N°. 138.
133° Jaargang.
189C<
Zaterdag
14 Juni.
N. POLDERMAN,
BUITENLAND.
LAATSTE BERICHTEN.
Middelburg 13 Juni,
De verkiezing in Tholen.
Thoolsche Pennekrassen.
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel: By abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel-
Beknopte Mededeelingen.
Burgerlijke stand.
MDDELB11GSCHE (III IUM.
Thermometer. Agenten te YliBBÏngen; P. G. DB Vet Mestdask Zoo*, te Goes: A. A. W. Bollahd, te Kruiningen: P. V. D. Peul, te Zierikzee: A. O. DB Moou te 1 holenW. A. TA* Adve*temtï6m
Middelburg 13 Juni vm. 8 u 63 gr. I Nesuwehhuijze» en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te nnr
m. 12 u 67 gr. av. 4 tu 65 gr. F. j advertentie-burean'a van Hugh Va» Ditmar te Botterdam, de Gebk. Belinfantb, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. i aan het bureau bezorgd zjjn, ■willen
Verwacht N. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., Joh» F. Johes, opvolger. «ij des avonds nog worden opgenomen
Spoediger dan menigeen had verwacht
zijn de kiezers in het hoofdkiesdistrict Tholen
opgeroepen om zich van hun plicht te kwijten.
Het vertrek, uit onze provincie, van den
heer J. Sipkes, gewezen notaris te St Maar
tensdijk, deed in de Provinciale staten een
vacature ontstaan, waarin de kiesgerechtigden
zijn geroepen Maandag 16 Juni te
voorzien.
Hoewel nog slechts enkele dagen van dat
tijdstip verwijderd, zou men niet gissen dat
zulk een strijd voor de deur staater heerscht
onder de belanghebbenden eene buitenge
wone kalmte. Zoo die haar oorsprong vond
in onverschilligheid, dan zouden wij haar
zeker betreuren, maar nu dit, blijkens het
optreden der verschillende partijen elk met
een eigen candidaat, niet het geval is; nu
ook uit de in dit nommer van ons blad
voorkomende annonces de belangstelling van
tal van personen in het district blijkt voor
de verkiezing van den heer N. Polderman,
nu achten wij de schijnbare kalmte een ge
lukkig verschijnsel.
Zij toch biedt de beste gelegenheid aan
tot een bedaard overzien van den feitelijken
toestand; geen bijzaken behoeven de kiezers
af te leiden van de gedachte aan het zuiver
practisch belang, dat bij deze verkiezing
vooral op den voorgrond treedt, en van een
kalm overwegen welke keuze het welzijn
vordert van hun district, van de eilanden
Tholen en Sint Philipsland.
Vrij van alle agitatie en beroering, nood
wendig verbonden aan dagen waarin alge
meene verkiezingen plaats hebben, staan de
kiezers in het district Tholen thans voor
een vraagstuk, onzes inziens even eenvoudig
van aard als eenvoudig in de oplossing.
Eenvoudig van aard!
Om dit beweren te staven weten wij
niet beter te doen dan ons te beroepen op
het verledenop de ervaring van hen, die
in het distriet Tholen jaren hebben geleefd
en die met onpartijdigheid kunnen oordeelen
over de wijze, waarop de Provinciale staten
van Zeeland zich tegenover de geheele pro
vincie in bet algemeen, tegenover dat deel
van ons gewest in het bijzonder, kweten van
hun taak.
En dan kan het niet anders of ieder
onpartijdige zal moeten getuigen dat die
staten op uitstekende wijze de belan
gen, die zij geroepen waren te behartigen,
hebben voorgestaan en steeds zooveel als
in hun vermogen was getracht hebben den
voorspoed en den bloei, zoowel van het
geheel als van elk zijner deelen te bevor
deren. En dat is in eene provincie als de
onze met hare eigenaardige indeeling, met
hare zoo verschillende belangen en moeilijke
toestanden geen gemakkelijk werk.
Wanneer wij terugzien op het tijdperk,
dat sedert 1851toen de tegenwoordige
samenstelling van de Provinciale staten tol
stand kwam, is voorbijgegaan, dan durven
wij vragen
Is de provinciale huishouding niet uitste
kend geweest
Is er niet altijd met overleg, maar ook
met de noodige voortvarendheid gehandeld
om nuttige zaken tot stand te brengen
Hebben de staten zich niet steeds beijverd
de zoo lastige kwestie der polders zooveel
mogelijk in het belang der daarbij betrok
kenen op te lossen
Is niet alles gedaan om de provincie
waar dit mogelijk is in bloei te doen
toenemen door steun te verleenen daar
waar dit gevorderd werd in het belang van
den landbouw en de middelen van verkeer
Wij denken hierbij aan de steigers die
werden aangelegd door de provincie; aan
de vele wegen, welke met renteloos voor
schot werden verbeterdaan de betere en
snellere gemeenschap door stoombooten.
