Jills,
N°. 143.
133e Jaargang.
1890
V rijda
20 Juni.
or
Middelburg 19 Juni.
Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.3
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiè'n20 cent per regel; Bij abonnement lager."
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50;
iedere regel meer /0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VAN 16-21 JUNI TE GOES.
"gr'"JgFiirgiia fMtirriairf~--
lllilDI I IK IK.SI Iir HINT.
w
Thenaometet. Agenten te Vlisaingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, ta Kruiningen: P. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij te Tholen: W. A. va* Adrei-ïeatlëa
Middelburg 19 Juni vm. 8 u 66 gr. i nrbuwwranruzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een unr
m. 12 u 70 gr. ay. 4 m 69 gr. P. j advertentie-bureau'g van Nijgh Van Ditmab te Rotterdam, de Gebr. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwaoht Wwind. j Hoofdagenten voor het Buitenlandte Partje en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübb Cie., Joh* F. Jones, opvolger. I zp des avonds nog worden opgenomen
Waterlo o-spranken.
Het Dagblad gelooft dat Woensdag op den
75en verjaardag van Waterloo elke Neder
lander wel een ootmoedig dankgebed tot den
God van Nederland zal hebben opge
zonden.
Met zijne tegenwoordige vroomheid en zijne
clericale neigingen hadden wjj allerminst van
dat blad zulk een heidensche, afgodische getui
genis verwacht.
Waar bovendien in het geheele land zoo
weinig bljjk van belangstelling in dien dag
gegeven is, heeft het Dagblad met zijne prach
tige tirade stellig fiasco gemaakt. De zeer
enkelen, die op dit punt het vertrouwen van
het Haagsche orgaan niet beschaamden, zullen
als zij er nog zijn wel te tellen zjjn
geweest.
Wat men toch als men het al te mooi
wil maken gekke dingen kan schrijven of
zeggen
De heer L. Taalman Kip beschreef een pel
grimstocht naar den Leeuw van Waterloo en
zegt daarvan
»Het is een grootsch, majestueus schouwspel,
op die hoogte dien reusachtigen Leeuw te zien,
den kop in de richting van Frankrijk gekeerd,
met open muil, dit als het ware toegrimmend
»»gjj zult ons niet hebben!""
Nu is er, gelooven wij, allerminst reden om
het Frankrjjk van deze dagen voor te stellen
als loerend op ons land. Tot welke overdrijving
vervalt men toch bjj zulke gelegenheden. Wij
verheugen ons er daarom over dat zelfs al die
overdreven uitingen, al die pogingen om ons
volk voor de herinnering van dien dag buiten
gewoon warm te maken, pogingen grootendeels
gesteund door speculeerende winkeliers of uit
gevers, het niet verder hebben kunnen brengen
dan tot een enkele, hoogst kalme demonstratie.
Wij hebben het onlangs breedvoerig uiteen
gezet, hoe wjj thans geheel andere toestanden
beleven, en een geheel andere meer humane
geest zich moet doen gelden tegenover zooge
naamde vjjanden van weleer. Het is en blijft
een feit dat over het geheel de volkeren op
zich zeiven niets liever willen dan in vrede en
harmonie saam te leven zoodat zij er aller
minst op gesteld zijn om door minder vriend
schappelijke of vijandige demonstraties elkaar
te prikkelen.
Men behoeft het Frankrijk van thans toch
waarlijk niet verantwoordelijk te stellen voor
hetgeen een Napoleon I in zjjn tjjd het tegen
andere volkeren liet uitrichtenhet heeft in
de laatste jaren voldoende getoond, hoe het
wars is van dergeljjke avonturen en niets
liever dan den vrede wil.
Waardeerende het heden tegenover het ver
leden, waar wij onafhankeljjk zijn, kunnen wjj
evengoed toonen dat gaarne te willen blijven
zonder tot overdreven uitersten te vervallen.
En dit heeft men in deze dagen in ons land
getoond te begrjjpen.
