N°. 70. 133° Jaargang. 1890. Maandag 24 Maart. BUITENLAND. Middelburg 22 Maart. Verspreide Berichten. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel LETTEREN EN KUNST. Het toonceel. UIT STAD EN PROVINCIE. Burgerlijke stand. Algemeen Overzicht. Hiriiniii it(.s(iii: mi rant. Thermometer. i Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. O. de Mooij te Tholen: W. A. ta» i Adveitentlëi De^Tijd ontvangt nu eerst een schrijven van het bestuur van den Zuid- en Noordhollandschen bond van R.-K. kiesvereenigingenwaarin wordt meegedeeld dat de bekende verklaring be trekkelijk algemeenen en persoonleken dienst plicht, die tot zooveel geschrjjf aanleiding heelt gegeven, niet is een manifest van ge noemd bestuur. De Tijd teekent bp die mededeeliDg het volgende aan: »Nu het bestuur van den Zuid- en Noord hollandschen Bond, zjj het ook eenigszins laat, tot verklaring van de bekende verklaring overging, hadden zeker veel lezers gaarne nog wel iets meer licht begeerd. Wij meenen daarom aan het bovenstaande te moeten toe voegen, dat het door ons opgenomen stuk ons bp ontvangst dadeljjk toescheen afkomstig te zjjn van de hand van den president van den Zuid- en Noordhollandschen Bond, mr Bahlmann. Wjj plaatsten het echter niet, alvorens ons daaromtrent volstrekte zekerheid te hebben verschaft, waarbjj wij tevens vernamen dat de toezending door den secretaris, den heer Op de Laak, met voorkennis van den president, mr Bahlmann, had plaats gehad, alsook dat niet slechts aan ons, maar ook aan andere bladen afdrukken derzelfde .Verklaring"" waren verzonden. »Uit de mededeeling allereerst van den heer Raaymakers, thans uit die van het geheele bestuur van den Bond, blijkt dat het stuk, hoewel van president en secretaris van den Bond afkomstig, in het geheel geen o/Jicitel karakter droeg. Wjj meenen dat dit van den aanvang af eenigszins duideljjker in het licht had kunnen gesteld worden." De verwarring wordt er meenen wij door deze zonderlinge verklaring van het bestuur niet minder op. Maar wat ons wel duidelijk iser sohjjnt in de katholieke gelederen een geheime steeds toenemende oppositie te ontstaan tegen de richting, welke dr Schaepman de partij uitdrjjft. Onlangs wezen wij met een enkel woord op de lezing, door den heer Bahlmann, lid der Tweede kamer en president van dien bond, te Katwijk gehouden. Uit een bestrijding van dat gesproken woord door het Huisgezin be merken wij hoe krachtig de heer Bahlmann zich heeft uitgelaten. Hij verklaarde o. a. dat men beter gedaan had het ministerie-Heems kerk rustig te laten doorwerken dan een nieuw kabinet te provoceeren, zooals nu is geschied. Natuurlijk komt zulk eene bewering voor namelijk voort uit teleurstelling over de hou ding van den heer Bergansius, in zake den persoonlijken dienstplicht. Dan beklaagde de heer Bahlmann zich nog over benoemingen onder het ministerie. Het Huisgezin vindt het treurig dat het huidig ministerie, bp zjjn optreden door de sympathie van alle katholieke organen begroet, zoo van terzjjde bestookt wordt als de heer Bahlmann doet. Welk een eigenaardig kijkje levert dit ge kibbel voor ons op. De heer Friedrich Gernsheim, muziek directeur te Rotterdam, heeft zijne benoeming tot directeur van den Slermschen Gesangverein te Berlijn aangenomen. Al valt het te betreuren dsi bij de voorstel ling, Donderdag a. in den Schouwburg te Middelburg te geven door het gezelschap Le Gras en Haspels, door verhindering van den heer Willem van Zuylen het nieawe stuk van Lodewjjk Muidei: niet gegeven kan worden wat eerst in het plan lag de opvoering van De Krekel verdient ook zeer de aandacht. Het stuk zelf is verre wan nieuwreeds dertig jaren geleden werd het uit den roman van George Sand La petite l'adette welke tien jaar te voren verscheen bewerkt door Char lotte Birch Pfeiffer, die door de natuurlijke toestanden, de eigenaardige landelijke karak ters, door George Sand geschilderd, zich