En bovenal doen wij de vraagzijn de
financiën onzer provincie niet uitstekend
in orde?
Op al die vragen kan niet anders dan een
bevestigend antwoord gegeven worden.
En dat dit alles het geval is, dat wij met
lof van een en ander kunnen gewagen, dan
ken wij aan de richting, die sedert tal van
jaren de overhand heeft gehad bij de be
hartiging van onze provinciale belangen.
Het was de vooruitstrevende richting, die
behoedzaam maar tevens voortvarend deed
handelen.
Wat er geschied is in al die jaren en vooral
den gunstigen fiuanciëelen toestand van ons
gewest schrijve men op rekening van die
zelfde richting.
De groote kwestie, die bij de verkiezing
in het district Tholen op den voorgrond
treedt, is dus onzes inziens het behoud en
de versterking van de richting, waarin tot
heden onze provincie is bestuurd, en waar
van wij zulke goede vruchten plukken.
Staan wij hierbij alzoo voor een vraagstuk
van zuiver practisch belang en van een-
voudigen aard, de oplossing daarvan is
evenzeer eenvoudig, omdat de kiezers zelve
die in hun hand hebben.
Het afgetreden lid der Provinciale staten,
wiens plaats nn vervuld moet worden, was
een voorstander van de richting, waarop
wij wezen. Hij steunde de liberale partij
steeds naar zijne krachten, hij hielp mee de
zaken der provincie te staren op den door
haar aangegeven weg.
En wij zijn overtuigd dat de heer N.
Polderman, die thans door een groot aantal
mannen wordt aangeprezen als waardig zijn
opvolger te worden, geheel in zijn geest zal
handelen.
Men zal dus door zijn optreden in de
Provinciale staten voorkomen dat de partij,
die in goede richting voorwaarts schreed,
verzwakt wordt.
Bovendien vindt men in den heer N. Pol
derman een man van kennis en ervaring op
het gebied van polder- en gemeentezaken,
waarin hij als 't ware doorkneed is. Aan
die kennis en ervaring paart zich bekendheid
met bijzondere belangen van zooveel
gewicht voor een lid der staten. Geboren
en opgevoed in het district heeft hij steeds
onder de bevolking van dat district geleefd:
hij kent de nooden en behoeften van het
volk zoo goed als eenig ander. Eene jaren
lange ervaring maakte hem alzoo in bijzon
dere mate vertrouwd met de belangen van
Tholen en Sint Philipsland.
Ons dunkt: al die motieven pleiten ten
sterkste er voor om eene verkiezing van den
heer N. Polderman in de hand te werken.
Daartoe doen wij een beroep op alle
kiezers in het district Tholen. Hun belang
brengt het mee een der zake kundig man
Daar de staten af te vaardigeneen man
vooral die hunne belangen door en door kent.
Zeer zeker zal bij velen bovendien in
het voordeel van dezen candidaat wegen
de omstandigheid dat hij in dezelfde plaats
woont als vroeger de heer Sipkes, namelijk
te Sint Maartensdijk.
Zonder te beweren dat elk deel van een
kiesdistrict voor de staten aanspraak heeft
op een vertegenwoordiger in de Provinciale
staten, zoo wenschen wij toch er de aandacht
op te vestigen dat de candidaat der tegen
partij woont te Tholen, in welke gemeente
ook de beide andere staten-leden voor dat
district hun woonplaats hebben. Het is
te verwachten dat een zoo sterke overheer-
sching van de stad Tholen slechts weinigen
naar den zin zal zijn, evenzeer als dat velen
aan een practisch man uit het volk, die
allen en aller behoefte kent, de voorkeur
zullen geven boven een achtenswaardig ge
leerde die, zich beperkende tot het studeer
vertrek en de rechtszaal, zoover bekend
*V
niet doet blijken van belangstelling in de
omgeving, waarin hij verkeert.
Wij hopen en vertrouwen dan ook dat
eene groote meerderheid Maandag aanstaande
haar stem zal uitbrengen op den heer
burgemeester van Sint Maartensdijk.
