N°. 211. 133° Jaargang. 1890. Maandag 8 September. Middelburg 6 September. Brieven uit de Hofstad. Deze courant verschijnt d a g e 11) k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—$ Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel; Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. Themometert Middelburg G Sept. vm. 8 a 62 gr. m. 12 u 70 gr. ftv. 4 u. 66 gr. F. Verwaoht verand. wind Agontea te Vlissingen: P. G. de Vit Mestdagh Zoom, te Goes: A. A. "W. Bolland, te Kruiaingen: F. v. d. Psijx, te Zierikzee: A. O. de Mooij te TholenW. A. vam Artrerleitlëi nredwemhuijzmt en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te uur advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae. te Rotterdam, de Gebb. Bzlineante, te 'b Gravenbage, en A. de la Mae Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor bet Buitenlandte Parjjs en Londen, de Con pagoie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Gie., Joe* F. Jones, opvolger. i ijj des avonds nog worden opgenomen 5 September 1890. Als Vader Hiëronymus van Alphen nu nog leefde zou hij zeker het einde van den zomer niet eerst zien aangekondigd door bet vallen van de gele binders. Dat moge in zijn tijd bet verschijnsel zjjn geweestwaarmede* de herfst zijn intrede deed, tegenwoordig is dit jaargetijde er reeds lang vóórdat de boomen hun blad verliezen. Dit jaar is bet zelfs een niet gemakkelijk op te lossen vraag of de zomer er in het gebeel wel geweest isalleen enkele menscben, die bijzonder gauw tevreden zijn, weten zich nog eenige dagen, misschien een paar weken te berinneren, die hen aan den zomer deden denken, doch de meesten hiel den van de laatst verloopen maanden alleen de gedachte aan regen en betrekkelijke koude over. Hoe het ook zjj, thans is het ten minste voor ons Hagenaars werkelijk met den zomer gedaan, want voor ons geldt daarvoor niet als teeken het trekken van ooievaars en zwaluwen, maar het heengaan van vreemdelingen uit onze badplaats. En zjj hebben zich reeds bjjna allen laten bewegen tot de afreis, zoodat bet nu op Sebeveningen reeds stil en saai is ge worden. Alleen de residentie-bewoners, die slechts wanneer zjj te Scheveningen plaats hebben schjjnen te honden van winterverma ken in den ofBcieelen zomertijd, maar het wel uit hun hoofd zouden laten om in de maand Juli een concert in het gebouw voor Kunsten en Wetenschappen bjj te wonen, vullen nog zoowat half de groote Kurzaal om van Kogel's orohest te genieten. Nu, zij, die dat genot alleen vereenigd met dat van een heerlijken zomeravond op het terras op prjjs stellen, hebben dan ook dit jaar weinig gelegenheid gehad het zich te verschaffen. Maar zelis bij gunstige weersgesteldheid zjjn de waarljjk warme avonden aan ons zeestrand niet zeer vele. Het is daarom wel te betreuren, dat het terras niet meer is ingericht in over eenstemming met ons klimaat en met de lig ging vlak aan de zee. Dat zou toch niet onmogeljjk zjjn. Waarom zou men niet aan weex'skanten van de achterzijde der muziektent een glazen beschot kunnen maken met een paar kortere, binnenwaarts gebogen vleugels aan beide uiteinden Dan zou men op een groot gedeelte van het terras gevrjjwaard zijn voor den invloed van de dikwijls koude zee winden, en desnoods zou men binnen de alzoo begrensde ruimte, tusschen de veranda van het Kurhaus en den muziektempel nog een gedeelte kunnen beschutten tegen den regen door het maken van een overdekten gang dan zou een regenbuitje bjj overigens aangenaam weer de menigte niet naar binnen behoeven te drjjven. Misschien zou voor de uitvoering van dit plan de verplaatsing van de muziektent wenscheljjk zjjn, nam. eenige metera achter waarts naar