zeker voelde aangetrokken, om weer eens een gevoels- drama te schetsen, waarin zij zoo sterk is De Krekel laat nooit na indruk te maken op het groote publiek als volksstuk heeft het daarom in onze oogen de meeste waarde. Er worden daarin geen onzedelijke toestan den geschetsthet zijn zuivere, onbedorven menschen, met al hunne gebreken en deugden, die ons worden geteekend en toestanden, waarin het gemeene tegenwoordig door schrijvers, vooral van drama's, bij voorkeur gezocht gelukkig op den achtergrond wordt gedrongen. De hoofdrol is in handen van mevrouw Phi- lomène Jonkers, die onlangs in Het laatste woord het publiek en ons trof door haar harts tochtelijk, goed bestudeerd spel, en door haar zeggingskracht. Volgens het verslag in de N. R. Ct., na de eerste opvoering van De Krekel in Rotterdam, vervulde zij die rol zeer goeden »is zulk een artistiek temperament als bet hare in onze Hollandsche schouwburgen iets zeer bijzonders. Wij zouden hierbij willen voegen: in de laatste jaren tenminste. Uit vroeger dagen herinneren wij ons nog mevrouw CorijnHeilbron, thans mevrouw Lo- rant—Heilbron, meer bekend onder den naam van Jeanne Heilbron. Zij was in hetzelfde genre als mevr. Jonkers en vervulde zeker in haar tijd uitstekend de rol van Fadetle. In Zeeland zal zij wellicht bekend zijn uit de dagen dat Albregt en Van Ollefen met hun gezelschap op de Middelburgsche kermis voor stellingen gaven. Zij was een zeer groot talent; en eigenaardig dat juist heden het Dagblad meldt, hoe zjj, nu als mevrouw LorantHeil bron, na jaren lange rust, weêr te Dyon, waar haar man directeur van den schouwburg is, op het tooneel is verschenen en avond aan avond grooten bjjval oogst in La Porteuse de Pain, een drama van Xavier de Montepin en Dornay. Alle bladen in Dyon brengen uit bundig lof aan haar spel, en noemen haar, die een Haagsche van geboorte is, sunt liseuse de grande e'coleEn geen wonder. Aan die artiste nu doet ook mevrouw Jonkers ons zeer veel denkenen wij kunnen ons voorstellen dat haar creatie van Fadette veel stof tot prijzen zal geven. Volgens de N. R. Crt is o. a. haar binnen stormen in de huiskamer van de Barbeaux, haar terugkeer naar de hut, die zij met hare grootmoeder, de oude Fadet, in de wildernis bewoont, hare gesprekken met de tweeling zoons van Barbeaux, haar dans in den mane schijn, met hare eigen schaduw als partner alleen eenen gang naar den schouwburg waard. Ook de verschillende overgangen in haar moeiljjke rol moeten hoogst verdienstelijk zjjn. Verder zegt de verslaggever van genoemd blad »De wjjze, waarop de andere rollen in De Krekel vervuld worden, bewjjst eenen keer te meer, welke krachten er schuilen in een tooneelgezelschap, dat in staat is om een stuk van zulk eene geheel bijzondere soort op deze wijze te bezetten. Mevrouw Burlage-Verwoert vindt in de oude Fadet eene te zeldzaam voor komende gelegenheid om te toonen, welk een talent zjj voor bejaarde karakter-rollen bezit. Hare voorstelling van de oude geldgierige en haatdragende vrouw, die het bjjgeloof der boeren gebruikt om geld te verdienen door hen te be- en te ontheksen, was gespierd en karakteristiek. »Ook den heer Le Gras zijn wjj lof schuldig voor het verbeelden van den hoogmoedigen, maar niet gevoelloozen boer, vader Barbeaux. »Even gunstig vertoont mevrouw Faassen— Van Velzen zich als Barbeaux'' echtgenoote. Hare zeggingskracht in deze soort van rollen kent men van ouds. >De mooie Madeion is eene rol, waar ook mevrouw CoelinghVorderman eer mede in legt. Bij haar naam past het best ons com pliment aan de régie voor de kleurige, schil derachtige kostuums der Berrichons, die door allen met gemak en gratie gedragen worden." Uit dat oordeel mag men opmaken dat de Krekel een gang naar den schouwburg zeer waard is. Door Ged. staten van Zeeland is gisteren als volgt vastgesteld het door de gemeenten dezer provincie te dragen aandeel in de lichting- voor de