N°. 72.
1339 Jaargang.
1890.
AY oensdag
26 Maart,
Middelburg 25 Maart.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Peestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager."
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50;
iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsi uimte.
LETTERED EM KUNST.
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOQPINGEN. ENZ.
KERKNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
TffiiT-r~i
tilDIIHIII IK.SIIH Uil MM.
W
Thermometer.
Agenten te Vliseingen: P. o. db Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te ZierikzeeA. 0. de Hooij te TholenW. A. yah
Adveiteotlëi
Middelburg 25 Maart vm. 8 n 47 gr- i Nieuwenhttijzen en te TerneuzenM. de Jonde. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddagB te ee« tn r
4 u. 5.2 gr. F. j advertentie-bureau's van Nijgh Vin Ditkar te Rotterdam, de Gebk. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zgn, willen
m. 12 u 53 gr. av,
Verwacht Z. W. wind.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjja en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cie., John F. Jones, opvolger.
zg des avonds nog worden opgenon en
Met genoegen melden wij dat er Maandag
avond voor het gebouw van het Leger des Heils
alhier een buitengewone kalmte geheerscht heeft.
Er was geen spoor van verzet of opgewon
denheid te bespeuren.
Nu voegen wij hier gaarne hg»dank zij de
door de politie genomen maatregelen"maar
men zg voorzichtig met aan die beweging een
ernstiger karakter toe te kennen dan zij verdient.
Het is dit valt niet te ontkennen in
de laatste avonden bjjzonder druk geweest en
rumoerig vóór en in het gebouw, waarin dat
leger zjjn bjjeenkomsten houdt. Maar het
gebeel waB grootendeels het werk van eenige
kwajongens en dit dient met lof erkend te
worden aan hun balddadigheid heeft de politie
Maandag, toen een groot aantal zich weer op
maakten een ovatie te breügen aan genoemd
gebouw, paal en perk gesteld.
Bovendien is tegen een viertal knapen, die
betrapt zjjn op het inwerpen van ruiten, pro-
ces-verbaal opgemaakt.
Aan dergelijke kwajongensstreken dient met
kracht een einde gemaakt te worden maar
tevens zjj men voorzichtig met door overdreven
berichten, naar buiten vooral, den indruk te
geven alsof men hierbjj te maken heeft met
een zeer groote oppositie tegen het Leger des
Heils.
Knapen als nu het gevaarlijk spelletje
speelden weten zich geen rekenschap te
geven van hun doen en laten in zulke gevallen.
Zij maken lawaai en vernielen, alleen uit zucht
om leven te wekken en kwaad te doen- Als
er morgen op eene andere plaats aanleiding
of gelegenheid bestaat om aan hun booze lusten
bot te vieren, gaan zjj op dezelfde wijze te
werk tegen een kerkgebouw van protestanten,
katholieken of Israëlieten. Bovendien recht
vaardigheid en billijkheid kent het gros in
zulke gevallen nietdit is ook bij dit opstootje
gebleken. Een vgf tienjarigen knaap, die telkens
bij de oefeningen van het leger door zijne
«potterngen last veroorzaakte en daarom meer
malen het gebouw was uitgezet, werd toen
hij trachtte weêr binnen te komen dit belet.
Hjj mishandelde hierop een heilssoldaaten
dadelijk trok men partjj, niet voor dien soldaat
neen voor dien knaap, die louter alleen schuld
had. Jeugd van 7, 8 en 9 jaar begon toen haar
wraak op het gebouw te koelen. Dit is de
eenvoudige geschiedenis van dit geruchtmakend
feit.
Zulke gebeurtenissen doen echter allicht
schade aan den goeden naam, die onze stad
bezit op het gebied der verdraagzaamheid.
En daartegen dient men te waken, meenen
wg te mogen waarschuwen.
