N°. 176.
133° Jaargang.
1890.
Dinsdag
29 Juli.
Middelburg 28 Juli,
6 FEUILLETON,
Debezwalkte nagedachtenis.
Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
ROBIN GRAY.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
Hllll)llllll{(.S<lli: «II 111 M.
Th eraometei.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoo*, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: P. v. d. Psijl, te Zierikzee: A. O. de Mooij te TholenW. A. va*
AdTcrteafli
Middelburg 28 Juli vm. 8 a 69 gr. i Neeuwenhuijze* en te TernèuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de I moeten des namiddags te ces uur
m._12 u 73 gr av. 4 u. 71 gr. F. I advertentie-bureau's van Nijgh Va* Ditmab te Rotterdam, de Gebb. Belinïante, te *s Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam.
Verwacht W. wind
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbb Cie., Joh* F. Jo*es, opvolger.
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zij des avonds nog worden opgenomen
Z. M. de koning heeft de wet tot goedkeu
ring der spoorwegovereenkomsten bekrachtigd.
De minister van oorlog is weder zoover her
steld, dat hjj in zjjn woniDg de loopende
zaken behandelen kan.
Bjj kon. besl. is lo de eerste-luitenant J. H.
A. Queynsen, van het regiment grenadiers en
jagers, op non-activiteit gesteld2o in zjjnen
rang overgeplaatst bp het regiment grenadiers
en jagers, de eerste-luitenant P. van Laaren,
van het instructie-bataljon.
De luitenant ter zee der 2e klasse J. P. F.
van der Mieden van Opmeer, uit Oost-Indië in
Nederland teruggekeerd, is op non-activiteit
gesteld.
De minister van oorlog, brengt in de St. Ct
van heden, in verband met de wet van 21
Juli 1890 (Staatsblad no 126), houdende regeling
van het militair onderwjjs bij de landmacht, voor
zoover daarbjj de opleiding voor den officiers
rang en de hoogere vorming van den officier
zjjn betrokken, voorloopig ter kennis van be
langhebbenden, dat in 1891, volgens de tot
nutoe geldende bepalingen, jongelieden als
cadet bp de Koninklijke Militaire Academie en
volontairs bjj den artilleriecursus en bjj den
voorbereidenden practischen cursus der militaire
school zullen worden toegelaten.
In de Zaterdagavond door ons ontvangen
Suriname van 4 Juli lezen wjj het volgende
over het opstootje, dat in den nacht 1 op 2
Juli te Paramaribo heeft plaats gehad.
Een 25tal negers, meest afkomstig uit Sara-
macca en Para, brachten op den morgen van
1 Juli, de emancipatiedag, voor het gouverne-
ments-hotel den gouverneur eene ovatie door
het zingen van psalmen, Wien Neerlands
bloed enz.
Zjj verzochten en verkregen bij die gelegen
heid van den gouverneur vergunning om des
avonds onder de overdekte markt aan den
waterkant »banja" te dansen. Het daarbij
onmisbare »switi sopie" (likeur) was, naar men
zegt, een toegift van den gouverneur. De dans
zaal was omstreeks 7 uur reeds opgepropt van
deelnemers en toeschouwers, ten getale van
eenige honderden.
Men had reeds van 7 tot omstreeks 9 uur
gedanst, toen dit pretje onhoudbaar werd voor
een in de onmiddelljjke nabijheid wonende
zieke, wat iedereen, die weet wat een »banja"
beteekent, licht zal begrijpen.
De toestand van mevrouw H., die reeds eenigen
tjjd ziek is, vorderde, volgens een door haren
geneesheer afgegeven certificaat, dat het dansen
gestaakt werd; de tusschenkomst der politie
werd natuurlijk ingeroepen en al spoedig kwa
men eenige beambten dit uit naam der wet
Uil hel Engelsch,
VA*
HOOFDSTUK III.
Het gelaat van mevrouw Iredell drukte na
de woorden van haar zoon bittere smart uit
en hare schoone oogen vulden zich met tranen.
