22 Augustus? N°. 197. 1339 Jaargang. 1890. Yrijdag Dez# courant verschijnt dagelfjfcgj inet uitzondering van Zon- en Feestdagen? Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—I Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent,1 Advertentiën20 cent per regel? Bij abonnement lager? Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andera familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 21 Augustus, LETTEREN EN EOT ST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. H i li i) i: in ik mm; (iinum. Thermometer. Middelburg 21 Aug. m 8 u 59 gr. "m. 12 u 65 gr. av. 4 u. 64 gr. F. Verwacht W. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. di Vbt Mestdagh Zcoh, te Goes: A. A. W. Boliand, te Krniningen: F. Y. d. Puil, te Zierikzee: A. 0. de Mooij te Tholen: W. A. yah AdTertenttta nreuwbhhuijzbm en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een uur advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab te Rotterdam, de Gebb. BelïNïante, te 's Gravenhage, en A. de ia Mab Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daubb Cie., John F. Jones, opvolger. zg des avcnds nog worden opgenomen De Arnh. Crt, wpzend op het wetsontwerp tot «Vaststelling van bepalingen betreffende 's Rpks waterstaatswerken" een der in de knel geraakte wetsontwerpen, die gevaar loo- pen tot de doode vruchten van het parlemen tair overleg te gaan behooren, vindt het opmerkelijk dat daartegen niet minder dan 130 adressen ingekomen zjjn. Iets dergelijks is te verwachten bp eene legerwet, eene kies wet, eene onderwijswet of bp andere voor drachten tot regeling van onderwerpen, die de politieke of kerkelijke hartstochten gaande maken, bp belasting-voorstellen of dergelijke, waarbij op de materieele belangen van den particulier naar zpne meening inbreuk wordt gemaakt. Maar dat zulk eene algemeene adresbeweging, voor ditmaal ook niet opgestookt door de gewone leiders en drijvers der politieke en kerkelijke partijen, zich voordoet op een zoo prozaisch en nuchter gebied als de »rp fes waterstaatswerken" is een verschijnsel, waaraan men eenige aandacht verschuldigd is. Indien Herbert Spencer den arbeid van het Nederlandsche parlement gadesloeg, zou bp in dit, sedert meer dan een jaar tusschen lucht en aarde zwevend wetsontwerp ook voor Zeeland van zooveel gewicht een geschikt voorbeeld gevonden hebben om de onbeholpen- beid van den wetgever te bewjjzen. Want met dat ontwerp heeft zegt de Arnh. Ct., de Neder landsche bureaucratie fausse route gemaakt, en de omstandigheden, die zich daarbjj voordoen, benemen de gelegenheid om de zaak eenvou dig te laten rusten. Want met dit wetsont werp staat in verband de tijdelijke continuatie van artikel 1 van de wet van 6 Maart 1818, die nu reeds voor de tweede maal tot 1 Sep tember 1891 heeft plaats gehad, welke wet in zoover met de laatstelijk gewjjzigde grondwet in strjjd is, dat 's konings bevoegdheid om bjj algemeenen maatregel straffen vast te stellen, behoort te rusten op eene uitdrukkelijke wet. In September 1888 werd zulk een wet inge diend, welke zeer eenvoudig en gemakkelijk was ingericht, slechts deze algemeene bepa ling inhoudende«door Ons worden bjj alge meenen maatregel van bestuur vastgesteld door straffen te bandbaven bepalingen ter bescher ming enz. van 's rjjks waterstaatswerken." De Tweede kamer wilde zich de zaak echter niet zoo eenvoudig en gemakkelijk gemaakt hebben j zij was niet genegen tot zulk eene algemeene en onbegrensde machtiging aan het uitvoerend gezag mede te werken, en bleef het standpunt vasthouden, waarop hare voor gangster van 1887 zich reeds had gesteld, toen zjj bjj de herziening der grondwet artikel 56 opzetteljjk zoo redigeerde als het luidt, opdat de wetgever niet slechts tot het