N°. 216.
133° Jaargang.
1890.
Zaterdag
13 September.
Deze courant verschijnt d a g 1 IJ k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen^
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bi] abonnement Iagerï
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
P. DEKKER JZN.,
Middelburg 12 September.
LETTEREN EN KUNST.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
RECHTSZAKEN.
WEL
Tkexaoraeter. j Agente» te Vlissingen: P. G. db Var Mestda«c Zoom, te Goes: A. A. w» Bollahd, te Krainingen: F. t. d. Peijl, te Zierikree: A. O. de Mooi/ te Tholen: w. A. tab
Middelburg 12 Sept. vm. 8 q 60 gr. Nebuwbhhuijiib en te TeraeuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te nnr
m, 19 ti 67 gr. av. 4 u. 65 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab. te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 'b Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwaoht N. W. wind Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjja en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Datob Cie., John F. Jonbb, opvolger.zjj des avonds nog worden opgenomen
Bij de verkiezing voor een lid der Pro
vinciale staten in het district Goes op
Woensdag 24 September bevelen wij met
allen aandrang aan den heer
Burgemeester van Wemeldinge.
De Haarlemsche courant oppert in haar pers
overzicht eene bedenking, die wjj niet met
stilzwijgen mogen voorbijgaan.
Mededeelende onze opmerking aan het adres
van de Standaard inzake de telegraaf op het
platteland en onze bewering dat de redactie
van dit blad ook in verband met andere
punten, die zij tegenwoordig bij voorkeur be
handelt, o. a. arbeiderstreinen poseert als
behartiger der volksbelangen en bevorderaar
van het welzijn der plattelandsbevolking,
waarmee zjj o. i., met het oog op de verkie
zingen in 1891, bpzondere bedoelingen heeft,
schrjjft het Haarlemsche blad»In hoeverre
men het daarmede eens is, zal mogelijk voor
dezen of genen hiervan afhangen, of hg inder
daad de opmerkingen van de Standaard en hare
geheele houding in dezen even zonderling en
ondoordacht vindt, als de Midd. Crtzoodat
men haast niet onderstellen kan, dat zjj ernstig
gemeend zjjn. Maar ook dan nog zou de vraag
kunnen jrjjzen, of dergelijk categorisch oordeel
over de bedoelingen van een tegenstander niet
de grenzen eener goede polemiek overschrijdt."
Het is goed dat de Haarlemsche courant te
gelijk met hare vingerwijzing in zulk een zachten
vorm tevens hare sympathie jegens ons betuigt
door als onzen advokaat op te treden; want zjj
laat op die vraag volgen»Aan den anderen
kant is het licht te begrjjpen, dat de ergernis
van de Midd. Ct is gaande gemaakt doordat
De Standaard de volgens haar zoo onvoldoende
uitbreiding van het telegraafnet in verband
heeft gebracht met de «plutocratie,die door
het liberalisme zou worden bevorderd. Heeft
zjj daardoor niet zelve eenigszins tot de gissing
aanleiding gegeven, dat baar in de bres springen
voor het platteland hoofdzakelijk eene verkie
zingsmanoeuvre was, geljjk de Midd. Ct ken
nelijk meent?
»De Midd. Ct zou zeker kunnen wijzen op
een aantal niet altijd goed gemotiveerde en
ook niet in fijnen en betamelijken vorm uit
gedrukte onderstellingen, die men in De Stan
daard somtjjds ten opzichte van haar tegen
standers vindt. Maar natuurlijk is dit voor de
bladen der tegenpartij geene reden om desgelijks
te doen."
Dit laatste beamen wjj ten volleen achter
hetgeen De Standaard misdoet willen wjj aller
minst ons verschuilen, waar wjj menschelijker-
wjjze soms gezondigd mochten hebben tegen de
regelen van een goede polemiek.
