N°. 97.
133° Jaargang.
1890.
Y rijdag
25 April.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 24 April,
LETTEREN EN KUNST.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN. ENZ.
LANDBOUW.
Hllllllllll III.SIIII CIH IUM.
Therwometer.
Middelburg 24 April vm. 8 o 49 gr.
m. 12 u 54 gr. a,v. 4 u. 53 gr. P.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningcn: P. v. d. Pbijl, te Zierikzee: A. O. de Mooij te TholenW. A. vah j AdrertentliSn
Nleuwïnhhijzbn en te TeraeuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te een uur
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belinfantb, te 's Gravenhage, en A. de la Mae, Azn, te Amsterdam. i aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger. Ejj des avonds nog worden opgenomen
Het Centrum is over den uitslag der verkie
zingen in Delft boven de wolken.
Hoor bet gejuich van dit katholiek orgaan
»Delft behouden 1
.Zelden hebben wjj met zoo groote vreugde
een tjjding onzen lezers mogen mededeelen.
«Wjjbehooren dan ook allereerst een woord van
dank en hulde te brengen aan de katholieken
van Delft. Zjj vooral hebben, zoowel in de
stad als op het platteland, in de laatste dagen
zware beproevingen te doorstaan gehad.
»Maar ook, welk eene wakkere geest voer
onder hen, welk een krachtige aaneensluiting,
welk een hoog besef van verantwoordelijkheid,
zoo voor zich zelf als voor het gansche Chris
telijke Nederland.
»Met zulk volk als dat van Delft is ons
land rjjk.
»Met kalme vastberadenheid aangevangen
werd de strjjd tot het laatste volgehouden en
op waardige wjjze vol geestdrift besloten."
Zou men nu waarlijk in bet redactiebureau
van het katholieke blad zoo iets eerlijk meenen'?
Wjj kunnen het onB haast niet denken.
Na al het getwist en beginseloos gedraai
over den persoonlijken dienstplichtna al het
geknoei om de katholieken van het Maasbode-
principe tot meegaan te bewegen en ten slotte
het treurig terugkrabbelen van die geloofs-
genooten en het zich onderwerpen aan het
parool, aan het gezag van dr Schaepman, durft
men nu nog schrijven van een .wakkeren
geest", een .hoog beset van verantwoorlijkheid",
een volk, waarmee .ons land rijk is".
Welk een overmoed of wat eene verblindheid
Maar het is waar ookhet is dr Schaepman's
orgaan zelf dat dit schrijft.
Juister is voorzeker dan het volgend oordeel
van het Nieuws van den Dag
»De verbonden partgen hebben bij deze ver
kiezing gezegevierd, al won de liberale can-
didaat, in vergelijking met 1888, een 27-tal
stemmen en al telt de nu gekozene 10 stemmen
minder dan zjjn voorganger.
«'tValt moeiljjk te gelooven, dat de over
winnaars zich van harte kunnen gelukwenschen
met de Delftsche zege. Als de rekening opge
maakt wordt van hetgeen geschikt, geplooid,
getransigeerd moest worden om tot deze uit
komst te gerakenals men zich gaat herinne
ren hoe men onderling bijna slaags geraakte
over een punt als de dienstplicht, dat nog
Diet eens een levensbeginsel mocht heeten, dan
Moet men wel tot de erkentenis komen, dat bij
deze gelegenheid duidelgk aan heel Nederland
is te zien gegeven, hoe uiterst insolide het ge
bouw van de gemeenschappelijke samenwer
king is.
.Nog een paar verkiezingen als deze, en het
gevaarte stort ineen, al zullen straks de bouw
meesters wonderen doen met scheuren te be
pleisteren en wankele muren te schragen.
.Tenminste als er in de ..mannen-broeders'"
nog genoeg bloed zit, om niet altijd met den
hoed in de hand te staan tegenover de bond-
genooten. Van tijd tot tijd heeft 'ter in De
Standaard vee 1 van of men die houding moede is."
