N°. 243. 133" Jaargang. 1890. Woensdag 15 October, Dew courant rersch^nt d a g e 15 k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen.' Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—'k Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel! Bf] abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingenvan 17 regels 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes Middelburg 14 October. Tindal-Meeting. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. RECHTSZAKEN. tilllDlililKI.M Ill COURANT. Tk «mometer. Middelburg 13 Oct. vm. 8 a 50 gr. m. 12 d. 61 gr. av. 4 u. 60 gr. F. Verwacht Z. O. wind. Agente* te Vlissingen: P. G. ra Vbt Mïstdash Zoo*, te Goes: A. A. W. Bolla*d, te Krainingen: F. v. D. Pbxjx, te Zierikzee: A. O. ra Mooij te TholenW. A. va* AdT«rl»*Hëi NreuwraHunz** en te TerneuzenM. ra Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te uur advertentie-bnrean's van Nijgh Va* Ditmar te Rotterdam, ra Gebb. Beltneante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daubb Cie., Joh* F. Johes, opvolger. zg des avonds nog worden opgenomen Wij vestigen de aandacht onzer lezers op de roepstem, tot alle landgenooten gericht door de Vereeniging Moedbeleid en trouw en op genomen onder de rubriek Ingezonden stukken De inhoud van die opwekking spreekt vol doende, spreekt luide, getuigt, 't is waar van een tekortkoming van bet rjjk, dat echter zoo veel plichten te vervullen heeft, maar tevens ook van een schoon werk, dat slechts door aller krachtigen steun kan volbracht worden Moge die roepstem ook in ons midden niet te vergeefs weerklinken 1 Het bestuur der vereeniging staat ons borg dat er flink en goed gehandeld zal worden, mits men vooral haar de noodige middelen niet onthoude. Elke gift hoe klein ook is welkom. En mocht een onzer lezers soms eene betrekking weten, geschikt voor een oud-soldaat, ridder der Militaire Willemsorde, dat hij daarvan dan opgaaf doe aan den secretaris, den kolonel der mariniers F. A. van Braam Houckgeest te Amsterdam. De Staahcourant bevat omtrent den toestand des konings het volgend bericht, dat nog in een deel der oplaag van gisteren werd opge nomen en aan sommigen onzer lezers in de stad per buitengewoon nommer werd medege deeld. »Sedert veertien dagen hebben zich bjj zjjne majesteit den koning opnieuw de verschijnselen der vroegere ziekte voorgedaan. Wel blijven de lichaamskrachten voldoende, maar sedert dien tijd is er eene zoodanige vermoeidheid der hersenen ontstaan, dat zijne majesteit buiten staat is zich met ernstige aangelegenheden bezig te houden. Het Loo, 13 October 1890. Dr ItosENSTEiN. Dr Vinkhuyzb*. J. Ylaakdebe*." Het bericht der N. R. Crt. dat de comman- dant van Zr. Ms. zeemacht in Oost-Indië zich tot den minister van marine gewend heeft met een rapport, waarin hjj mededeelt, zich niet langer verantwoordelijk te kunnen stellen voor den loop der zaken in Indië wegens den ellendigen toestand, waarin zich onze marine aldaar be vindt, vindt tegenspraak. Het Dagblad meent zeker te weten dat van het bericht niets waar is j en het Vaderland heeft reden om dat bericht, gelijk het luidt en ook reeds in den vorm van een Reutertelegram in de buitenlandsche pers is overgenomen, niet dan onder reserve te aanvaarden. Dat de commandant der Indische marine ten vorigen jare en ook onlangs opnieuw op spoedige aanvulling van het materieel heeft aangedrongen, nu zich de uitzending van de Sumatra, te Amster dam in aanbouw, veel langer doet wachten dan voorzien werd en, als gevolg daarvan, eerst