»0, Culhbertdwing mij niet om het te
vertellenriep zjj en barstte in tranen uit.
Een blos overtoog zjjn gelaat terwjjl hp zjjn
moeder aan zjjn hart drukte.
»Is het zoo vroeg hp met een gesmoorde
stem, »ben ik als een geruïneerd man naar
Engeland gekomen, alleen om te hooren dat
ook de schande mjjn deel is Moeder ik
heb altjjd geloofd, wat gjj zeidet dat vader
door een noodlottig toeval gestorven is. Gjj
meent toch niet
»Neen, neen, neen", gilde zjj, »dat is
waar, geheel waar. Zoo waar ik leef 1 Zjjn
dood was door een ongelukdat weet ik
zeker. OCulhbert, dwing mjj niet om u nu
het overige te vertellen
»Neen", zei hp zich met geweld bedwin
gende, »ik moet wachten en ik zal wachten;
eischen, met mededeeling aan de leiders van
het feest dat de dans kon verplaatst worden
naar de andere overdekte markt aan den
Heiligenweg.
Een klein deel van de dansers gaf daaraan
gevolg, doch de overigen weigerden pertinent
uit elkaar te gaan, zoodat de politiebeamten
verplicht waren eerst den inspecteur en later
ook den commissaris van politie er bjj te halen.
Ook deze ambtenaren vermochten evenwel niets,
niettegenstaande zjj op de meest kalme en
redeljjke wijze tusschen beiden kwamen. Men
bleef dansen en schreeuwen, de menigte groeide
meer en meer aan, en de politie werd bedreigd
en uitgejouwd. Yelen riepen luid dat zjj niets
met de politie te maken hadden, van den»boen
granman," (goeden gouverneur) vergunning
hebben bekomen en niet zouden ophouden,
vóórdat deze zelf het verbood. Yan de stoepen
der nabjjgelegen winkelgebouwen werden tal
van ledige kisten weggehaald en stuk gesla
gen, om zich te voorzien van stokken, welke
telkens tegen de politie-agenten werden opge
heven. De tegenwoordigheid van het hoofd der
politie, den procureur-generaal, was noodig,
doch zelfs mr Yan Doom's verschijning ter
plaatse bleek onvoldoende om die dreigende
volksmenigte uit elkaar te jagende geheele
politiemacht, met hoofd, ljjf en staart, was
daartoe niet in staat en stond machteloos
tegenover het verzet van een troep negers, die
hoe langer hoe overmoediger werden 1 Ruiten
werden ingegooidpolitiebeambten geslagen
en verwondsteenen of andere projectielen
geworpen tegen en binnen de huizen, waar de
bewoners, onder wie vrouwen en kinderen,
zich in den grootsten angst bevondenWin
kelgoederen werden vernieldEn dit alles
moest maar lijdelijk worden aangezien en
doorstaan
De procureur-generaal, aan wien men zich
al bitter weinig stoorde, zag ten slotto geen
andere uitkomst dan te moeten toegeven aan
den eisch van de negers»dat zjj het verbod
om te dansen uit den mond van den gouver
neur zeiven wilden vernemen"althans om
streeks 12J uur verscheen de gouverneur, waar
schijnlijk door mr van Doorn van het voorge
vallene verwittigd, en scheen het Z. E. te zjjn
gelukt door zjjne vreedzame toespraken het
volk tot goeden wil te stemmen.
Gevolgd door den gouverneur trokken zjj
door de Saramaccastraat, aanvankelijk rustig,
doch spoedig weder overslaande tot baldadig
heden als het bonzen tegen de huizen en het
uitbraken van liederlijke taal enz waardoor
de landvoogd zjjne bedaardheid verloor en luid
bevel gaf tot het bjjeen roepen van de geheele
politiemacht
Dit had een goede uitwerking de oproe-
rigen verspreidden zich toen allengs langs ver
schillende wegen en verwijderden zich.
Yan latere rustverstoring meldt de Suriname
niets.