De uitslag is deze opmerking veroorloven
wjj ons ten slotte geheel zooals wjj die hebben
verwachten bevestigt de door ons geuite
meening dat de katholieken steeds gedwee zich
zullen laten gebruiken om de anti-revolution-
nairen te helpen, totdat zij het hun toekomend
deel van den buit bezittenof zooals jhr.
Van Karnebeek zoo juist zeide zooveel uit
den .haverbak" hebben gegeten dat zjj ver
zadigd zjjn.
De vraag is maar of Rome ooit tevreden zal
wezen, en of de anti-revolutionnairen niet
zullen begrjjpen, waarheen dit gevaarlijk spel
voert.
Onder het opschriftWaar het heen moet,
ontleent Vooruit aan de Vakanzen-Liste (lijst
van vacante betrekkingen) in het nommer van
21 Maart der Verbandsblatter (van een Duitsche
yereeniging van handelsbedienden) de vol
gende mededeeling»No 3967. Een boekhouder
correspondent. Eransch en Italiaansch. 3000
mark en inkoop eener levensverzekering.
Dat moet de juiste vorm van salaris worden
genoemd schrijft het blad. Een gedeelte ervan
uitbetaald in den vorm van een polis, die ka
pitaal of pensioen verzekertIn die positie
kan de bediende zich gelukkig gevoelen: zijn
toekomst en die zijner vrouw en kinderen is
bezorgd. Allerlei gebeurlijkheden, die hem
kunnen overkomen, zullen niet over hem heen
gaan, zonder haar sporen achter te latenzij
zullen wellicht het gezin in diepen rouw dom
pelen maar het verwoesten, dat vermogen
zjj niet 1
Waar het heen moet Daarheen, dat elk
patroon iederen bediende verzekert. Het moet
vanzelf sprekend worden, dat ieder verzekerd is....
In de St. Ct. zjjn opgenomen de door den
koning goedgekeurde statuten van de vereeni-
ging Kindervoeding te Middelburg.
De St. Ct. bevat het kon. besluit van den
18den April 1890, houdende voorschriften ter
uitvoering van artikel 24 der wet tot regeling
van het lager onderwijs, laatstelijk gewijzigd
bjj die van 8 December 1889 Sthlno. 175).
Bjj beschikking vau den minister van water
staat, handel en nijverheid, is C. Welleman
te Krabbendjjke, met ingang van 1 Mei, benoemd
tot adsistent bij het rijkslandbouw-proefstation
te Breda.
(Dit bericht werd nog in een deel der oplaag
van ons vorig nommer medegedeeld.)
Bjj koninklijk besluit zijn in hunnen rang
overgeplaatst bjj het regiment grenadiers en
jagers, de 2e-luits. jhr B. L. van Spengler, J. L.
Menningh en W. H. C. Boellaard, allen van
het 4e, de 2e-luit. jhr R. H. S. G. Six, van het
8e, en de le-luit. W. Monhemius, van het 6e
regiment infanterie.
Yerder is benoemd tot directeur van het
postkantoor te Ede, 1. M. van Goudriaan, thans
directeur van het postkantoor te Warmond, en
de commies der postergen 4e kl. W. J. Bormans,
bevorderd tot commies 3e kl.
Dezer dagen bevatte de Staatscourant de tijding
dat een billijker tarief was bepaald voor tele
grammen uit Indië, bestemd voor de pers.
Dit geeft het Handelsblad aanleiding tot de
volgende, o. i. zeer juiste, ontboezeming
De minister van waterstaat heeft een o zoo
goedgunstig besluit openbaar gemaakt, ten
behoeve van nieuwstijdingen, die voor de pers
bestemd zijn en tusschen Nederland en zijn
O.-I. koloniën worden gewisseld
De tariefsprijs wordt gesteld op 1.42 per
woord, ol ongeveer een derde van het gewone
tarief.
Inderdaad oogenschijnlijk een zeer liberale
maatregel, die geheel afwjjkt van de regeling
door 's ministers voorganger ingevoerd en waarbij
het tarief der binnenlandsche telegrammen met
de helft is verhoogd, een bepaling, die vooral
ten nadeele is gekomen van de dagbladen.
