerie en met haar dien der wet. Wie moeten dien wenscb verwezenlijken De leden der staten-generaal, indien zjj dit met hun plicht en geweten in overeenstemming kunnen brengen. Als zjj het niet doen, wat dan De kiezers zullen in 1891 daarover hun uit spraak vellen. Waarom wjj het deden Omdat de zaak onzes inziens hopeloos stond; omdat tot dusverre al dat schipperen en zwij gen ons geen haarbreed wjjder heeft gebracht omdat wjj het uiterste wenschen beproefd te zien, om aan de ramp te ontkomen omdat wjj onze vrjjheid, ons hoogste goed willen bewaren totdat ons bewezen worde, dat wjj die voor koning en vaderland ten beste moeten geven omdat, als het ongeluk wil, dat onze kinderen in het groffe soldatenpak steken en van uit onze huizen naar de kazernes, die akelige verbljjven in materieelen, die pestholen in moreelen zin, zjjn verhuisd, men ons niet kunne tegenwerpen, éen wettig middel te hebben verzuimd omdat wjj als Nederlanders, dus als fiere en vrjje mannen, vrijmoedig voor onze belangen willen uitkomen." Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer is opgenomen en aan sommige lezers per buitengewoon bericht is medege deeld luidde Zaterdag het bericht omtrent den toestand van Z. M. den koning als volgt De lichaamskrachten van Zijne Majesteit den koning zjjn, hoezeer een weinig verzwak kende, voldoende. De stoornis der geestver mogens blijft aanhouden. In een adres .aan de Tweede kamer heeft het hoofdbestuur van den Anti-dienstvervangings- bond die kamer verzocht aan de invoering van den persoonlijken dienstplicht hare goedkeuring «te willen hechten, overtuigd dat er voor ons vaderland geene doeltreffende krjjgsregeling mogelijk is, ten zjj gegrondvest op het beginsel, dat elk Nederlander verplicht zij in persoon zjjn militairen dienst te vervullen. Bestuurders geven verder o a. te kennen, van meening te zjjn gebleven daf in den te- genwoordigen tjjd, waarin de oorlog snel beslist wordt, allen, die aan den strijd deelnemen, ook de door de fortuin bevoorrechten, vooraf in alle rangen behoorljjk geoefend en aan de krjjgstucht moeten onderworpen zjjn. Het adres herinnert aan de tweede helft van den Fransch-Duitschen oorlog, als waarschu wend voorbeeld, hoe de meest heldhaftige po gingen eener zoogenaamde volkswapening, bestaande uit elementen, die tot den krijg in vredestjjd niet of onvoldoende zijn voorbereid, ondanks hare numerieke meerderheid, geheel als vruchteloos kunnen worden beschouwd en niet dan eene onnoodige verspilling van menschenlevens veroorzaken, wanneer zjj tegen over een behoorlijk gedisciplineerde en geor ganiseerde armee moeten optreden. Adressanten zjjn verder van gevoelen, dat afgescheiden van het militaire standpunt, in onze moderne maatschappjj, op gelijkheid voor de wet gegrondvest, de geheele natie zich in het leger behoort terug te vinden. Nog wordt herinnerd dat nagenoeg alle staten op het vasteland van Europa de jioodzakeljjk- heid tot invoering van den persoonlijken dienst plicht hebben ingezien, behalve Nederland en België, staten, die hjj een eventueel conflict van groote mogendheden in een zeer gevaar- ljjke stelling zullen verkeeren. .Naar aanleiding van de voordracht voor haven- en dokmeester, door burg. en weth. van Amsterdam ingediend, schrjjft' Rhenania, orgaan voor'Rjjn- en Binnensleep vaart, o. a. Bij ons dringt zich de vraag op: is bjj de voordracht in allen deelen met de zich te Am sterdam ken- en voelbare behoefte rekening gehouden Onderscheiding van stand, d. w. z. officier of civilist, zouden we liefst buiten beschouwing laten, daar het alleen de beantwoording der vraag geldtbezit de voorgedragen candidaat de capaciteiten, die hjj moet hebben. Daar echter burg. en weth. het drietal uitslui tend uit de marine gerecrnteerd hebben, houde men ons ten goede als dit feit hjj ons eenigszins het vermoeden wekt dat ze zich alleen door een bizondere voorliefde of door de opvatting hebben laten leiden dat die betrekking door een militair moet vervuld worden. Hoewel we aan de