Wjj behoeven ons daarom bovendien geen
harnas aan te trekken over de verkleining van
onze verdiensten in den slag van Waterloo,
zooals enkele Engelsche en Duitsche bladen
hebben gedaan door te beweren dat onze troe
pen zich verre van het gevecht hielden, dat
deze bjj den eersten aanval op de vlucht
gingen en nog erger dan onbruikbaar waren.
Waar de geschiedenis juist leert, hoe de
meeste verliezen in dien merkwaardigen slag
aan de zjjde der Duitschers en Nederlanders
waren en Wellington getuigde »geen lof groot
genoeg voor den prins van Oranje te kunnen
vinden," daar hebben dergelijke wangun
stige verzekeringen al van zelf luttel waarde.
Maar zjj behoeven nog minder vat op ons te
hebben in dezen tijd, nu wij, hoewel de ver
diensten van onze helden uit die dagen erken
nende, thans liever onze lauweren zoeken op
een ander gebieden ons te meer verheugen
dat er een vreedzame wind over Europa waait.
Zooals gisteren is gemeld zjjn door de Tweede
kamer met 48 tegen 37 stemmen aangenomen
de spoorwegovereenkomsten, waar bjj wordt be
paald dat de Rjjnspoorweg-maatschappjj zal
worden opgeheven en het medegebruik van bjjna
al de spoorwegljjnen geregeld wordt tusschon
de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij en
de Exploitatie-Maatschappij.
Bjj die gelegenheid stemde de geheele rech-
terzjjde met den Zierikzeeschen afgevaardigde,
den heer Yan Kerkwijk, den eenigen liberaal
die ten gunste van de overeenkomsten sprak
voor. De linkerzjjde met de heeven Bahlmann
en Domela Nieuwenhuis stemde tegen.
Onder de vijftien afwezige leden behoorden
de heeren Roëll, Rooyaards van den Ham, Schim-
melpenninck van Nijenhuis, Viruly Verbrugge
en Vos de Wael, commissarissen van de ver
schillende betrokken spoorweg-maatBchappjjen,
die gedurende de geheele behandeling atwezig
bleven, benevens een andere commissaris, de
heer Van Asch van Wjjck, die zich nog in het
buitenland bevindt.
In het district Meppel is de heer mr H.
Smeenge, aftredend lid, van liberale zjjde weêr
candidaat gesteld.
Volgens met de jongste mail ontvangen be
richt uit Oost-Indië was de tweede bevelheb
ber van Atjeh, tevens commandant der infan
terie aldaar, de luitenant-kolonel Helderman
naar Edi vertrokken, om desvereiaeht de lei
ding der zaken op zich te nemen.
In dat landschap bevinden zich thans, be
halve de vaste bezetting twee compagnieën
infanterie en een marine-landingsdivisie van
pl. m. 150 man van Zr. Ms. oorlogsbodem
Prins Hendrik, zoodat men hoopt dat thans
voldoende macht aanwezig ia, om de komst
van een bataljon van Java onnoodig te maken.
Van een zending van den heer Kroesen, lid
van den raad an Indië, waarvan de Deli-Ct.
gewaagde, is volgens de Javabode ge6n sprake.
Omtrent Richard von Perger, te Weenen,
door het bestuur der afdeeling Rotterdam vau
de Maatschappij tot bevordering van Toonkunst
tot directeur der muziekschool benoemd, wat
aan het directeurschap der zangvereeniging is
verbönden, meldt de N. R. Crt.
De heer Von Perger, geboren te Weenen, is
leerling geweest van Julius Zellner (compositie
en klavier), Schlesinger en Schmidtler (violon
cel). Hij heeft onder anderen gecomponeerd
twee bundels liederenstukken voor klavier en
violoncelklavierstukken a quatre mains zang
stukken voor gemengd kooreene Serenade voor
triode opera's Signor Formica en Der Richter
von Granada (welke laatste in December des
vorigen jaars te Keulen is opgevoerd) en ver
schillende andere werken, waaronder ook strjjk-
quartetten en quintetten. Nevens zijn muzikaal
onderwjjs oefent hjj de betrekking uit van
muziek-referent en heelt als zoodanig geschre
ven in de Allgemeine Runst-Chronik en de
Musikal. Rundschau.