opleg gen van straffen in het algemeen de vrjje hand zou geven, maar wel bepaaldelijk vaststellen welke bepalingen hij algemeenen maatregel van bestuur konden worden gemaakt. De regeering vond deze aanmerking, die Volgens het verslag door «zeer vele leden" ge maakt was, niet gegrond, maar vond het toch geraden, ter wille van het gemeen overleg, te doen alsof zij haar wel gegrond achtte; zjj wjjzigde dus het wetsontwerp geheel en breidde artikel 1 aldus uit, dat de aard der te maken verordeningen werd aangegeven. De tot be scherming van 's rijks waterstaatswerken vast te stellen bepalingen zouden onder andere (het Arnh. blad laat rusten wat tot dusver tot geen bedenking heeft geleid) mogen betreffen »4o het afleiden van water hit-, het afvoeren van water in- en het veranderen of opzettelijk belemmeren van de (openbare wateren onder beheer van het rjjk, waaronder begrepen zjjn de territoriale)"; »9o al hetgeen verder wordt gevorderd tot bescherming van waterstaatswerken enz." Zooals te begrjjpen was, gaf dit 9o. bjj het nieuw onderzoek in de afdeelingen terstond aanleiding tot de bedenking, dat het al hetgeen in de voorafgaande punten, lo. tot 8o., voor kwam geheel neutraliseerde. De specificatie in het nieuwe artikel 1 geschiedde om de beden king tegen de onbegrensde volmacht, die in strijd met de grondwet geacht werd, weg te nemen, maar men had zich de moeite daarvan gerust kunnen besparen, omdat punt 9o. feiteljjk de bestreden bepaling toch weder inhield. Buitenaf echter verwekte het voorgestelde sub 4o. meer beweging. Daar kwamen de «water schappen" en polderbesturen tegen op en spoe dig lag een hooge bundel adressen op het bureau der kamer, waarin deze besturen be weerden, dat dit artikel een bedreiging inhield tan hun recht van wateraan» en afvoer in bet belang van den waterstaat in hun gebied, een recht deels uit oude overeenkomsten en privi legiën of concessiën voortvloeiende, deels ver kregen door eene verjaring, soms van vele eeuwen. Bjj het mondeling overleg van de com- msssie van rapporteurs met den minister van waterstaat werd op den inhoud van de adres sen gewezen, maar de minister verklaarde dat hjj er niet aan gedacht had op 'verkregen rechten inbreuk te maken en «gaarne bereid was door eene verandering van redactie aan de geopperde bezwaren tegemoet te komen". Die verandering kwam en nu luidde ze als volgt: «het maken van werken tot het afleiden van water uit en het afvoeren van water in de sub lo. vermelde waterenhet veranderen van bestaande werken enz.het wjjzigen van de bestemming dier werken enz." Het is niet duidelijk, hoe de minister zich verbeeld "heeft door de vermelde redactie aan de «geopperde bezwaren" tegemoetgekomen te zjjn, want feiteljjk bleef het geopperde bezwaar in volle kracht, daar immers, geljjk in een adres van Ged. staten van Zuid-Holland uit drukkelijk en terecht gezegd werd, «de grief blijft, dat bij deze wet de aloude, tot heden nimmer beperkte vrjjheid der waterschappen en gemeentebesturen, om van de open zee of rivier, respectievelijk tot uit- en inlating van water en loozing van rioolstoffen, door zulke middelen als zjj dienstig achten gebruik te maken, aan beperking naar eenzijdige inzichten van het centraal gezag wordt overgegeven." Daarenboven bleef het bestreden punt 9o on veranderd. Nadat deze bezwaren weder ter kennis van de kamer waren gebracht, had er opnieuw overleg van de commissie met de regeering plaats, maar de minister zag er geen kans op, die bezwaren door nadere wjjziging weg te nemen, zoodat ten slotte de commissie van rapporteurs eindigde met een heroiek amende ment voor te stellen. Nameljjk 4o alleen te doen luiden«het veranderen of het opzettelijk belemmeren van den loop der wateren sub lo vermeldverder