Jtiit NV 222. 133' Jaargang. 1890. Zaterdag 20 September. Middelburg 19 September. Dez« courant verschijnt d a g a 1 ij k s J met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingenvan 17 regels 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. LANDBOUW. IIHIDIIJII INiSIIIF KH IitM. rtemoraeter. Agentea te Vlissingen: P. G. DB Var Mestdagic Zoo*, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Pbijl, te Zierikzee: A. O. db Moonte TholenW. A. va* Middelburg 19 Sept. vm. 8 o 61 gr. Nieuwenhttijzbn en te TerneuzenM. db Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren, abonnementen en advertentiën aan, evenals de m. 12 n 65 gr. av. 4 u. 64 gr. F. j advertentie-bnreau's van Nijgh Van Ditmab te Botterdam, db Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de la Man Azn, te Amsterdam. Verwacht Z. wind j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G.L. Dattbe Cie., John F. Jonbs, opvolger. AdTitrtenM* moeten des namiddags te cea nur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zp des avonds nog worden opgenomen De redactie van het Centrum levert een re pliek op onze beschouwing tegen hare opge wonden lofrede op het bestuur van bet huidig kabinet, maar vooral tegen haar redeneering over pessimistische voorspellingen der liberalen, die niet zjjn uitgekomen. Wjj hadden zulk een repliek verwacht, maar niet kunnen denken dat het blad zoo geheel en al de hoofdstrekking van ons betoog zou voorbijzien en zoo zonderling zou polemiseeren als het nu doet. Als wjj beweren dat wjj thans geen zuiver clericaal ministerie hebben en dat er dus om trent de vruchten van zulk een bestuur niets te zeggen valt en allerminst stelzulk een kabinet ware aan het bewind na twee jaar regeerens reeds de gevolgen daarvan zpn te over zien, dan verklaart het Centrum dat het van de overzijde meermalen heeft hooren beweren dat »het dwangjuk van dompersgeest en priester heerschappij" ons volk reeds is aangezet. Het blad zal ons toch niet aansprakelijk stellen voor anderer beweringen maar bovendien weet het al te goed dat wjj schreven over het in volle consequentie toepassen hunner beginselen door dr. Schaepman en dr. Kuyper. Het is toch een niet te loochenen feit dat dit thans niet plaats heeft. Zelfs de Standaard beklaagt zich heden nog dat er »te weinig keer in den toestand is gekomen"; dat de ministers »niet in de eerste plaats die ontwerpen hebben aangevat waarop velen in den lande, en ook de Standaard, gehoopt hadden." Al houdt de redactie van het Centrum zich alsof zjj onze bedoeling niet begrijpt voor haar zoowel als voor ieder goed lezer is die bedoeling duideljjk genoeg. En dat zjj die eigenlijk wel vat bewjjzen ook de laatBte regelen van haar repliek waarin zij zelve ons aanraadt om, willen wij het bewuste dwangjuk voorkomen, dit gematigd ministerie te steunen. Men zou baast zeggen dat de redactie van dit ultramontaanscbe blad eene vreemdelinge op politiek gebied is. Wat doet toch de liberale partij anders dan waar dit ministerie zich op practisch gebied beweegt en goede dingen wil baar steunen 1 Wat tot nutoe tot stand kwam geschiedde met hare medewerking; en zelfs tot wjjziging der onderwijswet heeft zjj krachtig haar hulp verleend. Wat ons betreft, waar de regeering goede maatregelen wil, bestrjjden wjj haar allerminst. Zelfs zjjn wjj op dit punt beter dan het Centrum dat het kabinet bevriend zich noemt, want wjj drongen met zoovele andere liberalen aan op aanneming in hoofdzaak van het militaire wetsontwerp, waartegen dat blad en de zijnen zich, trots bun vriendschap, zoo krachtig verzetten. Durft het blad op grond daarvan