Hjj is iemand van 36-jarigen leeftjjd, en
werd bjjzonder aanbevolen onder anderen door
dr. 1. Brahms (thans te Ischl) en dr. Wüllner
te Keulen.
Te Goes is Woensdag overleden, in den
ouderdom van bjjna 85 jaren, de heer G. Braam,
teekenaar en schilder. Nadat hjj van 1829 tot
1831 zjjne opleiding aan de academie voor
beeldende kunsten te Antwerpen had genoten
de omwenteling van 1830 dwong hem zjjn
stndie af te breken vestigde hjj zich te
Goes als privaat onderwijzer in het teekenen
en schilderen. Tal van leerlingen, die aan hem
hunne ontwikkeling op het gebied van teekenen
en schilderen hebben te danken, zullen zeker
den beminneljjken, goedhartigen man in dank
bare herinnering houden.
Geslaagd bjj het te Breda gehouden exa
men voor apothekersbediende mej. J. E. de Laat
de Kanter te Breda.
Woensdag 25 Juni volgende week
dus rjjdt een zeer goedkoope trein
van Vlissingen (stad), Middelburg, 's Heer Arends-
kerke, Goes, Kruiningen, Bergen op Zoom en
Rozendaal naar Rotterdam.
Voor nadere bjjzonderheden verwijzen wjj
naar de in dit nommer voorkomende annonce
en men zal daaruit zien dat wjj terecht deze
gelegenheid om een dag door te brengen
in Rotte's schoone stad zeer goedkoop noemden.
Wjj honden ons dan ook overtuigd dat de
kaarten spoedig zullen uitverkocht zijn.
Uit ons gezonden berichten bleek ons dat in
de meeste Zeeuwsche gemeenten, waar de slag
van Waterloo werd herdacht, die herdenking
zich eenvoudig bepaalde tot het uitsteken van
de vlag.
Van het ongeval, dat Woensdag bjj ge
legenheid van de parade der dd. schutterij te
Goes plaats had, geeft de G. Crt de volgende
lezing, welke wjj hier laten volgen, wijl zij in
enkele opzichten afwijkt van het ons gezonden
bericht. Het blad meldt dan
Tijdens de inspectie der schutterij verschrikte
Woensdagmiddag een voor een licht wagentje
gespannen en aan de hand geleid paard van
den heer Van W. uit Wolfaartsdjjk van het
tromgeroffel. In volle vaart rende het dier
met den kop tegen den muur van de woning
van den heer ontvanger der registratie, waar
het, bedwelmd door dien stoot, bloedend neder-
stortte. De heer Van Mervennée verleende
hulp. Naar men verneemt zal het dier, dat
naar het plein van de Prins van Oranje is
vervoerd, aan de bekomen verwondingen spoe
dig sterven.
Persoonljjke ongelukken hadden er gelukkig
niet plaats, ondanks er eene menigte menschen
aanwezig waren. Door de dochters van de
heeren R. en L. werden nog tijdig een paar
kinderen gegrepen en verwjjderd, waarbjj zjj
echter zei ven struikelden- en ternauwernood
aan het gevaar ontkwamen.
Volgens ons heden gezonden bericht is het
paard op aanraden van den heer Van Mervennée
afgemaakt. Het dier was 11 jaar oud en had
eene waarde van j 350.
Dinsdagavond werden te Yerseke een zoontje
van een landbouwer door een snjj molen twee
vingers van de hand afgesneden, gelukkig
niet van de rechter. Alweer een waarschuwend
voorbeeld.
Woensdag namiddag gelukte het den
rijksambtenaren Wiersum en Eyke te Hulst
zekeren Van G., bijgenaamd Titebus, een be.
rucht zout-smokkelaar, gesignaleerd in het
politieblad, te arresteeren. Hjj wordt ook ver
dacht een der personen te zjjn, die in de laatsten
tijd zich toelegden op diefstal van kippen en
konijnen, vooral bjj landbouwers. Daarvoor
heeft de justitie nog een appeltje met hem te
schillen.