Elk mensch heeft zijn persoonlijk zwak, waar
aan hjj min of meer mank gaat. Merkwaardig
is het verschijnsel, dat een groep menschen
binnen dezelfde landpalen vaak denzeltden
karaktertrek vertoonen. Zoo wijs ik, om kort
bij honk te bljjven, op de voortvarendheid der
Vlamingen, Zeeuwsche Vlamingenop de
teruggetrokkenheid der plattelandsche Walcbe-
naarsop de vasthoudendheid aan het oude
der Zuid-Bevelandersop de zucht naar het
nieuwe van den Schouwschen en op het kalme,
gelijkmoedige van den Tholenaar.
Op geen enkel gebied verloochenen mijn
eilandgenooten hun aangeboren kalmte. Zij
kijken steeds de kat uit den hoorn, wanneer
er iets nieuws alB beter aangeprezen worden.
Met bezadigdheid nemen zij kennis van de
belangrijkste verbeteringen, waarbij hun belan
gen ten nauwste betrokken zijn. Opgetogen,
verrukt, vervoerd door den gloed van het
nieuwe zijn zij zelden of nooit. Kalm gaan zij
hun weg, niettemin nauw lettende op de dingen,
die er geschieden om deze'te gelegenertjjd, als
zjj nl. bruikbaar bevonden worden, toe te passen.
Vooral op landbouwkundig terrein valt zulks
waar te nemen. Laat een landbouwer, die
grondige kennis van zaken heeft, den Thool-
schen boer op zijn akker gadeslaan en h j zal
tot de overtuiging komen, dat, naast het oude
bebouwingsysteem, de nieuwste uitvindingen
ingevoerd zijn. Doch het voor hem onbekende
wordt steeds voorzichtig, proefsgewjjze toege
past. Het woord, dat levend maakt, is hem
niet genoeg. De welbespraakste landbouwleeraar
overtuigt hem niet zoo goed als de dadelijke ge
volgen, die hij op den akker met eigen oogen
aanschouwt. Bij hem geldt de practijk altijd nog
meer dan de theorie. Afkeer voor het nieuwe,
blinde vooringenomenheid met het oude, houdt
hem niet terug om de voetsporen van zijn vader
en grootvader te verlaten. Maar kalmte,
bezadigdheid zit steeds voor.
En wat voor de kalme manier van handelen
der Tholenaars inzake het aanwenden van
nieuwe leeringen op landbouwkundig gebied
pleit, is de omstandigheid, dat de theoretisch
gevormde landbouwer gedeeltelijk hun systeem
overneemt, als hij in de practijk optreedt.
Op een ander gebied legt de Tholenaar een
gelijkmoedigheid aan den dag, die wel eens in
koude onverschilligheid ontaardt. Voor poli
tieke zaken maakt hij zich zelden warm.
Deze raken meestal zijn »kouwe kleeren" niet.
Er is een tjd geweest, een twintig jaar geleden,
dat hij (over 't geheel genomen) hoegenaamd
geen notitie nam van de staatkundige bewegin
gen in den lande. Eén ding raadpleegde
hij slechts, t. w. de aanslagbiljetten van den
fiscus. Dit was voor hem de thermometer
van den politieken dampkring. En toen deze
steeds omhoog ging, had hij geen ziertje res
pect meer voor al wat naar politiek zweemt-
Het gebeurde indertjd niet zelden, dat bjj
verkiezingen het stembriefje ongeopend bleef.
Het was hem geen gang waard naar het ge
meentehuis, tenzij hij door een of ander in
vloedrijk persoon direct of indirect er toe
aangezocht werd om zich van zijn kiezers
plicht te kwjjten.
Inzicht in de samengestelde staatsmachine
ontbrak hem ten eenemale. Alles moet ook
over zooveel sohjven loopen! In zijn bedrijf
gaat alles veel eenvoudiger en wel zoo spoedig.
Tegenwoordig is er meer politiek leven ge
komen. Evenwel merkt men hier met den
ijver, de geestdrift, die elders aanschouwd wordt.
De meeste kiezers moeten opgezocht, herhaal
delijk aangespoord worden tot krachtdadige
deelneming aan de staatkundige bewegingen.
Zij hebben een hoofdman nóodig, die hen aan
vuurt tot den strijd, een die hen in het vuur
brengt.
Het kost veel moeite, veel tact om hen hun
gelijkmoedigheid in deze zaken te leeren af
leggen.
