N°. 240. 133" Jaargang. 4890. Zaterdag 11 October. mr H.M.G. Kloppenburg. Middelburg 10 October. Deze courant verschijnt d a g 1Q k s i met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—^ Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën j 20 cent per regel; Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. RECHTSZAKEN. HIDDELBMSCHE (09 RAM. Thevnoraeter. Middelburg 10 Oct. vm. 8 a 59 gr. n. 12 o. 61 gr. av. 4 u. 57 gr. F. Verwacht W. wind. Agente* te VlissingenP. G. db Vbt Mbstdagh Zoo*, te Goes: A. A. W. Bollakd, te Krniningen: F. v. d. Pbijx, te Zierikzee: A. 0. db Moolt te Tholen: W. A. ya* nibuwbirhuijzb* en te TernenaenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te mmm ncr advertentie-burean's van Nijgh Va* Ditmab te Rotterdam, de Gebb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. i aan het bnrean bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Bnitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Pnblioité étrangère G. L. Datjbe Cie., Joh* F. Jones, opvolger. ijj des avonds nog worden opgenomen Voor de herstemming in het district Hulst ter verkiezing van een lid der Provinciale staten. Dinsdag 14 October te houden, hopen wij dat alle anti-clericalen hunne krachten zullen inspannen om een flink aantal stem men te doen verkrijgen door den heer In de serie Volkfgeschriften, vanwege de Maat schappij tot nut van 't algemeen, is thans ver schenen De staat en dé koepokinenting door dr W. Koster, oud-hoogleeraar. Dit geschrift verdient zeker vooral in deze dagen algemeen de aandacht. De schrjjver herinnert daarin dat de ver plichte vaccinatie thans van kracht is in Dene marken, het geheele Duitsche rijk, Engeland, Hongarije en Zweden. Ook in Japan is de vaccinatie sedert 1876 verplichtend voor alle kinderen tusschen 70 dagen na de geboorte en het einde van het eerste levensjaar. De schrijver herinnert aan de mededeeling vah dr Carsten in de almanak van het Nut dat in het buitenland den vaccine-toestand van Nederland hoog aangeschreven staat. Zoowel wat de wetteljjke regeling als de bevordering der vaccinatie betreft, wordt de toestand in ons land dikwjjls tot voorbeeld gesteld. De denkbeelden over de grenzen van de bevoegdheid van den staat, wat betreft het voorkomen van pokkenepidemieën, door voor behoedende koepokinenting, bljjken derhalve zegt de oud-hoogleeraar Koster in hjjna alle deelen van het beschaafde Europa geheel te verschillen van die, welke wjj in het bjj de Tweede kamer aanhangige wetsontwerp uitgedrukt vonden. En in overwegend katho lieke, en in meer protestantsche landen legt de staat aan de burgers de verplichting tot vacci natie op; en de ingezetenen varen er wel bjj. Den meest orthodox-geloovigen Engelschman komt het niet in het hoofd, wat onder de eventneele «bezwaren" later in Nederland zeker hoofdzaak zal zjjn, namelijkde koepokinenting voor een goddelooze handelwijze, en derhalve strijd tegen de overheid voor gewettigdte houden. Aan het slot van zjjn beschouwing wjjst de oud-hoogleeraar op de vraag, waarop het vooral aankomt, n.l. dezeis het verdedigbaar, met het oog op de feiten en beschouwingen, welke ik in het licht heb gesteld, den uiterst drage- 1 ijken, zoogenoemden «Staats- of consciëntie dwang," waarover zoo weinigen zich beklagen, en welke stellig een veel krachtiger middel tot bevordering der koepokinenting is, dan alle andere, welke het wetsontwerp zich-voor- stelt te bevorderen, te vervangen door een toestand van persoonlijke vrjjheid (of liever, Van individueele