Mochten er soms volwassenen zijn wij hopen
het niet maar het is daarom toch wel moge
ljjk die met eenig welgevallen zulke han
delingen tegenover het Leger aanzien, dan
verzoeken wij hun vóór zij aan die inge
nomenheid uiting geven te bedenken dat
er geen beter middel is om dat Leger te
verheflen, en in zijn propaganda te steunen,
dan het tot martelaar te maken. Hoe meer
het vervolgd wordt, hoe meer aanhangers
het vindt.
De politie zal nu wel zorgen dat in en buiten
het gebouw do rust bewaard blijve maar ieder
in zijn kring werke mee om de kinderen af
te houden van een voor hen zelf gevaarlgk werk.
Het Leger des Heils heeft even veel recht om
op zijne wijze in zijn gebouw godsdienst-oefe
ning te houden als elk ander genootschap.
Tegen de zedelijkheid wordt niet gezondigd,
en zonder ons op te werpen als verdedigers
van hunne wgze van belijdenis doen en gods
dienst beoefenen merken wij toch op dat de
leiders vaak eerbied afdwingen door hunne
volharding, hnnne toewijding en de oprecht
heid van hun pogen, waarom zij in ieder geval
niet verdienen kwalijk bejegend te worden.
Dat hunne liederen langs onze Btraten wor
den uitgegalmd kan niet worden belethet
werd reeds gisteren door den schrijver vaneen
ingezonden stuk opgemerkt; en al moge nu diens
ergernis begrijpelijk zjjn, wjj vragen op onze
beurtis het niet juist het doel, het eenig streven
van het leger om langs dien weg weer reclame
te maken
Ous dunktde chefs van het leger denken
bjj zichzelven allicht bljjft er iets van den
inhoud dier liederen hangen.
En wat ons betreftwij hooren ze in ieder
geval liever dan de gemeene straatdeunen, die
zoo dikwijls aanstoot geven. In Engeland ergert
men zich daaraan gansch niet meer. Worden
ze gezongen uit spotlust, dan is het aan de
trouwe aanhangers van het leger om zieh te
ergeren, niet aan onszjj oogsten dan een
voudig de wrange vruchten van hun eigen werk.
Maar voor ons ligt er toch eene kleine les
opgesloten in die beweging. Hoe spoedig toch
vonden die liederen hun weg bij het volk!
Dat zingt ze met animowat toch waarljjk
niet valt weg te redeneeren met de opmerking
dat de zangers door spotlust worden gedreven.
De melodie in de eerste plaats en wellicht
ook de woorden dier liederen pakken een zeker
deel van het volk. En ons dunkt dat zg, die
jaren lang zoeken naar geschikte middelen tot
verbetering van het volksgezang, bij het Leger
des Heils nog ter leer kunnen gaan om het ge
heim af te zien, hoe men het volk aan het
zingen brengt, zonder het onzedelijke woorden
in den mond te leggen.
Op neutraal gebied, buiten dat van het ge
loof om, zou allicht nog menige poging in die
richting kans van slagen hebben.
»Het bestuur van den Provincialen bond van
R. R. kiesvereenigingen in Zuid- en Noord-Holland,
krachtens de machtiging, ontvangen door het
besluit van de algemeene vergadering van den
bond op 13 Februari 1889, luidende
»De bond machtigt zijn bestuur om alle
gepaste en geoorloofde middelen te bezigen,
teneinde te verhinderen, dat het stelsel van
den verplichten persoonlijken dienst door onze
wetgeving worde bekrachtigd"
heeft besloten zich voortaan krachtig te ver
zetten tegen de keuze van leden voor de Tweede
kamer der Staten-generaal, die zouden verularen,
een wetsontwerp, dat het beginsel huldigt van
den verplichten, persoonlijken dienst, te zullen
steunen.
Het bestuur van den bond bestaat uit de
heeren mr B. M. Bahlmann, Rotterdam, voor
zitterT. B. C. ten Hagen, 's Gravenhage W.
A. Beukers, SchiedamP. J. Raaymakers,
Nieuwer-AmstelJ. P. M. Eygenraam, p. p.