Naar men verneemt is op de verzoekschriften
van houders van bleekerjjen en wasch- en bleek-
inrichtingen, om den arbeid van de bjj hen in
dienst zjjnde vrouwen te mogen doen eindigen
des avonds te negen uren, door den minister
maar het is moeiljjk om gelukkig te zjjn,
wanneer de schaduw van een onbekende ramp
u omgeeft."
»Ik zal het u morgen vertellen, Culhbert,
dat beloof ik u."
»Laat het dan morgen zpn 1" sprak hjj
en hield de deur voor haar open om naar de
andere kamer te gaan.
HOOFDSTUK IV.
De ontbijtkamer van Het Klooster zag er
zeer gezellig uit, toen Iredell haar den anderen
morgen betrad. Het vuur brandde helder en
het water, dat op een koper komfoor er voor
stond, kookte flink. De tafel was netjes ge
dekt en op het haardkleed stond Olivia met
éen voet op het ijzer en een brief in de hand
Zij had een los groen ochtendkleed aan,
van een zachte, warme stof en tusschen de
kanten en strikken om haar hals stak een
tros roode bessen.
Ofschoon Culhbert vond dat een vrouw altpd
geheel gekleed aan het ontbjjt behoorde te
komen, moest hjj toegeven dat dit morgenge
waad van Olivia haar zeer goed stond en er
was geen zweem van slordigheid of nalatigheid
in de wjjze, waarop haar haar was opgemaakt.
Zjj hief het hoofd op, toen hjj binnen kwam,
stak hem de hand toe en zei
van justitie afwjjzend beschikt, onder tekennen-
geving, dat er geen termen worden gevonden
om uitbreiding in den verlangden zin voor te
stellen van het kon. besl. van 9 Dec. 1889
(Stil. no 176,1.
De minister van oorlog heeft aan de Tweede
kamer ingezonden het verslag der commissie
van inspectie over de Kon. Mil. academie.
Ook deze commissie sluit zich aan bp het
stellig ongunstige oordeel door vele harer
voorgangsters over de eerste afdeeling der
krijgsschool geveld. Die inrichting onttrekt
arbeidskrachten aan de academie en officieren
aan den dienst bjj den troep, na ze eerst zonder
voldoende geoefendheid daarbjj gebracht te
hebben. Zjj brengt pas benoemde officieren
voortdurend in aanraking met cadetten en
werkt daardoor eene gemeenzaamheid in de
hand, die ongunstigen invloed op de krjjgstucbt
moet uitoefenen.
De vroegere programma's van studiën werden
ook in dit cursusjaar gevolgd en bleven goed
voldoen.
Bjj herhaald en onverwacht bezoek aan de
klassen van het le en 2e studiejaar verkreeg
de commissie een alleszins gunstigen indruk
van het gehalte van het onderwijs, dat de
cadetten genieten, en van de toewijding, waar
mede het door de verschillende leeraars gegeven
wordt.
Zjj is echter tevens van oordeel, dat, meer
dan thans geschiedt, gebruik gemaakt moet
worden van de lithographie, om het maken
van aanteekeningen voor de cadetten te bekorten
en zoodoende tjjd te winnen tot meer repetitiën
dan thans kunnen worden gehouden.
De regeering heeft het verslag van de Tweede
kamer beantwoord over het. wets ontwerp, hou
dende bepalingen tot voorkoming van aanva
ring of aandrijving op de openbare wateren in
het rjjk, die voor de scheepvaart openstaan.
De regeering deelt mede dat de krachtens dit
(tot wet verheven) ontwerp te regelen onder
werpen zich zullen bepalen tot de te voeren
seinen en te geven signalen, zoowel in het
algemeen als bjj nacht en in geval van
mist, het uitwjjken en het verminderen van
de vaartsnelheid, alles in hoofdzaak overeen
komstig de bepalingen van 1875 en 1878.