De Nederlandsche bladen zullen nu hun lezers
spoediger in kennis kunnen stellen met het
belangrijkste Indische nieuws en omgekeerd
zullen de broeders in Indië sneller op de hoogte
worden gesteld van wat er belangrijks in het
moederland voorvalt, o. a. de zegeningen der
regeering
Maar want er is een ernstige maar
De minister neemt met de eene hand terug,
wat hij met de andere geeft.
Aan de verlaging zjjn tal van voorwaarden
verbonden. Men is verplicht bepaalde lijnen
te volgen, over Engeland en dan langs de
kabels der Eastern en Eastern Extension Tele
graph-Company, en verder over de landlijnen
in Britsch-Indië. Dat is op zich zelf geen be
zwaar maar wel de hjjvoegingals op die
lijnen stoornis is, betaalt men het volle tarief.
Dit is echter maar een kleinigheid, vergeleken
met de andere voorwaarden.
De volgende luidt«Telegrammen, waarvoor
het gewone recht is voldaan, hebben den voor
rang boven die tegen verlaagd tarief". Een
blad dat zeker wil zjjn van zjjn spoedige be
diening door de telegraaf, kan derhalve van
het goedgunstig aanbod geen gebruik maken.
Juist bij het telegraphische verkeer, waar alles
op spoed aankomt, maakt die bepaling reeds
de gunst tot een wassen neus.
Er is echter nog meer. De perstelegrammen
moeten »in het Engelsch en in verstaanbare
taal zjjn gesteldzij mogen geheel noch ge
deeltelijk uit groepen van letters of cjjfers be
staan, noch ook overeengekomen (code) of ge
heime taal bevatten."
Daarmede wordt al het voordeel weder terug
genomen. Door een goe^ ingerichte code kan
men de kosten var. i-e»gvi,mmen thans veelal
tot minder dan een derde van het gewone ta
rief beperken. En nu verbiedt de minister dat
middel l Wie zal er dan nog gebruik van maken
Een dagblad, dat zich van deze buitengewone
goed geef schheid wil bedienen, moet eerst nog
een machtiging erlangen van den minister. En
dan is het verplicht de aldus ontvangen tele
grammen inderdaad te plaatsen. Blijft dit ach
terwege, dan kan de minister afdoende ver
klaring eischen, op straffe dat het blad den
vollen prijs moet betalen.
Eindelijk mag een aldus ontvangen telegram
niet aan anderen worden medegedeeld anders
dan in het blad zeil. De mogelijkheid om te
zamen met anderen de kosten van zulke dure
telegrammen te dragen, waardoor natuurlijk
het gebruik van de telegraaf wordt bevorderd,
snijdt de minister thans af.
Wij weten niet, welke snuggere kop deze
fraaie beschikking, Abdera waardig, heeft uit
gedacht. Is zjj niet meer op hare plaats in
eene verzameling van Kamper uien, dan in de
Staats-Courant van het koninkrjjk der Neder
landen
De Oost-Indische mail, dezer dagen ontvan
gen, loopt tot 18 Maarten het daarmee
aangebrachte verslag van den gouverneur van
Atjeh van 17 Febr. tot 4 Maart. Dit behelst
weinig belangrijks. Er vielen eenige schoten,
maar belangrjjke schermutselingen kwamen
niet voor.
De gezondheidstoestand is iets gunstiger.
Het Bat. Handbl. geeft een uitvoerig verslag
van de behandeling der zaak Munder voor de
rechtbank van omgang. De moordenaar Tan
Sin Leng gaf eerst het volgende verhaal van
het gebeurde.
Hij zou met den heer Munder naar een schuur
zjjn gegaan om dobbelaars te betrappen. Onder
weg zou hij door twee inlanders plotseling zijn
aangegrepen, die evenwel zoo spoedig verdwenen,
dat hij hen niet kon herkennen. Daarop zou
de heer Munder hem met een stok zoo hevig
geslagen hebben, dat hij »mata glap" geworden
was en met den gollok zijn slachtoffer de doo-
delijke wonden had toegebracht.