Amsterdam H. W. Kouwenhoven, p. p. Bever
wijkA. op de Laak, Noordwijk, secretaris".
Met het opschrift: tDaar komt toch niets
vanschreef het Vaderland in zjjn nommer
van Zondag
Sinds Klaas de Jong dit gevleugelde woord
sprak in ons parlement, is het dikwijls van de
zijde van kamerleden gebruikt, om hun wan
trouwen in regeeriugsplannen uit te spreken.
Maar een unicum wel is het in de parlemen
taire geschiedenis, dat een minister zelf op deze
wijze zijn ontwerpen als doodgeboren karak
teriseert.
Zulk een standpunt in te nemen, was voor
behouden aan den minister Bergansius, die, als
hervormer van ons krijgswezen opgetreden,
thans moedeloos de bjjl bjj den wortel neerlegt,
waar hij in de toelichting van zijn noodwet
tot verlenging van den diensttijd laat door
schemeren, dat van de groote door hem bewerkte
hervormingswet toch wel niets zal komen. Hij
gaat zelfs zoo ver, dat hij de verwerping dier
wet veronderstellende, thans reeds zegt, wat hij
in dat geval voornemens zou zijn te doen. Dan
zou een herziening van de tegenwoordige
militiewet aan de orde komen, die hij alleen
daarom niet dadelijk voordraagt, omdat zulk
een ontwerp, thans reeds ingediend, schijnbaar
een blijvend karakter zou hebben.
Gevoelt de minister niet, dat een bewindsman
zoo niet spreken mag Gevoelt hji niet, dat zijn
moedeloosheid aanstekelijk moet werkendat hij
de tegenstanders eener hervorming als het ware
het middel aan de hand doet om den gevreeBden
dienstplicht te ontgaan; dat hij ze bijna aan
moedigt telkens maar weer noodwetten en halve
maatregelen aan te nemen, om de afdoende
verbeteringen voorgoed te verschuiven
Wat meer zelfvertrouwen en beginselvastheid,
excellentie zonder die eigenschappen kwamen
nooit groote dingen tot stand. Gij acht een
persoonleken dienstplicht in 't belang des lands
noodzakelijk; welnu, houd'daaraan vast, denk
niet aan berekeningen van kleine partijpolitiek,
maar sleep nw aanhangers, ja uw tegenstanders
mee door de kracht uwer overtuiging en door
de warmte van uw woord. Aan uw portefeuille
zijt gij toch niet in de eerste plaats gehecht,
waar groote landsbelangen spreken En uw
geloof behoeit geen schade te lijden, waar uw
partijgenooten herhaaldelijk lebben beweerd,
dat, al zijn zij allen tegen persoonlijken dienst
plicht gekant, de kwestie bet katholieke be
ginsel niet raakt. AL zullen dan ook al uw
geloofsgenooten u afvallen, de groote zaak staat
niet wanhopig, als gij met uw talent en werk
kracht haar ernstig wilt. En moet gij echter
vallen, gij zult vallen met eere. Dan zal u het
getuigenis niet onthouden worden, dat de man,
die groot was in vele kleine zaken, ten slotte
het grootst is gebleven in zijn val, en met even
veel vertrouwen, als eens Gladstone op zjjn ont-
werp-kiesrechthervormiDg, zult gjj op uw dienst-
plichtontwerp het grafschrift mogen beitelen
Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultorl
(Wie na mij komen zal, hij zal mijn wreker zijn).
De hierbij besproken woorden van den mi
nister trekken natuurlijk ook de aandacht van
de katholieke bladenmaar deze begroeten
hen met ingenomenheid.
Dat de regeering herziening der bestaande
militiewet in uitzicht stelt, omdat de herziening
met persoonlijken dienstplicht geen kans van
slagen heeft, wordt door de Maasbode als een
lichtpunt begroet.
Recht voor Allen, opmerkende dat volgens
De Standaard de antirevolutionaire partij op
den duur niet kan samengaan met de Katho
lieken, vraagt: »of het -riet goed zon zijn dat
de democratische bestanddeelen der antirevo
lutionaire party zich afscheidden van de rest....