Maar wij zjjn ons waarljjk op dit punt geen
zonde bewust. Wjj gaven eenvoudig uiting aan
den indruk, door het schrjjven van de De Stand
aard verkregen'wjj schreven veronderstellen-
derwjjze en niet zonder grond, getuige de aan
haling der Haarlemsche zelve over de pluto
cratie. Onze opmerking kon allerminst een
«uitval" en nog veel minder een «categorisch
oordeel" genoemd worden, en dat wij niet de
eenige zjjn, die zulk een indruk kregen van
het optreden der redactie van De Standaard
in dergeljjke zaken van algemeen belang, be-
wjjst wel een zelfde opmerking van het Utrechtsch
Dagblad, dat evenzeer zich ergerde over de
beschuldiging van bevordering en aanmoediging
der plutocratie, die De Standaard aan het adres
van het liberalisme richtte.
De Haarlemsche courant heeft, Btrevende naar
handhaving van haar onpartijdig standpunt, ons
met de eene hand eene kastijding willen toe
dienen, ten welgevalle van onze tegenstanders,
maar tegelijkertijd met de andere hand ons het
middel aangeboden om ons geheel schoon te
wasschen. Daarvoor zjjn wjj haar erkenteljjk;
maar wjj willen tooh een enkel woord nog
in het midden brengen.
Wie zooals wij getrouw lezer van de
Standaard is, herinnert zich telkens op welk
eene perfide wijze jaren achtereen de liberalen
zijn aangevallen. Nooit vloeide een woord van
waardeering nit de pen harer redactienooit
erkende zij bet goede, dat de een of andere
tegenstander deed. En evenmin liet zij zich jaren
lang gelegen liggen aan de belangen van het
volkwant eenvoudig partij- en kerk-belang
waren bij haar schering en inslag.
Nu toont zij echter in den laatsten tijd warmte,
ja buitengewone belangstelling voor dergeljjke
zaken komt telkens met verschillende vraag
stukken voor den dag maar volgt ook daarbjj
dezelfde taktiek miskenning of negeering van
hetgeen er jaren lang reeds is gedaan tot
welzjjn van hen, wier belangen zij zich zoo
aantrekt.
Bjj dien ijver openbaart zich tevens onbe
kendheid met tal van bestaande toestanden,
eene onbekendheid die vrjj verdacht is, want
met weinig moeite kan men op de hoogte
komen van hetgeen b. v. op het gebied der
telegraphie is verricht. De bevriende minister
Havelaar moet, dunkt ons, zelf verbaasd ge
weest zjjn over eene onwetendheid van de
Standaard, waaraan zoo gemakkeljjk ware te
gemoet te komen.
Met dit alles voor oogen, vragen wjjmoet
men niet vanzelf in de meening geraken dat
men aan die zijde bij voorkeur niet eerst in
formeert maar slechts schrjjft om te schrijven
En ligt het dan niet voor de hand dat
achter die zucht om zg. volksbelangen te be
spreken, waarbjj men toch noodeloos zjjne
geringe kennis blootgeeft en zjjn prestige dus
inboet, de bedoeling is verborgen, om langs den
anderen kant de eene of andere winst te behalen?
En is het dan niet de plicht van de pers om
te waarschuwen wanneer men ziet dat er ge
speculeerd wordt op de goedgeloovigheid en de
weinige kennis van velen
Tot be wjj a dat wij ook den tegenstander en
den aangevallene het woord verleenen naar
wjj zjjn bestrijder aan het woord lieten, willen
wjj onzen lezers niet onthouden wat de Standaard
aan het Utrechtsch Dagblad opmerkte na diens
terechtwijzing over arbeiderstreinen.
Het anti-revolutionnaire blad schreef dan
«Het Utr. Dagblad wjjst er op, dat de Maat
schappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen nu
reeds abonnements-kaarten voor arbeiders dis
ponibel stelt tot den prjjs van 0,60, f 1,20
en 2,40 voor afstanden van 10, 20 en 30
kilometer.
«Op zichzelve is dit een verbljjdend feit.
«Maar toch vergist het Utr. Dagbl zich ten
eenemale, indien het waant, dat dit onzen
aandrang overbodig maakt.