bekwaamheden van hen, die het drietal uitmaken, in hunne hoedanig heid gaarne alle waarde toekennen, nogthans zouden we een voordracht van burgemeester en wethouders met meer vreugde begroet heb ben, wanneer door den raad ook de keuze zoude kunnen vallen h. v. op een gezagvoerder ter koopvaardjj, omdat deze, hoewel het in dit ge val er minder op aan komt, in zeevaartkunde voor geen zal behoeven onder te doen, doch van dezen met zekerheid te verwachten is dat hij evenveel ontzag zal weten in te boezemen en bovendien, tengevolge van zijn meeromvat tende werkkring, en dat zal niemand kunnen betwisten, grondiger kennis draagt van de wezenlijke behoefte van handel en verkeer. Zoo zou een gezagvoerder der handelsmarine bijvoorbeeld o. a. in menig geval adviezen van onschatbare waarde bunnen uitbrengen ter zake van op- en inrichtingen van stedeljjke haven werken, etc. etc. Het is toch een veel ruimer en in menig opzicht een heel ander veld, waarop deze zich beweegteen handelshaven, als zoodanig beschouwen we Amsterdam, zoude van zjjn ervaring vruchten kunnen plukken, terwjjl dit van een marineofficier, hoe knap die op zjjn gebied ook wezen moge, uit den aard der zaak niet te verwachten is, althans niet verlangd kan worden. Men zal zich ongetwijfeld nog herinneren hoe ongunstig de handel te Amsterdam de benoeming van Jhr. "Wichers, voor dien tijd minister van marine, tot mededirecteur van het rjjks-entrepötdok opnam. Nu, we achten die betrekking, omdat ze gesecondeerd wordt door commissarissen, mede gekozen uit den handelsstand, niet van dat gewicht als die van haven- en dokmeester. De veronderstelling dat een minister van marine meer gaven bezit dan ambtenaren lager in rang van zjjn departement, zal men toch zeker niet gewaagd willen noemennogthans keurde men die benoeming af, omdat het in het algemeen met de hoedanigheden van een ambtenaar of officier der zeemacht niet over eenkomt, een ambt te bekleeden, dat in de eerste plaats den handel en het verkeer moet dienen en voor de belangen daarvan moet opkomen. Slechts dan, wanneer burgemeester en wet houders zich overtuigd hebben dat de drie candidaten bjj wjjze van zeldzame uitzonde ring, door de door ons bedoelde onmisbare eigenschappen van een haven- en dokmeester uitblinken, d. w. z. dat door de keuze op een hunner te doen vallen, handel en verkeer bij zonder en de gemeente in 't algemeen uitste kend er mede gebaat worden flat >Die Botschaft hor ich tvohl, doch fehlet mir der Glaube Amsterdam, 26 October. Bjj Couturier waren heden (Zondag) tusschen 2 en 3 uren ongeveer 200 burgerlijke ambte naren bjjeen, sommigen vergezeld van hunne vrouwen, om tegenwoordig te zjjn bij de hulde, die het hoofdcomité, namens ongeveer 10,000 burgerljjke ambtenaren in Nederland, bracht aan den heer J. H. Smits voor hetgeen hjj deed in zake de pensioenbeweging. De voorzitter van dat comité, de heer Over boek de Mejjer, heette den heer en mevrouw Smits welkom te midden van zoovele ambtenaren, onder wie de heer Smits zich ongetwjjfeld dadelijk op zijn plaats zou gevoelen. Spreker wenschte een kort, oprecht en warm woord van hulde te brengen, een woord uit het hart tot het hart, en dan al dadf-Vjk twee vragen te stellen waarvoor de burgerlijke ambtenaren dank ver schuldigd zjjn en aan wie En dan was in de eerste plaats te danken voor het overwinnen van den tegenzin der re geering, om het lot der weduwen en weezen van burgerlijke ambtenaren te beschouwen als staats-zorg. Een schitterende overwinning, na 14 jaren van strijd, in het belang der we duwen en weezen bevochten. In de tweede plaats was te danken voor het afwentelen van den loodzwaren last, die rustte op de schouders van matig bezoldigde ambte naren te danken voor het heugelijk feit, dat althans een deel hunner contributiën ten bate van hunne vrouwen en minderjarige kin deren zoude komeneen deel van die verbazende som, welke de ambtenaren jaren achtereen door de regeering zagen opgestapeld. Daarvoor zal ongetwijfeld menig ambtenaar, die