Bekl. is een flink gebouwd Chinees, hoewel
niet groot van postuur; zjjn starende oogen met
een harde en knorrige uitdrukking maken een
onaangenamon indruk. Een ongunstig verleden
heeft hij niet.
Eer nog het getuigenverhoor geheel was af-
geloopen, legde bekl. echter een volledige be
kentenis af, die hierop neerkwam. Hij had
aan den beer Munder herhaaldelijk om geld
gevraagd, dat hjj zeide te kunnen vorderen.
De heer Munder weigerde te betalen, ook nog
dien bewusten avond. Toen had bekl. hem
uit huis gelokt met het praatje, dat er in de
schuur gedobbeld werd en hem onderweg na
een hevige worsteling vermoord. Later erkende
bekl. nog, dat hjj voor de vordering, die blijk
baar verzonnen was om den moord te verklaren
geen bewijzen kon bijbrengen.
De moordenaar is ter dood veroordeeld. Hg
hoorde lachend zjjn vonnis aan.
De heer CU. Boissevain, hoofdredacteur van
bet Handelsblad, herdenkt heden den' dag
waarop hjj voor 25 jaren als medewerker aan
dat blad optrad.
De heer Royaards, de bekende tooneel-
speler, is verbonden bij het gezelschap van Het
Nederlandsch Toneel, waar hij vroeger korten
tijd werkzaam was.
Den 9en Mei zal het Nederlandsch Tooneel-
verbond haar 21e algemeene vergadering te
Amsterdam houden. Behalve de gewone punten
komen op de agenda o. a. voor de voorstellen
van het hoofdbestuur omtrent de uitgave van
Het Tooneeleenige wijzigingen in de statuten
en een gewijzigd concept-reglement voor de
tooneelschool en de voorbereidende school. Een
crediet van 550 wordt door het hoofdbestuur
aangevraagd voor het uitschrijven van prijs
vragen.
Coppée was op audiëntie bij den paus,
wien hg een exemplaar van zjjn Benediction
aanbood.
Door Ged. staten van Zeeland is afwjjzend
beschikt op het adres van kerkeraad en leden
der Herv. gemeente te Borssele, houdende ver
zoek tot vernietiging van het besluit van
burgemeester en wethouders van 9 Nov. 1889
waarbij aan de Oud-Gereformeerde gemeente
aldaar vergunning is verleend tot het bouwen
van een steenen kerk op een alstand van 120
M. linia recta) van het kerkgebouw der Herv.
gemeente.
In tegenspraak met de berichten in andere
bladen dat de koningin van Engeland eerst 8
Mei van Vlissingen vertrekken zal hebben wjj
grond onze mededeeling te handhaven dat de
hooge reizigster a. Zondag 27 dezer, per Victoria
and Albert, van Vlissingen naar Engeland
oversteekt. Men houde echter in het oog dat
bij zulke gelegenheden de plannen nogal eens
dikwijls gewijzigd worden.
"Woensdag avond omstreeks acht uur werd
alhier het gerucht verspreid dat onder Souburg
of Ritthem een hevige brand was uitgebarsten,
wat zeer velen naar de Loskaai en naar de
z.g.n. hooge brug over de spoorbaan deed
stroomen. Op laatstgenoemde brug kon men
het schijnsel der vlammen zeer goed zien. Een
paar spuiten rukten uit doch konden, toen
bleek dat de brand ver van de stad verwijderd
was, dadelijk weder aftrekken.
De brand woedde onder Souburg op de
hofstede van J. P., waar Maandag eveneens
brand uitbrak.
Thans werd in korten tjjd de schuur in de
asch gelegd, terwijl een stier en een geit in
de vlammen omkwamen. Het overige vee kon
nog gered worden. Het tegen de schuur staand
huis werd gespaard.
Het gebouw, de inboedel en de veestapel
zjjn verzekerd.
