Maandag
1 September,
N°. 205.
1890.
183e Jaargang.
BUITENLAND.
Middelburg 30 Augustus,
Verspreide Berichten.
Deze courant rerschfjnt d a g e 1Q k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
j
Advertentiën: 20 cent per regel: Bij abonnement lagert
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel-
BETOOGINGEN
Afgemeten Overzicht
Theimometer.
Middelburg 30 Aug. vm. 3 o 55 gr.
m. 12 u 60 gr. av. 4 u. 57 gr. F.
Verwacht N. W. wind
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdash Zoo*, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krainingen: F. v. d. Pbijx, te Zierikzee: A. C. de Mooiï te TholenW. A. va* Adve*4e*«ö«
Nieuweniiuijzen en te Temeuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te nnr
advertentie-bureau's van Nijge Ya* Dïtmab te_ Rotterdam, de Gebb. Belikïaktb, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zpn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parfjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Dadbb Cie., Jok» F. Jokes, opvolger. I zp des avonds nogworden opgenomen
In de beide volgende dagen zullen zeker
veler gedachten meer dan anders zich
bepalen bij het vorBtelpk gezin op Hel Loo,
waar gelukkige ouders zich verheugen in den
jaardag van een kind, dat geprezen wordt om
hare lieftalligheid, om hare vele goede eigen
schappen van hoofd en hart.
Dat kind vormt het hoogste geluk van dat
ouderenpaar.
Dat kind zal eenmaal, worden de ver
wachtingen verwezenlijkt, in Nederland de
hoogste positie innemen.
Voor dat prinsesje is dus een voorrecht weg
gelegd, dat echter ook zpne ernstige plichten,
zjjne groote gevaren met zich brengt.
Geen wonder dat het Nederlandsche volk
zich tot dat kind voelt aangetrokkenen zich
verheugt wanneer een gewichtige dag in haar
leven aanbreekt.
En kind als de prinses door eene verstandige
moeder wordt gehouden, zoolang mogeljjk opdat
het van zjjne kinderlijken leeftijd veel moge
genieten, en niet door overdreven vleierij en
zucht om spoedig groot te zjjn ongeschikt
worde gemaakt voor de toekomst is het
eene gelukkige gedachte om op een tienden
verjaardag van prinses Wilhelmina in het bij
zonder den kinderen een feestje te bereiden.
Maar tegeljjkertjjd uiten zeker ook tal van
grooten in gedachten hun gelukwensch voor de
jarige, wier geboorte, tien jaren geleden, een
lichtstraal was in eene duistere toekomst en wier
voorspoedig bloeien en groeien met belangstel
ling wordt gadegeslagen.
Dat prinses Wilhelmina nog lang moge leven,
haai ouders tot vreugde en het Nederlandsche
volk tot wezenljjk geluk!
zijn aan de orde van den dagen meer en
meer worden zjj ook in ons land inheemsch.
Maar eenig zeker is in de geschiedenis van ons
volk geweest de meeting, die onlangs te Heeren
veen plaats had, eenig om haar doel, eenig om
hare organisatie, eenig om haar succes.
Want men moge denken zooals men wil over
dergeljjke uitingen; men moge zelfs, zooals
geschied is, met een zelfgenoegzaam optimisme,
dergelijke bewegingen gadeslaan en beweren
dat zjj niets beteekenen wjj gelooven toch
dat zelfs menigeen, met zulk esn gevoelen be
zield, wel een oogenblik tot andere gedachten
gekomen zal zjjn, toen hg vernam dat daar te
Heerenveen tien, elf, ja, volgens sommigen,
vjjftien duizenden bjjeen gekomen waren van
heinde en ver om te getuigen van hnn gevoelen,
te vragen wat zp wilden algemeen kies- en
stemrecht.
Het was niet zulk eene aandoenljjkë betoo
ging als in Brussel voorzeker, omdat daar
men denke aan de mijnwerkers uit de Borinage
zoovele getuigen waren opgekomen om te
spreken van armoede en ellende, van een
struggle for life, zooals wjj dien hier niet kennen.