zee, waardoor aan de voorzjjde ook meer ruimte zou komen tot het maken van den overdekten gang, midden over het afgesloten gedeelte. Achter het beschot aan de zeezjjde zou dan toch nog een breed pad overblijven voor de wandelaars, die in de pauze het terras steeds op en neer plegen te loopen, en desnoods zou men, teneinde ook bij mooi weer daar het hooren van de muziek mogeljjk te maken, het beschot zóo kunnen inrichten dat het voor de helft open werd door geheel omslaande ramen, zoodat het bruikbare gedeelte om het terras niet werd verkleind. Ik geef het denkbeeld, natuurijjk behoudens verbetering, ter overwe ging de directie van het zeebad Scheveningen zou, geloof ik, velen verplichten door ietB dergelijks tot stand te brengen. Ook voor de middag-concerten zou de overdekte gang goede diensten kunnen bewijzendeze zou dan met de groote veranda in den regel voldoende zjjn om het publiek, dat die uitvoeringen bjjwoont, te bergen en te beschutten tegen de zon, •waardoor het niet meer noodig zou zjjn zelfs bij prachtig weer des namiddags in de Kurzaal te zitten om iets van de muziek te hooren. Het verbljji daar op klaarlichten dag in die groote, hooge zaal, waarin dan een vrjj valsch licht valt, is toch op zich zelf verre van ge zellig men doet het voor het concert, maar anders zouden velen de vrjje buitenlucht ver kiezen. Laten wjj hopen, dat de directie termen zal vinden om tegen het volgend seizoen op de yermelde wjjze de inrichting van het terra^te veranderenhet zou er door verbeterd en ver aangenaamd worden. Als het bezoek aan Scheveningen zoowaf eindigt begint weer de parlementaire campagne. Waarmede de werkzaamheden zullen aanvangen schjjut nog onzekerde stedenwet zal door de anti-revolutionnairen, de leger-ovganisatie door de katholieken op den voorgrond worden ge schoven. In de wenschen van de rechterzijde, om dat tot zooveel twist onder broeders leidend wetsontwerp te laten rusten totdat de verkie zingen in 1891 onder bestendige vriendschap pelijke samenwerking zullen zijn afgeloopen waarvan ik zelf, ik meen het eerst van allen, melding maakte in dit blad schjjnt, voor zooveel de katholieken betreft, eenige wjjziging te zijn gekomen. Deze laatsten willen nu weer wel spoedig de legerwet behandelen, en nu zal het van de liberalen afhangen of zjj dan wel de anti-revolutionnairen in die kwestie van regeling van werkzaamheden zullen overwinnen. Wat de linkerzijde doen zal is echter vrjj on zeker een deel wil mede uitstel, totdat de kamer-verkiezingen zullen hebben plaats gehad; daartoe behooren vooral de anti-militairisten, die ten slotte met de meeste katholieken tegen het ontwerp zullen stemmen. Een ander deel verlangt de zaak zoodra mogeljjk af te doen... en het ontwerp aan te nemen, en zal dus eerst geheel tegenover de anti-vevolutionnairen staan, al zal bp de stemming over de voor dracht zelve dat deel met de laatstgenoemde partij samengaan. Men ziet het, er bestaat nog heel wat verwarringook in de gelederen van rechter- en linkerzijde zelve heerscht ver deeldheid, niet enkel over de hoofdzaak maar tevens over de vraag van opportuniteit. Daar over zal ook" weer menig woordje gesproken worden en de eensgezindheid onder de broeders zal er niet op verbeteren. Gelukkig voor de heeren dat zjj nu een ander palladium hebben, waarop zjj bjj volgende ver kiezingen kunnen steunen. De laatste stemming voor den Haagschen gemeenteraad heeft hun den weg gewezen, waar zjj heil kunnen vinden tegen over de liberalen. Als Eigen Hulp maar in de zaak wordt gemengd, worden de gemoederen zóo warm, dat alle verdeeldheid op andere punten wordt vergeten. Het is toch inderdaad niet te ontkennen, dat het vóór of tegen