ook nog beweren dat wjj een zuiver clericaal kabinet bezitten? Dat zou zeker niet zulk een wet voorstellen, die de ultramontaansche vrienden in het harnas jaagt. Dat wjj met de behandeling over die wet een genoeglijken tjjd tegemoet gaan, volgens het Centrum, is best mogeljjk. Wij zjjn het blad erkenteljjk voor zjjn wensoh als bet aan ons adres uitroept»Het moge haar wèl bekomen." Wjj houden ons wederkeerig aan hetzelfde compliment en wenschen zijn redactie sterkte in die voor haar, meer dan voor ons, moeiljjke dagen. De toespraak van den heer Beelaerts van Blokland, Donderdag gehouden bjj de weder- aanvaarding van het voorzitterschap der Tweede kamer, luidt in haar geheel als volgt Mjjne heeren »Het heeft Z. M. onzen geërbiedigden koning behaagd, gevolg gevende aan uwe zeer gewaar deerde voordracht, mjj weder te benoemen tot voorzitter van de Tweede kamer der Staten- generaal. Mogen uwe steun en uwe welwillend heid, steeds zoo ruimschoots ondervonden, mjj ook ditmaal niet onthouden worden. vDoor onzen hooggoachten tjjdeljjken voor zitter, wien ik oprechten dank betuig voor de bijzonder harteljjke woorden die bjj wel tot mjj heeft willen richten, is gewezen op het groot gewicht van den arbeid, die ons wacht. ♦Inderdaad, mjjne heeren, het is IJ allen bij ervaring bekend, hoe zwaar de taak is, die op den volksvertegenwoordiger drukt, en nooit wellicht is meer studie, toewijding en oordeel vereischt om die taak naar behooren te vervullen dan juist in onze dagen. Ik denk onder an deren aan de veelzjjdigheid der onderwerpen, die ons worden voorgelegd, en aan hun diep ingrjjpenden invloed op het. volksleven, terwjjl de internationale beteekenis van alle belang- rjjke vragen veel grooter is dan immer te voren. Wordt bjj het beoordeelen van het doen en laten der vertegenwoordiging wel altjjd met een en ander voldoende 'rekening gehouden Ik bepaal mij tot het stellen der vraaghet zjj aan anderen daarop een ant woord te geven. Toch meen ik te mogen be- twjjfelen of, indien men wilde vergeljjken, niet het bestaande met het gewensohte, maar datgene wat hier te lande pleegt te geschie den met hetgeen elders bestaat en voorvalt, er neiging zou zjjn om eenig ander vertegen woordigend lichaam en de daar gevolgde prac- tjjk, als doorgaand voorbeeld ter navolging te verkiezen. Streven wij slechts bjj voortduring met inspanning van onze beste vermogens om het land getrouw te dienen. Daartoe ruste Gods rjjke zegen op onze beraadslagingen en beslissingen, opdat aan het einde van het thans ingetreden zittingjaar de getuigenis kunne gegeven worden dat de kamer al het hare heeft gedaan om de nationale kracht en de nationale welvaart te bevorderen. ■Ik verklaar het voorzitterschap van de Tweede kamer der staten-generaal te aan vaarden." Door de commissie van voorbereiding voor bet ontwerp tot regeling van den krijgsdienst is een leiddraad vastgesteld voor de algemeene beschouwingen bjj het afdeelings-onderzoek. Deze bevat negen hoofdpunten, verdeeld in tal van onderdeelen en wel lo preluminaire op merkingen; 2o volkenrechteljjke beschouwingen als uitgangspunt voor de aan het krijgswezen in Nederland te stellen eischen en in het bjj- zonder met het oog op zjjne internationale stelling, zijn verplichtingen bjj neutraliteit, ook in verband met de neutraliteit van België, en zjjne stelling als koloniale mogendheid3o algemeene beschouwingen over de stelsels van legerwet en de vraag of het regeeringsstelsel in het algemeen aannemelijk is uit een militair oogpunt, met het oog op 's rijks financiën en met het oog op de sociale gevolgen; 4o algemeene beschouwingen