Toch is het wel mogelijk, inaar het zal uiterst
langzaam gaan. Zoo 'n kunstmatig bewerkte
opflikkering van het strjjdvuur kan men in
korten tjjd teweeg brengen, doch dit is o, zoo
ras nrtgebluscht. Een blijvende belangstelling,
een duurzame opvlamming van het feu sacré
kan niet zoo op slag en sprong verkregen worden
Daartoe is te veel noodig. Men moet dan
meer doen dan de kiezers bijeen trommelen en
ter stembus voeren. Wat ook de anti-liberalen
mogen beweren omtrent hun propaganda in
het eiland Tholen, vasten voet hebben zij hier
nog niet. Jammer, dat de liberalen hier,
enkele uitzonderingen niet te na gesproken,
vaak zoo traag zijn om te werken als het dag
is. 't Is niet genoeg om op den vooravond van
den verkiezingsdag uit het riet te komen. Zjj
weten toch, of moesten het althans weten, dat
de tegenpartij voortdurend met ijver en inspan
ning zij het meestal in alle stilte aan
het werk is, terwjjl zij haar machtig wapen
de kerk en kerkeljjke begrippen voor politieke
doeleinden met groote handigheid en succes
hanteert.
Gelukkig is bjj de aanstaande verkiezing op
Maandag de noodzakelijke eendracht in de
liberale gelederen hersteld.
Als ieder, elk in zijn kring, slechts werkzaam
is dan bestaat er kans, dat wij ditmaal zege
vieren.
Dat evenwel de tegencandidaat niet licht
geteld worde
Deze pennekras, men houde het mij ten
goede, draagt op het laatst het karakter van
een verkiezingsgeschrift. Mijn pen was onder
den invloed der a. s. stemming.
Voor het Algemeen Overzicht verwijzen wij
naar het Bijvoegsel.
In antwoord op de mededeeling der dag
bladen, dat de Duitsche regeering haar gezanten
in het buitenland instructiën gaf om de buiten-
landsche regeering er opmerkzaam op te maken
dat vorst Bismarck in zjjn interviews met
vreemde reporters Blechts als particulier sprak,
bevatten de Hamb. Nachr. een scherp artikel.
Het blad, welks nauwe betrekkingen tot Frie-
drichsruh bekend zijn, meent dat zulk bericht
in het belang van de diplomatie en de gezanten
verdient officieel tegengesproken te worden.
Natuurljjk sprak Bismarck slechts als parti
culier, doch daar de politieke koers na zijn
aftreden dezelfde zou blijven, kon de regeering
geen beter dienst bewezen worden dan het
buitenland over het karakter, de oorzaken en
het doel van Bismarcks politiek nauwkeurig
in te lichten. Voorts verzekeren de Hamb.
Nachr. dat zulke verdachtmakingen gedeeltelijk
uit een kwaad geweten deels uit angst dat
Bismarck invloed zon krijgen, ontspruiten. In
het oog van zulke lieden is het een euvel dat
de grondvester van het Duitsche rijk nog leeft
en wanneer hij leeft, dat hij dan niet tot de
dooden wil geteld worden. Het blad beklaagt
zich voorts, dat Bismarck niet bjj een verdedi
ging tegen zjjn vjjanden op zijn voormalige
politieke vrienden kan rekenen. Overigens ver
klaren de Hamb. Narchr. dat Bismarck de meest
ervaren staatsman iB en alzoo geen twjjfel op
het punt zjjner politiek is geoorloofd.
Bismarck laat in de Hamb. Nachr. den oor-
spronkeljjken Franschen tekst van het Petit
Journal over zjjn interview met den medewerker
van dat blad publiceeren, wjjl de uittreksels
in de Duitsche bladen wegens slechte vertaling
of tendencieuse toevoegsels niet geheel juist
den inhood hebben weergegeven.
De Duitsche Rjjksdag heeft bjj de tweede
lezing het suppletoire crediet van 4§ millioen
voor de bezittingen in Oostelijk Afrika goed
gekeurd.
In het Engelsch lagerhuis verklaarde de
onder-staatssecretaris Fergusson dat Portugal
in beginsel aangenomen heeft de door Enge
land en Amerika voorgestelde scheidsrechter-
ljjke beslissing in zake de Delagoa-baai spoor
weg-aangelegenheid.
In de laatste dagen liepen geruchten, dat
de Engelsche ministers het onderling oneens
waren over de behandeling der ingediende
wetsontwerpen en dat de Iersche Land Purchase
Bill of de Tithes Bill zouden bljjven liggen.
In eene bjjeenkomst van leden der conserva
tieve partjj deelde lord Salisbury mede dat de
regeering noch het eene noch het andere wets
ontwerp prijs geeft.
Bjj de verkiezingen voor de kamer, Dinsdag
in Luxemburg gehouden, is geen verandering
in de verhoudingen der partjjen gekomen. De
liberalen leden echter een groot verlies door
de niet-verkiezing van den heer Braeseur, tegen
wien de clericalen al hun krachten in het veld
haiïden gebracht.