willekeur), waardoor ernstige gevaren dreigen? Want het is niet juist zoo zegt prof. Koster dat ieder voldoende gewaarborgd is, door voor zichzelven te zorgen. De vaccinatie is een onwaardeerbaar, een krachtig voorbehoedmiddel tegen de pokken, mits het zoo ruim mogeljjk worde toegepast; maar absoluut is het zulks niet. Wanneer bjj het van tjjd tot tjjd opflikkeren van het on bekende vuur, dat de smetstof der pokken vormt, vele niet ingeënten vatbare brandstof vormenwanneer eene epidemie langdurig en hevig wordt, bljjkt het weêrstandsvermogen, ook van hen, die ingeënt zjjn, nu en dan niet voldoende. Daarom moet tegenover de «be zwaarden" de regel gelden, welke zoo dikwjjls moet worden in practjjk gebrachtgedurende den oorlog gelden de wetten niet. En, tegen over de pokken moeten wjj steeds op voet van oorlog zjjn. «Voorts schijnt mjj in de bewering «waarom vaccinatie-dwang Gij kunt immers u zei ven door voldoende maatregelen beveiligen" iets te liggen, dat moeiljjk anders dan kil of zelf zuchtig kan genoemd worden. Men zegt wel: -gjj kant u zeiven beveiligenlaat dan anderen, die het gevaar willen jloopen, vrjj zjjn. Doch •wie willen het gevaar De ouders. En wie ioopen het gevaar De onschuldige kinderen Staat het nut eener zoo uitgebreid moge- ljjke koepok-inenting vast, ligt daarin het eenige afdoende middel om pokken-epidemiën van belang te voorkomen, dan schjjnt het mjj van een warmer hart te getuigen, als iemand pleit voor staatsbemoeiing ten algemeenen nutte. «Doch om politieke en kerkeljjke kwestieën onaangeroerd te laten, eindig ik met den wenseh, dat de overgroote meerderheid van het Neder- fandsche volk van zijne overtuiging zal doen bljjken, welke in twee uitingen kan geformu leerd worden «Wjj wenschen vrjj' te zjjn, zooals de oude Romeinen het reeds wenscbten, 1) die in wetten, waaraan zjj zich op grond van het algemeen be lang vrjjwillig bonden, geen dwang zagen. «Wjj wenschen niet alleen voor ons zeiven en onze kinderen beveiliging tegen de pokken, maar zooveel wij vermogen, mede te werken om het ontstaan van pokkenepidemieën te voorkomen." 1) Legibus obtemperantes liberi sumus. Door den heer Cremer is Woensdag in de Tweede kamer verlof gevraagden hem is daartoe vergunning verleend, om de regeering te interpelleeren over hare plannen ten opzichte van het eiland Flores. Dezer dagen werd deze kwestie ook in de pers nu en dan ter sprake gebracht, o. a. door het Handelsblad en de N. Rolt. Ct. Beide bladen beschuldigen de regee ring van op roekelooze wjjze te hebben gebroken met de voorzichtige politiek harer voorgangers. Yorige regeeringen hebben, zegt de N. Rott. Ct telkens tijdig afgezien van wat aanleiding zou kunnen geven tot botsing en daarop volgende militaire expeditiën, die, eenmaal begonnen op een onbekend terrein, licht een ongewenscht verloop hebben. Maar in 1889 bepaalde de gouverneur-generaal, dat een mijn-ingenieur een plaatseljjk onderzoek zou instellen omtrent de aanwezigheid van tinmijnen op Elores. De expeditie werd door de inboorlingen aangevallen en moest vluchten. Eene tweede veel talrijker expeditie moet evenzeer onverrichter zake naar de kust terugtrekken. «Wat nu? vroeg de N. Rott. Ct. eenige da gen geleden. «Is er besloten terug te trekken na het geleden echec Of zal de onvoorbereid begonnen onderneming met grooter macht wor den doorgezet, zoo al niet om tinerts te vinden, dat er misschien niet eens is, dan toch om te doen bljjken van onze overmacht, en onze souvereiniteit met de wapenen te vestigen Zal