Dit zou een geheele zuivering in de staat
kundige atmosfeer brengen, die zeer gewenscht
Bij kon. besl. is J. P. Fokker opnieuw voor
drie jaren benoemd tot directeur uit den handel
van het vrij-entrepot te Middelburg.
Yerder is aan A. G. A. baron Collot d'Escury
op verzoek eervol ontslag verleend als 2e luit.
der rust. schutterij bij het 4e bat. dier schut
terij in Zeeland en wel wegens verandering van
woonplaats.
Nog is mr D. N. van Hoytema op zjjn verzoek
eervol ontslagen als schoolopziener in het arr.
Zierikzee.
Tot officier van justitie bij de arr.-rechtbank
te Winschoten is benoemd mr B. Ort, thans
subs.-off. van justitie bij de arr.-rechtbank te
's Gravenhage.
Tot off. van gez. 2e kl. bij de zeemacht is
benoemd de heer H. A. Molema, arts.
Aan den kapt. der art. J. C. Fabius, thans
op non act., is op zijn verzoek eervol ontslag
verleend uit den militairen dienst.
Eindelijk is benoemd tot commies der pos
terijen 4e kl. H. J. M. A. Janssen, thans surnu
merair der posterjjen, en zijn bevorderdtot
commies 2e kl. A. de Kok, thans commies 3e
kl., en tot commies 3e kl. C. Zijm, thans com
mies 4e kl.
De audiëntie van den minister van financien
zal op Donderdag en die van den minister
van marine op Vrgdag niet plaats hebben.
Zijne Majesteit, het wenschelijk achtende
dat door eene commissie van deskundigen,
bestaande uit officieren van zee- en landmacht,
in een aan Hoogstdeszelve in te dienen rap
port, advies worde uitgebracht omtrent de
taak, die de zee- en landmacht, elk in het
bijzonder, doch in onderlinge samenwerking
zullen te vervullen hebben, bij de verdediging
van het vaderland aan de zeezijde, op de bin
nenwateren en op de rivieren, in verband met
de bij de wet van 18 April 1874 Staatsblad
no. 64) vastgestelde regeling en voltooiing
van het vestingstelsel; en door haar worde
aangegeven, welk materieel van zee- en land
macht in aansluiting met het bestaande zal
noodig zijn tot verkrijging eener voldoende
weerbaarheid, daarbij rekening houdende met
de krachten der natie
heeft, ingevolge de gemeenschappelijke voor
dracht van de ministers van marine en van
oorlog, bij besluit van den 23sten dezer no. 28,
eene commissie benoemd, bestaande uit
den vice-admiraal J. B. A. Josseling de Jong,
als lid en voorzitter als leden van de zeemacht
den kapitein ter zee G. Kruysden kapitein
ter zee C. ten Boschden kapitein-luitenant
ter zee H. Njjgh van de landmachtden gene-
raal-majoor C. D. H. Schneider, inspecteur der
artillerieden kolonel van den generalen staf
A. Koolden luitenant-kolonel der genie K.
Eland den majoor C. L. W. Moorrees, van het
4de regiment vestiDg-artillerie en aan de com
missie als secretaris toegevoegd den luitenant
ter zee der eerste klasse G. J. Sluyterman.
(Staats.-Ct.)
In April a. s. zal, onder het voorzitterschap
van den controleur van 's rijks belastingen, den
heer L. E. Uijttenhooven, te 's Gravenhage wor-
den'afgenomen het examen voor commies-verifica
teur der invoerrechten en accijnzen. De verdere
leden van het examen zijn de heeren S. N.
Hoek, controleur van 's rijks belastingen te
Roosendaal, A. P. R. van Heusekom. controleur
te Zalt-Bommel, en G. H. W. B. Lauten, con
troleur te Hansweert.