«Vooreerst toch is 1,20 per week, zoodra
de 10 kilometer overschreden worden, en dit
zal bjjna altoos het geval zijn, veel te duur.
«In de tweede plaats moet de maatregel
generaal zjjn.
«En wat in de derde plaats alles afdoet,
het baat niets of zulk een besluit al bestaat, zoo
het niet van algemeene bekendheid is, en zoo
niet te plattenlande maatregelen worden
genomen, om de arbeiders te ontvangen.
«Thans daarentegen was dit besluit van deze
ééne maatschappjj zoo onbekend, dat geen der
redactiën zelfs, die ons artikel bespraken, except
de Utr.van dit besluit kennis droegen, en op
de 100 arbeiders stellig geen 2 weten dat het
bestaat.
«En voorts zou zulk een maatregel, om doel te
treffen, gepaard moeten gaan met het in ge
reedheid brengen te plattenlande van wat de
arbeidersfamiliën noodig hadden, geljjk dit b.
v. op zoo uitstekende wijze geschied is voor de
Italiaansche arbeiders in de nabjjheia van Blu-
denz."
Men zietde Standaard is er op uit om de
arbeiders naar het platteland te doen verhuizen,
waar zjj voordeeliger kunnen leven, ten einde
tevens de groote steden voor een deel te ont
volken.
Het nut van zulk een maatregel voor den
arbeider valt niet gemakkeljjk te overzienen
ook hierin zou de ervaring de beste leer
meesteres zjjn. In deze zjjn wij het eens
met het Centrum dat tegenover de bewering
dat de behoefte aan meerdere vrjjheid en meer
dere gemakkeljjkbeid op dat pupt nog niet
gebleken is, opmerkt dat er ook een tjjd was,
waarop men geen goeJkoope pleiziertreinen
kende en er dus ook geen behoefte aan scheen
te zjjn.
De directies schiepen de goedkoope pleizier
treinen en toen was er de «behoefte".
Op gelijke wjjze zouden zjj een heel wat nut
tiger behoefte in het leven kunnen roepen, als
zij wisten te bewerken, dat men even gemak
kelijk in e(n spoortrein stapt als in een tram
of omnibus.
«Wel is er eenige samenwerking geweest bjj
de stembus, doch deze was alleen het gevolg
van gemeenschappelijk belang. Doch het Bpreekt
vanzelf dat we ons nooit mogen laten aanleunen,
alsof we in 1888 toch wel een bondgenootschap
op lossen voet hadden aangegaan.
«Dit toch zou onzerzijds niets minder geweest
zjjn, dan een verloochening van ons beginsel,
verraad aan ons program en schending van
onze statuten.
«En aan geen dezer drie staan we schuldig."
Aldus de Standaard tegenover de katholieke
bladen.
Commentaar in deze is, dunkt ons, vrjj wel
overbodig.
Een ieder neme kennis van deze ontboezeming
en zal haar dan wel op de juiste waarde weten
te schatten.
Volgens gewoonte zal Dinsdag 16 dezer
's middags te een uur de vereenigde zitting der
kamers geopend worden door eene commissie
namens den koning.
Bjj kon. besluit wordu, 'de commies bjj bet
departement van marine J. J. Backer Dirks,
eervol uit 's rijks dienst ontslagen, behoudens
toekenning van pensioen.
Verder is de schout-bjj-nacht P. ten Bosch
bevorderd tot vice-admiraal, onder bepaling
dat voorloopig aan die bevordering geen trak-
temensverbooging zal zjjn vérbonden.
Eindelgk zjjn de luitenant-kolonels A. L. W.
Seyffardt en W. Rooseboom, van den generalen
staf, op non-activiteit gesteld, te rekenen van
den dag, waarop zjj het lidmaatschap der
Tweede kamer van de Staten-Generaal zullen
hebben aanvaard.
