N°. 79. 133° Jaargang. 1890. Donderda Of 3 April. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50; iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 2 April. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. RECHTSZAKEN. UIT STAD EN PROVINCIE. DE SCHILDERIJEN-TENTOONSTEL LING TE MIDDELBURG. Burgerlijke stand. HIIIDIllll lii.Sllli: KI I KIM. Thermometer. Middelburg 2 April vm. 8 u 38 gr. m. 12 u 48 gr. av. 4 u. 48 gr. F. Ver-wacht O. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Boll add, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. 0. de Mooij te TholenW. A. van Nieuwému ijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder neuten alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebb. Belineantb, te *s Gravenhage, en A. de la Ma» Azn, te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjis en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daubb Cie., John F. Jones, opvolger. Maandag Tweeden Paasrlida- verschijnt geen middelburgsche courant. Tegenover de bemoeiingen en aanbevelingen van dr. Schaepman, bij gelegenheid van de verkiezing van den heer Keuchenius tot lid der Tweede kamer, vroeger en nu onlangs in het district Goes, toen genoemde priester-staatsman èn in zjjn blad èn in eene redevoering een pleidooi leverde voor den gevallen minister, klinkt het volgende oordeel van de Tijd over zjjn gewezen Excellentie wel opmerkelijk. Dit blad schrijft in een opstel over den tegen- woordigen toeBtand der katholieke missiën in Indië o. a.»In alle gevallen blijkt uit het voorafgaande dat, ondanks de christelijke leu zen, in den laatsten tijd omtrent Indië aange heven, de katholieke missie aldaar er erger aan toe is, dan ooit te voren, en dat het minis terschap van den heer Keuchenius, trots al zijn fraaie leuzen en verzekeringen, der katholieke kerk in Indië wel Bchade, maar onder geen opzicht voordeel heeft aangebracht. «Groote woorden willen wij niet bezigen. De minister Keuchenius is gevallen, en de gedachte komt niet bjj ons opvoor hetgeen gebeurd is bet geheele kabinet aansprakelijk te stellen. Zelfs zullen wjj niet beweren dat de beer Keu chenius van al wat gebeurde persoonlijk de schuld draagt. Vreemde invloeden hebben zich gedurende zjjn ministerschap doen gelden." En voor dien gewezen minister wilde dr. Schaepman nog wel, zelfs niettegenstaande er bovendien groot verschil omtrent den persoon lijken dienstplicht bestaat, dat de katholieken zich warm zouden maken. Eigenaardige op vatting vooral van zulk eene zjjde. Tot zjjn leedwezen verneemt het Centrum dat dr Schaepman in de laatste dagen weer minder wel is dan voor eenigen tjjd. Heden zou de katholieke afgevaardigde eene operatie onder gaan aan de keel. Dit leedwezen zal zeker door velen, ook politieke tegenstanders van dien afgevaardigde worden gedeeld vooral omdat zij in dr Schaep man den talentvollen spreker en dichter zoo zeer waardeeren. De wjjze, waarop de kabinetscrisis is opgelost de vervanging van den heer Keuchenius door den heer Mackay vindt in de Indische bla den niet veel bijvalvooral het Bat. Hand. laat zich bijzonder heftig daarover uit. Het blad schrjjft o. a. »Voor ons protestanten en daarom van huis uit revolutionnairen op elk gebied, waar de domme kracht der kerkeljjke heerschzucht bet intellect van ons met de wetenschap rekening houdend geloof verstikt, is het niet weinig aanstooteljjk de koloniën te zien behandelen als een kadaver, waarop proeven worden ge nomen, liefst nog wel door leeken. Te meer, wjjl dit bedrjjf uitgaat van de partij, welke de koloniale autonomie als éen harer beginselen in baar program heeft geschreven en, in plaats van dit te verwezenlijken door oordeelkundige wetsvoorstellen tot hervorming in te dienen, deze voor onbepaalden tijd uitstelt, met de koloniale portefeuille, als ware het Zwarte Piet, in handen te spelen van iemand, die de kolo niale toestanden te weinig kent om tot eenige afdoende hervorming in staat te worden geacht. Intusschen is het mogelijk, dat uit het tegen woordige kwaad dit goede wordt geboren, dat de reeds in Nederland ontkiemde overtuiging van het onhoudbare der tegenwoordige staat kundige verhouding van de koloniën tot