kort geleden de contracten zijn gesloten voor de twee schepen, waarvoor op de vorige Indische be grooting reeds de gelden waren toegestaan, is een feit. Maar dat de commandant der zeemacht in Indië, met voorbijgang van den gouverneur- generaal, den minister van marine zou hebben doen weteD dat de toestand op eenmaal zóo ellendig is geworden dat hij zich aan de ver antwoordelijkheid, die op hem rust onttrekt, dat acht het Vad. onaannemelijk. Toch zou het niet overbodig zijn indien, nu de alarmeerende tijding reeds buiten ons land de ronde doet, deswege het noodige licht werd ontstoken. De maand September eindelijk kan zegt het Vaderland voor de opbrengst der rijksmid delen weder eens onbepaald gunstig heeten. Yan alle middelen is het totaalcijfer hooger dan verleden jaar, behalve van de domeinen, wat zich echter door 't wegvallen der Noordzee- kanaalgelden gereedeljjk verklaren laat, en het gevolg is, dat de meerdere opbrengst van Sept. ad 1.323.000, de opbrengst der drie verloopen kwartalen bjjna 4 ton heeft doen stjjgen boven die in 't overeenkomstig tijdperk in 1889. Aan de betere uitkomst over 't afgeloopen, tijdvak hebben bjjna alle middelen deel. Grond belasting en personeel blijven regelmatig stjjgen terwijl ook het patentrecht li ton boven het vorige jaar is geklommen. De invoerrechten ïjjn reeds ruim 4 ton, de loodsgelden J ton hooger. Posterjjen brachten ƒ235.000 en tele grafen ƒ27.000 meer op. De waarborg, die iD de laatste jaren bjjna onafgebroken daalde, is nu 16.000 hooger dan vorleder» jaar en ƒ21.000 hooger dan de raming, wel geen zeer belangrjjke cjjfers, maar toch wellicht, als bljjk van eenige meerdere welvaart ten plattelande, niet geheel zonder beteekenis. Van de indi recte belastingen is bet eindcijfer 757.000 hooger, wat in de voornaamste plaats aan de successierechten is toe te schrjjven. Ech ter kwamen ook de hypotheekrechten iets en de zegelrechten belangrijk hooger, deze laatsten vooral tengevolge der bjjzonder hooge opbrengst van 324.000 (bjj een raming van 273.000) in September. De registratierechten alleen bleven nog 44.000 ten achteren, doch de maand Sept. bracht ze toch, met een som van 59.000 boven Sept. 1889, flink vooruit. De ongunstigste uitkomst gaven vooralsnog de accjjnzen, die 1.657.000 achter bleven, steeds tengevolge van het trager vloeien van den suikeraccjjns. Echter gaf ook dit middel juist in de afgeloopen maand weder eens een zeer goede uitkomst, nl. 1.187.000, wat bjjna 5 ton meer is dan de raming. Thans is deze accjjns bjj de raming nog maar 830.000, bjj verle den jaar 2.142.000 ten achteren. De andere accjjnzen bljjven vooruitgaanalleen zout en bieren en azjjnen zjjn nog iets bjj verleden jaar ten achteren. Het eindcjjfer voor de maand September, 11.648.000, is 2.257.000 hooger dan-de raming per maand dat der 9 maanden ia geen volle 8 ton meer bjj de raming achtergebleven. De Leidscbe hoogleeraar dr. T. Zaajjer aanvaardde den lOn Maart 1866 het hooglee- raarsambt in de ontleedkunde. Dat feit zal dus op dien datum van het volgende jaar 25 jaar geleden zjjn. Het zal zeker den bekwamen en beminden hoogleeraar niet aan bljjken van be langstelling ontbreken. Daarvoor zal mede zorg dragen een commissie, bestaande uit de beeren dr. W. Strjjbosch, te 's-Hertogenboschdr. J. G. van der Sluys, te Leiden dr. P. de Koning, te Utrechtdr. J. F. P. Hers, te Oud-Beier land prof. H. Treub, te Leiden J. J. Berdenis van Berlekom, arts, te Middelburg, en G. H. van Dissel, prosector te Leiden. (Handelsblad) Amsterdam, 13 