Door onzen eigen verslaggever.
V.
Onmogelijk als het ons was om tjjdig per
post de besprekingen mede te deelen, die Woens
dag ochtend na het reeds gemelde werden
gevoerd, moeten wjj nu, om der volledigheids
wil, nog even de aandacht onzer lezers daar
voor vragen.
In de eerste afdeeling werd door den heer
B. G. van der Have van Ouwerkerk de volgende
vraag besproken »is de tegenwoordige mindere
waardeering van het Shorthornvee tegenover
het Hollandsche veeslag gegrond
Het grootere of kleinere vetgehalte der melk,
zeide spreker, hangt af van het intensief voe
deren terecht zegt men dan ook in Schouwen
men melkt eene koe door haar bek. Een ander
groote factor is: van welk ras men vee heeft.
En om nu tot verbetering van het inlandsche
ras, speciaal het Zeeuwsche, te komen, acht
spreker een doelmatige kruising zeer noodig
en nuttig. Hiertoe dient in de eerste plaats
het Shorthornras gebruikt te worden, dat wel
een beetje in het vergeetboekje is geraakt.
Maar sprekers rjjke ervaring doet hem kruising
met Shorthornras hoogeljjk waardeeren. Van de
melk van kruislingen maakte hjj best na de
afkalving uit 80 L. 5 K.G. boter. Bovendien
is dat gekruist ras als slachtvee van veel waarde
en ontwikkelt het zich snel en schoon.
De heer G. J. v. d. Boseh ging volkomen met
den inleider mede, en schreef de omstandigheid
dat het Shorthornras ten onzent geene meer
algemeene verbreiding heeft gevonden, toe aan
den onoordeelkundigen aankoop der fokdieren
in Engeland.
Men heeft daar menschen heen gestuurd om
stieren te koopen, die er hoegenaamd geen
verstand van hadden. Bovendien zjjn er onder
de Shorthorns twee wel te onderscheiden slagen,
een vleesch- en een melkslag, waarmee men
natunrljjk als rationeel fokker goede rekening
dient te houden. Spreker recommandeerde zeer
den aankoop van Shorthornstieren in Engeland,
en betreurt het, dat ons land op het oogenblik
voor allen vee-import gesloten is.
Na nog eenige discussie werd in overeen
stemming met het door beide sprekers aange
voerde geconcludeerd, en daarop de vergadering
omstreeks half twaalf gesloten.
In de tweede afdeeling werd door den heer
W. P. M. Penders te Grave de v-aag bespro
ken »Wat staat er te doen om onze heide
gronden productief te maken
Deze spreker gaf in een doorwrocht betoog
de daarvoor noodige of gewenschte middelen
aan, maar, misschien vooral omdat de tjjd
drong, werd geene repliek gevoerd en vond
de vergadering goed over dit punt aan het
congres geene conclusie voor te stellen.
De Woensdag te ruim twaalf uren geopende
tweede algemeene vergadering van het con
gres werd door den heer G. J. v. d. Bosch geopend
met een kort woord. Hjj wees op den gedenkwaar-
digen dag van heden, den 18 Juni waarop in
1815 een einde werd gemaakt aan de overheer-
sching van den Franschen veroveraar.
Daarna deelde de voorzitter mede dat het
volgende telegram is ontvangen van het Loo
»Z. M. de koning draagt mjj op heeren leden van
het congres Hoogst Derzelver dank voor de aan
geboden hulde over te brengen". De adj. etc.
Deze mededeeling word met applaus begroet.
Vervolgens werd het Sloet-fonds besproken,
mededeeling gedaan van de in bet bestuur
plaats gevonden hebbende veranderingen van
den stand der kas en van het optreden van
den heer 0. F. Cremer als voorzitter en J. A
Nagell als secretaris.
In eene toelichting op deze kennisgevingen
werden door den heer Cremer verschillende
bijzonderheden medegedeeld, waaruit bleek dat
het Sloet-fonds thans voldoende gevestigd is
en het nu in staat is aan zjjn doel te beant
woorden.