Ne derland tot rijpheid worde gebracht door de ervaring, welke het regeeren zonder eigen zaakkennis, door den tegenwoordigen minister beproefd, in bet verschiet stelt. Meer dan ooit is Indië regeeringloos, en de historische ondervinding leert, dat voor de koloniën de regeeringlooze tijdperken even noodlottig zijn als de stadhouderlooze dit voor het moederland steeds geweest zijn. Door zjjn onbekendheid met de Indische zaken en door de behoedzaamheid tegenover de op positie, opdat deze in hem, den premier, niet het geheele kabinet treffe, is de nieuwe minister van koloniën niet tot het nemen van eenig initiatief in staat te achten en zal hij veeleer slechts in het tegenhouden dan in het ont werpen en verdedigen van hervormingen zijn kracht moeten zoeken. Advertentiëa moeten des namiddags te eea uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Dientengevolge is de bureaucratie geheel de baas en is Indië, zelfs in Nederland, overgeleverd aan een kommiezen-regeering. Dat zegt zoo veel als dat de anti-revolutionnaire partij ten tweeden male getoond heeft niet voor het ko loniaal bewind te zjjn opgewassen en, zoo iets geelt dat uitzicht op haar verwijdering van het staatsbestuur, waarnaar zij klaarbljjkeljjk voorbarig heeft gegrepen, als niet beschikkende over mannen van het hout, waarvan men ministers, althans bruikbare ministers van koloniën snijdt." Bij kon. besluit is lo. aan mr. J. P. N. Er- merins eervol ontslag toegekend als burgemees ter van Zierikzeeen 2o. gemelde mr. J. P. N. Ermerins benoemd tot archivaris in Zeeland. Dit werd in een groot deel van ons vorig nommer nog gemeld). Verder zijn benoemd tot subst.-off. van justi tie bij de arr.-rechtbank te 's-Gravenbage mr. P. A. van Buttingha Wichers, thans subst.-off. van justitie bij de arr.-rechtbank te Botterdam, en tot adjunct-commies bij het departement van oorlog de eerste-klerken bij dat departement J. B. van der Kolk en J. Maul. Nog is aan A. P. van der Marck, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als directeur van het postkantoor te Roermond. Vrijdag verleent de minister van koloniën en Zaterdag die van binnenlandsche zaken geen audiëntie. Op de Woensdag 28 Mei te houden alge- meene vergadering der Maatschappij tot nut van 'i algemeen komt o. a. het volgende voorstel ter tafel. Daartoe opgewekt door den hoer J. L. L. ten Berge, secretaris van het departement IJzendijke, heeft een achttiental inwoners der Belgische gemeente Brugge zich vereenigd en aan het hoofdbestuur het veilangen te kennen gegeven als departement der Maatschappij te worden erkend, daarbjj verklarende zieh in alles aan de wetten van de Maatschappij te zullen onderwerpen. Het hooldbestuur heeft, alvorens tot de ver langde erkenning over te gaan, de vraag of de oprichting van dit departement in het buitenland, volgens de wetgeving onzer Maat schappij, geoorloofd is en wenscbelijk is te achten, aan een ernstig onderzoek onderworpen. Het is, na eene uitvoerige gedachtenwiase- ling, in zijn vergadering van 1° Februari 11. tot het besluit gekomen, dat die vraag in be vestigenden zin moet worden beantwoord. Het hoofdbestuur voert verschillende gronden aan ter verdediging van zijne meening en doet tenslotte het voorstel »dat de vergadering de meening van het hoofdbestuur, dat bet departement Brugge behoort te worden toege laten en erkend, zal bekrachtigen." Het hoofdbestuur doet verder bet voorstel om de algemeene vergadering te doen ver klaren dat het op den weg der Maatschappij ligt te zorgen dat de nadeelen, welke van de uitvoering der wet op het L. O. van 1889 het gevolg kunnen zijn, zooveel mogeljjk worden voorkomen. Die zorg moet beoogen a ondersteuning van ouders, die, waar een bijzondere school kostelooze plaatsing toelaat, hun kinderen naar de openbare school zouden zenden, indien deze voor hen kostelooze plaat sing toeliet; h bet inwinnen van betrouwbare inlichtin gen over het geheele land omtrent de deug delijkheid van bet bijzonder onderwijs, dat van rijkswege gesubsidiëerd wordt c bet steunen en bevorderen van het her- halingson lerwijs d in 't algemeen het toezien op de werkiDg der wet van 1889 en het nemen of steunen van alle maatregelen