De meeting van Zondag 17 Augustus te Hee
renveen droeg een opgewekter barakter; en
al nemen wjj nu aan dat een groot deel der
bezoekers zelfB dat vroolijke wat te veel op
den voorgrond plaatsten; meer dachten aan
ontspanning dan aan den ernst van hetgeen
zjj verlangdenverreweg het gros zal, dunkt
ons, opgegaan zjjn uit belangstelling voor het
vraagstuk dat daar besproken zou worden.
En met verklaarbare nieuwsgierigheid hebben
wjj kenniB genomen van de uitingen, die zich
deden hooren in verband met dit, voor ons land
zeldzaam verschijnsel.
In plaats van verwondering of bewondering,
dat in ons kalme Nederland, waar men eenvou
dig warm wordt als de beurs of het geloof in
het spel komt, zoovelen voor een vraagstuk van
anderen aard zich inspanden en eenige opojjfe.
ring getroostten, hadden sommigen niet» dan
afkeuring daarvoor.
Zp wisten niet beter dan, wijl socialistische
invloeden zich bjj deze beweging lieten gelden,
eenige groote woorden te doen hooren om hunne
afkeuring over de sociaal-democratie te open
baren zonder daarbjj blpk te geven van eenige
kennis van het wezen dier partyzelfs met
miskenning van het feit, dat tal van ontwik
kelde mannen van naam zich meer en meer bp
haar aansluiten, en het niet aangaat de
buitensporigheden van anarchisten en ultra's der
socialisten te stellen op r»kening der gansche
partp. Met verloochening tevens van het
onmiskenbare feit, dat byna alle partijen zich
tegenwoordig bewegen in de richting van de
sociaal democratie, die voor velen nog een af
schrikwekkend voorbeeld is, nl. om het sociale,
het maatschappelpke leven te verbeteren.
Aan den anderen kant was men toch zoo
verstandig om uit de betooging te Heerenveen
een waarschuwing te putten voor allen, die de
macht in handen hebben of naar die macht stre
ven. De Vaderlander o. a. wees erop dat op die
meeting ook rechtmatige klachten gehoord zpn
vooral op het gebied van belastingen, weer-
plicht en leerplicht, arbeidwetgeving enz. Daar
aan moest eens ernstig aandacht gewpd worden.
Niet uit vrees voor de »socialen", maar uit
plichtgevoel. Om recht te doen. Komt dan
eenmaal de tijd, dat de volksparty onverhoopt
overwint, men kan gerust zpn. Men kan dan
allen tegemoet voeren »Wat wilt gij Wij
hebben onzen plicht gedaan" Maar dan dient
er ernstig aangepakt.
Van liberale zpde ontbrak het evenmin aan
waarschuwingen dit was, duókt ons, bewps
genoeg dat het gewicht van de meeting niet
te miskennen viel.
Zal zp resultaat hebben Deze vraag is niet
zoo gemakkelpk te beantwoorden.
Wanneer men louter het oog heeft op directe
of algeheele voldoening van hetgeen men vroeg,
dan zeker dient men zulk eene vraag ontken
nend te beantwoorden.
Want waar het kies- en stemrecht zoo nauw
saamgekoppeld worden zal, naar onze meening
en tot ons genoegen, verwezenlpking van dien
wensch in zpn geheel wel tot de vrome blp-
ven behooren.
Wp zpn er huiverig voor om wetsontwerpen
aan het oordeel van het algemeen te onder
werpen.
Maar wp gelooven dat zelfs de ontwerpers
der betooging zich met zulk een resultaat
allerminst vleien. Zp kloppen aan zp kloppen
voortdurend en steeds dringender in de hoop
dat eenmaal aan hun verlangen zal worden te
gemoet gekomen. En dat ook verwachten wp
stellig.
Er moet heel wat gedaan worden om een
deel van ons volk in beweging te brengen
maar nog meer om het ander deel te over
tuigen dat niet-te-luisteren naar hetgeen ge
vraagd wordt onbillpk en gevaarlpk is. Maar
eindelpk zal men wel moeten gehoor geven
aan hetgeen verlangd wordt.