Eigen Hulp bjj de verkiezing van de heeren Yan Sandick en Knoester den doorslag heeft gegeven. Op be kwaamheid en geschiktheid werd niet meer gelet, belangrijke vraagstukken van den dag werden uit het oog verloren, zelfs trouw aan de banier vau de eigen kiesvereeniging werd ver zaakt, om slechts de lucht te doen daveren van den uitroep »hjj is lid van Eigen Hulp.'''' Nu de tegenstanders van coöperatie, althans van de zoodanige als door Eigen Hulp wordt in toepassing gebracht, zoover gaan van alles ter zjjde te stellen om toch maar een lid van die vereeniging al doet hjj zelf buiten die vereeniging ook aan coöperatie, zooals het Vaderland heeft aangetoond te weren, rijst de vraag, of de leden daarvan nu niet mogen doen gelden het «oog om oog, tand om tand", en of zij niet verplicht zjjn aan hun eigen zaak om nu ook alle andere consideratiën te laten rusten, maar als éen man hun stemmen uit te brengen op den candidaat, die tot hun mede leden behoort. Als zjj allen trouw waren opge gaan ter stembus zou vermoedelijk de uitslag anders zjjn geweest. Het verschil in stemmen- cjjferB bedroeg slechts een vierhonderd en zoo vele leden van Eigen Hulp zjjn zeker te huis gebleven, waarschijnlijk wel het dubbele getal. Het verdient overweging om bij een volgende verkiezing, waarbjj weer het »Eigen Hulp" als wapen wordt gebruikt, alle leden te doen samenkomen en zich zoo mogelijk te doen ver binden om hun medelid te gaan stemmen. Dan zou er wel een eind komen aan die valsche leus, omdat zjj dan bljjken zou in de praetjjk toch niet te helpen. Bjj kon. besluit is benoemd tot griffier bjj het kantongerecht te Bolsward mr J. A. Hingst, thans griffier bjj het kantonger. te Einmen tot griffier bp het kantonger. te Veghel mr J. A. Middelhoff, adv. en proc. te Alkmaar. Bjj kon. besl. is bjj het wapen der cavalerie benoemd, bjj het le reg. huz., tot le-luit. de 2e-luit. J. Yertholen de Salve de Bruneton, van het 3e reg. huz.de le-luit. C Stok, van het le reg. huz., op non-act gesteld. Verder is benoemd tot bewaarder van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewjj- zen te Breda G. Mulder, thans inspecteur der registratie en domeinen van de le kl. in de divisie van inspectie Amsterdam (le afdeeling) Op den 15en October n., zijnde de dag waarop het bedrjjf van de Rijnspoorweg maatschappij aan den daartoe aauge ntzen vertegenwoordiger van de regeering zal worden overgedragen, moet de koopsom en schadeloosstelling ten be drage van 37,276,496 worden betaald. Deze uitgaaf wordt als een verhooging en aanvulling der staatsspoorweg-begrooting, dienst 1890, aan de Staten-Generaal aangevraagd, zoomede een post van f 800,000, bestemd voor de vernieuwing van baan- en bovenbouw van den Rijnspoorweg, uit te betalen naar mate de vorderingen van het werk. Bjj dezelfde wetsvoordracht wordt voorzien in de betaling van de vergoeding aan de Holl. IJz. Spoorw. maatsch., voor zooveel betreft de spoorwegen: DordrechtEist, Oost—Resaen Bemmel, AmersfoortKesteren en Stavoren Leeuwarden, waarvoor in totaal is uit te kee- ren 246.795.47^ te betalen drie maanden na 15 Oct. dag van aanvang der exploitatie. De bjjdrage aan het fonds voor aanleg van staatsspoorwegen moet dientengevolge eene aanvulling ontvangen van j 38.316.800. De aanwijzing der middelen tot bestrijding vaD die uitgaaf beeft plaats bjj een door den minister van financiën voorgedragen ontwerp van wet tot aanvulling der wet op de midde len voor den dienst 1890. De jaarlpksche vergadering van onder wijzers aan rjjks-kweek- en normaalscholen had heden, Zaterdag, plaatB in de bovenzaal van de sociëteit de Vergenoeging op de Groote Markt alhier. Behalve de leden waren