voorheen met njjpend hart zijn laatste ure tegemoet ging, een woord van dank in de plaats stellen. Die dankbaarheid, zeide spreker, zal zich uiten door grootere toewjjding aan den staat, en door innige erkenteljjkheid aan hen, die de bezwaren overwonnen hebben. En dan denken wjj in de eerste plaats aan Z. M. onzen geëerbiedigden koning, die zich in deze moeilijke kwestie een vader zjjner onder danen, in 't bjjzonder een vader van weduwen en weezen betoond heeft. Aan de ministers des konings Van der Heim, die bij de begroo ting van 1878 geld voor een onderzoek der kwestie aanvroegvoorts aan Gleichman, 30 Jan. 1878 le staatscommissie, Vissering, 26 Jan. 1881, 2e staatscommissie, Godin de Beau fort, 9 Dec. 1888, ontwerp van wet, aan mr. J. P. van Bosse, administrateur der generale Thesaurie. Verder bracht hjj dank aan staats- commissiën, aan loden d/sr staten-generaal, in het bjjzonderdaarbjj gedenkende, hoe De Ranitz tegenover den minister Bloem aandrong, dat de regeering toch eindeljjk eens haar plicht zou gaan vervullen. Aan de leden der Eerste kamer Pické en Verhejjhen, die de belangen der weduwen krachtig hebben voorgestaan. En na dank aan de leden der beide staats-commissiën moest de pers genoemd worden, die zich in deze zaak getoond had zoo bjjzonder te zjjn de beschermvrouw van recht en billjjkheid, van de zwakken en krachteloosen. In deze be toonde zjj zich inderdaad en in waarheid een koningin, machtig en krachtig. Spreker bracht hierna in korte bewoording nog dank aan enkele personen, als aan de leden der oomite's van het hoofdbestuur van het later opgerichte Pensioenverbond, die moedig tegen over vele en velerlei bezwaren volhielden, en van wie reeds velen bezweken, als Toewater, Fles en anderen. Daarna aan den heer W. Koning te Rotterdam, die den bond gevormd heeft; aan prof. Van Geer, mr Bergsma, mr Van de Werk, prof. Van Pesch, den kampioen voor de oudere weduwen. Het was spreker onmogeljjk allen bjj naam te noemen, en even onmogeljjk was het al die verdiensten naar waarde te beloo- nen, totdat eindeljjk werd besloten, dit te doen aan hen, die de kern, de ziel, het hart van dien bond waren geweest, waardoor de weg werd gebaand tot een krachtig samenwerken, en waardoor op 12 Maart 1875 te 's Hertogen bosch een blijvend comité werd gevormd, dat het uitgangspunt werd voor andere comite's. Met erkenning van de verdiensten van allen in de brochureGeschiedkundig overzicht der Pensioenbeweging 18551890, had het hoofd comité gemeend aan twee mannen een bljjvend teeken van dankbaarheid te moeten aanbieden. Prof. v. Pesch bedankte voor de hulde, wanneer die ook niet aan anderen werd gebracht. Aanvaard daarom alleen het huldebl jjk namens tienduizend ambtenaren" aldus sprak hij, nu den heer Smits toe, gjj die door allen die hulde meer dan waardig wordt geacht, voor hetgeen gjj voor hunne vrouwen en kinderen hebt gedaan. Dit huldebljjk bestaat uit eene medaille van goud, van zilver en van brons, die aan de voor- zjjde een engel vertoont, welke de beschermende hand over weduwen en weezen uitstrekt, en waarvan het rondschrift luidt: Pensioenverbond voor weduwen en weezen van burgerlijke ambte naren". Deze medaille is vervaardigd in de Utrechtsche fabriek van zilverwerk. De keerzjjde bestaat uit een lauwerkrans, in 't midden waarvan men leest>De burgerlijke ambtenaren in Nederland aan J. H.Smits 1855 1890". Daarbij heeft het hoofdcomité een oorkonde gevoegd van dezen inhoud Burgerlijke ambtenaren in Nederland, van dankbare erkentelijkheid vervuld voor de overwin nende pogingenvoor de bij de wet geregelde pensioneering van weduwen en weezen van burger lijke ambtenaren in het werk gestelden door de wet van 9 Mei 1890 Staatsbl. 79 met zulk een schoonen uitslag bekroond, wenschen aoor deze oorkonde, tergezeld van een gouden medaille, eenige afslag van een daarvoor expresselijk vervaardigden stempel, den heer J. H. Smits, ontvanger voor de burgerlijke akten te Amsterdam, wien zij in de eerste plaats de eer toekennen van de bevochten zege, openlijk blijk van hunne diep gevoelde dank baarheid te brengen en zijn naam voor het nage slacht in duurzame herinnering te houden. In naam der burgerlijke ambtenaren in Nederland. Van Ovehbeek de Meijeb, voorzitter, J. S. 