De Duitschers te Amsterdam hebben een
adres gericht aan prins Bismarck, waarin zij,
nu hij is afgetreden, hem hulde brengen voor
alles wat hij tijdens zijn 20-jarig ministerschap
voor Pruisen en Duitschland heeft gedaan. Het
adres eindigt met den wensch, dat' de afge
treden kanselier na zjjn zwaren arbeid nog
gedurende vele jaren een welverdiende rust
moge genieten.
In het jongste nommer van Caecilia wordt
door Im met veel ingenomenheid mel
ding gemaakt van het concert, den 4en Maart
te Middelburg gegeven door den heer A. de
Jong en het echtpaar Bosmans.
Aan den heer en mevrouw Bosmans wordt
natuurlijk de cjjns der volle, zoozeer verdiende
bewondering gebrachtterwjjl de schrijver
aan net slot zegt
»De concertgever zelf toonde zijne hier ter
stede zeer gewaardeerde eigenschappen als violist
in de bekende Gesangsscène van Spohr en werd
met applaus voor zijn voordracht beloondwaar
schijnlijk wilde het, niet zeer talrijk opgekomen
publiek met dit applaus ook zijn dank uitspreken
voor de gelegenheid, welke de heer De Jong
aan de Middelburgsche muziekliefhebbers ge
boden had om het echtpaar Bosmans nu eens
in zijne volle kracht te genieten dat dit twee
tal harteljjk en levendig werd toegejuicht, be
hoeft wel niet met veel woorden verzekerd te
worden."
Het programma van het 67e Niederrhei-
sche Muziekfest, dat met Pinksteren te Dussel-
dorp onder Hans Richter zal gehouden worden,
omvatOp den eersten dag Mendelssohn's
Elias en Mozart's C-dur-symphonie. Op den
tweeden dag: Der Frühling uit Haydn's Jahres-
zeiten, de Pfingstcantate van Bach, de Rhapsodie
van Brahms, de 3e Leonore-ouverture, Cheru-
bini's Anacreon ouverture en Schumann's C-dur-
symphonie. Op den derden dagde ouvertures
Sommernachtstraum en Benvenuto Cellini, de 7e
symphonie van Beethoven, de 3e Ungarische
Rhapsodie van Liszt en stukken uit Walkure
en Meistersinger.
Als solisten zullen medewerken Pia Von
Sicherer en Hermine Spiess, Gudehus, Litzinger
en Perron, benevens een paar instrumentaal-
solisten.
Tot onderwijzeres in de nuttige hand
werken voor meisjes aan de bijzondere school
voor christelijk onderwijs te Zaamslag is, met
ingang van 1 April e. k. op eene jaarwedde
van f 40, benoemd mej. K. Jansen aldaar.
Het aantal sollicitanten bedroeg 4, waaron
der 1 uit Terneuzen.
dikant der gemeente te Sliedrecbt bevestigd.
Reeds de vorige week zou die bevestiging ge
schieden doch het classicaal bestuur van
Dordrecht heeft ter elfder ure een spaak in het
wiel gestoken, door den kerkeraad te gelasten
met de plechtigheid ta wachten totdat de
synodale commissie zijn verzoek zou hebben
behandeld om vernietiging van het besluit des
provincialen kerkbestuurs in Friesland, een
besluit waarbij dit bestuur, na weigering van
het classicaal bestuur van Sneek om den heer
Lieftinck akte van ontslag uit de classis af te
geven, als maatregel van orde die akte had
verleend. De synodale commissie is daarop
onmiddellijk buitengewoon vergaderd geweest
en heeft de aanvrage als niet-ontvankelijk
afgewezen, zoodat de bevestiging gisteren is
doorgegaan. (H.)
Bljjkens de heden voor belangstellenden
ter inzage gelegen hebbende rekening van het
muziekkorps der dd. schutterij alhier over 1889
bedroegen in dat jaar de ontvangsten f 3315 29
en de uitgaven f 3296.19, zoodat de rekening
een goed slot van 19.10 oplevert.