Met dankbaarheid maakte spreker melding
van de vele, ook uit Zeeland ontvangen bij
dragen en stelde voorls in het licht dat niet
alleen in Nederland maar ook in onze over-
zeesche bezittingen nog plaats is en een goede
toekomst kan gewacht worden voor en door
jongelingen van 20 tot 25 jaar, die practisch
ontwikkeld zjjn op landbouwgebied.
Bjj acclamatie werd de heer C. F. Cremer
herbenoemd als lid van beheer van het fonds.
Alsnu was aan de orde het uitbrengen der
verslagen van de afdeelingen.
Voor de eerste afdeeling geschiedde dit door
den stenograaf, den heer Keuskamp.
De verschillende conclusies, voor zoover die
gesteld zjjn en door ons zjjn medegedeeld
werden door het congres aangenomen.
Wat de tweede afdeeling betreft droeg de
heer D. Fontein de Jong de in de onder zjjne
leiding gehouden vergadering genomen conclu-
siën voor.
Ook deze werden goedgekeurd.
Daarna was aan de orde de benoeming van
het bestuur voor het volgende congres te Zwolle.
Benoemd werden de heeren mr I. H. Geert-
sema, commissaris des konings in Overijssel,
H. C. van der Hou ven van Oordt te Apeldoorn,
A. E. Ruysman te Zwollerkerke, mr W. J,
baron van Dedem tot de Rollecate, te Kampen,
J. van Hasselt te Kampen, mr H. G. Jordens
te Zwolle, dr E. Lindeboom aldaar, mr A. van
Naamen van Eemnes aldaar, mr I. A. van
Roojjen aldaar, A. H. Servatius te Terwolde,
mr A. G. A. baron Sloet tot'Oldhuis te Zwolle,
I. M. baron van Voorst tot Voorst aldaar en
mr A. F. de Vos de Wael te Zwolle.
Nadat de voorzitter nog gewezen bad op
een binnenkort te Weenen te houden land
bouwkundig congres en de leden had opgewekt
daaraan hunne aandacht te wjjden, sloot hjj de
tweede algemeene vergadering van het congres.
Thans volgde de rjjtoer die door de Zuid-
Bevelandsche landbouwers den leden van het
congres en der Zeeuwsche Landbouwmaatschappij
werd aangeboden. Er werd druk gebruik van
gemaakt want de lange sleep van vehikels
bestond naar eene oppervlakkige schatting uit
een zestigtal.
Het tochtje ving aan met een dankbare lach
De vogelen zongenverbant uwe zorgen
De bloemen verkondden geniet uwe jeugd I
Gods vriendelijke hemel: ik gun u de vreugd
Zoo uitte zich eens een vaderlandsch poeët
en wjj kunnen deze regels zonder eenige wjjzi-
ging toepasseljjk verklaren op dit tochtje.
't Was werkeljjk een alleraangenaamste
middag.
Een ding spjjt ons, en wel de keus van den
weg, dien men insloeg, nl. over K'.oetinge en
Kattendjjke naar Wemeldinge. Daardoor kregen
de bezoekers uit andere streken van ons vader
land lang niet het beste deel van Zuid-Beve
land te zien noch wat den bouw noch wat bet
vee betreft. Van de bewoners, die overal langs
den geheelen weg zoo vriendel jjk geweest waren
de nationale driekleur uit te steken sommige
zelfs, onder anderen te Kloetinge, hadden een
eerepoort opgericht en een goedgemeend wel
kom daarin geschreven zullen de vreemde
gasten zeker een goede meening behouden zjj
waren de beleefdheid en voorkomendheid zelve.
Van Kattendjjke ging, zeiden wij boven, de
tocht naar Wemeldinge en het dorp doorge
reden zjjnde werd koers gezet naar de woning
van den burgemeester van laatstgemelde plaats,
den heer P. Dekker Jz.
Over de ontvangst, die den deelnemers aan
den rjjtoer daar te beurt viel, is maar éen roep
zij was een bewjjs dat de Zeeuwsche gast
vrijheid voor enkelen heel wat anders is dan
een gejjkte term.