Brasseur, die 25 jaar deel uitmaakte van de
kamer, was een van Luxemburgs vertegen
woordigers op de Berljjnsche arbeiderscon
ferentie.
Door de begrotingscommissie uit de
Pransche kamer is de surtaxe op koloniale
suikers gesteld op 10 francszjj bracht
eene wijziging in de belasting op petroleum
verhoogde het recht op alcohol van 156.25 fr.
tot 170 fr. per hectoliter, en de heffingen van
roerend bezit van 3 pet. verhoogd tot 4 pet.
Door deze wjjzigingen zal eene meerdere
ontvangst verkregen worden van 43 millioen
francs.
Volgens" mededeeling van de Oostenrjjk-
sche regeering in de delegatiën is het bericht,
dat zjj een nota van Servië ontving juistde
inhoud stemt overeen met hetgeen de dagbladen
daaromtrent meldden.
Heden wordt de Pruisische landdag ge
sloten.
Dinsdagavond na de verkiezingen vonden
te Gent een paar opstootjes plaats, deels door
de nittartende houding der clericalen, deels
door de schuld der liberalen. Ruiten en hoe
den werden toegetakeld en eenige personen
gearresteerd doch te middernacht was de rust
reeds hersteld.
Woensdagavond hetzelfde tooneel. Gendar
mes hadden de straten, die naar den Cercle
catholique leiden, afgezet. Een troep van een
300 man begon zich langzamerhand te verza
melen en doortrok de straten. Behendig wisten
zij af en toe de politie te verschalken en
koelden hun woede aan de ruiten van eenige
door clericalen bewoonde huizen en vooral aan
het gebouw van den Cercle catholique. Tegen
twaalf uur was alles weer rustig en te 2 uren
rukte de schutterjj in.
Volgens de France niet altjjd geloof
waardig werd Zondagavond nabjj het douane
kantoor te Prancèpre Jouy een soldaat van
het vreemden-legioen, met verlof zjjnde, aan
gevallen door een troep Duitscherszjj sleepten
hem mede doch hjj werd door de douane
beambten weder bevrjjd.
Van de 15.585 mjjnwerkers in het Loire-
bekken hebben 8.350 het werk gestaakt.
Zeer onverwacht heeft de chef der Lon -
densche politie, mr Monro, zjjn ontslag aange
boden, dat door den minister van binnenlandsche
zaken is aangenomen. Men sehrjjft dit besluit
toe aan een geschil tusschen mr Monro en mr
Matthew over de bjj het parlement aanhangige
Police Pension Bill. Voorstellen van mr Monro,
gesteund door zjjn ondergeschikten werden
door den minister verworpen.
Men is niet zonder vrees, dat dit ontslag
ernstige gevolgen kan hebben met het oog op
de onlangs aangekondigde algemeene werksta
king der Londensche politiedienaren.
Van 12 en 13 Juni.
Middelburg. Getrouwd J. van der Meulen,
jm. 26 j. met J. van Roojjen, jd. 26 j.
Bevallen G. M. Lauret, geb. Will6mae, d.
B. F. Harthoorn, geb. Dieleman, d. H. Molhoek,
geb. Quaak, d.
OverledenA. P. Koster, man van C. C.
Melis, 67 j. A. Pouwer, z. 7 d.
jlardenburg. Alhier bestaat het voor
nemen eene Christeljjke school te stichten,
waarvoor in gebruik genomen zal worden het
bestaande evangelisatie-lokaal, dat wegens het
vertrek van den godsdienstonderwjjzer W. P.
Calliber naar Biggekerke alleen dienst doet als
bewaarschool voor eenige kinderen.
Cadzand. Op het verzoek van den ge
meenteraad om vrjjstelling van schoolgeldheffing
is door de regeering afwijzend beschikt.
SEuidzande. De gisteren in enkele exem
plaren van dit blad gemelde benoeming van
den heer M. M. Blankeit te Bolsward tot hoofd
der school alhier geschiedde met 4 stemmen,
terwjjl 2 waren uitgebracht op den heer P. J.
van Aartsen, waarnemend hoofd alhier, en 1
op den heer Hack, onderwjjzer aan de rjjkaleer-
gchool te Middelburg.
Amsterdam. Op eene heden gehouden
buitengewone vergadering van aandeelhouders
in het Paleis van Volksvlijt is besloten eene
leening te sluiten van twee ton voor den ver*
bouw van het oosteljjk deel van het Paleis toj
schouwburg.