Over het vraagstuk van net-algemeen stem
recht kent men ons gevoelen. Zooveel heil ver
wachten wp van dat recht nietmaar wp hadden
invoering daarvan gewenscht met een lijst
van uitzonderingen, die men langzamerhand
zou kunnen inkrimpen, met de noodige waar
borgen voor een zekere mate van bekwaamheid,
liever dan de regeling van het kiesrecht, zooals
deze thans is. Maar zelfs voor de invoering van
zulk een kiesrecht is de tegenwoordige bepaling
in art. 80 der grondwet omtrent »geschiktheid
en maatschappelpken welstand"
o. i. een beletsel.
Zulke bepalingen zpn uitstekend geschikt
om veel tegen te houden, wat men niet gaarne
wenscht; maar tusschen de bepalingen der
additioneele artikelen en dit grondwettig
voorschrift ligt nog een weg, die volop ruimte
laat om aan het verlangen van een groot deel
van ons volk te gemoet te komen.
En zoo men dit niet wil, dan bedenke men
dat de beweging, die thans zich openbaart,
zal toenemen in kracht en tot een storm kan
aangroeien. De struisvogel, die bp den naderen
den storm zpn kop bergt in het zand,kap" wp
zeggen het het SociaalWeekbladna »den storm
over zpn hoofd laten heengaan. Maar als de men-
schen in het staatkundige zpn voorbeeld volgen,
is het best mogolpk, zp ^noodzaakt worden,
het hoofd te bieden aan den storm, wanneer deze
loeit en tot volle kracht is gekomen.
»Zou dat winste zpn
Of de liberalen verstandig zouden doen in
deze stappen te doen in de richting, te Heeren
veen aangegeven Wp gelooven stellig van ja.
Wie politieke overwegingen wil doen gelden
en bevreesd is voor achteruitgang van den
invloed onzer partp op den gang van zaken
hem zouden wp willen vragen wat schade zon
het zpn al gingen wij eens in stemmen-aantal
achteruit Zelfs met de tegenwoordige regeling
verwachten wp nog geen winste en onder het
nieuw kiezerspersoneel hopen wp zelis steun
voor waarlpk vrpzinnige maatregelen, die nu
worden tegengehouden omdat een deel van het
volk weerhouden wordt van zpn gevoelen te
doen blpken-
Maar niet als de Belgische liberalen zouden
wp willen dat de Nederlandsche dedenzich
louter uit partybelang bp die beweging aan
sluiten.
Bp hen zp de overtuiging, dat het onbillpk
is om den tegenwoordigen toestand te doen
voortduren, een spoorslag om aan te dringen
op herziening van de kieswet, waardoor tevens
overbodig wordt bet wetsontwerp tot verknip-
ping der groote kiesdistrikten, dat lang zoo
urgent niet is als zulk eene herziening.
De liberale partp beeft in de laatste jaren
reeds zooveel bewpzen van zelfverloochening
gegeven dat wp ook van haar durven ver
wachten dat zij in deze niet zal willen achter-
blpven om zelfs al is het tegen haar belang
te voldoen aan billpke eiscben.
Hit het persoverzicht in de Haarlemsche
courant welke tegenwoordig bpzonder veel
werk maakt van die revues, waardoor deze zeer
in waarde winnen, en de aantrekkelpkheid der
courant zeer wordt verhoogd, zoodat wp niet
kunnen nalaten daarop de aandacht te vestigen
van allen, die goed op de hoogte willen blpven
van verschillende couranten-artikelen uit
dat persoverzicht nu vernemen wp dat de
Maasbode heeft geprotesteerd tegen onze op
merking dat in zpn gansche betoog over bet
bondgenootschap met de anti-revolutionnairen
geen sprake was van een derde, nog wel het
hoogste belang, nl. dat van het vaderland.
Wp deelen billpkheidshalve dit protest van
de Maasbode tegen deze, wat het blad noemt,
»zpdelingsche verdachtmaking van haar vader
landsliefde" mee en verder dat, volgens zpn
beweren, men geenszins, >over de verhouding
der politieke partpen sprekende, ook het vader
land er noodzakelijk bp moet halen".