betreffende het wetsontwerp en den aanvang van hetgeen daarin wordt ge regeld 5o de beginselen van het wetsontwerp zeemacht, landmacht, verplichtingen van niet tot de zee- of landmacht behoorende personen, landstorm, de persoonlijke vervulling van den dienstplicht, vrjjstellingen, ontheffing, uitslui ting en uitstel van dienst, vervroegde dienst vervulling,dienstplicht van buitenslands wonende Nederlanders en van vreemdelingen, regeling der beslissing van geschillen60 kosten van de voorgestelde regeling in onderdeelen7o opvoeding der jeugd in verband met 's lands verdediging80 de opheffing der schutterden als gemeenteljjke instellingen en de veranderde taak van het leger ten opzichte van de hand having der inwendige orde en rust; invloed hiervan op het aandeel van het depart, van binnenl. zaken in de uitvoering der wet; en 9o wenscheljjkheid van de heffing eener krjjgs- belasting. Bjj beschikking van den minister van water staat, handel en nijverheid zjjn, a bevorderd tot opz. van den rjjks waterstaat le kl. J. E. Dieden en J. 0. Mann, thans opz. 2e kl. tot opz. idem 2e kl. D. L. A. van de Ereke en H. Portheine jr, thans opz. 3e kl.; tot opz. idem 3e kl. A. Kooreman en S. S. Hoogterp, thans opz. 4e kl.; en h benoemd tot opz. idem le kl. D. J. de Jongh te Heusden en C. E. Enthoven te Grevenbicht. Omtrent de vergadering van Burgerplicht te Amsterdam en de bespreking door den heer mr P. Rink uit Tiel van het aanhangige wets ontwerp tot splitsing der groote steden in enkelvoudige kiesdistricten schreef onze cor respondent in de hoofdstad het volgende: Het ligt voor de hand, aldus begon mr Rink zijne beschouwing, dat aanneming van dit ont werp op de richting, waarin ons land in de eerste tijden zal geregeerd worden, van over wegenden invloed zal kunnen worden, als men bedenkt, dat de vijf groote steden 21 leden naar de Tweede kamer afvaardigden, van wie 19 tot de linker- en slechts 2 tot de rechter zijde behooren. En ofschoon reeds in bjj de aleemeene beschouwingen over de staatsbegrooting tegen het tornen aan de kiestabel als van >zeer kleine' politiek werd gewaarschuwd, toch wordt daaraan reeds nu voor de tweede maal getornd. Naar sprekers overtuiging is dat voorstel in 's lands belang onaannemelijk, omdat het is ongrondwettig, ontijdig, partijdig en onredeljjk Hjj zou de gronden voor zjjn overtuiging op geven, doch ook al waren zijn bezwaren onge grond, dan nog kleven aan dat voorstel zoovele en zoodanige bezwaren dat verwerping er van toch noodzakelijk zoude wezen. Bjj de artt. 80 en 81 der grondwet is impe ratief een nieuwe kieswet voorgeschreven. De grondwetgever nam voor korten tjjd het werk van den gewonen wetgever in handen om het oude kiesrecht zoo spoedig buiten werking te stellen. Dientengevolge maakt de regeling van het kiesrecht en de districts-indeeling thans deel uit van de grondwet zelve, en hoe daarin veranderingen kunnen gebracht worden, is bekend, nl. bjj dubbele lezing met ont binding daartusschen en eene meerderheid van 2/3 der stemmen over de aanneming. De vraagof de voorgestelde splitsing de vervanging is van de voorloopige indeeling door de definitieve, die de grondwet aanbeveelt, moet beslist ontkennend worden beantwoord. Nu wordt wel beweerd dat, toen de grond wetgever in 1887 algemeen het stelsel van enkelvoudige districten heeft aangenomen, in het werk eene kleine leemte heeft gelaten, maar de gewone wetgever is onbevoegd die fout te verbeteren. Maar gesteld, dat de splitsing geoorloofd ware, dan zou de maatregel toch nog ontjjdig moeten heeten, omdat zij niet kan worden door gedreven zonder de