October. Reeds te half zeven uur, anderhalf uur vóór de opening der meeting, stond Maandag een groote menigte voor het gebouw van de Maat schappij voor den Werkenden stand. Tegen half acht ontstond er een waar gedrang. Door de welwillendheid van den directeur werd aan de verslaggevers aan den Groenenburgwal toegang verleend tot de zaal, die te kwart voor acht uur reeds gevuld was, meestal door het publiek dat men gewoon is in de vergaderingen der sociaal-democraten te zien. Een dichte drom, die tusschen de 500 a 1000 personen begroot werd, stond voor den ingang, maar hun kon geen toegang worden verleend. Mr Treub, de voorzitter der kiesveieeniging Amsterdam, door wie deze meeting was uitge schreven, opende de bjjeenkomat met er aan te berinneren, dat deze vergadering belegd was alleen om den heer Tindal zjjn adres aan het Nederlandsche volk te booren toelichten. In dat adres heeft hjj zich gesteld op den bodem van de tegenwoordige grondwet, en daarop zal men heden avond moeten bljjven, zoodat het koningschap en in 't bjjzonder de waarde van het koningschap voor ons land niet aan de orde komen. Spreker, tot rust en orde aan manende, gaf hierop het woord aan den heer Tindal. Spreker begon met erop te wjjzen dat zjjn manifest door de redacties van sommige dag bladen niet alleen niet goed gelezen was doch dat zjj dat manifest verdraaid, verfrommeld hadden, om daarna op spreker te schelden. En toch schreef spr. niet tegen den koning, maar wel tegen hen, die den koning beletten om van de vrijheid, hem bij de grondwet ver leend, gebruik te maken. En dat de koning van de geheele wereld afgescheiden wordt ge houden, dat het regentschap wordt voorbereid, beide zaken, door spreker in zjjn manifest ver ondersteld, zjjn in de laatste dagen volkomen bevestigd. De heer Tindal ging hierop na, wat verschillende dagbladen alzoo tegen zjjn manifest aan hun lezers te lezen gaven. Hjj wees daarbjj vooral op de Standaard, die betere inlichtingen omtrent 's konings gezondheids toestand kan geven dan spreker, maar dat blad had zjjn manifest ook al niet goed gelezen, want over Z. M. gezondheid gewaagt het manifest niet. Spr, houdt vol dat Z. M. reeds maanden lang van vele zaken van regeerings- belang onkundig wordt gehouden, ln 't bjjzonder omtrent het regeeringsbeleid van den minister van oorlog. n - r Yerder trachtte de heer Tindal aan te toonen dat hjj niet lichtzinnig noch driftig is opge treden, maar dat hjj schreef na een nauwkeurig onderzoek van eenige maanden. En dat de Staatscourant thans officieel be vestigt wat spr. schreef, dat is wel heel toevallig. Hjj trad hierna in eenige beschouwingen over de handelingen van Z. M. den koning om aan te toonen dat Z. M. alleen van die zaken onderricht wordt, welke zjjn omgeving goeddunkt hem mee te deelen. Spreker meende dit te kunnen staven met te wjjzen op de bevorde ring van kolonel Bergansius tot generaal-majoor, met voorbjjgaan van zeer velen, en zonder dat bedoelde militair als kolonel iets heeft verricht, wat hem voor die buitengewone bevordering aanspraak kon doen maken. Hierna deelde spr. mede dat alleen het be houd onzer onafhankelijkheid die bjj de minste verwikkeling gevaar loopt hem noopte den koning te spreken, om Z. M. over verschillende belangrjjke staats-aangelegenheden beter in te lichten dan dit tegenwoordig geschiedt, en Z. M. duideljjk te maken, dat onze weermiddelen onvoldoende zjjn, maar ook dat er vele man nen aan het hoofd van het leger staan, die den onhoudbaren toestand niet inzien en ook de middelen niet