compagnie na compagnie, bataljon na ba taljon gezonden moeten worden om misschien nog jaren lang strjjd te voeren? «Of zal men zoo gelukkig zjjn op andere wijze de zaak nog tot een niet al te onbevre digend einde te brengen Het blad hoopt dit. Maar welke de uitkomst zjj en al ware zij gunstiger dan te vreezen staat, in hooge mate roekeloos was de daad der Indische regeering, toen zjj brak met de voor zichtige staatkunde harer voorgangers en talrjjke lessen der koloniale geschiedenis in den wind sloeg. Inderdaad schjjnt het de vraag, of het wjjs was, in een tjjd, nu wjj onze troepen in Indië wel noo- dig hebben, alleen wegens een zeer onzekere kans op geldeljjk gewin ons in een «nieuw wes pennest" te steken, gelijk De Locomotief het noemt. Intusschen melden zooals wjj meedeelden de Indische bladen, dat de regeering de eens begonnen zaak nog niet wil opgeven. Een der lezers van het Handelsblad te Apel doorn schrijft «Ons buitenlui is het nu eenmaal niet ver gund 's avonds «een Kalverstraatje te maken" of eens naar Possart te gaan, wjj zoeken onze verpoozing dus maar in de vrije natuur. Ge lukkig, dat onze heerlijke omgeving voor dat doel afwisseling genoeg aanbiedt. Onwillekeu rig ben ik echter den laatsten tjjd herhaaldeljjk langs het vorsteljjk verbljjf, Het Loo afgedwaald. Waarom lk geloof, omdat de kranten, vooral de buitenlandsche, sinds de jongste veertien dagen er telkens onze aandacht op bepalen. «De bekentenis moet mjj echter van het hart dat de inhoud dier berichten alles behalve strookt met het gewone aanzien van Het Loo en het gewone doen en laten der koningin, zooals wjj dat hier in de laatste jaren hebben leeren kennen. «Evenals altjjd zjjn de gordjjnen 's avonds opgehaald en ziet men gezellig verlichte ven sters. Evenals altijd ontwaart men aan 't eind der ruime vestibule een paar lampen met rood- getinte kappen, bestemd voor hare majesteit, die, geljjk elke vrouw, eens een dagblad inziet, een boek leest en haar briefwisseling bjjhoadt, welke, bljjkens de groote linnen zakken liasplaten en laadjes van een schrijftafel zouden hier weinig baten een niet licht te vermoe. den omvang heeft. Van oudsheer is ons hof een inrichting voor weldadigheid, waar op de meest uiteenloopende gronden en titels wordt aangeklopt. Buiten de onvermoeide medewer king van eene vertrouwde als mevrouw Kreus- ler zouden de zaken door éen persoon, hetzjj dan koningin of gewoon sterveling, niet zijn af te doen. «Maar laat ik verder gaan. Evenals altjjd brengt hare majesteit har;;, gewone uurtjes bjj den koning door; wacht het gewone bezoek van den hofarts, den heer Vlaanderen, af en maakt daarna haar gewonen rjjtoer. «Hetzelfde geldt van de prinses, die ik eer gisteren dan ook weer tegenkwam met haar prachtige goudvossen, van den bek gereden, en met haar mooien hond Swell, die bjj haar in het rjjtuig zit. «Evenals altjjd in de laatste jaren gaan de rijtuigen echter niet de binnenplaats, met een deftiger woord basse cour genoemd, over, maar wordt het Park gereden. Om de eenvoudige reden, dat rijden op die hardbestrate en van drie zjjden ingesloten binnenplaats een geraas veroorzaakt, waarbjj een gezond mensch op schrikt, zoodat het dubbel onaangenaam is voor den koning, die meer rust noodig heeft. «Evenals in de laatste jaren, krjjgen we den koning niet te zien, thans wegens de «verhef fing van het nierljjden," maar veertien dagen geleden en vroeger, omdat Z. M., naar ik hoor, van meening is dat hjj bjjzonder moet waken tegen kouvatten. «En nu 's konings