Die laatste redeneering is bpzonder opmerkelpk.
Een partp, die zich meester wil maken van
het gezag om het land te regeeren, dient toch,
dunkt ons, wel het allereerst bp al haar doen
en laten bedacht te zpn op het welzpn van het
land. Dit valt niet weg te redeneeren. En nu kan
zp in haar opvattingen omtrent de middelen,
die zp ter bevordering van dat welzpn moet
aanwenden, dwalendat belang op zp zetten
mag zp niet zonder de verdenking op zich te
laten eenig en alleen uit partp-belang te han
delen. En of nu bp de onderhandelingen met
de anti-revolutionnairen de vaderlandsliefde
van de Maasbode, anders zeker boven alle ver
denking, niet in een eigenaardig licht verscheen
dit laten wp gaarne aan de beoordeeling
van onze lezers over.
Met het oog op het feest van Maandag zal
dien dag onze courant vroeger dan gewoonlpk
en wel te drie uur worden uitgegeven.
Annonces worden dien dag slechts tot twaalf
uur aangenomen.
Men meldt ons tevens dat enkele winkeliers
en eigenaars van werkplaatsen plan hebben
dien dag bun winkel of werkplaats gebeel of
gedeeltelpk te sluiten in de hoop, dat dit
voorbeeld navolging zal vinden.
Eigen Haard geeft in zpn nommer van
heden een lief portret van het prinsesje met
een grpoten trouwen" bond aap haar voeten
uitgestrekt. Bp deze afbeelding behoort een
toepasselpk gedicht van J°. de V.
De nieuwe wet op 't dragen van wape
nen heeft te Harderwpk een standje veroor
zaakt. Een boer uit den omtrek kocht een
nieuw geweer. De winkelier omwond het
gedeeltelpk met een sakdoek en zeide, dat het
geoorloofd was, volgens de wet, dit wapen al-
zoo te dragen. Pas had echter de kooper den
winkel verlaten of een agent vroeg hetwapen
te zien, en ons boertje voldeed aan dit ver
zoek maar toen hem gevraagd werd zijn ge
weer ai te geven, weigerde hp. De agent wilde
hem nu met de sabel op de handen slaan om
het zoo meester te worden, doch de boer greep
met de andere hand de sabel en was dus dub
bel gewapend. Eindeljjk gelukte het na veel
tobben en onder een grooten toeloep van volk,
aan zes man, bet bewuste geweer meester te
worden, en ons boertje trok met een gewond
hoofd en blauw geslagen handen af.
Donderdagavond viel te Bouchaute (België)'
een jongen bp het klimmen op een in bewe
ging zpnde Bar, waardoor een der wielen hem
over den hals en schouder ging en hp onmid-
delpk een lpk was.
In Parps moet weder de influenza heerschen.
Op het kerkhof der vrpe gemeente te
Berlpn heeft jl. Zondag de onthulling plaats
gehad van het gedenkteeken voor den socialist
Wilhelm Hasenclever. Aan het voetstuk staan
de naam, geboorte-en sterfdag van Hasenclever
uitgebeiteld, benevens het opschrift*Dem alten
Kampf er Jür Wahrheit, Freiheit und Recht."
Duizenden personen woonden de plechtigheid
bp.
Te Batum is een schip, dat met petroleum
was geladen, in brand geraakt. Aan blusschen
was niet te denken. De kapitein en twee matro
zen, de eenige personen die aan boord waren,
kwamen in de vlammen om. De brand bepaalde
zich echter tot het schip, dat natuurljjk geheel
verloren ging.
Te Nordhausen is in bet stadsziekenhuis
een 13-jarige knaap gestorven, die langen tpd
geklaagd had over hoofdppn. Bp de opening
van het lpk werden in de hersens twee blazen
gevonden, waarvan de eene gevuld was met
water en de andere met hondenwormen. De
knaap had bp zpn leven veel met een hond
gespeeld en zich door het dier laten likken.