Deze voorschriften zullen ook gelden voor klei
nere wateren. Het criterium voor de toepas
selijkheid op eenig water zal echter niet zpn
of zich soms een vaartuigje beweegt in eene
tochtsloot of boezemvaart, maar of het openbaar
water voor de scheepvaart openstaat. In het
wezen der zaak is dit ook thans het geval
krachtens besluit van 13 Juni 1875.
De regeering deelt de meening van die leden,
die goedkeurden dat de te geven algemeene
voorschriften door lagere autoriteiten, waar
zulks wegens plaatselijke behoeften noodig is,
kunnen worden aangevuld. Art. 2 kent even
wel aan de waterschappen geene bevoegdheid
toe, welke zjj thans niet hebben, maar ver
klaart alleen dat, zoo zjj de bevoegdheid hebben
om keuren te maken, deze ook zullen mogen
strekken tot voorkoming van aanvaring of
aandrjjving mits de bepalingen niet in strjjd
»Ik hoop dat gjj goed uitgerust zjjt van
uw lange wandeling van gisteren."
»0 ja, dank u 1 Dat had niets te be-
teekenen en uw laat ontbjjtuur gedoogt dat men
in éen nacht de rust voor twee kan genieten."
»Ja, ik vrees dat wjj vrouwen erg lui
zpn. Tante ontbpt altpd op haar kamer zjj
kan zich niet aan het Engelsche gebruik ge
wennen en mevrouw Iredell is mjj gewoonlijk
voor behalve op een jachtmorgen."
Hjj zag haar met bevreemding aan
»Jaagt gjj dan?"
»Ik ben het begonnen en vind het heer-
ljjk. Ik heb altijd veel van paardrjjden ge
houden."
»Hebt gjj hier een goede jacht
»Uitstekend De eigenaar is Sir Charles
Manleverer, een alleraardigste jonge baron,
die te Groot-Marchfield woont. Hij is een
hartstochtelijk jager."
»Wanneer is de eerstvolgende jacht
vroeg Iredell met schitterende oogen.
»Aanstaanden Maandag op het buitengoed
van Sir Charles, den Dennenhorst. Daar is heel
veel wild 1"
»Ik zou wel eens willen weten of er een
paard te krjjgen was. Ik heb niet gejaagd
sedert ik negentien jaar was, toen een pachter
in onze buurt mij zijn paard wel eens leende,
omdat ik er altpd zoo dol op was om mee te
gaan. Het was een wonderljjk dier, een echte
snuivermaar loopen kon hjj en ik heb hem
zpn met den maatregel door den koning uit
gevaardigd.
Naar de J\'ed. Ing. verneemt, zal waarschijnlijk
tegen het einde der maand November a. een
vergeljjkend onderzoek plaats hebben van can-
didaten, dingende naar een getuigschrift van
voldoend afgelegd examen voor opzichter van
's rijks waterstaat.
Behalve de reeds medegedeelde motie tegen
eene wjjziging van het vaccine-artikel, is
door den geneeskundigen raad voor Noord-
Brabant en Limburg o. a. nog behandeld een
voorstel van dr Roosenburg, om bjj de regee
ring op eene wetteljjke regeling der keuring
van vleesch aan te dringen. De voorsteller,
die eene korte, zakelijke toelichting van zjjn
voorstel gaf, wees op de treurige gevolgen,
die de niet-keuring van aan miltvuur of parel
ziekte gestorven vee reeds heeft tengevolge
gehad en op het gevaar voor de volksgezond
heid in de bestendiging van den tegenwoor-
digen toestand gelegen. De voorzitter, dr Yan
der Loeff, hoewel toegevende dat eene ver
plichte keuring van vleesch wenscheljjk zou
zjjn, voorspelde van stappen bjj de regeering
weinig gevolg. Reeds in 1881, onder het mi
nisterie-Heemskerk, was een ontwerp van wet
op de verplichte keuring van vleesch in gereed
heid, doch dit is niet ingediend wegens de vele
kosten, die de uitvoering zoude vorderen. Hjj
ziet meer nut in de oprichting van openbare
slachthuizen, doch is bereid het voorstel Roo
senburg in de wintervergadering tot een onder
werp van behandeling te maken. Hiertoe werd
dan ook besloten.