punt 8o en 9o te vervangen door de bepaling„het maken van werken tot het afleiden van water uit kanalen onder beheer van het rjjk." Wordt dit amendement, waarover de regeering zich nog niet uitgelaten heeft, aangenomen, dan zal aldus: lo aan de regeering, volgens de be doeling van den grondwetgever, slechts eene beperkte bevoegdheid, wel omschreven en streng bepaald, gegeven worden tot het maken van door strafbedreiging te handhaven bepalingen ter be scherming van waterstaatswerken, en 2o de aloude bevoegdheid van de waterschappen onge rept blijven, alleen behoudens het geval, waarin het noodig zal zjjn water uit «kanalen" onder beheer van het rjjk af te leiden. Daartoe zal vergunning van het centraal gezag vereischt worden. Of de regeering het amendement zal overne men, of er zich bjj neerleggen, is dus onbekend, doch of de wet, des neen, zooals ze door de regeering gewjjzigd is, ooit in het Staatsblad zal verschjjnen, betwijfelen wij. De waterschappen hebben daartoe hier te lande te veel macht. En die macht bezitten zij terecht. Nu en dan wordt er wel eens op die onafhankelijke lichamen gesmaald, over het imperium in imperio, dat men er in ziet, geklaagd, en vooral de of- ficieele bestuursorganen beklagen zich wel eens over de vis inertiae, die uit polders en water schappen uitgaat en voor de werken van den waterstaat somwjjlen hinderlijk kan wezen. Er is dan ook wel eens gevraagd, waarom de re- publiekjes van grondeigenaren, verouderde over blijfsels uit eens vervlogen toestanden, maar niet werden opgeruimd. Het heeft ons zelfs verwon derd dat in onze dagen, nu de grondeigenaars 't zoo aan alle kanten ontgelden moeten als onwettige bezitters van andermans goed, als genietende van inkomsten die anderen toekomen, de verontwaardiging van het Nederlandsche volk nog niet is wakker geroepen op die zekere au tonomie van het grondbezit, die zelfs de Tweede kamer niet aandurft. Waarschpnlpk is deze inconsequentie een uitvloeisel daarvan, dat de strjjd tegen de grondeigenaars niet in ons land geboren,maar daarheen overgewaaid is uitlanden met geheel andere agrarische toestanden, waar heen hij waarschijnlijk ook wel zal terugwaaien. Wanneer men echter ooit een kruistocht tegen polder- en waterschappen beginnen mocht, zal men weldoen met zich eerst goed op de hoogte van den toestand te stellen. Men zal dan er aan indachtig moeten wezen dat, tengevolge van oude rechten, giftbrieven en concesBiën, deze corporatiën wel hebben erlangd eene groote mate van autonomie, die zjj trouwens behoefden om dat het gold het handhaven van eigen materieel bestaan, maai dat zjj daarentegen belast zjjn paet groote lasten die, zoo zjj verdwenen, over de gemeenschap zouden omgeslagen moeten worden. Zoo zjjn, om eeq enkel voorbeeld aan te halen, de groote waterschappen in Holland met het onderhoud van de zeewering belast, waardoor zjj het rijk, dat bjj eene opheffing der lichamen zonder twjjfel dat onderhoud voor eigen rekening zou moeten nemen, zeer groote uitgaven en den ingezetenen hooge belastingen hesparen. Zelfs al werden die kosten door verhooging van de grondbelasting uitsluitend ten laste der grondbezitters gebracht, dan zou de financieele verplichting toch verschoven worden, en de tegenwoordige ingelanden der groote waterschappen tot schade vau andere eigenaren zeer worden ontlast. Tegenover deze, niet licht te tellen, verplichting, hun bij de oude privilegiën opgelegd, komt hun rechtmatig en billjjk de autonomie toe, die zjj genieten, be nevens het door Gedeputeerde staten van Zuid- Holland gevindicieerd recht, om voor de inlating van het benoodigde of loozing van het overtollig water van de openbare wateren zoodanig gebruik te maken, als zij nut tig achten. Het was niet uit vrees voor