onpartijdigheid in ernstige verdenking te brengen, die elke regeering moet kenmerken. Spreker deelt de veronderstelling niet, dat met deze wet bedoeld wordt verzwakking der liberale partij, maar kon ook geen geldige verklaring vinden voor de spoedige indiening van bet ontwerp. Merkwaardig is dat de indiening samenvalt met die der legerwet, het shibbolet voor de eensgezindheid der beide fractiën der rechterzijde. Men weet hoe bij de grondwets-herziening groote vrees voor wijziging in de districts- indeeling aan den dag werd gelegd en thans reeds komt men daarop terug. Dat is inconsequent, onlogisch, partijdig. Ook bjj de behandeling der additioneele bepalingen werd een voorstel tot splitsing der groote steden van de heeren Schaepman en V. d. Biesen verworpen. In de wjjze, waarop de thans bestaande indeeling tot stand kwam, ligt daarenboven nog een gewichtig motief om daarop thans niet weder terug te komen. Door die indeeliDg is de liberale partjj in de minderheid gekomen. Er waren van liberale zijde 37 amendementen op die indeeling voor gesteld of aangekondigd, die zij had kunnen doen aannemen. Toch maakte zjj van haar macht geen misbruik, op voorwaarde dat de splitsing der groote steden zou verworpen worden (V. d. Loef.) Het amendement-Schaep- man werd verworpen en de tabel door de liberalen ongewijzigd goedgekeurd. Partjjdig zou het moeten heeten, wanneer de regeeringspartjj nu reeds misbruik ging maken van de pas verkregen meerderheid. Een schen ding van een stellig aangegane verbintenis is ongeoorloofd. Hierna ging spreker na of de maatregel redelijk, op zich zelf aanbevelenswaard, nuttig of gewenscht mocht heeten, en ook daarop moest stellig ontkennend worden geantwoord. De minister hecht er bjjzonder aan dat in 1887 het stelsel van enkelvoudige districten is aangenomen. Maar s t'e 1 s e 1 is niet syno niem met beginsel. Het beginsel is dat de Staten-generaal zoo getrouw mogeljjk de uitdrukking moeten zjjn van de verschillende stroomingen in en belangen van het volk. Ter verwezenlijking van dat beginsel is het niet noodzakelijk, dat overal hetzelfde stelsel worde gevolgd, dat hangt geheel' van omstan digheden of plaatseljjke toestanden af. Het is toch niet te ontkennen, dateik der vjjf groote steden op zichzelve een eenheid, een organisatie, een lichaam vormt met af zonderlijke belangen en aspiratiën, die in de vertegenwoordiging uiting moeten vinden. Bedenkeljjk is het om het organisch geheel der gemeenten te verbreken. Ook mogen groote steden wel eenig gewicht in de schaal leggen, omdat zjj de centra van beschaving en ont wikkeling, van hoog onderwjjs en kunst zjjn waar tevens de belangrjjkste instellingen gel vonden worden van handel en nijverheid. Mr Rink eindigde met den wensch en de verwachting nit te spreken dat dit ontwerp zijn weg naar het Staatsblad nimmer ten einde toe zal volbrengen. Deze rede werd langdurig door het niet overtalrijk publiek toegejuicht. Debat volgde niet. Mr Jolles was van gevoelen, dat al de aanwezigen, waaronder wjj enkele Tweede kamerleden als mrs Kerdjjk en Rutgers van Rozenburg opmerkten, het met den spreker eens waren, wien hjj gaarne zjjne volle sym pathie daarvoor betuigde. De heer Yas Visser stelde een motie voor, waarin de vergadering haar oordeel uitsprak dat het ontwerp geen landsbelang ten grond slag had en verworpen moest worden. Deze motie werd met algemeene stemmen aangenomen. De voorzitter betuigde hierop dank aan den heer Rink voor zijn optreden en sloot de ver gadering, bjj den aanvang waarvan de heer Jolles een ontkennend antwoord ontving op zjjn vraag of het bestuur ook pogingen had