kennen om aan dien ellendigen toestand een einde te maken. Want de koning kan, zonder de Staten-generaal te hooren, chefs van dienst ontslaan, wat spr. met aanhaling van verschillende artikelen der Gondwet, aantoonde. En wel iB het tegenwoordig een zonderlinge toestand, zeide de heer Tindal. Wendt men zich tot den koning, dan is er geen koning wendt men zich tot het volk, dan is er geen volk, omdat wjj een kiesstelsel hebben, waar mede niemand tevreden is. Spv. verklaarde ronduit, dat hjj onder de tegenwoordige om standigheden is voor een constitutioneelen regeeringsvorm met den koning aan het hoofd, maar wil echter de meerderheid eene republiek, dan zal de minderheid zich daarbjj moeten neerleggen. (Donderend applaus). Daar evenwel de groote meerderheid zich in die richting nog niet heeft uitgesproken en wij aan het huis, waarvan de thans regeerende vorst een telg is, zooveel verplichtingen hebben, moeten wjj zorgen het koningschap zoo hoog mogelijk te houden. Spr. stelde hierop eene motie voor ongeveer van dezen inhouddat de vergadering het bestuur der kiesvereeniging Amsterdam uitnoodigt zich tot de Tweede kamer te wenden, met het verzoek om, wjjl er aanleiding bestaat aan te nemen, dat de minis ters sinds maanden den hun bij art. 38 der grondwet opgelegden plicht verzuimen, eene parlementaire enquête te houden, ten einde te onderzoeken of de regeering dien plicht ver vulde; 2o. dat andere kiesvereenigingen zullen worden uitgenoodigd adressen van geljjke strek king aan de kamers te zenden. De heer Fortuyn verklaarde het met den heer Tindal niet eens te zjjnvooral niet dat onze onafhankelijkheid het hoogste doel was van den Nederlander, want het volk heeft geen land te verdedigen dat hun een voldoend bestaan op levert. Ook hecht de spreker geen waarde aan het koningschap; hjj zou dit wel willen afge schaft zien en stelde daarom dan ook als motie voor der regeeriny dank te zeggen voor hetgeen zij heeft gedaan ter ondermijning van het koning schap en de wenschelijkheid uit te spreken het koningschap te vervangen door de republiek. (T o e- j ui chin g). De voorzitter bestreed die motie. Hjj wees erop dat de vereeniging, die de vergadering belegt, het recht heeft te zeggen wat er zal worden behandeld, wat er aan de orde zal zjjn. Een bepaald punt is aan de orde. Niet aan de orde is de vraag welke regeeringsvorm de meest wenscheljjke is voor Nederland. De meerderheid dezer vergadering zal zich naar 't schjjnt voor de motie-Fortuyn verklaren, maar die kan niet aan de orde zjjn. Spr. drong de motie-Tindal der vergadering niet op, maar de motie-Fortuyn kon zjjns inziens niet in behandeling worden genomen. Hjj deed een beroep op den beer Fortuyn die in te trekken. (Toejuiching en afkeuring). De heer Fortuijn voldeed aan het verzoek maar stelde nu het volgende voor Na dankbetuiging aan den heer Tindal wordt geconstateerd dat de regeering het koningschap slecht heeft gehandhaafd, wordt der regeering dank gezegd voor hetgeen zij heeft gedaan tot ondermijning van het koninklijk gezag en wordj uitgesproken dat koning en ministers niet in staat zijn te regeeren en dus een van beiden moeten ■/treden, (Luide toejuiching.) De heer Tindal verklaart dat het zjjn over tuiging was dat, als wjj onze onafhankelijkheid verliezen, het er niet beter op zal worden, want djit wjj dan geannexeerd worden en voor de eer en heerzucht van een ander volk zullen moeten strjjden. Hjj raadde aan wilde men verbetering een enquête van de wet gevende macht te vragen. Naar aanleiding van de