In de brieven uit de Hofstad aan de Arnh-
Crt., dd. 24 Juli 11. lezen wjj o. m.
Dat handelingen van gekroonde hoofden
dikwpls een wonderljjk aanzien krjjgen, door
de schuld van gedienstige en niet zeer ver
standige tusschenpersonen, bleek dezer dagen
weder bjj verschillende gelegenheden. Bjj het
vermelden dat de Haagsche onderwjjzer Gedi
king, nu zjjne lessen aan de prinses hebben
opgehouden, ter herinnering van de ko
ningin een geschenk in zilver ontvangen
had, voegden de couranten er bjj, dat daarop
gegraveerd stond »H. M. de koningin enz. aan
enz." Wonderlijke vorm voorzeker, en wan
neer gjj of ik een opschrift op een gelegenheids
geschenk laten zetten, zullen wjj er nooit aan
denken dat te doen luiden»De weledele heer
Zóó en zóó aan enz." In de eerste plaats niet
omdat bjj het geven van een geschenk niet de
gever, maar de ontvanger de hoofdpersoon is,
en wp het dus zouden omkeeren en zetten:
»Aan van maar zjjn eigen titulatuur
vermeldt men nooit. We hebben wel ministers
gehad die, met eene wonderlijke dooreenmen-
ging van personeele en ambteljjke titels zich
minister van staat en van dit of dat departe
ment lieten noemen, maar een minister, die
zjjne beschikkingen aanving met zjjne excel
lentie de minister", zou eenvoudig uitgelachen
worden om zjjne aanstellerij. Een niet minder
dwaas effect maakt het, wanneer de een of
ander hooge hofbaas de personeele titulatuur,
nooit een sprong zien weigeren."
»Waarlijk O dan moeten wjj Maandag
een paard voor u zien te vinden. Mjjn Jessie
kan u niet dragen maar ik weet er wat op.
Wij zullen van morgen naar Dunning rijden
gjj kunt Jacobite, het koetspaard krjjgen, dat
is heel goed onder den man en in de manege
zien wat er voor u is. De piqueur heeft ver
stand van paarden, want hjj is jaren lang
jockey bp sir Phelps geweest".
»Als gjj mjj uw paard wilt toevertrou
wen
»Ik zal bljj zjjn als gij hem rijdt in
plaats van Tom, den knecht, die zeker altijd
zijn bek open trekt!"
»Gij hadt mjjne twee paarden in Mani
toba eens moeten zien zei Iredell op wee
moedigen toon. »Ik schaam mp niet te
vertellen dat ik tranen gestort heb, toen ik
afscheid van hen nam. Mjjn eenige troost is
dat zjj een goeden meester gekregen hebben."
»lk begrjjp dat gevoel", zei Olivia
meewarig.
»Lieve Olivia, ik vraag u verschooning
dat ik zoo laat kom 1" riep mevrouw Iredell
de kamer inkomende. »Waarom hebt gjj op
mij gewacht Ik schaam mjj over mjjn luiheid.
Maar ik heb een slechten nacht gehad tenge
volge der ontroering over de komst van mjjn
jongen en ben eerst in slaap gevallen
nadat ik geroepen was. Komt, neemt plaats."
»Wjj waren zoo druk in gesprek dat wp
door het gebruik aan de koninkljjke waardig
heid verbonden, bezigt waar Z. of H. M. zelf
optreedt»Z>e koning of de koningin" klinkt
veel waardiger en deftiger dan »Z. of H. M."
Niet alleen in de hofkringen neemt men uit
aanstellerij dergelijke vrjjheden, ook in de ad
ministratie, met name aan een der afdeelingen
van het departement van buitenlandsche zaken.