Naar wij vernemen zijn tegen een paar
slijters in sterken drank alhier, die als leverend
boven twee liters geen vergunning behoeven,
wegens verkoop van sterken drank in het
klein processen-verbaal opgemaakt.
Ook de gemeenteraad van Oost- en West-
Souburg heeft besloten geen adhesie te verleenen
aan het bekende verzoek van den raad van
Rosendas.l inzake persoonlijken dienstplicht.
Het is heden, 25 Maart, juist eene halve
eeuw geleden, dat het licht op den vuurtoren
van Westen-Schouwen voor het eerst brandde.
Den rijksveldwachter van Clinge is het
gelukt den dader op te sporen van verschillende
diefstallen van hoenders en konijnen, te Hulst
en omstreken gepleegd. Het is zekere Van O.,
bijgenaamd Titebus, gepensioneerd Indisch mili
tair. Zondag morgen door een kerkganger ge
waarschuwd, dat er in zeker boseh hoenders
Btonden, welke waarschijnlijk door diefstal waren
verkregen, stelde genoemde veldwachter zich
verdekt op en gelukte het hem den dader in
handen te krjjgen.
Maandag werd, ten overstaan van den
notaris A. M. Tak, in de herberg De Roode Leeuw
te Nieuw en Sint Joosland in het openbaar
te koop aangeboden
Een huis en erf met schuurtje en tuingrond
staande te Nieuw en Sint Joosland op het
dorp, gemerkt A no 119, grootte 2 aren 62
centiaren; verkocht voor f 1025.
In de Maandag ten overstaan van den
notaris W. C. da Smidt te Schoondijke ge
houden veiling en toewijzing van eene hofstede
en landen te Groede werden koopers
lo van de gebouwen der hofstede op en met
5 heet. 84 aren 20 cent. land de heer Louis
Beirlaufc, grondeigenaar te Brugge, voor ƒ6100
2o van twee partijen bouwland mevrouw de
weduwe Van Geelkerken geb. Van Rijssen te
Middelburg en wel de eene partij, groot 2 heet.
14 aren 50 cent., voor 2000 en de andere
party, groot 1 heet. 70 aren 10 cent., voor 1900.
De heer J. H. Gerlach, wiens betrekking van
predikant tot de Waalse he gemeente alhier
door zgn op 1 April e. k. ingaand emeritaat
zal eindigen, besloot in de voormiddag gods
dienstoefening dier gemeente van Zondag 11., na
behandeling van den aan de orde zynden lgdens-
tekst (Matth. XXVII vers 31 en 32), zgn dienst
werk in haar midden, met eene hartelgke toe
spraak tot die gemeente en hare opzieners,
en gedacht daarbp ook zyne overige ambtge-
nooten.
Dit bericht dient tot verbetering van een
gisteren opgenomenons verstrekte minder
juiste mededeeling.
Eindelpk is er een eind gekomen aan de
beruchte Sliedrechtsche zaak. Zondag is de
heer dr J. W. Lieftinck in zjjn ambt als pre
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Veroorzaken van iemands dood
door schuld.
Heden namiddag kwam voor deze rechtbank
een zeer treurige zaak in behandeling, die,
blpkens het talryk publiek, dat ter terecht
zitting aanwezig was, niet weinig belangstel
ling wekte.
Op de bank der beklaagden werd zitting
genomen door den 22-jarigen Blepersknecht A.
T., geboren te Serooskerke en wonende alhier,
die zich er over had te verantwoorden dat hg
op 4 December 1889, des voormiddags omstreeks
half twaalf uur, met een met zakken beladen
wagen, waarvan hg voerman was, de kanaal-
brug onder de gemeente Middelburg van de
stadzgde oprgdende en den met hout heiaden
vrachtwagen, waarvan Pieter Lourense voerman
was, die vóór hem aan de rechterzgde op ge
noemde brug reed, voorbg rgdende, niet vol
doende naar de linkerzgde heeft uitgehaald,
waardoor zgn wegen zoo dicht bg den wagen
van Pieter Lourense kwam, dat deze, die links