N°. 242. 133' Jaargang. 1890. Dinsdag Id October, mr H.M. G. Kloppenburg. Deze courant Ter schijnt d a g e 1 k 8 met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco t Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel! BI] abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50; iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Middelburg 13 October. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. -- MDMBURGSCfll COURANT. Vk emoneier. Middelburg 13 Oct. vm. 8 a 49 gr. m. 12 u. 61 gr. &v. 4 u. 59 gr. F. Verwacht Z. W. wind Agentem te Vlissingen: P. G.de VetMestda»h&Zook, te Goes: A. A. W.Bolland, teKruiningen: F. v.d.Pbijx, te ZierikzeeA. 0. de Mooiï teTholenW. A. va* Advertemttta Nieuweshwzek en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te uur advertentie-bureau's van "Nijgh Va* DrritAS te Rotterdam, de Gebe. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de la Mae Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjja en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., Joh* F. Jones, opvolger. ijj des avonds nogworden opgenomen Ter herinnering aan de kiezers in het district Hulst deelen wij meê dat morgen (Dinsdag) de stembus te vier uren wordt gesloten. Wie de vrijzinnige beginselen is toegedaan en protesteeren wil tegen de heerschappij der clericalen stemme op den heer In het Twentsch Zondagsblad Almelosche courant) komt, naar aanleiding van 's konings toestand, een opstel van S. voor, waarin hp, na herinnerd te hebben aan het optreden van den heerTindal en de aanvallen waaraan deze van een voornaam deel der groote pers bloot staat, erop wjjst boe, kort nadat zjjn waarschuwend woord weerklonken heeft over 's konings on vermogen om te regeeren, de zoetsappige be richtjes over de bemoeiing van Z.M.met de staats zaken verzuurden in geruchten over een nieuwen aanval der oude kwaal, die zjjne krachten ondermjjnt. »'t Is wel toevallig" zegt S. terecht »'t is meer dan toevallig zelfs, dat de tele, grammen over 's konings toestand inmiddels bp den dag onrustwekkender maar tevens guller worden. Wist men een paar weken geleden niets anders te melden dan dat Z. M. blijkbaar met de meeste zorg zich met de staatszaken bemoeide, daar bp alle stukken zelf teekende, in de laatste dagen krjjgt het Nederlandsche volk dubbele maat. Wp gevoelen waarachtig leedwezen over de verzwakking van Z. M. koning Willem III. De volksontwikkeling staat ook in Nederland nog op zulk een laag peil dat wjj in het behoud van een krachtig vorst een groote voorwaarde zien om te ontkomen aan de overheersching der staatkundige partpen. Wanneer wp in bet laatste decemnium der negentiende eeuw in het, politiek meest ont wikkelde land der wereld, waar elk koetsier bjjv. politicus is, een mispunt gelijk Boulanger was en is, bijkans zien slagen om het wettig gezag omver te werpen en, met behulp van allerlei partjjen, een coup d'etat zien voorbe reiden midden in het verlichte Parijs, dan •graut's uns" van zulk een brooddronken wis pelturigheid en stellen wp de hoogheid der Oranjevorsten als een heerlpk rustpunt te genover zulke volksluimen. Niet omdat wp in eiken Willem van Oranje de verpersoonlijking aller deugden hebben ge zien, achten wp ze een zegen voor ons volk, maar omdat deze vorsten in de oogen der natie hoog staan boven de partpen, niet opgaan in de belangen der partpen en zich geen band laten opleggen, door beloften oi hulpbetoon geknoopt. Het vermogen der individuen tot aanneming eener, tot medewerking geneigde, zelfstandige houding is nog zoo zwak, de zucht tot bevor dering van partijbelang zoo