het onbekende, maar wel degelijk uit een helder in zicht in den stand van zaken, dat koning Lodewjjk tot regel aannam, zich nooit in les waterschap te mengen, eene wijze les, dje Na poleon I heeft nagevolgd. Naar aanleiding van de te Brussel en te Heerenveen gehouden hetoogingen voor alge meen kies- en stemrecht levert de Amst. D. v. N. een opstel, waarvan het slot luidt als volgt Zoowel voor de conservatieven als voor de voorstanders van het algemeen stemrecht is het gelukkig te noemen, dat in België en in Nederland de werklieden toonen het moede te worden, langer over zich te laten heerschen zonder zelf in het kapittel stem te hebben. De indrukwekkende betooging, vóór-verleden Zondag te Brussel gehouden, en die welke dezen Zondag te Heerenveen werd aanschouwd, waarop duizenden en duizenden geprotesteerd hebben tegen het onrecht, hun als burgers aangedaan, en waarop geëischt werd, wat later, indien men het niet goedschiks wil geven, zal worden afgedwongen, zijn van groote be- teekenis. Ziedaar, naar onze meening, de beste voorbereiding voor de verkiezing van 1891, waarlijj geen betere leus kan worden aange^ heven, dan algemeen en proportioneel kies recht. Dit en dit alleen is noodig, want zonder dat Blijft de wetgeving dor en dood. Daarom hopen wjj, dat wat de Friezen hebben aange vangen, in overeenstemming met vele gelijk gezinden in den lande, zal worden nagevolgd en voortgezet ook in andere deelen van ons koninkrjjkde hoofdsteden in de eerste plaats. Algemeen stemrecht moet er komen. Zoo lang men dat het volk onthoudt kan de politiek niet anders clan kleingeestig zjjn, en zal het parlement terecht gewantrouwd worden door de natie. Bjj eene door de regeering ingediende sup-1 pletoire begrooting van binnenlandsche zaken voor 1889 wordt de bjjdrage in de kosten van verpleging van behoeftige krankzinnigen verhoogd met 17.545.94 (voor een deel uit de onvoorziene uitgaven gedekt)aanvulling met f 3000 is noodig gebleken van den post voor onderhoudskosten enz.) voortvloeiende uit de overbrenging van behoeftige Nederlanders en dergeljjketerwijl eindelijk de kosten tot be strijding van de vlekziekte onder de varkens de raming hebben overschreden met ongeveer f 15000, waarvan nog f 6000 noodig is boven hetgeen uit de onvoorziene uitgaven kon ge kweten worden. Een en ander wordt gedekt door besparing op andere artikelen. Bjj kon. besluit is benoemd tot rechter in de arr.-rechtbank te Heerenveen mr C. Witholt, thans griffier bjj het kantongerecht te Bolsward. Yerder wordt de commies bij de directie der marine te Wilemsoord C. Mejjers, op zjjn daartoe gedaan verzoek, ter zake van meer den 65 jarigen leeftjjd, eervol uit 's rjjks dienst ont slagen, onder toekenning van pensioen, en bjj die directie bevorderd tot commies, de adjunct commies J. P. van Reyn, en benoemd tot adjunct-commies de klerk J. Baert. Nog zjjn benoemd tot directeur van het post' en telegraafkantoor te Doorn E. D. Rink, thans commies fder posterjjen van de 2de klasse, en te Enkhuizen J. A. Brug, thans in geljjke be trekking te Bussem. Indertjjd werd gemeld dat onze than» afgeloopen kermis zou bezocht worden door de Hollandsche opera. Wjj merkten toen op dat dit piet gebeuren zou, want dat de Hol» j landsche opera thans juister verdoopt in de Nederlandsche opera geene kermissen be zocht. Het zou dan hoogstens een gezelschap kunnen zjjn, bestaande uit enkele artisten van die operamaar de komst daarvan trok ken wjj zelfs in twjjfel. Reeds spoedig bleek dan ook dat onze twjjfel gewettigd wasen de kermis zelf heeft onze meening gerechtvaardigd. Onze lezers herinneren zich nog wellicht hce dat praatje in de wereld kwam. Een gezel schap, onder directie van Leeuwendal en Co, tooide zich met den wjjdschen titel van »D« Hollandsche operaen maakte zich op om in verschillende plaatsen van ons land voorstel lingen geven. Het had echter een treurig succeshet eindt was zelfs een minder schitterend uiteengaan, tengevolge van eene niet zeer fraaie handeling van den directeur. Wat de dagbladen destjjds daarover meldden werd nu eens tegengesproken, dan weêr voor vaste waarheid herhaald, zoodat men eigenlijk het juiste van de zaak niet te weten kwam. Thans ontvingen wij een brochure, getiteld De Hollandsche opera Directie Leeuwendal Sf Co, van Amsterdam. (Zomercampagne 1890.) Hare wording, haar bestaan en haar val. Eene korte en toch lange geschiedenis. Met een grafschrift. Het boekje, met dien langen titel, is van de hand van den bekenden zanger Johan Schmier, oud-lid der Hollandsche opera, en geeft ons een eigenaardig kijkje in toestanden, waarover menig eenvoudig mensch, die niet weet hoe het bjj zulke saamgeraapte gezelschappen toe gaat, de handen in elkaar slaat. Het is wel eens nuttig dat men zulke zaken, als daarin beschreven worden, van nabij leert kennen, al ontneemt dit ook aan deze en gene menige illusie. De kwestie zelve is echter niet van zoo al gemeen belang om onzen lezers door een uit treksel van het geschrevene eenig3zins een idee daarvan te geven. Dit zou trouwens ook niet gemakkelijk gaan zonder de feiten uit hun verband te rukken. In den handel is het hoekje nietmaar de schrjjver, te Amsterdam woonachtig, verklaart zich bereid belangstellenden in de zaak op hunne aanvrage een exemplaar toe te zenden. De moeite der lezing van deze brochure van plus minus dertig paginas wordt wel beloond. In de Hollandsche Lelie, weekblad voor jonge dames, uitgevers Cremer Co., hoofd redactrice mevrouw v. Wermeskerken (Johanna van Woude), zullen weldra worden opgenomen artikelen van de hand van den heer C. W. H. Verster, met lithographische platen toegelicht, over Heraldieke Kunst, toegepast op dames handwerken. De ook te Middelburg zoo gunstig bekende zanger, de heer Henri Albers, baryton bjj de Nederlandsche opera, trad dezer dagen te Spa met grooten bjj val eenige malen op. Het Journal des Etrangers roemt zijn smaakvolle voordracht en zjjn fraai geluid. La saison de Spa zegt van hem«De heer Albers heett een stem van zeer grooten omvanghjj zingt, zonder inspanning, mooi en zuiver, wat vooral uitkwam in zjjn voordracht van een recitatie! en cantabile uit de opera Cinq-Mars, van een air uit de Herodiade en van een Hollandsch Liedeken. Daverende toejuichingen oogstte hjj in en hjj mag trotsch zijn op het succes, dat hjj hier behaalde." B}j het te 's Gravenhage atgenomen exa men in de Fransche taal 1. o. is o. a. geslaagd mej. A. Mulder van Zierikzee. Aangenomen het beroep naar de Chr. Geref. gem. te Middelburg, door den heer W. B. Oosten, cand. te Amsterdam, en bedankt voor dat naar dezelfde gemeente te Oud-Vos- meer, door ds. C. Bob, te Vrphoeve-Capelle. De Ged. staten van Zeeland maken bjj Prov. blad no 67 bekend dat het vischtuig, bekend onder den naam van dobbers of doggers, tot de fleuren en bygevolg tot die soort van vischtuigen behoort, waarvan het gebruik by het provinciaal reglement van 6 November 1857 (afgekondigd in het Prov, blad no 93 van dat jaar) is geoorloofd verklaard- Wy zpn thans in de gelegenheid gesteld eenige mededeelingen te doen omtrent de fees- telpkhedsn, diè den leI September, ter eere van den tienden verjaardag van prinses Wil- helmina, in onze gemeente door de vereeniging Uit het volk—Voor het volk zullen worden ge geven. In de eerste plaats wordt een kinderfeest aangeboden aan ruim 1200 kinderen, leerlingen van openbare en bpzondere scholen, van 8 tot 12jarigen leeftpd, iD de Schuttershoflokalen, waar een dames-comité hun verversehingen zal aanbieden. Te twee uren heeft in het Schuttershof eene feesteiyke bijeenkomst plaatswaarop door de leerlingen der volkszangschool eenige vader landsche liederen zullen gezongen worden, be geleid door het Middelburgsch Harmonie gezel schap, dat zich welwillend bereid verklaard heett eene uitvoering te geven, even als de gymnastiek-vereeniging Zeelandia. 