die in 't belang van deugdeljjk openbaar onderwijs worden gevorderd en door particuliere krachten kunnen genomen worden. Is het mogelijk samenwerking te verkrijgen met de Vereeniging Volksonderwijs dan wil het hoofdbestuur van het Nut die gaarne be vorderen zoo niet dan zou de maatschappij zelfstandig kunnen optreden. In beide gevallen wil het hoofdbestuur een schoolfonds stichten, bijeen te brengen uit bij dragen van bijzondere personen, van vereeni- gingen en uit de kas der Maatschappij, waar voor jaarlijks eene som op de begrooting wordt uitgetrokken, op die van 1890/91 ten bedrage van 2000. Dit tonds wordt door het hoofdbestuur der Maatschappij beheerd. Yoor het houden van voordrachten wordt wêer een som van 2250 op de begrooting voorgedragenterwijl verder het hoofdbestuur voorstelt om uit de algemene kas der Maat schappij ten behoeve van het Ondersteunings fonds van de tentoonstelling tot bevordering van veiligheid en gezondheid in fabrieken en werk plaatsen, welke in 1890 binnen Amsterdam zal gehouden worden, over een bedrag van 500 te beschikken. Door Carmen Sylva is aan de vereeniging Het Nederl. Tnoneel, te Amsterdam, het recht verleend tot vertaling en opvoering van het door haar geschreven tooneelstuk Dammerung De heer W. Hutschenruyter W. Jz. te Botterdam is benoemd tot tweeden kapel meester bij het orkest van den heer Kes te Amsterdam. De heer A. Langejan Az., onderwijzer te Middelburg, is Maandag door den raad van Urkmet algemeenestemmen benoemd tot eersten onderwijzer aan de openbare school aldaar. De kerkeraad der Ned. Herv. gemeente te Biggekerke heeft tot godsdienstonderwijzer benoemd den heer W. P. Calliber, evangelist te Aardenburg. De heer dr L. Heldring OGzn", predikant te Middelburg, staat op het drietal naar Rot terdam. Op het twaalftal voor predikant te Vlaar dingen komen voor de heeren dr A. B. ter Haar Romeny, te MiddelburgJ. van Osse- waarde, te SluisS. L. van Steijn Callenfels, te Heerle en J. C. Beese, te Ylissingen. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. Ter openbare terechtzitting dier rechtbank van den Hen April 1890, zal worden behan deld de zaak tegen J. de C., oud 52 jaar, ver buurder van dorschmachines te Sluis, teneinde te worden terechtgesteld ter zake dat hij op 17 O itober 1889 ter terechtzitting van het kantongerecht te Oostburg, naar aanleiding van een interlocutoir vonnis van den kantonrechter aldaar, in een geding tusschen J. C. E. als eischer en hem, beklaagde, als gedaagde, en bij welk vonnis hem, beklaagde, was opgelegd den bij akte van dagvaarding vermelden eed, opzettelijk eene valsche verklaring onder eede zou hebben afgelegd. Vanwege het openbaar ministerie zullen 4 getuigen worden voorgebracht, terwijl de heer mr Jacobse Boudewijnse, advocaat alhier, als verdediger voor beklaagde zal optreden. Door het openbaar ministerie bij het kan tongerecht te Zierikzee is appèl aangeteekend tegen het vonnis, 2 geldboeten ad 20 elk, subs. 6 dagen hechtenis voor elke boete, gewezen tegen den meergenoemden F. S. te Bruinisse, wegens het verbranden van zijne telkaart e. a. enz. der jongste volkstelling. Donderdagochtend komt de minister van waterstaat, handel en nijverheid per extratrein, die te 9.12 van Botterdam vertrekt en te 11.35 aan het havenBtation te Vlissingen aankomt, een bezoek aan Vlissingen brengen. Te 3 45 vertrekt de hooge bezoeker eveneens per extratrein van de haven. Naar de Zw. Ct. verneemt is, met ingang van 1 Juni a. a., het buffet der Plus-sociëteit te Zwolle verpacht aan den heer G. Hulsman, thans kellner in het hotel de Abdij alhier. Dinsdag tegen den avond is te Vlissingen achter de tweede binnenhaven, bij de petro leum magazijnen van pakhuismeesteren, alwaar voor de firma Coqnerill van Seraing een pe troleum-reservoir wordt gebouwd, een 14 jarige jongen uit die stad, die als nageljongen bij de Belgische werklieden in dienst was, van een tamelijk aanzienlijke hoogte op den bodem van de tank gevallen. Hij kwam daarbij op ver schillende stukken ijzer terecht, zoodat hij zulke ernstige verwondingen kreeg, dat zijn leven in gevaar is. In bewusteloozen toestand werd de jongen per brancard naar het stedelijk gasthuis