algemeen, dat een republiekals hoogere regeeringsvorm niet denkbaar zonder het krachtig levend bewust zijn der massa's dat zp hoogere rechtschapen heid moeten kennen dan die bestaat in bet dienen der partpen, vooreerst nog een wan kele regeeringsvorm is en blijven zal. Indien wp nochthans de waarschuwing des heeren Tindal »een woord op zjjn pas" vinden en ons verblijden dat het tijdstip met rassche schreden nadert, waarop voldaan zal worden aan het voorschrift der grondwet, dan is het omdat de traditie van het Oranjehuis teloor gaat, zoodra heb volk aanneemt dat het ver mogen om zich boven de partpen te stellen, den vorst te eenenmale ontbreekt, omdat Hp onder bet veelvuldig lichamelijk ljjden van geest te zeer verzwakt is om met volle bewustheid staatszaken te beoordeelen. Niets natuurlijker dan dat ook wjj uit Apel doorn inlichting hebben aangevraagd. Het antwoord was origineel. De briefschrijver be aamt de loopende geruchten, verklaart zelfs dat de ongunstige toestand van Z. M. reeds zeer lang bestaan heeft maar voegt er direct bjjwaartoe deze beweging Rust niet de goede gang van elke groote zaak op de procu ratiehouders en chefs de bureau 1 Wat zpn de meeste chefs van groote firma's meer dan ge fortuneerde meubels? Waarom zal dan onze koning, voorzien van zoovele denkende dienaren, als daar zpn de ministers, de leden van den Raad van State, de hofbeambten en ten slotte de leden der Eerste en Tweede kamer, iets meer behoeven te zpn dan figurant Het is kennelijk dat de Apeldoornsche hof lucht zpne redeneering, geljjk die van zoovele landgenooten, op het dwaalspoor geleid heeft. Juist de omstandigheid dat het hoofd van den staat boven en buiten de partpen staat, en geacht kan worden, in normale omstandig heden, zich te verheffen boven het kringetje dat de bovendrijvende politieke partjj vormt, geeft aan bet koninklijk gezag groote waarde en in kritieke dagen hooge beteekenis. Met Tindal, de Amsterdammer, de Middel- burgsche Courant, het IV. Apeldoornsche Week blad en de Tijd willen ook wp öf een toereken baar hoofd van den staat öf een regentschap. Wp verheugen er ons dan ook in dat Tin dal het pleit gaat winnen. Dageljjks wint de meening veld dat bet einde van bet ministeri eel koningschap ten einde spoedt. De groote pers heeft het in deze kwestie merkwaardig snel afgelegd. Zp, eens de baker der natie genoemd, frissche zich een weinig op voordat Tindal's scherpe blik weder een vraag stuk ontdektwant baker-tongen leenen zich beter tot kwaadsprekend nababbelen dan tot oorspronkelijk gesnap." Omtrent 's konings toestand meldt men aan het N. v. d. D., dat Z. M. steeds weinig voedsel gebruikt en zeer kalm bljjft. In een laag doch ruim ledikant ligt de vor stelijke lpder, meestal onbewust van wat er in zpn omgeving voorvalt. De atmosfeer in bet slaapvertrek wordt verfrischt door verdamping van eau-de-cologne, welke men daartoe op een verhitten lepel giet. De tappten zpn gedrenkt met verdund carbolzuur. H. M. de koningin bezoekt den kranke eenige malen per dagdr Vlaanderen 's morgens en 's avonds. Men verwacht dat over eenige dagen een consult zal gehouden worden. Aan de Amsterdammer (D. v. N.) schrpft men uit Apeldoorn. »Ons buitenlui" heeft het artikel in het Handelsblad, waarin een buitenmensch over den toestand des konings praat hoe ernstig het onderwerp ook moge zpn groote hila riteit bezorgd. Die »Apeldoorner", die in den laatsten tijd her haaldelpk langs het vorstelijk verblpf Het Loo is .afgedwaald", is in éen woord vermakelijk Nu zpn afdwalingen menscheljjk en alsdan kan men met zjjn geestesoog veel zien. Ieder .buitenmensch" te Apeldoorn weet dat het streng verboden is, om voor het hek, dat de basse cour van het paleis van de Paleislaan afsluit, te bljjven Btilstaandat de aldaar op post staande boschwachter den nieuwsgierigen gelast door te gaan en toch ziet het .Apel doornsche buitenmensch" opgehaalde .gordij nen", .gezellig verlichte vensters" en .aan 't einde der ruime vestibule een paar lampen met rood getinte kappen, bestemd voor hare majesteit" van wie hp dan tevens mededeelt, dat zp »gelpk elke vrouw eens een dagblad inziet, een boek leest en haar briefwisseling bjjhoudt", alles zeker in die vestibule bjj het licht van de>lampen met roodgetinte kappen waargenomen. Op die .afdwalingen" ziet het .buitenmensch" de 'prinses rpden met haar hond, en weet hp te vertellen dat niet op de basse cour maar door het park wordt uit- en ingereden, omdat dit een .geraas" zou maken, .waarbp een gezond mensch opschrikt.". De rijtuigen van H. M. maken geen geraas, ook geen gedruisch, men hoort ze zelfs niet, omdat de wielbanden met India Rubber zpn bekleed. Verder deelt hp mede wat de bemoeiingen des konings zpn, ook al weer op zpn afdwa lingen ontdekt. Zeker zpn dit de bemoeiingen van een goed huisvader, en als ik ook zulke mooie .servie zen" had, dan zou mpn meid of huisknecht indien ik zulk een individu er op na hield wanneer zp of hp zulk een kostbaar stuk brak, evenzeer een ongemakkelijk standje krijgen. Misschien zou ik ze wegjagen, al zou mpn vrouw het loon toch bljjven uitbetalenmaar de opmerking moet me tevens van het hart dat .verzorging van paarden" en .gebruik van serviezen" iets geheel anders zpn, dan b. v de legerwet en de benoeming van een minister tot generaal. Nu is ons .buitenmensch" op zpn afdwalin gen opgemerkt en zelfs wil men hier, dat het geheele artikeltje is opgesteld onder een dineetje, dat Dinsdag jl. door een lid van de redactie van het Handelsblad aan een beambte van het paleis, wiens naam zelfs in den Staatsalmanak voorkomt, in het Hdtel de Keizerskroon, naast het paleis, is gegeven. De lichamelijke toestand van den koning Bchpnt vrp geruststellend wp moeten dat ten minste opmaken uit het fyit, dat de burgemees ter Vrjjdag met zjjn geheele familie uit de plaats is geweest, naiY bij te voren eens bij den hofdokter naar den gezondheidstoestand van Z. M. had geïnformeerd. Zelfs werd mjj verzekerd: datd? physieke toestand van Z. M. beter werd, zoodat hp nog wel een geruimen tijd kon bljjven leven, iets dat overeenkomt met de berichten in de andere bladen en ook van het .buitenmensch" van het Handelsblad. De koningin reed Vrijdagavond te acht uur als gewoonljjk in een open rjjtuig met een hofdame uit. Dit moet men echter niet toeschrijven aan een verbeterden toestand des konings, zooals de bladen willen, maar wel aan een streng voorschrift van den geneesheer, die, om gezond heidsredenen, dit rjjtoertje voor H. M. nood zakelijk acht. In den jongsten brief uit de residentie in de Zwolsche courant lezen wp het volgende Ten slotte nog een mal incident, dat min of meer aan Gerard Keller's Geschiedenis van een dubbeltje doet denken. Op het departement van financiën is men hoogst verbolgen over het feit, dat de officier van justitie te Leeuwarden onlangs bjj de installatie van mr Gockinga als rechter (de heer G. was vroeger ambtenaar van fin. en een tijdlang plaatsvervangend rechter alhier) een redevoering hield, waarin bp den nieuwen rechter vermaande zich toch te verheffen boven den geest van bekrompenheid en fiscaliteit, die het financieel kabinet zoozeer heeft besmet. Moge de mildere zin, dien hp als