warmte, waarmede de heer Tindal voor de defensie-belangen op kwam, had de heer Fortujjn zich nog verklaard voor inljjving bjj een land, waar algemeen stemrecht, algemeene dienstplicht en leerplicht bestaat. Bjj de toelichting zjjner motie zeide hij van de kamers niets te verwachten en dat hg zich daarom slechts tot den door hem gekozen vorm wenschte te bepalen. Met handen opsteken werd de motie-Tindal verworpen, en die des heeren Fortujjn aange nomen, wat met luide kreten en toejuichingen werd begroet. De menigte ging daarop uiteen. Heden, Dinsdag, is te Berljjn een gedenk- teeken voor Lessing onthuld. Dr Erich Schmidt hield de feestrede op den grooten denker en waarheidvorscher, de edelste gestalte uit de Duitsche letterkunde. Binnenkort sal de beroemde tenor Vogl zjjn jubilé als zanger te Munch en herdenken. Hjj heeft verzocht dit niet door een feestvoor- stelling te vieren, daar hjj liever den dag stilletjes op zjjn villa wil doorbrengen. Een zeldzaam jubilaris, dubbel zeldzaam in kunste naarskringen. Voor de scholen met den bijbel is dit jaar gecollecteerd te Biggekerke met Meliskerke, Mariakerke en Krommenhoeke (kerken) 21.55 en te IJzendüke met Waterlandkerkje en Tur kije 3. In de herv. kerk te Biggekerke werd 3.72 en in de chr. ger. kerk te Meliskerke ƒ17.85 gecollecteerd. M. is zoo beleetd ons de volgende be langrjjke mededeeling ter opname te zenden In den laatsten tjjd zjjn er o. a. nog zeer onlangs in uw blad met het oog op de in gediende vaccine-wet, talrjjke opgaven open baar gemaakt om aan te toonen, welken in vloed het inenten met zoogenaamde koepokstof heeft gehad op de sterfte aan pokken. Die opgaven gelden vreemde natiën of, als het Nederland geldt, meestal Nederland in zjjn geheel. Voor uwe lezers is het misschien be langrijk eens te vernemen, wat die opgaven voor Middelburg leeren. Ik wensch daarom onderstaande cjjfers, vroeger reeds door schrjjver dezes openbaar gemaakt, nog eens onder het oog vaD het publiek te brengen. De cjjfers zjjn ontleend aan het Middelburgsch Maand boekje en dus voor ieder te controleeren. Zij vermelden alleen de .Middelburgers, zonder mederekening van de Engelsche of Franscbe garnizoenen, die hier vertoefd hebben in den zoogenaamden Franschen tjjd. Wegens de kleinheid der getallen, moet ik die laten loopen over tientallen van jaren. Ik neem nierbjj vier tjjdvakken. In het eerste, van 1792 tot 1801 was de koepok-inenting hier zoo goed als nog niet in gebruik. In het tweede tjjdvak openbaarde zich het nut der koepok inenting in zjjn volle krachthet loopt van 1801 tot 1841. Het derde tjjdperk is dat, waarin men gaat zien, dat éénmaal inenten niet ge noeg is, maar dat men tweemalen moet in enten; het loopt tot 1871. Het laatste tjjd perk is dat waarin de mensehen zich opnieuw hebben laten inentendo groote epidemie van 1871 had hun de oogen geopend. Ik moet hierbij nog doen opmerken, dat in de laatste jaren gestorvenen bjjna altoos vreemdelingen waren. Te Middelburg dan stierven aan pokken in het Eerste tjjdvak. Yan 1792 tot 1801 269 personen. Tweede tjjdvak. Yan 1802—1811: 81 personen 1812—1821: 46 1822—1831 9 1832—184118 Derde tjjdvak. Yan 18421851 10 personen 1852—1861- 27 1862-187142 Vierde tjjdvak. Van 18721881 7 personen. 