overgebracht. Dinsdrg avond even voor half negen ont stond bij den landbouwer en boomkweeker P. Geense in de voorstad te Goes brand in de oude zwingelkooi, thans gebruikt wordendetotstalling voor beesten en berging van gereedschappen. In een oogenblik stond het kleine schuurtje in lichte laaie, zoodat met veel moeite slechts een varken, een kalf en een schaap gered werden. Drie tamelijk vette varkens en twee runders, jaarlingen, kwamen in de vlammen om, benevens al bet gereedschap, waaronder ook dat der arbeiders, en eenig graan voor veevoeder. Toen te kwart voor negen de aangerukte spuiten water gaven, was men den brand spoedig meester. Gelukkig was de wind van de groote schuur afgekeerd, zoodat die ge spaard bleef. Behalve de Goesche spuiten, waren ook die van Kloetinge en *s Heer Hendrikskinderen aanwezig, de laatste behoefden echter geen water te geven. Te 10 uren konden de spuiten inrukken. De oorzaak van den brand is onbekend. Er was niets verzekerd. Te Wissekerke (N.-B.) is Dinsdag jl. in een vergadering van belangstellenden het plan besproken tot het oprichten eener vereeniging, wier leden, door aankoop in 't groot, trachten zullen op de voordeeligste wijze steenkolen in te slaan. De zaak vond genoegzamen, ook finaneieelen steun, zoodat besloten werd een der besproken plannen nader te formuleeren, Ten einde aan het particuliere bedrijf geen onnoodige schade te doen, zal met de meest belanghebbende kolenhandelaars aldaar in overleg getreden wor den om te trachten overeenstemming te verkrjjgen tusschen hun belang en het belang der leden. De leden zullen wekelijks een zeker bedrag inleggen, in evenredigheid van de hoeveelheid kolen, die zjj in 't najaar wenschen te ont vangen. Aan het publiek, waaronder in de eerste plaats de werkman, zal binnen kort gelegen heid gegeven worden zich als lid der vereeni ging te doen inschrijven. De raad van Hontenisse besloot met al gemeene stemmen tot het zenden aan de hooge regeeriug van een adres van adhaesie aan het verzoek van den gemeenteraad van Bosendaal, om nooit een wetsontwerp in te dienen, waarbij de persoonlijke dienstplicht wordt ingevoerd. Door de 11. K. kiesvereeniging in het kies district Hontenisse is, op hare Maandag gehouden algemeene vergadering, naar aanleiding van het voorstel van presidenten der R. kiesvereeni- gingen in Noord-Brabant, om de regeering te verzoeken, het wetsontwerp betrekkelijk alge- meenen ot persoonlijken dienstplicht niet in te dienen, het volgend voorstel aangenomen >De E. K. kiesvereeniging in het hoofdkies district Hontenisse, te Hulst, gelet op de inge zonden motie van presidenten van B. K. kies- vereenigingen in Noord-Brabant; in aanmerking nemende, dat zjj den 29en April 1889 haar zienswijze omtrent den persoonlijken dienst plicht heeft uitgesproken en verklarende bij die zienswijze te blijven, spreekt als haar gevoelen uit, dat met volle vertrouwen aan de R. K. leden der staten-generaal moet worden over gelaten om, zooals steeds te hopen, met een drachtig beleid te beslissen op welke wijze bij de behandeling van aanhangige of aanhangig te maken wetsontwerpen moet worden geageerd. »Neemt de motie van heeren presidenten van B. K. kiesvereenigingen in Noord-Brabant voor kennisgeving aan". Een smidsgezel te Zuidzande had het ongeluk met de rechterhand tusschen de raderen eener handboormachine te raken. Eén der vingers werd geheel plat gedrukt en was sterk gekneusd. Men vreest dat de lijder den vinger zal moeten verliezen. Heden middag vereenigden zich in de kleine zaal van het Schuttershof alhier een aantal dames en heeren, door de tentoonstellingscommissie uitgenoodigd ter bijwoning van de opening der vierde, van de vereeniging Uit het volk—voor het volk uitgaande,tentoonstelling van schildergen. Onder de aanwezigen bevonden zich onder scheidene autoriteiten, o. a. de burgemeester van Middelburg, terwijl ook eenige schilders inzenders aan de opening de eer van hun be zoek gunden. Wjj merkten o. a. op de heeren A. Boudewijnse, H. J. van der Weele van 's Gravenhage, B. M. Koldewey van Dordrecht en P, J, C, Gabriel van Scheveningen, benevens de Middelburgsche heeren C. J. W. Nuys, W. J. Schütz en