Een nieuw ongeluk uit de Alpen wordt
gemeld. De heer Sinigaglia, een ervaren berg
beklimmer, sneeuwde twee dagen op den Mont
Cevin in. Een der gidBen, de beste in de
Alpen, stierf van de koude, bp een tweede be
vroren de handen.
Rome is zoo gelukkig geweest dezen
zomer de warmte te voelen, maar hier had men
weer des Guten au viel. Gedurende de twee
vorige weken was daar de hitte buitengewoon.
De temperatuur steeg zelfs op enkele dagen
tot 96° Fahrenheit in de schaduw. Eindelpk
brak er een onweer los, zoo hevig als men in
langen tpd niet had beleefd. Ook in het
noorden van Italië woedden hevige onweders,
die gepaard gingen met hagelbuien, waardoor
vooral in de omstreken van Milaan de oogst
veel nadeel leed. De druiven in de Campagna
leden echter weinig, zoodat de gunstige voor
uitzichten van den wp noogst niet verminderd zpn
Donderdag liep St. Petersburg gevaar
voor een overstrooming. Een hevige storm
woei den geheelen dag door uit het westen en
dreef het water uit de Newa en de grachten
bniten de oevers. De lager gelegen straten
stonden 2 voet onder water en alle kelders
werden overstroomd. Van de citadel werden
kanonschoten gelost om de bewoners van het
gevaar te verwittigen.
De Gtieksche bladen maken melding van
de heldendaad van eene dame, de vrouw
van een Duitsch ingenieur, die sedert eenige
jaren stationschef te Aegion aan de golf van
Corinthe is. Verleden week op eene wandeling
aan het strand hoorde zp hulpgeroep en bet
bleek dat eenige knapen in een bootje, waar
van de riemen verloren gingen, op een klip
gestooten waren en het water de boot binne-
drong. Daar er niemand was om te helpen,
ontdeed de dame zich van haar bovenkleeding
en sprong te water. Gelukkig kon zp zwem
mend de boot nog tpdig bereiken en toen vas
ten voet op de klip krpgen, zoodat zp de boot
kon vasthouden, terwpl de knapen er zooveel
mogelpk water uitschepten. Toen zette zp de
boot af met een forschen ruk, zwom haar ach
terna en stuurde haar met éen hand gelukkig
naar het strand. Daar de zon hoog aan den
hemel stond, droogden hare kleederen spoedig
genoeg en een half uur later keerde zp onop-
merkt huiswaarts. De geredde knapen vertelden
echter ^at er gebeurd was, en de geheele stad
bracht daarop buide aan de kordate vrouw.
Koning George zond haar de reddings-medalje.
De Russische kozakkkenofficier Pescbko,
die op zpn dienstpaard van Siberië naar Pe
tersburg ia gereden, is nu op weg naar Parps.
Van Parps gaat de officier naar Havre. Zoodra
hp daar is gekomen, heeft Peschko het doel
van zpn tocht met hetzelfde paard van den
Grooten Oceaan naar den Atlantischen Oceaan
te rpden bereikt.
Het théatre Mac-Vicker te Chicago, dat
Woensdag door brand werd vernield, zal da-
delpk herbouwd werden. Het nieuwe gebouw
zal binnen éen maand moeten gereed zpn.
Dat is wat anders dan de Amsterdamsche
stadsschouwburg.
Met de onthullingen over het Boulangisme
achter de schermen wordt zonder ophouden
voortgegaan en het einde is nog niet bereikt,
want op deze onthullingen zullen weder andere
volgen van personen, met namen in de eerste
genoemd. Zoo bevatte een der laatste artikelen
in den Figaro interessante mededeelingen over
den heer Georges Thiébaud, welbekend als de
eigenlpke uitvinder van het Boulangisme.
Aan generaal Boulanger heeft thans de heer
Thiébaud verlot gevraaagd op zpn beurt op
de uitgebrachte verklaringen, evenals op de
spitsvoudige uiteenzettingen van Naquet over
de hem toegeschreven plannen voor een coup
d'état te mogen antwoorden. Naar men ver
zekert heeft de banneling van Jersey dit verlof
gegeven, zoodat men zich op nog belangrpker
schandalen kan voorbereiden.