rechter- plaatsvervanger in de rechtbank in Den Haag heeft kunnen opdoen, reeds eenig tegengif hebben opgeleverd Volgens de Friesehe bladen heeft de officier van justitie zich aldus ongeveer uitgelaten. En nu is er een nota, die »op pooten staat", door financiën aan justitie gezonden, om te weten of' bet waar is, en zoo ja dien officier eens duchtig op zpn nummer te zetten. Want aan financiën werken integendeel haast niet anders dan ver lichte en verdienstelijke mannen. Als nu, geljjk bjj Gerard Keller, de rusieheb- bende departementen tijdelpk onder éen hoofd stonden, dan zou men opnieuw vermakelpke staaltjes hebben van hateljjke brieven, door een minister aan zichzelf gericht. Nu moeten de hh. Godin en Rups het te zamen uitvechten. De commissie van rapporteurs uit de Tweede kamer voor het wetsvoorstel- Bahlmann heeft over de betreffende dat voorstel ingediende adressen rapport uitgebracht. Daaruit bljjkt, dat er 81 adressen voor en 144 tegen de graan rechten zpn ingediend, terwpl éen adres, van den heer Hartog te Barneveld, op een onder, zoek naar de werking der graanrechten in an dere landen aandringt, alsvorens een besluit te nemen. De adressen voor de graanrechten komen vooral uit Zeeland en Limburg, ook verscheidene uit Noord-Brabant, de Betuwe en verschillende Zuid-Hollandsche gemeenten, en kele nit de Noordelijke provinciën. De adres sen daartegen komen meerendeels uit Gronin gen, Friesland, O verpsel, Noord- en Zuid-Hol. land, sommige uit Gelderland en Utrecht, ook zeer enkele uit Noord-Brabant en Zeeland. Als bjjlage D bp de begrooting van het departement van binnenl. zaken voor 1891 is verschenen een lange ljjst der bijzondere scholen, gesticht of onderhouden door vereeni- gingen, welker besturen aanvraag hebben ge daan om uitkeering van de toelage volgens de nieuwe onderwpswet. De lijst bevat de aanwijzing van 941 scholen, waarvan een twintigtal na 1 Jan. 1890 is ge opend. Over de provinciën zpn zjj aldus ver deeld (met bijvoeging der aangevraagde bpdrage uit 's rpks kas) Noord-Brabant 141 scholen 120.891Gel derland 122 sch. 87.413; Zuid-Holland 199 sch. ƒ182.112; Noord-Holland 127 sch. 128.367; Zeeland 34 sch. f 18.983 Utrecht 84 sch. 51.571 Friesland 94 sch. 47.782; Overjjsel 33 sch. ƒ27.717; Groningen 47 sch. ƒ27.438; Drente 8 sch. f 4.750 Limburg 52 sch. ƒ38.900 te zamen 941 scholen met/ 735.924 aan bijdrage. Deze opgaaf is echter nog maar voorloopig. De regeering wacht nog de beslissing af van ged. staten, of aan de vereischten der wet is voldaan. In het Sociaal Weekblad uit de heer J; Simons de overtuiging dat er veel meer door ons volk zou gespaard worden, als de gelegenheid tot inbreng voor de arbeidende klasse gemakke lijker ware. Er gaat met den gang naar de spaarbank, voor elk bedrag, te veel tijd ver loren, en het sparen door postzegels is te om slachtig, terwpl er ook in de groote steden niet overal postzegel-depóts zpn. Daarom geeft hp het denkbeeld in overweging om door het rjjk of door spaarbanken van 't Nut, spaarbons van 5, 10, 25, '50 cents, 1 en 2.50 te doen uitgeven, verkrjjgbaar bp alle rpkspostkantoren en A'uis-apaarbanken, bjj f 10 tegelpk genomen met een korting van 1 a 1| pet., zoodat sigaren- en boekwinkels zich met den verkoop der bons belasten en opzichters van bouwmaatschappijen of boden van vereenigingen of fondsen ze bp het ophalen van huur ot contributie verkoopen konden. Op die wjjse zou 't verlies der korting voor de spaarbank en de kosten der bons worden opgewogen door de winst van den contanten verkoop der bons, die eerst bjj de inschrpving op de spaarboekjes aan