tegenwoordig de inspecteur van het lager onderwjjs in de 2e insp., de heer Fabius, de schoolopziener in het district Middelburg, de heer C. M. van Visvliet, benevens de arrondissements-schoolopzieners de heeren mr J. v. d. Lek de Clercq, Ph. v. d. Mandere, mr L. A. Bybau, respectievelijk te Middelburg, Goes en Coljjnsplaat. De heer Wendel opende de vergadering met een toespraak, waarin hij hulde bracht aan den afgetreden inspecteur, den heer Moens als voorzitter. Hjj deed mededeeling dat de pogingen om in Zeeland een prov. vereeniging in 't leven te roepen goed geslaagd zjjn. De vereeni ging telt 52 leden, een getal dat bewjjst hoe de belangstelling in de opleiding van onder wijzers niet verflauwd is. Hij bracht hulde aan den heer FabiuB, die het werk van zijn voor ganger wil voortzetten. Meent deze om bjjzondere redenen den voorzittersstoel niet te moeten be- kleeden, toch dankte hjj hem voor zjjne belangstel ling, getoond door zjjn tegenwoordigheid. Ook den districts- en arr.-schoolopzieners bracht de voorzitter den dank der vergadering voor hunne tegenwoordigheid. Daarna werd aan de orde gesteld de keuze van een bestuur der nieuwe vereeniging. De heer Wendel verzocht als lid van 't bestuur niet meer in aanmerking te komen om redenen, die te eerbiedigen zjjn. Bij acclamatie werd aangenomen dat het bestuur uit 5 leden zal bestaan, terwjjl tevens de vergaderingen, op voorstel van den heer G. A. Yorsterman van Oyen, te Middelburg zullen gehouden worden. De vraag of ook het schooltoezicht deel van 't bestuur zal uitmaken werd in ontkennenden zin beantwoord. Volgens de meening van den inspecteur bljjft echter het schooltoezicht be lang stellen in de zaak, het licht de regeering voor, maar de onderwijzers, aan wie de opleiding van onderwijzers is opgedragen, kunnen zelve zeer goed de zaken regelen. De heer Van Visvliet deelde het gevoelen van den vorigen spreker. Gekozen werden tot bestuursleden de heeren E. A. E. v. d. Lejj te Middelburg met 13, D. H. C. Ittmann te Goes met 13, Ph. Rank Dzn. te Middelburg, A. van Schelven te Goes, G. A. Vorsterman van Oyen te Aardenburg, ieder met 7 stemmen. De voorzitter wensebte den gekozenen geluk en hoopte dat bun werk rjjke vruchten moge dragen. De beer V. d. Leij drukte zijn leedwezen uit dat de normaalschool van Middelburg niet in het bestuur was vertegenwoordigd, waarna de heer Bevelander Schoo aanvoerde dat het beter ware het bestuur uit zeven leden te doen bestaan, terwjjl de beer De Jager verklaarde de nood zakelijkheid daarvan niet in te zien. De heer V. d. Lejj Btelde daarop voor het bestuur te doen bestaan uit zeven leden. Er ontspon zich eenige discussie, waarbjj de in specteur den heer V. d. Lep in bedenking gaf zjjn voorstel in te trekken, daar hjj vreesde dat in 't vervolg allicht moeilijkheden zouden voortkomen uit de door bem gewenechte be paling. Na verdere bespreking werd besloten het getal van vijf bestuursleden te handhaven, waarna de heer V. d. Lep bedankte en de heer De Jager in zijne plaats gekozen werd. De contributie werd bepaald op 50 ets per jaar. Het bestuur zal later tjjd en plaats voor de volgende vergadering aanwjjzen. Voor die bjjeenkomst werd als punt van behandeling voorgesteld het programma voor de acte-examens. Op voorstel van den heer Van Oyen zal de gymnastiek als leervak behandeld worden, daar over het teekenen reeds eenig licht is opgegaan door de gehouden voordrachten. Na herhaalde dankbetuiging van den heer Wendel aan de schoolautoriteiten voor hunne tegenwoordigheid, bracht de heer v. Visvliet een woord van hulde aan den heer Wendel voor zjjn jaren lange betoonde belangstelling, waarbjj de inspecteur zich