bemoeiingen, lk kan u de verzekering geven dat die, de laatste dagen uitgezonderd, heusch niet minder waren dan vroeger. De behandeling van bosch en moestuin, de verzorging der paarden, de lessen en ver maken der prinses, er ontgaat hem niets van. Ja, huishoudeljjke kleinigheden, als het gebruik van serviezen, (die men op Het Loo tusschen twee haakjes heel mooi heeftZ. M. bemoeide zich er tot voor weinige dagen even goed mee als vroeger. Eigenljjk vind ik dat het niet te pas komt, zoo iets in een krant te schrijvenmaar bjj al de onrustbarende be richten, openljjk verspreid, docht het mjj, dat het misschien zijn nut kon hebben, juist zulke bagatellen aan te halen'. Iémand, die zoo ziek is, als van den koning wordt verteld, heeft daar toch geen lust in, zou ik meenen. «Zoo is Z. M. gewoon, hoeken op zicht te krjjgen. En wanneer werken waarin hjj ge- woonljjk belang stelt, hem sedert eenigen tjjd niet onder de oogen kwamen, vroeg hjj daar wel degeljjk naar. Dat doet toch niemand, zoo verzwakt, als men alweer onzen koning voorstelt. «Kortom, ik begrijp niet wat men eigenlijk wil. Ware het belangstelling in 's konings toestand, ik zou het lovenmaar de toon dier berichten is zoo dat wjj er ons hier over ergeren, niet omdat wjj ons beter of meer koningsgezind achten dan andere Nederlanders, maar vermoedeljjk omdat wjj de koninklijke familie hier dageljjks zien en er onwillekeurig van hooren door meer of minder verwjjderde aanraking met de omgeving." Na dit vrjj omslachtige verhaal, dat wij, om aan gewettigde belangstelling te voldoen, onzen lezers niet wilden onthouden, maar waarin eigenljjk omtrent de hoofdkwestie: hoe de toestand des konings op dit oogen- blik is, nog niets bepaalds wordt gezegd, verdient ook de aandacht het bericht uit Apel doorn aan de N. R. Crt., dat de koning dezer dagen minder schjjnt te ljjden, maar steeds buiten staat bljjft tot werken met het hoofd, waarin, naar het zich laat aanzien, voorloopig geene verandering te wachten is. De hoop op herstel wordt echter niet opgegeven. Volgens verordening van het Britsche minis terie van landbouw is de vee-invoer uit Neder land sedert Woensdagavond verboden. De reeds afgezonden dieren worden toegelaten, indien zjj vrij van ziekte zijn. De verordening treft hoofdzakeljjk den invoer van schapen en kalveren, ofschoon melkkoeien ook verboden zjjn. Tengevolge van dit verbod kan ook geen Nederlandsch vee meer in Groot-Brittannië en Ierland worden ingevoerd onder voorwaarde van slachting aan de losplaats. Bjj kon. besluit zjjn benoemd in de orde van den Nederlandschen Leeuw tot ridder-grootkruis, prins Dolgorouky, laat- steljjk buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister van Z. M. den keizer aller Russen te Teheran, en den geheimraad Zinoview, laatste- ljjk gezant en gevolmachtigd minister van Z. M. den keizer aller Russen te Teheran, thans chei van de Aziatische afdeeling van het departement van buitenlandsche zaken te St. Petersburgen tot commandeurde staatsraad Grêgoro- witsch, eerste droman bjj het Russisch gezant schap te Teheran. De audiëntie van den minister van waterstaat? enz. zal aanstaanden Zaterdag, 11 October, niet plaats hebben. Wjj ontvingen" de eerste aflevering van De landsverdediging. Maandschrift voor militairen en allen, die in de weerbaarheid en onafhankelijk heid van Nederland belang stellen, onder redactie van Investigatores. Dit tjjdBchrifc wordt uitgegeven door de maat- schappjj Elsevier en stelt zich ten doel om, alle zuiver technische kwesties aan de