Ofschoon nog niet drie vierde gedeelte
van 1890 is voorbijgegaan begint 1891 reeds
onze aandacht te vragen. Zoo ontvingen wjj
heden den eersten scheurkalender .voor het vol.
gend jaar, nl. de wekeljjksche met memoran
dum voor kantoor en huiskamer, uitgave van
I. de Haan te Haarlem.
Wjj vestigen op dezen handigen, helder ge-
drukten en zeer practischen kalender de aan
dacht.
Beroepen tot predikant bjj de Ned. herv,
gemeente te St. Laurens dr. G. J. Brutel de la
Rivière CJ.z. te Zundert en Rjjsbergen.
De tweede-luitenant van het O.-I. leger J. J.
Verbrugh, met verlof te Middelburg, zal den
lien October a., met het stoomschip Prinses
Marie, naar Indië vertrekken.
Tot het inwerpen van een ruit bjj een
slager in de Lange Delft gaf niet aanleiding
een verschil tusschen den patroon en zijn knecht,
maar wel het bezoek van een persoon die,
blijkbaar in niet normalen toestand, gehoor
verzocht, wat hem niet kon verleend worden.
Nadat hjj ten slotte de deur was uitgezet,
beging hjj de balddadigheid, waarvoor tegen
hem proces-verbaal is opgemaakt.
Donderdag is in de schietbaan te Middel
burg door de verschillende brigades der rjjks-
veldwacht in het arrondissement Middelburg,
een wedstrjjd gehouden, waarvoor door supe
rieuren drie en van wege de brigades onderling
twee prjjzan waren beschikbaar gesteld. De
eerste prijs werd behaald door den rijksveld
wachter K. Kits te Grjjpskerke, de tweede
door den brigadier-titulair A. H. de Smidt te
Aruemuiden, de derde door den brigadier-
titulair D, Buurman te Borssele, de vierde
door de» brigadier J. Spujjman te Vliseingen,
en de vijfde door den rijksveldwachter A. J.
't Gilde te Ylissingen.
Naar ae Vliss. Crt meldt heeft in den
nacht van den 3en op den 4en September jl.,
ten nadeele van de dames Hennequin, woon
achtig te Sluis, een diefstal plaats gehad van
een damesreiskoffer, waarin zich bevonden een
aantal dameskleedingstukken, alsmede dameB
gouden sieraden, welke koffer was gebracht
aan het tramwachthuis aan de Keersluis te
VlisBingen, zonder dat door den vervoerder van
dien koffer was kennis gegeven, dat hjj moest
worden medegenomen naar Middelburg. De
dader of daders van dien diefstal hadden den
koffer medegenomen in de richting van Sou
burg en onderweg opengebroken, den inhoud
er uitgenomen en mede vervoerd naar Souburg-
Naar het schjjnt geen raad wetende wat er mede
te doen, gaven zjj van een en ander kennis aan
den veldwachter Adriaansen aldaar, aan wien
werd voorgegeven, dat zij die goederen hadden
gevonden aan den Nieuwen Ylisaingschen weg.
Deze stelde er den brigade-commandant der rjjks-
veldwacht te Ylissingen mede in kennis. Na
onderzoek mocht het beiden beambten geluk
ken, den dader van den diefstal op te sporen,
zijnde een zekere J. P., landbouwer, wonende
te Oost-Souburg, die reeds eene volledige be
kentenis heeft afgelegd, en als mededader heeft
genoemd zekere J. H., mede te Souburg woon.
aebtig.
Van een en ander is proces-verbaal opgemaakt-
Donderdag kwam te Heinkenszand een
twaalfjarig meisje in aanraking met het vuur
op den baard, waardoor in een oogenblik al
hare kleederen in brand geraakten en de vlam
boven haar hoofd opsteeg. In angst liep zjj
naar buiten, waardoor de vlam nog heviger
werd. Juist kwam de gemeentewerker M. van
't Hof voorbjj, die oogenblikkeljjk het meisje in
een sloot duwde en zoo lang onder water
hield dat de vlam was uitgedoofd. Gelukkig
heeft het meisje slechts eenige lichte brand
wonden bekomen.