aange wend om de vereeniging van de Liberale Unie los te maken, waartoe anders vele leden het initiatief zouden nemen. Mevrouw Welti Escher te Zurich heeft 5.000.000 francs aan den Zwitserschen bond gegeven tot oprichting van een Bondsinstifuut voor beeldende kunst. Donderdag vierde de heer P. Steuvoer te Driewegen zjjn zilveren jubilé als hoofd dei- school aldaar. Huis aan huis zoo meldt men ons wapperde de vlag. Des namiddags verzamelden zich de burgemeester met den ge meenteraad, de notabiliteiten van het dorp, de arrondissements-schoolopziener, eenige hoof den van scholen uit naburige gemeenten en de predikant van Ovezand en Driewegen in het schoolgebouw aldaar om den jubilaris gelukte wenschen. Na het zingen van toepasselijke liedjes door de jeugd, herdacht de heer^Steu- voer in eene toespraak het lief en leed in zijne betrekking, gedurende eene kwarteeuw onder vonden. Harteljjk sprak hierop de burgemeester, de heer D. Mulder, namens de gemeente den braven man toe en overhandigde hem als ge schenk van burgemeester en gemeentebestuur eene pendule met coupes, benevens eene gra tificatie. Ook de arrondissements-schoolopziener, de heer Ph. M. van der Mandere, bracht den heer Stenvoer in zeer welwillende bewoordin gen buide, mede uit naam van den districts schoolopziener, den heer mr C. de Witt Hamer, die wegens uitlandigbeid verhinderd was tegen woordig te zijn. De heer J. Kousemaker, hoofd der school te Nisse, wenschte als oudste collega van den feestvierende hem geluk namens de ambtsbroeders, onder wie de beer Ste uvoer om zjjne bekwaamheden, zijne goedhartigheid en niet het minst om zjjne meer dan gewone geestigheid buitengemeen gezien is. Ook nog anderen spraken een waardeerend woord. De schooljeugd schonk den degeljjken leermeester eene schrijfcasette, de onderwijzer den besten patroon eene rooktafel en een privaat-leerling een ander cadeau. Van alle zijden kwamen gelukwenschen in allerlei vorm nit de gemeente en van buitenaf. De meeste feestgenooten bleven later in de onderwjjzerswoning gezellig bijeen. Waar- schjjnljjk heeft ook de avond er het zjjne toe gebracht om den 18den September tot een on- vergeteljjken dag te maken voor den jubilaris, zjjn gezin, de schooljeugd en geheel Driewegen. Maandag is te Biervliet de zeereerw. heer A. Melsen als pastoor geïnstalleerd door den hoogeerw. deken van Aardenburg, die na afloop dezer ceremoniën den kansel beklom en in korte doch kernachtige woorden de verhevene waardigheid van het priesterschap schetste en daaruit de onderlinge plichten van pastoor en parochianen afleidde. Hierna droeg de zeereerw. heer Melsen het H. Misoffer op, om den zegen over zijn herders ambt af te smeeken. Bjj deze plechtigheid werd hij bijgestaan door den zeereerw. heer P. Verhoeven, pastoor van IJzendjjke, als diaken, door den eerw. heer E. Ongenae, theologant dezer parochie, als sub-diaken, terwjjl de zeer eerw. heer A. van den Dooren, pastoor van Ossendrecht, fungeerde als presbyter-assistent en de eerw. beer E. Adan als ceremoniarius. Het zangkoor van Biervliet voerde bjj die gelegenheid de Mis van F. Coenen uit. De kerk was bjj die gelegenheid keurig ver sierd en van de meeste woningen wapperde de Nederlandsche vlag. De vlekziekte onder de varkens blijft te Poortvliet, hoewel niet in hevige mate, keer- schen. In de verloopen twee weken zjjn aldaar 13 dieren aangetast en 5 gestorven. Het sterftecijfer bedraagt tot heden 46%, behalve de geslachte. Een plattelander schrijft ons een ingezonden stuk, waarin hij met het oog op de varkensziekte onteigenen en afmaken aanraadt. Wjj merken hem op dat zjjn idee