aansloot. Laatstgenoemde wenschte ten slotte het nieuwe bestuur lust en jjver om zjjn.taak met vrucht te volbrengen, terwjjl hjj beloofde met dezelfde toewjjding en liefde werkzaam t,e zjjn in 't be lang van de opleiding der onderwijzers als zjjn voorganger. Zij, die zich wenschen te onderwerpen aan de examens ter verkrpging van akten van be kwaamheid voor het middelbaar onderwijs met uitzondering van die voor het hand- eD rechtlijnig teekenen, de gymnastiek, de Hoog- duitsche en de Engelsche taal, de landbouw kunde, den tuinbouw en de houtteelt welke dit jaar in de maanden November en December worden gehouden, moeten zich vóór 10 Sep tember e. k. bjj bet departement van binnen landscbe zaken aanmelden bjj schrijven op on gezegeld papier, daarbij nauwkeurig opgevende naam, voornamen, woonplaats en de begeerde akte met aanwijzing tevens van letter en nom- mer der programma's, vastgesteld bjj kon. besluiten van 2 Februari 1864, 11 October 1869 en 14 October 1884. Bij de aanmelding voor de examens in de Fransche taal behoort te worden overgelegd de reeds verkregen akte van bekwaamheid, waar uit het recht op de bjj de wet verleende vrij stelling van eenig deel van het onderzoek moet bljjken. Zjj, wier aanvragen op 10 September e. k. het departement van binnenlandsche zaken niet hebben bereikt, kunnen tot de examens niet worden toegelaten. De Sociéte' Philhellénique zal hare alge- meene vergadering houden den 20en September e. k., in het hotel Krasnapolsky te Amsterdam. In deze bjjeenkomst zal o. a. een voorstel van den heer Costantino Reyer van Venetië, eerelid van de Societè, behandeld worden, strekkende om het bedreigde onderwjjs in het Griekseh op de Gymnasia in Europa te verdedigen en daar toe aan de ministers van onderwijs in Duitsch- land, Frankvjjk, Spanje, Portugal, Italië, Enge land, Nederland, België, Denemarken, Zwedem Noorwegen, Zwitserland, Oostenrjjk-Hongarjje, Rusland, Turkjje en Griekenland te verzoeken om naar het Congres van 1 December 1890 een gedelegeerde te zenden, teneinde de redenen tot afschaffing of behoud van het onderwjjs in Griekseh te bediscussiëeren. Buiten de voormalige Dampoort kwamen Vrijdag, vooral 's avonds, vele nieuwsgierigen een kjjkje nemen. Enkele glasruiten werden nog stuk gegooid, vermoedeljjk door kwajon gens die van de drukte en de duisternis gebruik maakten om hun slag te slaan. Een der in die buurt wonende personen ontving een in eene enveloppe gesloten brief kaart, waarvan bet opschrift niet zeer duidelijk is en aan eene mystificatie denken doet. Hoe het bjjgeloof nog wortelt bij ouden van dagen niet alleen maar ook bij jongen van jaren bleek duideljjk en opnieuw bjj deze straatschenderij. 't Zou vermakelijk zjjn, zoo 't niet treurig was, om eens een overzicht te geven van bet geen daar èn in de binnenkamers èn in ver schillende groepjes op de straat werd bepraat welke buitengewone zaken vroeger en later zjjn waargenomen of en dit is meestal het geval zjjn vernomen van anderen. Br.de haren zouden een mensch te berge rjjzen als hjj iemand met al den gloed eener vaste overtuiging en tevens met zekere angstige schuchterheid eene bjjna aanschouwelijke voorstelling hoort geven van wat de, met de «zwarte kunst" be kende individuen hun vjjanden of bekenden aan deden eene rilling ging dan trouwens den meesten toehoorderessen door de leden. En als dan na al die verhalen werd gewezen op het, volgens de woordvoerders onverklaar bare en bovennatuurlijke dat in de laatste dagen buiten de Dampoort is voorgevallen, waar steenen werden geworpen door onzichtbare handen in de onmiddeljjke nabjjheid van met een scherp oog toeziende kijkers, tevens be langhebbenden, dan kwam