Te GoeB kwam Donderdag avond, onder
leiding van den heer B. Quiat, de anti-revolu
tionnaire kiesvereeniging Nederland en Oranje
in de christelijke school bjjeen, om te beraad
slagen over een candidaat voor de a. s. verkie
zing der Provinciale staten.
Na besprekingen werden op de candidatenljjst
gebracht de heeren M. Noordijke, notaris te
Colijnsplaat, H. D. van Noppen aldaar en M.
de Jonge Jz. te Goes, terwijl ook nog genoemd
werd de heer Mulder, burgemeester van
Ovezande.
De heer De Jonge weigerde beslist een even-
tueele candidatuur te aanvaarden, terwjjl de
heer Yan Noppen, met het oog op zjjn leeftjjd,
alleen bjj hooge noodzakelijkheid zich daarvoor
zou laten vinden. Van den heer Noordjjkewas
een schrijven ontvangen dat hjj wel genegen
was een eventneele candidatuur aan te nemen.
De uitslag van de stemming was dat 42
aanwezigen hun stem op den heer Noordjjke
hadden uitgebracht, terwjjl de heer Mulder éen
stem bekwam. Nog werd medegedeeld dat
de beer Noordijke ook te Kapelle en te Krab-
bendjjke tot candidaat was geproclameerd.
In eene lang bestaande vacature in het
bestuur der vereeniging werd voorzien door de
keuze van den heer W. Cense.
In de Donderdagavond door de afdeeling
Coljjnsplaat der liberale kiesvereeniging Alge
meen Belang gehouden vergadering is tot can
didaat voor het lidmaatschap der Provinciale
staten gekozen de beerP. Dekker Jz.,burgemeester
van Wemeldinge, met 16 van de 20 uitgebrachte
stemmen.
Drie stemmen verwierf de beer Ochtman uit
Goes en 1 Btem werd uitgebracht op den heer
J. W. Vader van Wissekerke.
Donderdag is een Ierseksch gezin, dat voor
een paar jaar naar Argentina vertrok, te Yerseke
teruggekeerd. Een tweede zal weldra volgen.
Van het eerst bedoelde zjjn in Amerika twee
kinderen en van het andere de moeder en een
kind overleden.
Onze Thoolsche correspondent meldt ons
omtrent de geschiedenis met het ontvreemde
effect ter verbetering van de voorstelling,
door de Hollandsche bladen daarvan gegeven—
het volgendeDe heer Van Heel, commissio
nair in effecten enz. te Goes, houdt te Tholen
wekeljjks kantoor in het hotel van C. Bal. In
December gaf genoemde heer in de kamer van
het hotel aan den brigadier-majoor V., behalve
genoemd effect, nog andere stukken van waarde
om die je bezorgen aan de heeren Was te
Oud-Vosmeer. De enveloppe, waarin de stukken
waren, was verzegeld. Hoe nu bovengenoemd
stuk verdwenen is, zal de justitie trachten uit
te maken. Eenigen tijd daarna gaven de heeren
Was kennis aan den heer Van Heel omtrent
de vermissing van een effect, waarop de heer
Van Heel wederkeerig kennis aan de justitie
gaf en, na onderzoek zoowel te Amsterdam
als te Tholen, de bekende arrestatiën plaats
hadden.
Uit St. Annaland schrjjft men ons
Aan de kade alhier is eene groote verbetering
aangebracht. Het kaaiplein achter het «ton-
huis" is een meter verbreed en langs dit ver-
breede gedeelte is een muur gemetseld van ruim
73 meters lengte en 2,75 metèrs hoogte boven
de fondeering. Hardsteenen platen dekken den
bovenrand en 6 meters lange meerpalen be
veiligen de schepen bij hoog water tegen het
drijven op de kaai. Het werk is aangenomen
en uitgevoerd door den heer B. Goedegebuure
Cz. alhier. Het terrein tusschen de pakhuizen
en de kaai is opnieuw bestraat. Een en ander
kost de gemeente wel ruim 5000. Tot tege
moetkoming in de kosten zal een kadegeld
geheven worden van: 10 cent van een wagen
vracht boomstammen, 5 cent per 1000 K. G.
pulpe en 10 cent per 1000 kilo beetwortelen
dit laatste te betalen door de fabrikanten.