't Dooit, 2e voorzitter. J. G. Everwijn, secretaris-penningm. Amsterdam 27 Oct. 1890. Medailles en oorkonde zjjn vervat in een van zwart ebbenhout vervaardigde cassette, met blauw fluweel gevoerd. »Maar daarenboven zij u zoo eindigde de voorzitter zjjn toespraak tot den heer Smits een bronze beeld, de Overwinnaar op zwart piëdestal, dagelijks het toonbeeld van wat vol harding vermag." Onder applaus drukten meest allen nu den heer Smits de hand. De heer J. Kuiper uit 's Gravenhage schetste in 't kort de groote verdienste van den heer Smits voor de gezegende wet van 1890. Hjj herinnerde daarbjj aan de vele brieven, die hij ter dier zake van Smits ontving, zoodat hjj hem dik wjj ls het praedicaat van »lastige" gaf. En wat hjj in 't openbaar voor de zaak deed is wel, wat hjj in stilte verrichtte minder bekend. Smits was de voortstuwende kracht, die alles en allen in beweging bracht en hield. (Applaus.) De heer Smits verzekerde hierop, dat het hem moeiljjk viel, mede om een keelaandoening, te sprekentoch kon hjj niet zwijgen. Zelden, zeide hjj, gewerkt te hebben met een uitslag als die, waarvoor hem heden te veel hulde werd gebrachtwant zonder den steun van zeer vele invloedrijke personen was die uitslag niet verkregen. Maar toch meende hjj dat zjj voor een groot deel te danken was aan het geluk kig denkbeeld van vereeniging, want sedert de Torming van den bond ging de zaak steeds vooruit. Het was hem voorts aangenaam, dat een vrouwenhand een lauwerkrans om het beeld had gevlochten, want haar dank was voor hem een dubbel voorrecht, zeide spreker, omdat het een zinnebeeld is dat menige ambtenaarsvrouw dankbaar is voor hetgeen hjj voor haar had kunnen doen. De aanwezigen bezichtigden hierop de ge schenken,en complimenteerden daarbjj den heer en mevrouw Smits, waarmede de ochtend plech tigheid werd besloten. Des avonds had er een diner plaats, waaraan 45 personen deelnamen en waarbjj hetnatuur- ljjk aan heildronken niet ontbrak. Vrjjdag vervulde mej. Alida Klein voor het eerst te Rotterdam de rol van Koningin Louise in MultatuWs Vorstenschool. Dat was een waagstuk in een stad, waar bet gros voor hooge dramatische kunst zich niet zoo bjjster gevoelig toont, alles bjjna opgaat in de opera en in de muziek, en mej. Klein tevens in den grooten schouwburg moest spelen, die van de krachten en de stem der artisten veel te veel vergt. Met genoegen lazen wij daarom in het Rotter- damsch Nieuwsblad een geluk wen sch aan haar adres met de wjjze, waarop zij de party van Konin gin Louise heeft vertolkt. «Uitgenomen haar stem, die nog te zwak is om die tooneelen, welke groote zeggenskracht vereischen, goed tot hun recht te doen komen, heeft zegt het Nieuwsblad mej. Klein als Louise goed voldaan. Vooral in het moeiljjke vijfde bedrijf, waarin Louise Van Huisde onderhanden neemt, was haar houding koninkljjk en verdiende mej. Klein de herhaalde terugroepingen, alsmede de twee fraaie bouquetten, die haar aan het slot der voorstelling werden aangeboden." In een circulaire aan zjjn stadgenooten geeft de heer Louis Bouwmeester te Amsterdam kennis van zjjn plan, om zich af te scheiden van de vereeniging het Nederlandsch tooneel. Hjj wil een eigen schouwburg, een Bouwmeester1 s theater, in de Plantage oprichten heeft daarvoor 180.000 noodig, waarvan aan hypotheek en obligation 120.000 zjjn geplaatst. De overige 60.000 tracht hjj te plaatsen in 60 aandeelen van 1000, rentende 4£ pet. onder hypothe cair verband, af te lossen binnen 15 jaar, bij uitloting van ieder jaar 5 aandeelen, begin nende 1 October 1896. Wjj kennen de motieven niet, die den heer Bouwmeester bewegen tot deze afscheiding maar als wjj ons herinneren hoe de vereeniging het Nederlandsch tooneel zich steeds tegenover hare artisten, zelfs met