M. Vlamings. De heer G. N. de Stoppel aar sprak de aan wezigen als volgt toe «Geachte dames en heeren »Ik vervul eene hoogst aangename, mij door de tentoonstellingscommissie opgedragen taak, om u namens haar dank te betuigen voor uw bewijs van belangstelling door de opening der vierde driejaarlijksche Middelburgsche schilde rijententoonstelling met uwe gewaardeerde tegenwoordigheid te vereeren. Die commissie, door het bestuur der ver eeniging Uit het volk—voor het volk met de regeling dezer tentoonstelling belast, is u daar voor zeer erkentelijk; zij durft zich vleien dat, wanneer gjj straks de zalen zult zjjn binnen getreden en gij kennis gemaakt zult hebben met de aldaar aauwezige kunstvoortbrengselen onzer Noord- en Zuid-Nederlandsche schilders, gij geen berouw zult gevoelen aan de uitnoo- diging te hebben voldaan. Ik zal niet treden in eene beoordeeling der verschillende, ons zoo welwillend afgestane stukken, maar dit liever aan u zeiven over laten, evenmin als ik zal uitwijden in beschou wingen over den weldadigen invloed, dien ten toonstellingen als deze kunnen uitoefenen op het opwekken en aankweeken van kunstzin. Bij de laatste, nog zoo kort geleden gehouden tentoonstelling, toen het tevens de openingen inwjjding van het nieuw tentoonstellings ge bouw gold, heb ik daarop uitvoerig gewezen. Alleen deze enkele mededeeling dat ander maal tal van hoogst verdienstelijke schilders en schilderessen, in Nederland, België of elders gevestigd, aan ons verzoek tot inzending van een of meer hunner werken met de meeste welwillendheid hebben voldaan, van wie velen ook reeds vroeger aan vorige tentoonstellingen hunne krachtige medewerking verleenden, ter- wjjl ook onderscheidene hunner thans hier voor het eerst optreden. De tentoonstelling bestaat uit niet minder dan 213 stukken, waaronder enkele van groote afmeting, ingezonden door 134 verschillende kun stenaren. Nagenoeg hetzelfde getal als in 1887, daar de commissie met het oog op de beschikbare plaatsruimte zich steeds gedrongen gevoelt hare uitnoodigingen te beperken. Dientengevolge zag zij zich dan ook tot haar leedwezen verplicht voor onderscheidene aanbiedingen te bedanken. Een woord van hulde en dank aan al die verdienstelijke vrouwen en mannen van wie wij het genoegen hebben enkelen heden in ons midden te mogen zien, voor hunne zeer ge waardeerde medewerking ten deze en voor de bereidwilligheid, waarmede zjj hunne kunst voortbrengselen tijdelijk ter onzer beschikking hebben willen stellen. Moge deze tentoonstelling, welke ik bjj deze voor geopend verklaar, in alle opzichten beant woorden aan het daarmede beoogde doel. Ik heb de eer u tot hare bezichtiging nit te noodigen." Aan deze uitnoodiging gevolg gevend over tuigden de bezoekers, waarbjj zich ook nog de commissaris des konings voegde, dat de heer De Stoppelaar waarlijk met recht lof had gebracht aan de verzameling, die in de zalen van het nieuwe tentoonstellingsgebouw is bij eengebracht. Natuurlijk is het onmogeljjk om na eene eerste oppervlakkige beschouwing omtrent enkele stukken een oordeel te vellen. Wjj hopen weldra breeder onze indrukken uiteen te zetten. Nu bepalen wjj ons ertoe onze lezers op te wekken om zich de dagen tot 20 dezer ten nutte te maken, teneinde van het geëxposeerde kennis te nemen, en mee te deelen dat onder de namen der inzenders voorkomen, behalve de hier bovengenoemde, die van mej. A. Abrahams, Bastert, Bauffe, mw. BildersVan BoBse,Theoph. de Bock, Henri Bource, J. van Essen, Frankfort, Jac. Hollestelle, Hoynck van Papendrecht, Josselin de Jong, Kever, Leemputten, mej. Marie de Man, Ter Meulen, Wally Moes, D. en P. Oyens, Boelofs, mevr. RonnerKnip, Schipperus, Tholen, Floris Verster, Jan Veth, Vroljjk, Weissenbruch en Wjjsmuller. De tentoonstellingscommissie beBtaat uit de heeren G. N. de Stoppelaar, voorzitter, W. J. van den Berghe, W. D. Luteijn, Jhr. L. Schorer, B. A. Verheij, penningmeester, P. J. van der Leijé, J. C. Mjlborn, en J. J. H. Doorenbos, secretaris. Van 1 en 2 April. Midjielbubg. Getrouwd J. P. Timmermans; jm. 25 j. met A. M. de Maagd, jd. 28 j. Ei E verse, wed' 56 j. met C, Kodde, wed" 45 j,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1