vakbladen overlatende, niet alleen heldere begrippen om trent onze landsverdediging te verspreiden, maar ook om frank en vrjj alles te bespreken, wat daarop van invloed kan zijn. De radactie verklaart verder geen kliek ol partij maar slechts het waarachtig belang van het vaderland te dienen. Alweer eene nieuwe courant. Een proefnummer verscheen van De Lutheraan. Orgaan van den Nederlandsch Lutherschen jonge- lingsbond. Zou daaraan ook al gebrek wezen Redactie en uitgever zeggen natuurljjk van ja. Onder de medewerkers vinden wjj genoemd ds. Bleeker. De Freie Volksbühne te Berljjn voert den 19 October op Die Sliitzen der Gesellschaft van Henrik Ibsen. In eene druk bezochte vergadering der afdeeling Oostelijk-Schouwen van het Nederl. Onderwijzers Genootschap, verleden Woensdag te Noordgouwe gehouden, is eveneens met alge- meene stemmen besloten om ds ruaandeljjksche vergaderingen geheel te wjjden aan de bespre king der vrije en ordeoefeningen, welke de nieuwe wet als leerstof aanwijst. Als handboek zal mede dat van Disse en Labberté gebruikt worden, terwijl men, zoo noodig, er maandeljjks nog eene tweede ver gadering zal bjj houden. Natuurljjk geschiedt een en ander met het oog op een eventueel verlicht examen in de gymnastiek. Benoemd tot hoofd der chr. school te Goes, in plaats van den heer J. C. Wirtz die naar Bedum vertrekt, de heer J. de Hoogh, onderwjjzer aan de school voor m. u. 1. o. van den heer G. van Bleek te Rotterdam. Voor de scholen met den bjjbel is dit jaar gecollecteerd te Tholen met Schakerlo, Poortvliet,jN. Strjjen, Scherpenisse en St. Maar- tensdjjk 81.30 en Sluis met Heille en St Anna ter Muiden 148.15. De heer N. Itié, predikant bjj de Waal- sche gemeente te Lacépède (Lot-et-Garonne), heeft het beroep naar die gemeente te Middel burg aangenomen. Op de jongste jaarvergadering van de v.ereeniging van doopsgezinden in Groot-Brit- tanje en Ierland bleek dat bjj de oprichting in 1812 de vereeniging 554 kerken met 49,860 leden bezat, welk cjjfer thans tot 2786 kerken met 329,126 leden aangroeide. Verleden jaar waren 1881 priesters, 4082 onbezoldigde predikanten en in de Zondagsscholen ruim 48,000 onderwijzers voor bjjna 484,000 leerlingen. Geldelijke hulp werd tot een bedrag van ruim 17640 p. st. ver leend aan 67 binnenzendingsposten. Op de spoorwegbegrooting voor 1891 is 101.000 uitgetrokken voor een bljjvend hoofd gebouw op het station Vlissingen (haven). Door verminderde belangstelling is de zangvereeniging te Borssele opgeheven. In het najaar van 1884 werd zjj opgericht, zoodat zij zich slechts in een 'zesjarig bestaan mocht verheugen. Bjj de gisteren door den gemeenteraad van Goes gedane benoeming van den heer P. J. de Bruine, arts te Oosthuizen, tot gemeente-genees kundige, was, naar men ons nader meldt, een briefje blanco. -=• De rijksveldwachter J. Kooijman is ver plaatst van Amsterdam naar Goes, EitfjYerseke schrjjft men ons: Ter gelegenheid van het bezoek van den commissaris des konings aan deze gemeente wapperde Woensdag de driekleur van de open bare gebouwen en uit veier woning. Z. E. verscheen te ruim elf uur en begaf zich terstond naar het gemeentehuis, waar hjj door het gemeentebestuur werd opgewacht en door den burgemeester harteljjk verwelkomd. Toen Z. E. het woord nam, drukte hjj zjjn leedwezen uit over de ergerl jjke tooneelen, die sedert de aan wezigheid van het Heilsleger alhier voorvielen. Hjj legde er nadruk op, dat het Heilsleger, evenals iedere andere godsdienstsecte, vrjjheid van godsdienstoefening