Wanneer sedert een paar jaren een Neder-
landsch diplomaat van den koning vergunning
erlangt om eene buitenlandsche ridderorde aan
te nemen dan wordt dat niet in de Staatscourant
in den gewonen vorm vermeld, eenvoudig dat
Z. M. bjj besluit van vergunning heeft
verleend, maar dan heet het, dat het den
koning heeft behaagd die vergunning te ver-
leenen. Waartoe dient deze afwijking Met
die »voornamigheid" doet het departement van
buitenlandsche zaken niets anders dan zich
belacheljjk maken. Want niemand zal van
dezen afwpkenden vorm den indruk krjjgen,
alsof de koning met een speciaal en bpzonder
welbehagen aan de heeren diplomaten deze
door de grondwet gevorderde vergunning ver
leent, zoodat er een bjjzondere krul vereischt
wordt boven en behalve de gewone, en met
behoorljjken eenvoud gestelde formule.
Door de naamlooze vennootschap Veree-
nigde Rotterdamsche Tooneelisten, directieLe
Gras en Haspels te Rotterdam, is een pr jjsvraag
uitgeschreven voor een tooneel- of blijspel.
Om in aanmerking te kunnen komen voor
den prjjs, ten bedrage van 1000, die op
advies van eene jury zal toegekend worden,
moet het stuk, behalve aan de algemeene
eischen van artistieke waarde en geschiktheid
ter opvoering, voldoen aan de volgende voor
waarden het moet Nederlandsche toestanden
behandelen, voldoende zpn om een speelavond
te vullen, terwjjl de bezetting der rollen moet
vallen binnen de krachten van het personeel
der vennootschap.
De jury bestaat uit drie leden, wier namen
later zullen worden bekend gemaakt.
De stukken moeten vóór den 1 December
1890 ingezonden worden aan het adres van
Le Gras en Haspels, schouwburg Aert-van-
Nesstraat, Rotterdam.
In de opgaaf der geslaagden bjj het eind
examen der hoogere burgerscholen in Zeeland
ons Vrijdagnamiddag per telegraaf toege
zonden en in het nommer van Zaterdag op
genomen, waren de namen C. de Loomie en
W. A. de Loomie fout, die moesten zjjn C. de
Looze en W. A. de Looze.
Aan de militaire school te Haarlem is
nog na gehouden overgangs-examen in het
tweede studie-jaar geplaatst de volontair-
sergeant De Koning.
Geslaagd bjj het examen lager onderwjjs
Fransch te 's Hage, de heeren J. Christiaanse
van Koudekerke en J. K. Crucq van Arnemuiden.
aan geen ontbijt gedacht hebben", zei Olivia.
»Wjj hebben ontdekt dat wjj éen liefhebberjj
gemeen hebben paarden."
»0 natnurljjkDaar had ik heelemaal
niet aan gedachtWjj zullen een paard voor
u zien te krjjgen, Culhbert."
»Wjj hebben er al over gesproken", viel
Olivia vol vuur in en deelde hare plannen
aan mevrouw Iredell mede, die alles goed
keurde.
Het regende niet, ofschoon de lucht betrok
ken was. Juist heerljjk om te rjjden", zei
juffrouw Pierrepoint en schelde om de paarden
tegen half twaalf te bestellen.
Het ontbjjt werd onder vrooljjk praten en
lachen genuttigd; en Culhbert maakte zich
zeiven de opmerking dat zjjn moeder er bjj
daglicht veel minder jeugdig uitzag. Zjj had
een vervallen trek op het gelaat, dien hjj
gisteren avond niet j gezien hed. Eensklaps
zei Olivia
»Wat ziet gjj er slecht uit, mevrouw
Iredell. Gjj hadt niet moeten opstaan."
»Het zal wel gauw overgaan. Ik word
oud en kan niet meer tegen een slapeloozen
nacht", antwoordde mevrouw Iredell met een
droevig lachje en zag naar haar zoon, die zich
te goed deed aan gebakken ham met eieren
en daarna overging tot marmelade met be
schuitjes.
Wordt vervolgd.)