een Btroom van woorden los. t' Moet bepaald de «zwarte kunst" zjjn, zoo boorden wjj o. a. iemand met volle overtuiging zeggen; en toen werd menig middel aan de hi.nd gedaan om een einde te maken aan die duivelskunstenarijen. Een ervan is zoo vertelde men ons zelfs in praetjjk ge bracht. Een der steenen, waarmede geworpen is, werd nl. gekookt in water met het doel om na de kookproef die steen, tot poeder ge malen, te verbranden. Wat gebeurt echter? Terwjjl de steen kookt wordt het deksel van den pot opgelicht en verschijnt een vrouwen hoofd in dichten nevel. Daaraan wordt mede deeling gedaan van het voornemen hoe verder met den steeD te handelen. Men wil echter tegenover dat z. g. vrouwenhoofd beleefd zjjn en zal de deur openzetten om de daderes van het kwaad voor het laatst gelegenheid te geven zich te beteren. Zoo gezegd zoo ge daan en nu is alles in het reine. Dit laatste moet, zjjn onze inlichtingen juist, gebeurd wezen in het jaar onzes heeren 1890 in de om haar onderwjjs niet onder de minste provinciale hoofdplaatsen gerekend wordende stad Middelburg. En aan zulke gekheden wordt in allen evnst geloof geslagen in ons eigen midden, terwjjl wjj met verbazing vervuld zjjn als men ons vertelt dat dergeljjke dingen gebeurd zjjn in den een of anderen achterhoek van ons land. De kapitein W. J. J. J. Ledel, comman dant der 4e comp. 4e bat. 3e reg. infanterie te Vlissingen, is overgeplaatst bjj het 8e reg. infanterie te Arnhem. De luit.-kolonel J. F. H. Boonacker, com mandant in het 3e genie-commandement, ver gezeld van den kapitein J. W. N. Cramer, kwam heden morgen te Vlissingen en inspec teerde aldaar de militaire gebouwen en ter reinen. Op de tentoonstelling der Hollandsche Maatschappij van landbouw, te Dordrecht ge houden, is o. a. bekroond de firma wed. J. C. Maesee Zn. te Goes voor trieurs met den tweeden prjjs, voor verzameling van werktuigen voor den akkerbouw met den eersten, evenals voor werktuigen voor den hooibouw en voor stalvoedering. Nog werd dezelfde firma eene bronzen medaille toegekend voor eene veebascule en een eervolle vermelding voor een rijtuigwip. Twee personen, vader en zoon, hadden Vrijdagmiddag te Oostburg bij't peren plukken aan de ladder, die te kort bleek, een andere gebonden van minder goede kwaliteit. Aan 't plukken zijnde brak de ladder en stortte de zoon uit den boom op den vader, welke laatste naar zijne woning werd gedragen. Hjj had zich erg in den rug bezeerd. VERSLAG omtrent den toestand der visscberijen in de Schelde en Zeeuwscbe stroomen in 1889. V. {Slot.) Onder Bergen op Zoom wordt de r a b b e n= visscherjj met de hand uitgeoefend men kon zoo van 1 tot 3 kinnetjes bemachtigem Onder Yerseke vischte men met korven en ving dan ongeveer 1 baal per tjj. In Mei werden nog al veel zachte krabben gevangen, die echter niet gewild waren. In het Djjksvater en langs de zeedjjken van Stave- nisse tot Gorishoek hielden. 2 3 vaartuigen zich met de krabbenvangst bezig. De garnalen- visschers, die in het Keeten en het Brabantsch vaarwater vischten, vingen per tjj van 1 tot 3 emmers. In de Zandkreek werden door een twaalftal visschersknechts als bijzaak krabben gevangen zjj konden per week een paar balen per hoofd bemachtigen. Op de "Wester-Schelde oefenden 8 a 10 va r- tuigen deze visscherjj uitzjj vingen ongeveer 900 balen. Over het geheel werd dit jaar meer met deze visscherjj verdiend dan het vorige jaar. Die van Bergen op Zoom ontvingen 70 a 80 cent per kinnetjedie van Yerseke 2 per baal, die van Stavenisse f 2.50 ƒ3 perbasl; de garnalenvisschers 30 cent per emmerdié van de Zaadkreek 4 a 5 fr. per baal, die van

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1