alle kantoren van de rjjks-postspaarbank open te Btellen, maar voor de IVu<s-bons beperkt tot de plaatselijke spaarbank van die maatschappij rente zouden gaan dragen. Al ware 't echter een zaak, die een klein offer vergde, zou de heer Simons toch voor een proefneming zjjn. Ook de redactie van het Soc. weekblad ziet geen practisch bezwaar tegen het nemen van een proef, die alleen kan doen bljjken of het denkbeeld in de practjjk slagen zal. Is dat 't geval, dan zullen de bons spoedig omgezet worden en dan zal de rente winst niet voldoende zpn om de kosten en korting bp contanten verkoop te dekken maar het financieel bezwaar mag niet te zwaar wegen, ook omdat eenige uitgave voor propa ganda wel gerechtvaardigd ware. Naar men aan de N. R. Ct. meldt, heeft de commandant van Zr. Ms. zeemacht in O.-Indië zich tot den minister van marine ge wend met een rapport, waarin hp mededeelt, zich niet langer verantwoordelijk te kunnen stellen voor den loop der zaken in Indië we gens den ellendigen toestand, waarin zicli onze marine aldaar bevindt. Bjj den uitgever W. Hulscher G.Jzn. te Deventer is van de pers gekomen de derde druk van Jochem van Ondere, ouderling en pppenfabrikant te Gouda, Mijn bezoek aan Bismarck, dat thans nog om eene bijzondere reden de aandacht verdient, vooral wjjl zeker velen niet weten dat achter het pseudonym Jochem van Ondere de bekende dr Vitringa (Jan Hollandzich verborg. Ofschoon voor twintig jaar geschreven, heeft het boekje nog niets van zpn actualiteit verloren. De slagen, toen door dr Yitringa toegediend, zijn nog even raak als vroegerb. v. waar hp met onze defensie, onderwijs en met het woelen der ultramontanen afrekening houdt. De heftige bestrpder van het katholicisme, die Het bezoek aan Bismarck schreef, is, zooals men weet, bekeerd. In hoever de Moederkerk hiermede een voordeel heeft verworven of De hervormde kerk een nadeel is toegebracht, doet wel is waar minder ter zake, maar is in elk geval een eigenaardig verschijnsel, dat de uit gave van dezen nieuwen drnk een raisondêlre te meer geeft. Yan de goedkoope prachtuitgave der vol ledige Arabische vertéllingen van de duizend en éen nacht, uitgave der gebr. E. en M. Cohen te Arnhem en te Njjmegen, is thans de 21e afle vering verschenen. In zijne vergadering van 4 October is het nieuwe hoofdbestuur van het Ned. Tooneelver- bond op de volgende wjjze samengesteldprof. dr. A. G. van Hamel, voorzitterjhr. Henry Tindal, onder-voorzitterdr. C. I. Vinkesteyn, secretarisJean Browne, penningmeesterMar cellus Emants, Dan. de Lange, M. B. Mendes da Costa, L. J. Plemp van Duiveland en J. A. Hoeuff. De heeren prof. dr. A. G. van Hamel, M. B. Mendes da Costa, Jean Browne en dr. C. I. Yin- kesteyn werden aangewezen tot leden der com missie van beheer en toezicht over de Tooneel- school. Ingekomen was o. a. het bericht, dat tot dus verre vier antwoorden op de prpsvragen waren ontvangen. Het internationaal letterkundig congres te Londen is Vrjjdag gesloten. De lord-mayor ontving als bljjk van dank baarheid voor de heusche ontvangst een album met autograpben en schetsen van de leden. Het volgende congres zal te Berljjn gehouden worden. In de Porte Saint Martin te Parjjs wordt jjverig Sardou's nieuwste stuk Cléoputre met Sarah Bernhardt in de titelrol gerepeteerd De algemeene repetitie heeft Donderdag a. plaats, de première Zaterdag. Standbeelden-manie. Den 19én October wordt te Mafon een gedenkteeken voor Lamar- tine, en dienzelfden dag een standbeeld van Camille Desmoulins te Guise onthuld. Uit Goes schrpft men ons Door een der raadsleden zal het initiatief