De spuit van Souburg en die van de naburige
gemeente Ritthem waren spoedig op het terrein
aanwezig en bewezen belangrijke diensten. De
oorzaak van den brand is onbekend.
Men schrijft ons uit Vlissingen
Zooals vroeger gemeld, hebben zich alhier
eenige heeren aaneengesloten met het doel eene
«Vlissingscbe oudheidskamer" op te richten,
en is hun, op hun verzoek, een der vertrekken
op het raadhuis afgestaan om daarvoor te
worden ingericht.
Thans hebben deze heeren aan Vlissing's
ingezetenen eene circulaire toegezonden, waarin
zij de medewerking van allen inroepen ten
einde zoo goed mogelijk te slagen.
Elk voorwerp, hoe gering ook, dat betrekking
heeft op Vlissingen of Vlissingers wordt in dank
aangenomen. Ook kan men door eenjaarlijk-
sche bijdrage van een gulden (donateur), of
door een gift in eens, van zijn belangstelling
in de poging van genoemde heeren doen blijken.
De voorwerpen kunnen ook in bruikleen wor
den afgestaan.
Wjj twjjfelen niet of menig Vlissinger, die in
het bezit is van een of ander op onze stad of
hare geschiedenis betrekking hebbend voor
werp, zal dit met liefde afstaan velen, die niet
op deze manier kunnen meewerken, zullen
zeker door geldelijke bijdragen ook het hunne
wel willen toebrengen.
Onzes inziens toch moet elke poging,
die aangewend wordt om iets bij te dragen tot
de belangrijkheid van Vlissingen, met kracht
worden gesteund en waar de heeren Gewin,
Kalbfleisch, Wibant en Van der Os thans het
initiatief hebben genomen om door het vestigen
van een oudheidskamer onze stad eene aantrek
kelijkheid meer te bezorgen, vertrouwen wij
wel dat het hun aan medewerking van de zjjde
van het publiek niet zal ontbreken.
De heer P. Huet te Goes wenscht in de
G. Crtnaar aanleiding van de verschillende
geruchten, die omtrent hem in omloop zijn,
voorloopig slechts te constateeren, dat hjj ten
volle de werkelijkheid blijft erkennen van de
feiten van het spiritisme en spiritualisme, maar
er overigens volkomen mede gebroken heeft.
Wanneer hij daartoe het oogenblik gekomen
acht, zal hij allen, die er naar vragen, gelij
kelijk in het openbaar antwoorden.
Hoewel die verklaring ons niet recht duide
lijk is, meenen wij aan het verzoek van den
heer Huet om haar ook onder de oogen onzer
lezers te brengen te moeten voldoen.
In de Woensdag te Zierikzee gehouden
algemeene vergadering der Zeeuwsche spoorboot
maatschappij is de rekening over 1889 en de
balans goedgekeurd.
Tot commissaris werd herkozen de heer A.
Buijze Mz. De heer Mr. J. P. Gau lichtte een
door hein gedaan voorstel toe, om den dienst
met eene tweede boot uit te breiden.
Commissarissen hadden voorgesteld om de
vennootschap, die op 31 Dec. 1891 eindigt, we
der voor 10 jaar te continueeren.
Na uitvoerige debatten werd door den heer
Cau de volgende motie van orde voorgesteld
«De vergadering houdt het voorstel tot conti
nuatie aan, totdat de mogelijkheid zal zjjn
onderzocht of de dienst met een tweede boot
zal worden voortgezet." Deze motie werd ver
worpen met 45 tegen 32 st., terwjjl 2 stemmen
zich onthielden.
Het voorstel tot continuatie der vennootschap
werd alsnu aangenomen met 65 tegen 14 st.
(Z. N.)