opoffering van veel geld, goed en loyaal toonde hoe daarvan o. a. is gebleken hjj gelegenheid van den brand in den Stadsschouwburg, toen zjj haar personeel zeer ter wille was, dan moeten er dunkt ons zeker zeer ernstige redenen bestaan, die den heer Bouwmeester tot dien stap bewegen. Voor de kunst, voor het goede doel dat het Nederlandsch tooneel beoogthet bjjeenbrengen van een goed geheel, is die stap van den heer Bouwmeester te betreuren. Het is ook geen gemakkeljjke taak om eerste talenten daartoe bjjeen te brengen en nog min der om hen bjjeen te houden. Te Antwerpen is overleden de bekende schilder Karei Verlat, directeur der koninkljjke academie en professor in dierschildering aan het hooger instituut aldaar. Karei Verlat, den 25 Nov. 1824 geboren, was een leerling van Wappers en van De Keyser. Onder zjjn grootere stukken hebben vooral opgang gemaakt zjjn Vox Populi en Vox Dei. Verlat was reeds geruimen tjjd ernstig ziek, een verzwakking van zjjn geestvermogens maakte hem buiten staat te arbeiden. Heden vond de begrafenis met groote plech tigheid op kosten der stad Antwerpen plaats. Sedert eenigen tjjd is ook te Kruiningen een gymnastiek-cursus opgericht. Hieraan wordt deelgenomen door twaalf onderwjjzers, onder wie ook vier hoofden van scholen. De praktische oefeningen worden geleid door den heer H. Ocker, onderwjjzer te Hansweert. Teneinde zich verder ook theoretisch te be kwamen, heeft men algemeen de handleiding van Lisse en Labberté in gebruik. De oefeningen worden gehouden des Zater dagsmiddags in de gemeenteschool. Zaterdag hielden de onderwjjzers uit het arrondissement Tholen, afdeeling Noord- Beveland, in hun gewoon vergaderlokaal te Cortgene, hunne laatste vergadering in dit jaar onder presidium van den heer mr L. A Bybau. De bijeenkomst was, uit hoofde van het on gunstige weer, niet zoo druk bezocht als ge- woonljjk. Na afdoening van eenige huishoudeljjke zaken en bericht van eenige ingekomen stukken, hield de heer J. H. Klooster, onderwijzer te Cortgene, eene lezing, getiteldDe invloed van de natuur op den mensch. Achtereenvolgens behandelde spreker in een boeiend opstelden invloed van de lucht, den invloed van de aardkorst en eindelijk dien der voortbrengselen van lucht en aardkorst op den mensch. Met gehoorde gaf hoegenaamd tot geene discussie aanleiding, waarop de voorzitter den dank aan spreker bracht voor zijne interessante lezing. In de- volgende vergadering zal de heer W. Carels, hootd der school te Cortgene, eene spreekbeurt vervullen. De voordracht van onderwijzer aan de school van den heer Boskamp te LJzendjjke bestaat uit de heeren H. van den Dries te Hejjningen, J. de Smidt te Weert, A. Cevaal te Ritthem, P. van Damme te St. Maartensdijk en -J. A. Bosdijk te Middelburg. Voor de vacante betrekking van onderwjjzer met hoofdakte aan dezelfde school, salaris 700, hebben zich elf sollicitanten aangemeld, waar onder zelfs een met acte Voor Fransche taal en gymnastiek. Zondagmorgen werd bjj de Christeljjk gereformeerde gemeente te Middelburg in de kerk St. Pieterstraat tot predikant bevestigd de heer W. H. Oosten. Dit geschiedde door den heer W. J. de Haas, predikant te Hattum, naar aanleiding van Philippenaen IV vers 6 en 7. De heer Oosten aanvaardde des middags zjjn ambt met eene leerrede, waarbjj tot tekst was gekozen Exodus XXIII vers 16a. Wekelijksche opgaaf betreffende de Nèd, Herv. kerk. Beroepen naar: Schipluiden fl. J. Hulscher te Reeuwijk; Burg op Texel R. G. J. Wie- ringa te Steggerda c. a.Finkum e. a. H. J. Huber te Gieterveen Hjjlaard H. F. Hamelberg te Curasao; Surhuisterveen J. Bnsch Keiser cand.St. Jansga c. a. J. M. C. H. Mand te Prinseland c. a.en Wagenborgen F. H. Koster, cand. Bedankt voorHoogeveen, Maarssen en Rbenen P. Bartstra te Wassenaar; Spjjkenisse J. H. Mühring te St. Maarten en Valkoogen Waal- wjjk H. Worst te Oirschot. Aangenomen naarBrielle B. W. Colenbrander te Naaldwjjken Castricum A. O. Reede tf Zuid-Scharwcmde,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1