volstrekt niet nieuw is. Op de door de Hollandsche maatschappij van landbouw dezer dagen te Dordrecht gehouden vergadering is met algemeene stemmen aan genomen het volgend voorstel »Het hoofdbestuur wende zich tot de regee ring, om te verkrijgen, dat bij het uitbreken der besmettelijke varkensziekte onmiddelljjk worde overgegaan tot onteigening en afmaking van alle dieren in denzelfden stal of op het zelfde erf, in dien zin, dat voor gestorven dieren geen vergoeding worde gegeven, doch voor zieke dieren de halve, en voor gezonde de geheele waarde worde vergoed." In het praeadvies, door het hoofdbestuur over dit voorstel uitgebracht, wordt 0. a. gezegd »Het hoofdbestuur is van meening, dat da varkensziekte besmetteljjk is, al is zjj van eenigBzina anderen aard dan de longziekte bjj het rundvee. Waarschjjnljjk ontstaat de be smetting door bacterieën, die dikwjjls in de hokken der aan vlekziekte geleden hebbende varkens zjjn achtergebleven, en die zich soms in het volgende jaar ontwikkelen, en opnieuw besmetting veroorzaken. Indien het mocht gelukken, de vlekziekte bjj de varkens uit te roeien, evenals dit met da longziekte bij bet rundve9 door toepassing van het afmakingssysteem heeft plaats gehad, dan zouden de voordeelen, daaruit voortspruitende, de kosten zeer zeker vele malen overtreffen, en het zou ook zeker vooral in het belang zjjn van den kleinen boer en van den arbeiders stand. En gesteld, dat de poging mislukte, dan toch zou het geld, ervoor besteed, niet geheel weggeworpen zjjn. Wat toch zon men er dan mede verkregen hebben 1. Verviel dan de onbilljjkheid, veroorzaakt door de toepassing van de tegenwoordige wet, dat de eigenaar van aan vlekziekte gestorven varkens, zonder eenige vergoeding, zich ge troosten moet dat die varkens worden verbrand, hoewel ze altjjd nog, bjj uitsmelting van het vet, bjjna de halve waarde bezitten. »2. Zou een groot deel van het geld ten goede komen aan de kleine boeren en den arbeidersstand. ■3. Zouden velen uit de verschillende klas sen voor lagen prijs vleesch en spek van de verdachte varkens kunnen verkrjjgen, voor zoover die voor de consumptie geschikt zijn." De Plattelander ziet dus dat zjjne meening geheel en al met bovenstaande over eenkomt. Op de Donderdag te Zierikzee in het Huis van Nassau gehouden tentoonstelling van zaaigranen van wege de Centrale ten- toonstellings-vereeniging Landbouwbelang, zijn bekroond voor Essex-Tarwe. J. Az. v. d. Blink, Brielle, le prijs voor no. 3 van het programmaJob v. d. Have, Nieuwerkerk, 2e pr. no. 9, en D. Q. Mulock Houwer, Zierikzee, 3e pr. no. 7. Geïmporteerde Tarwe. J. Az. v. d. Blink le pr. no. 4 en D. Q. Mulock Houwer 2e pr. no. 6. Victoria-Tarwe. S. J. de Rjjke, Sir-Jansland» le pr. no. 19 en D. Q. Mulock Houwer 2e pr. no. 17. Roode Dikkop. J. Az. v. d. Blink le pr. no. 22 en Ch. Groeneveld de Kater, Noord- gouwe, 2e pr. no. 21. Gladarige Essex. D. Q. Mulock Houwer 2q pr. no. 306. Witte Roodkaf. J. Az. v. d. Blink 2e pr. no. 35. Roode Rivetsbaard. J. Az. v. d. Blink 2e pr, no. 24. Roode Nursery. J. Az. v. d. Blink 2e pr. no. 23. Onbevriesbare Tarwe. D. Q. Mulock Houwer le pr. no. 30. Rogge. L. Via, Noordgouwe, le pr. no. 45, A. A. Vis, Noordgouwe, 2e pr. no. 46, S. J de Rijke, Sir-Jansland, 2e pr. no. 57 en D. Q* Mulock Houwer 3e pr. no. 56. Buitenlandsche Rogge. J. Az. v. d. Blink 2e pr. no. 50 en Van Hoorn, Luitjens Kam- minga, Uithuizermeeden, 2e pr. no. 55. Wintergerst. D. Q. Mulock Houwer le pr. no, 64, S. J.de Rjjke, Sir-Jansland, 2e pr. no. 65 en Ch. Groeneveld de Kater 3e pr. no- 59,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1