heeft en recht heett op bescherming door de politie. De godsdienst vrijheid is bjj de wet gewaarborgd ook voor het heilsleger. Mochten de onlusten niet op houden, dan zou er natuurljjk versterking van politie noodig zjjn, wat in dit geval ten koste der gemeente zou gebeuren. Ieder burger heeft er dus belang bjj en dient er toe mede te werken, dat de bedoelde tooneelen niet meer voorkomen. Van de gelegenheid tot audiëntie werd door zes personen gebruik gemaakt, waaronder twee vrouwen. Nadat Z. E. de kerken en scholen had be zocht, vertrok hjj omstreeks twee uren naar Kapelle. De zonderling S. te Bruinisse, die tijdens de jongste volkstelling zjjn telkaart verbrandde en alle opgaven pertinent weigerde te beant woorden, waarvan een vonnis van 20 boete of 6 dagen hechtenis het gevolg is geweest, heeft het zóo ver laten komen dat hjj door de politie opgepakt en te Zierikzee in het huis van bewaring gebracht is moeten worden, waar hjj, de vorige week Vrjjdagavond om streeks 8 ure aangekomen, den volgenden morgen reeds betaalde en weer ontslagen werd. Donderdag nacht zjjn bjj den landbouwer De Zwarte tegen de kom van de gemeente Hoofdplaat, negen konjjnen gestolen. Het huis van dien landbouwer is ook bewoond door den burgemeester. Te Eecloo moeten Vrjjdag konjjnen zjjn aan gehouden, in bezit van L. M., koopman te Biervliet. In de Donderdag te Zuidzande gehouden raadsvergadering werd de begrooting voor 1891 vastgesteld en in beginsel besloten over te gaan tot conversie der leening, thans nog ƒ4800, van 41 procent in eene van 3j- procent. Den heer Van Aartsen, van 7 Januari tot 1 September jl. waarnemend hoofd der school, werd daarvoor 160 toegekend, berekend naar de wedde, die het thans opgetreden hoofd geniet. De toelage van den gemeente-ontvanger, den heer H. Ie Grand, werd verhoogd met 25 en alzoo gebracht op ƒ225. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg, Voor deze rechtbank werd heden namiddag be,, handeld de zaak tegen L. M., 22 j., boerenknecht geboren te Vrouwepolder, wonende te Melis- kerke, ter zake dat hij op 1 September 11., des avonds omstreeks 9 uren, te Meliskerke met een met kruit en twee papieren proppen ge laden pistool zich heeft begeven op de openbare straat, met het oogmerk om het aldaar af te schieten, en dit wapen op zeer onvoorzichtige wjjze heeft gehanteerd, doordien hjj het in schuine richting naar boven hield, met de tromp ter hoogte van een mensch, voorts met gespannen haan, den vinger aan den trekker-, en alzoo is gegaan door eenige menschen, die dicht op elkander stonden, zoodat hjj er met moeite doorheen kon, waarop dit pistool toen plotseling is afgegaan, tengevolge van welk schot Louwerina Arentse, die zich aldaar onder voornoemde menschen bevond, aan de linker- zjjde van het hoofd zoodanig iB getroffen dat zjj eenige uren daarna is overleden. In deze zaak waren van wege het openbaar ministerie 8 getuigen en de artsen J. J. Ber denis van Berlekom en J. Mejjers alhier als deskundigen gedagvaard. Het presidium der zitting werd waargenomen door den heer mr. E. P. Schorer, terwijl de heer mr. J. A. van Hoek als ambtenaar van het openbaar ministerie fungeerde. In de eerste plaats werd voorlezing gedaan van de akte van overljjden van LouwerinaArentse en van het rapport der deskundigen, waaruit bleek dat de overledene tengevolge van het op haar geloste schot is gestorven. Als eerste getuige werd gehoord deboeren- knecht A, foppe, Hjj verklaarde dat bet i»g

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1