De heer Dekker had in de eerste plaats de
attentie gehad een groot aantal Wemeldingsche
meisjes op zijne hoeve, Maalkote geheeten, te
noodigen, die daar in hare keurige Zondagsche
kleeren de gasten ontvingen. Tusschen di ze
meisjes bevonden zich eenige andere, die door
hunne vreemde kleeding aller aandacht trokken.
Weldra bleek dat die allen waren gedost in
de oud Bevelandsche kleedjj in de achttiende
eeuw en dat, zooals eene vriendelijke cicerone
ons mededeelde, de nette kostumes, die hier
gedragen werden, niet geëmiteerd maar echte
in de familiën bewaarde erfstukken waren.
Een zoon van den heer Dekker was in de
zelfde kleeding als de boerenzoons in hetzelfde
tijdvak als boven genoemd is droegen.
Door de lieftallige Wemeldingsche meisjes
werden den bezoekers daarna op onbekrompen
wjjze allerlei ververschingen aangeboden wjjn,
bier, sigaren en de bekende Bevelandsche kersen
naast nog vele andere zaken werden zoo gul
aanvaard als zjj waren geoffreerd.
De fraaie hoeve werd bekeken en geroemd
en de gastheer werd door enkele goede sprekers
't congres telt er heel wat gecomplimen
teerd en hem dank gezegd.
Na deze niet genoeg te roemen receptie werd
de terugweg over Kapelle naar Goes aanvaard
en daar laat op den middag de reis beëindigd.
Des avonds werd door Euphonia op de groote
Markt een goed bezocht volksconcert gegeven,
terwjjl in den tuin van de Prins van Oranje
het concert door het harmoniegezelschap Een
dracht maakt macht van Kruiningen, directeur
de heer M. C. Baarens velen samenbracht.
VI.
Heden (Donderdag) ochtend te 9 uren werd
in de groote zaal van de sociëteit van On ge
nachten Vrij de gecombineerde vergadering ge
houden van de beide afdeelingen van het congres.
De heer D. Fontein de Jong, die de bjjeenkomst
presideerde, gaf in de eerste plaats het woord
aan den heer mr Slotemaker te 's Gravenhage
ter inleiding van het volgende vraagpunt
»Wat kan er gedaan worden om onder de
landbouwers de oprichting van voorschot- en
credietvereenigingen, naar het stelsel van
SciiultzeDelitsch en Raiffeisen te verkrijgen".
Dit punt was ingezonden door den heer
Armand Sassen te Amsterdam.
In een keurig gesteld, met kracht en klem
voorgedragen betoog, waarin spreker eerst den
treurigen toestand van het proletariaat in de
maatschappjj in 't algemeen en van den land-
bouwarbeider in bet bjjzonder met helle kleuren
schilderde, zette hjj verder de grondbeginselen
der coöperatie uiteen. Hij schetste het streven
van de voorloopers en het pogen van de pioniers
van Rochdale, die met wjjze behoedzaamheid
en bedachtzame beradenheid op bescheiden
schaal de coöperatie in toepassing brachten.
Daarna gaf de heer Slotemaker een overzicht
van de coöperatie op dit oogenblik en toonde
hij door statistische gegevens en aan de hand
van zeer bekende schrjjvers op dit gebied de
voordeelen en de nuttige werking ervan aan.
Hjj stelde in het licht wat in België, Engeland,
Italië en Duitschland de coöperatie is.
De credietbanken in Duitschland besprekende
toonde de inleider aan dat, waar in 1859 in
Duitschland 80 credietbanken stelsel Schultze
Delitsch bestonden er inl889 ruim 2000 waren.
Van de 901 dier banken, die samen 461.000
leden telden, zjjn de cijfers bekend. Zij hadden
in 1889 een omzet van 1.591.569.312 mark en
gaven aan voorschotten 994.000.000 mark.
Vervolgens schetste de spreker de inrichting
van de verschillende voorschot- en credietban
ken en hunne wjjze van werken.
Wat betreft de beste wjjze om de in het