's Avonds van 8 tot 10 uur zal een tocht met geïllumineerde vaartuigen door een gedeelte der kaden en het kanaal door Walcheren langs de LoBkade plaats hebben. De afvaart geschiedt aan de stadsschuur bp de Nieuwe haven. Ter deelneming zpn ingeschreven de boeiers toebe- hoorende aan den rpks-waterstaat en het domeis- bestuur in Zeeland, een der stoombarges van den heer G. Alberts Lz., een vaartuig van de roeivereeniging Neptunus, van de gymnastiek vereniging Zeelandia, een der penny-bootjes van de M'J Zeeland en een vaartuig der feest commissie. Gedurende den watertocht heeft op de stoom- barge een uitvoering plaats door het mu ziekkorps der stedelpke schuttery. Een gedeelte der Loskade, ook aan de over- zpde, zal geïllumineerd worden en van gemeente wege wordt eene gasilluminatie ontstoken. In de nabpheid van de mede geïllumineerde zwem- en badinrichting zal vuurwerk afgesto ken worden en na afloop daarvan eene muziek uitvoering gegeven worden door het scbutterp- muziekkorps op de daartoe van gemeentewege op te richten muziektent op de Markt, die tevens door gas verlicht zal worden. Men zietde feestelpkheden beloven niet weinigjammer dat de giften nog niet beter vloeiden, waardoor de vereeniging sommige harer plannen niet kan uitvoeren op eene wjjze als zp wel wenschen zou. Slechts 820 is ontvangen en een vorig feest, op dezelfde leest geschoeid als dit, heeft 1500 gekost. Wp vestigen daarom de aandacht van onze lezers op de in dit nomuaer voorkomende ad vertentie en wekken hen op nog hun steun te geven aan Uit het volkFoor het volk, op dat dit in de gelegenheid zp het volksfeest op den jaardag van ons prinsesje zoo flink mogelpk in te richten. Op een tot ons gericht versoek willen wp wel meedeel en dat met de «z. g. autorD teiten" in het bericht uit Vlissingen omtrent de komst der Oostenrpksche keizerin niet bedoeld werden de waterstaats-autoriteiten. Wp durven zelfs verder gaan, en beweren dat onze bericht gever, van wiens hand die opmerking was en die persoonlpk bp dit bezoek geen enkele moeilijkheid, van wien ook, ondervond, hoegenaamd niet het oog had op de eene of andere autoriteit in het bpzonder. Zpne opmerking was slechts vau alge meene strekkingen had tot doel te wpzen op het dwaze van het stelsel van afsluiting,» dat hoe langer zoo meer te Vlissingen in zwang komt bp het bezoek van vorstelpke personen i En dit dwaze trof hem vooral bp deze gele genheid daar de keizerin van Oostenrpk later zelve geheel sans gine Vlissingen e«n bezoek bracht. Men sehrpft ons uit Vlissingen j Heden ochtend ongeveer tien uren verliet het jacht Chazalie met zpne vorstelpke reizigster onze haven, koers zettende naar het kabaal. Het gevolg van de keizerin bestond uit een veertiental personen, waaronder eenige dames. Bp haar bezoek aan onze stad op Woensdag ochtend, vertoefde H. M. nog eenige oogen- blikken ten huize van den burgemeester, die haar op hare wandeling had vergezeld. Ook bezichtigde zp des namiddags, Blechts door één heer uit haar gevolg begeleid, de buitenhavens en de pontons. Gisteren en heden, tot het oogenblik van het vertrek, bleef het havenstation, waar het jacht lag gemeerd, door de politie afgezet. Volgens bericht in het Vad. reist de keizerin onder een Engelschen naam en is zp slechts ver gezeld door gravin Festetics, baron Nopoc» en haar secretaris Teifalik met zjj» vrouw.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1