18821890 1 persoon- Van vóór 1792 kon ik geene getallen vinden. De in Maart 1889 oveuedenc was iemand, die de ziekte elders had opgedaan. Daar plaatsgebrek ons verhindert om de opgave van het vertrek der spoortreinen heden op te nemen en morgen, Woensdag, de win ter- dienst aanvangt deelen wjj mede dat, wat de ZeeuwBche ljjn betreft, in de uren van vertrek en aankomst der treinen geene veranderingen gekomen zjjn. Uit Vlissingen schrijft men ons Tengevolge van den mist ondervond de ge regelde dienst op Queenboro en Harwich eenige vertraging. De dagboot Duitschland arriveerde hier Maandagavond eerst te 7 u. 10 m.; de Willem Prins van Oranje was heden voormiddag pas te kwart over elf op de haven. De van Antwerpen afkomende Harwich-boot passeerde hier Maandagavond te 11 uren, na op de rivier een paar uren aan den grond ge zeten te hebben. De binnenkomende boot van die ljjn, de Cambridge, passeerde heden morgen te Half negen. De zeventienjarige zoon van den land bouwer K. te Krabbendjjke ontving Vrjjdagll. een Blag van een paard tegen den onderbuik, aan de gevolgen waarvan hjj Zondagavond is bezweken. Een knecht, nog pas in dienst bjj een landbouwer onder St. Annaland, werden door een sngmachine vier vingers afgesneden. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. Heden, Dinsdag, zjjn veroordeeld wegens beleediging: Joh. de R., 21 j., Jac. de R., 15 j., en C. d. S. 18 j., zonder beroep, al len Vlissingen, ieder tot 3 d. gev. straf beleediging van een ambtenaar: H. L. 29 j., voerman, Sluis, tot ƒ12 b. b. 10 d. h. beschadiging: I. I., voermansknecht, Sluis, tot 12 b. s. 10 d. h. mishandeling: J. B. 30 j., landbouwers- knecht, Boschkapelle, tot 14 d., en E. D. 34 j., werkman, St. Anna ter Muiden, tot 7 d.gev.straf; wederspannigheid: M. d. M. 30 j., smidsknecht, Hontenisse, tot 7 d. gev. straf, en diefstal: L. C., 23 j., landbouwersknecht, Waterlandkerkje, tot 14 d. en J. v. G., 41 j., schipper, Graauw, tot 3 m. gev. straf. Allen in de kosten. Kantongerecht te Middelburg. Heden zjjn veroordeeld L. P., Domburg, wegens strooperjj tot 14 d. gev. Btraf, met bevel tot teruggave van de elf stukken hout aan mej. H. M. v. d. B.W. A. F., Middelburg, wegens lo. het verwekken van rumoer en 2o. dronkenschap, tot ƒ2. b. s. 2 d. en 2 weken h.M. C. L., J. S., Middelburg, wegens het verwekken van rumoer tot verstoring der nacht rust, ieder tot ƒ2. b. s. 2 d. Verder wegens dronkenschap s M. B., P. P., Middelburg, ieder tot 2 b. van 1 s. 1 d. elke b.J. G. P., Vlissingen tot 14 dagen h. en zes maanden Rgkswerkinr.N. H., Vlissingen) J. L., Middelburg, ieder tot 5. b. s. 3 d. h.j J. W. R., Vlissingen tot 2 maal 2 d. h. i J. J. L., Vlissingen, L. de J., Middelburg, ieder tot 2 maal 1 week h.J. J. H., Vlissingen) J. F. G., Middelburg, ieder tot 1 week h. P. W. Middelburg, tot 2 weken h.W. R.( Middelburg, tot 2 dagen h. j L. M., Seroos- kerke, tot 2 maal 10 dagen h.M. K. L.t Middelburg, tot 3 maal 2 dagen h.J. C. S., P. v. L., J. J. P., Middelburg, ieder tot 1. b. s, 1 d.J. P. S. hv. J. P., Middelburg, tot 2. b. s. 2 d. En allen in de kosten van het geding. De volgende zaak, die algetneen de kan- dacht verdient, kwam Vrjjdag voor de recht bank te Dordrecht in behandeling. Het ver slag daarvan is ontleend aan het Hbld, In het christeljjk weekblad voor Gorincherit en omstreken De Drie Provinciën (uitgever de heer A. Sizoo Jz. te Gorinchem) van 9 Mei 11. was een ingezonden stuk »buiten verant woordelijkheid der redactie" opgenomen geteekend door X. In dat artikel werd het publiek in kennis gesteld met het feit dat te A meide eene school met den bjjbel is opgericht en tevens eene beschouwing gewjjd aan de omstandigheid dat deze school niet de mede werking ondervindt, welke X. er zoo gaarne aan toegekend zou zien.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1