Bjj het inladen der suikerpeeën zal vooral
het groote nut van de bovenvermelde verbete
ring blijken.
Onder St Maartensdjjk kan de vlekziekte
onder de varkens als geweken beschouwd worden.
In 1t geheel werden 160 aangetasthiervan
stierven er 100 en werden 2 geslacht.
In die gemeente zijn des nachts bjj twee land
bouwers aardappelen van bet land ontvreemd,
bjj den een ongeveer 6 a 7, bij den ander 4
HL. De politie doet natuurljjk onderzoek.
Aangemoedigd door het voorbeeld van de
omliggende gemeenten en overtuigd, dat eene
algemeene feestviering zonder muziek gewoon-
ljjk een jjdele klank is, hebben een 20-taljon
gelieden uit Stavenisse het plan opgevat om
gezamenlijk een muziekgezelschap aldaar op te
richten. De eerste schreden tot bereiking van
hun doel zjjn reeds gedaan.
Men schrjjft ons uit Westeljjk Zeeuwsch-
Vlaanderen
Het verschil tusschen eigenaar en pachter,
waarvan wjj vroeger melding maakten, is thans
geëindigd, oogenBchjjnljjk met de nederlaag
van laatstgenoemde partjj.
Deze heeft de drie hofsteden verlaten met
achterlating van oogst, vee en inspan. De
publieke veiling van vee en landbouwgereed
schappen is vastgesteld op 30 Sept. a. s. ten
voordeele van den eigenaar.
De drie hofsteden zjjn verpacht aan drie ver
schillende personen en reeds in gebruik geno
men. Ze zjjn in de onmiddeljjke nabjjheid van
elkander gelegen in de gemeente Hoofdplaat
en behooren aan de familieLippensvanMoerbeke.
Met de werkzaamheden voor de tram
Schoondijke Yzendjjke is heden morgen een
aanvang gemaakt.
Hoe voorzichtig men op een «zekere plaats"
moet zjjn met licht te ontsteken, bleek dezer
dagen te Breskens. Een handelsreiziger uit
Rotterdam ontstak 's avonds op die plaats een
lucifer teneinde een onderzoek in te stellen naar
de zindeljjkheid der gelegenheid. Plotseling
echter had er eene ontploffing plaats, tengevolge
waarvan de bewuste persoon brandwonden be
kwam aan hand en hals en zjjne wenkbrauwen
en haar verschroeid waren.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens
huisvredebreuk: J. W. v. A., 18 j
arbeider, Yerseke, tot 14 d. gev. straf;
huisvredebreuk en mishande
ling: A. v. D., 54 j., hvr. van A.M.,Melis-
kerke, tot ƒ3 b. s. 3 d. h., en
mishandeling: J. L. H., 15 j., zonder
beroep, Middelburg, tot 4 m. gev. straf, en
W. B., 40 j., koopman, en J. E., 20 j., werk
ster, beiden Yerseke, de le tot 10 b. s. 10
d. h. en de 2e tot 5 b. s. 5 d. h.
Allen in de kosten.
Ontslagen v an r e c h t s v e r v olging
is: A. W. H., 13 j., Vlissingen, beklaagd van
diefstal, doch hare plaatsing gelaat in een rjjks
opvoedingsgesticht tot haar 18e jaar.
Vrjjgesproken werden M. A., 12 j.,
koopman, Rilland-Batb, beklaag^^an diefstal
C. v. d. B,, 36 j., hvr. van J. v. E., winkelier
ster, Krabbendjjke, beklaagd van mishandeling
en beleediging, en P. V., 29 j., bakker, Zuid-,
dorpe, beklaagd van beleedigings