Wat tot nu toe aan het licht is gekomen,
laat geen twpfel bestaan, oi Boulanger heeft
elke partp, welke hem steunde en op den voor
grond drong, bp den neus gehad. Van de
royalisten nam hp het zoo noodzakelpke geld
aan op latere afdoening, terwpl hp met prins
Napoleon een samenkomst te Prangines had
middelerwijl verzekerde hp zpn republikein-
schen bewonderaars plechtig, dat hp de repu
bliek en niets anders wilde. Hp beloofde aan
alle kanten en loog op een brutale wpze. Te
zelfder tpd dat hp met het hoofd der Bona-
partisten onderhandelde, deed hp den monar
chisten de Bchoonste aanbiedingen om de
monarchie te herstellen.
Men weet niet waarover zich meer te ver
bazen over de karakterloosheid van dezen
hoofdofficier uit bet Fransche leger dan over
de licntgeloovigheid van dat aanzienlpk deel
van het Fransche volk, dat achter dezen ge-
pluimden avonturier op zpn zwart ros hozannah
roepend achterna liep, in dezen charlatan den
bevrpder van Frankrpk begroetend 1 Zelden
schenkt de geschiedenis zulk een voorbeeld van
volksverdwaasdheid als de tegenwoordige Fran
sche republiek met haar Boulanger-eeredienst
te aanschouwen heeft gegeven. Zal de les voor
Frankrpk vruchten dragen
Dan, voor de volkeren evenals voor de re
geeringen gaan dikwpls de duurste lesssn spoor
loos voorbp.
Wat heeft al het grenzenlooze ljjden van
Ierland gedurende eeuwen o. a. aan Engeland
geleerd 1
Voor geen ander land levert onze regenach
tige zomer zulke treurige vooruitzichten op als
voor Ierland. Gelpk reeds gemeld constateerde
het officieel rapport van den landbouw den
aardappeloogst voor bpna geheel Ierland als
volkomen mislukt. Wanneer men zich herin
nert wat de aardappel voor den armen Ier is,
laat zich begrppen, dat men in Engeland met
de grootste bezorgdheid den winter voor Ierland
te gemoet ziet. De Britten hebben toch nist
vergeten, tot welke vreeselpke tooneelen de
hongerjaren 1846—1848, toen eveneens de aard
appeloogst mislukte, hebben geleid. Gebrek
aan aardappelen, d. w. z. honger is in de Iersche
geschiedenis synonieum met oproer.
Voor de Engelsche regeering, die in zoo
ruime mate tegenover de Ieren de woorden
toepaste: wie mp lief zpn tuchtig ik met zware
hand, is het thans plicht het ongelukkige
volk te hulp te komen. Engeland doet dan
note slechts een klein deel van zpn eeuwen
oude schuld tegenover Ierland at.
Op verscheidene plaatsen werden reeds mee
tings belegd, waar resoluties werden aange
nomen, strekkende om de aandacht van het
gouvernement te vestigen op den huidigen toe
stand, welke de verschnkkelpkste gevolgen
voor den toekomstigen winter moet na zich
sleepen. Vooral de Roomach katholieke geea-
telpkheid ontwikkelt grooten pver ten einde
de tusschenkomst der regeering voor de be
klagenswaardige bevolking te verkrpgen.
Weinig geleerd maar even weinig vergeten
hebben ook de Belgische mpneigenaren <Wr
de arbeidersbeweging der laatste jaren. Dit valt
uit hun halsstarrigheid bp de tegenwoordige
werkstaking in de Borinage waar te nem n.
Het getal werkstakers beliep gisteren tue-
scben de 15.000 en 16.000. In enkele mijnen
hervatten eenige mpnwerkers den arbeid, in
andere vermeerderde het getal grevisten.
Door de arbeidersleden van den raad van
industrie en arbeid voor Wasmes is in gemeen
overleg met de Federation boraine een nieuw
reglement ontworpen, dat, indien het door d«