genomen worden om op eene der openbare lagere scholen in deze gemeente van overheids wege onderwjjs in het Fransch te doen geven. Oppervlakkig lezende, zou men buitenaf al licht meenen, dat hier geen gelegenheid be stond om onderwjjs in het Fransch te ontvangen. Integendeel. Voor de meisjes is eene voortreffelijke school voor voortgezet onderwjjs en voor de jongens bestaat een voorbereidingsklasse tot de H. B. S., waar wekeljjks door den leeraar in het Fransch 6 uur in dat vak les wordt gegeven. In de 11, Zaterdag middag gehouden ver gadering van het onderwpzersgezelschap Krab- bendjjke werd, naar aanleiding van de aan de orde zijnde presidentsverkiezing, door een gewoon lid voorgesteld om het artikel, dat de niet herkiesbaarheid van bestuursleden na driejarige zitting voorschrijft, te wpzigen. Dit voorstel vond geen bjjval en kon wegens onvol doende opkomst der leden ook .niet behandeld worden.- Daarna werd, in de plaats van den heer M. de Korte, tot voorzitter gekozen de heer P. Janse te Schore. In de vergadering van de afdeeling Krabben- djjke van het Ned. Onderw. Gen. werden tot leden van het bestuur der gewestelpke vereeni- ging van dat genootschap gekozen de heeren Ph. M. van de Mandere en Breetvelt te Goes, Yooren te Terneuzen, Fopma te Biezelinge, Slager te St Annaland, Bastmeper te Zierikzee en Van der Lep te Middelburg. Door bpna alle doleerenden te Seroosker- ke (W.), die begonnen waren met de betaling te weigeren van den hoofdelpken omslag aan de Herv. kerk aldaar, is in de laatste dagen aan die verplichting voldaan, zoodat procedures daarover wel niet meer zullen voorkomen. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned, Herv. kerk. Beroepen naarEst, P. J. van der Muelen, cand.Hattem, H. Gerbrandy, te Oosterzee c. a.j Rhenen, naar Maarsen en naar Hoogeveen, P, Bartstra, te WassenaarYianen, P. Steenbeek; te Nieuwleuzen; Warder, F. H. Koster, cand. j Kollumerzwaag en naar Oldelemmer, O. Norel, cand. Bedankt voorVlissingen M. Göpner te Harderwjjk; Helvoirt en voor Heeze c. a., jhr. W. F. Trip van Zoutlandt, te HattemWa teringen, H. Kalkman, te Aiphen aan den Rpn. Aangenomen naarGelselaar, A. van Geest, cand.; Oosterland op Wieringen, D. J. van Djjk Jzn., cand.; Ingen, jhr. Van Gesseler, te PurmerLeersum, D. P. Brans, cand.Garrels- wer, F. Hacquebord, cand.Loppersum, J. Schuttevaêr, te Giethoorn. Touristen, die de Alpenstreek van Savoye bezochten en den meest vermaarden berg de Mont Blanc bestegen, geven hoog op van de moeilijkheden en gevaren, aan de beklimming ervan verbonden; en telken jare vernemen wp ook van ongelukken, aan[stoutmoedige reizigers en gidsen overkomen, Dat er moed toebehoort den hoogsten berg van Europa te beklimmen men schat hem op 4800 meters, met een grens der sneeuwlinie op 2400 M. bovenjde zee, zal iedereen toe' stemmen die een kjjkje nemen gaat in het panorama op de groote Markt alhier, waar thans Savojje en den Mont Blanc in beeld zjjn gebracht. Fraaie stads-, dorp- en berggezichten worden afgewisseld doorpsgrotten) afgronden, kloven en bruggen; alles op honderden meters boven den spiegel der zee. Men volgt de moedige klimmers langs ge' vaarlpke wegen,gjjst bjj de gedachte dat een misstap hun het leven kosten kan, duizelt bjj een blik in den kokenden waterval of op de Bombere gletschers en bewondert hen, die, op ruim drieduizend meter hoogte, eenige hutten als schuilplaatsen van de bergbeklimmers konden tot stand brengen. Indrukwekkend en aangrijpend zpn deze met groote moeite en niet minder groote kosten ge.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 3