Het departement Sluis-Aardenburg der
Maatschappij tot Nut van t Algemeen hield
Woensdag naar men ons schrjjit eene
gewone vergadering, welke door 14 leden werd
bjjgewoond, tot vaststelling der begrooting voor
het dienstjaar 1890-91. Bij de behandeling
daarvan werd met meerderheid van stemmen
besloten een subsidie van ƒ15,te verleenen
aan de diaconie-bewaarschool aldaar en van
ƒ10,aan de opleidingsschool voor bewaar-
schoolhouderessen te Leiden. De gewone bij
dragen voor schoolbibliotheeken te Aardenburg,
Sluis, Oostburg en St. Kruis werden weder ver
leend, evenals de ondersteuning aan Tloralia.
In beginsel werd met algemeene stemmen
besloten tot ondersteuning van minvermogen
den bij de aanstaande in te voeren schoolgeld-
heffing op de openbare scholen in dit departe
ment, alsmede tot stichting eener bibliotheek.
Omtrent deze punten zal het bestuur in eene
volgende vergadering nadere voorstellen ter
tafel brengen.
Het aftredend bestuurslid, de heer J. J. Blin-
denbach werd herbenoemd, terwjjl als afgevaar
digde voor de algemeene vergadering te
Amsterdam werd gekozen de heer S. de Vries
en tot zijn plaatsvervanger benoemd de heer
Blindenbach.
Nog werd besloten eene aanvrage te doen
aan het hoofdbestuur om een spreker tot het
houden eener volksvoordracht. Door een der
leden werd een middel aan de hand gedaan
om het bezoeken dier voordracht te bevorderen.
Door het bestuur der waterkeering van
den calamiteusen Burgh- en Westlandpolder
werd Woensdag te Burgh aanbesteed
Het herstel, de vernieuwing en het onderhoud
tot 30 April 1891, van de aarde-, kram-, rjjs-
en steenglooiingwerken, aan de waterkeering
van bovengemelden calamiteuzen polder. Raming
9927.95.
Ingekomen waren 7 biljetten, van de heeren
A. van Popering te Bruinisse voor 9927 P.
Vink te Noordgouwe voor ƒ9910 C.BolierCz.
te Bruinisse voor f 9776; P. J. Visser Pz. te
Kruiningen voor 9737 H. de Groot te Scher-
penisse voor ƒ9715; J. van Strien te Zierikzee
voor 9687 H. J. Romejjn te Burgh voor ƒ9637.
Om paarden fraai en glad haar te doen
krijgen koke men tegen het voorjaar en den
herfst voor ieder paard wekelijks twee drie
maal een handvol lijnzaad in ongeveer 6 liter
water en geve dit gedurende 4 weken ieder dag
lauwwarm aan het dier te drinken. Het ver
haren verloopt dan regelmatig en gemakkelijk
en de droes, waardoor de paarden in deze jaar
getijden dikwjjls worden overvallen, zal zich,
zegt de Landb. Ct. op gezag van die Fundgrube,
öf in 't geheel niet, öf alleen in een zeer
lichten graad voordoen.
De éénjarige stier Klaas Blanksma, welke
op de te Leeuwarden vanwege de Eriesche
Maatschappij van Landbouw gehouden stieren-
keuring werd bekroond met den derden prijs,
eigendom van den veehouder K. N. Kuperus,
te Marsum, is voor f 400 aangekocht voor een
veefokkerij te Port-Natal.
Met het oog op de uitbreiding, die de
aanleg van proefvelden in Nederland ondergaat,
is het niet onbelangrijk na te gaan wat daar
omtrent bij onze Belgische naburen, die ons
hiermede reeds verscheidene jaren zijn voorge
gaan, voorvalt. Kort geleden besprak de Bel
gische minister van landbouw dit onderwerp
in de kamer van afgevaardigden. Volgens de
Akkerbouw zeide Z. E. woordeljjk het volgende 5
«Men moetjeen einde maken met de proefvelden,
zooals zij in den beginne werden ingericht op
eene eenigszins onbedachte wijze. Zij zijn
verspreid geworden over al de punten van het
land, zonder het voorwerp te zijn van een
voldoend toezichtzij hebben bijgedragen om
valsche gedachten te geven over de oprecht^
toepassing der wetenschap.