nationale militie in dit jaar i Aardenburg 3, Arnemtuden 4, Axel 8, Baarland 2, Biervliet i, Biggekerke en Zou- telande samen 2, Borssele 2, Boschkapelle 4, Breskens 6, Brouwershaven 4, Bruinisse 6, Burgh 2, Cadzand 3, Cats 2, Clinge 8, Coljjns- plaat 5, Cortgene 2, Domburg 3, Dreischor 4, Duivendjjke en Ellemeet samen 2, Eede 3, Eikerzee 2, Ellewoutsdijk 2, Goes 19, Graauw 4, 's Gravenpolder 4, Groede 10, Grjjpskerbe 1, Haamstede 4, 's Heer AbtBkerke 1, 's Heer Arendskerke 7, 's Heerenhoek en Driewegen samen 2, Heinkenszand 4, Hengst- djjk 3, Hoedekenskerke 4, Hoek 5, Hontenisse 15, Hoofdplaat 6, Hulst 7, Kapelle 5, Katten djjke 3, Kerkwerve 3, Kloetinge 3, Koewacht 6, Koudekerke 5, Krabbendjjke 4, Kruiningen 10, Meliskerke en Aagtekerke samen 1, Mid delburg 38, Nieuwerkerk 2, Nieuw- en St. Joosland 3, Nieuwvliet 1, Nisse 2, Noordgouwe 1, Noordwelle en Serooskerke (S.) samen 1 Oostburg 3, Oosterland 5, Oostkapelle 4, Oost en West-Souburg 4, Ossenisse 2, Oudelande 2 Oud Vosmeer 4, Ouwerkerk 2, Ovezand 2, Phi lippine en Overslag samen 2, Poortvliet 6 Renesse 3, Retranchement 5, RillandBath 6, Ritthem 3, Sas van Gent 3, Scherpenisse 5, Schoondjjke 5, Schore 3, Serooskerke (Wal.) 3, St. Annaland 8, St. Jansteen 7, St. Kruis 1, St. Laurens 3, St. Maartensdjjk 9, St. Philipsland 5Sluis 6Stavenisse 5Stop peldjjk 5, Terneuzen 12, Tholen 7, Veere 3, Vlissingen 20, Vrouwepolder 2, Waarde 1, Waterlandberke 3, Wemeldinge 6, Westdorpe 5, Westkapelle 6, Wissekerke 7, Wolfaartsdjjk 8, IJerseke 7, IJzendjjke 9, Zaamslag 7, Zierikzee 19, Zonnemaire 4, Zuiddorpe 3 en Zuidzande 2. Het totaal bedraagt 519. Door de gascommissie alhier is aan den heer A. Cense op de meest eervolle wijze op zjjn verzoek ontslag verleend als adjunct-boekhouder bij de gemeente-gasfabriek, onder dankbetuiging voor de der gemeente bewezen diensten. Op den 15e0 Maart waren in het entrepót te Middelburg aanwezig 1.387.000 kilo koffie en 32.000 kilo ruwe tin. - Een plotseling sterfgeval vond Vrjjdag avond op de openbare straat te VlissingeD plaats. Een bejaard persoon, op weg naar de R. K. kerk, werd op een stoep zittende gevonden en toen men informeeren wilde of hem iets was overkomen, bleek het leven reeds geweken te zijn. Waarschjjnljjk was hjj door eene be roerte getroffen. Vrijdag werd te Borssele, in tegenwoor digheid van een aantal belangstellenden, de eerste steen gelegd voor het nieuwe kerkgebouw der Ned. Geref. gemeente. De heer L. Boone, oefenend ouderling, hield daarbjj een toespraak. Bjj het personeel der rjjksveldwacht is aangesteld tot rijksveldwachter 3de kl. (jacht opziener), standplaats Kapelle, J. B. Raes, ge- pasporteerd maréchausséeen zijn verplaatst de rjjksveldwachters 3e kl. D. Buurman (bri- gadier-titul.), van 's Heer Arendskerke naar Borssele, P. Buteyn (brigadier-titulair), van Grjjpskerke naar 's Heer Arendskerke P. Schut van Muntendam naar Grjjpskerke. (G. Cf.) De heer H. J. M. A. Janssen van Wis- senkerke, thans surnumerair der posteryen te 's Gravenhageis met ingang van 1 April overgeplaatst naar 't vereenigd post- en tele graafkantoor te Wageningen. Op gelijken datum is M. J. Stokman te Wissekerke benoemd tot postbode van Goes op Wolfaartsdjjk. In de Vrjjdag te Yerseke gehouden raads vergadering werd de verordening tegen samen scholingen met algemeene stemmen bekrachtigd. Onder voorzitterschap van den arrondis- sements-schoolopziener, den heer J. G. Gerritsen, vergaderden heden te Oostburg de onderwjjzers in 't kanton Oostburg, die in grooten getale waren opgekomen. Als plaats voor de feestvergadering werd met overgroote meerderheid Hejjst gekozeD. Nadat de rekening van den penningmeester goedgekeurd en de vraagpunten voor de volgende vergadering waren opgegeven, werd na de pauze het voorstel van 't bestuur aangenomen em den wedstrijd, die jaarlijks gehouden wordt, in twee deelen te splitseneen die betrekking heeft op 't geen voor de hoofdacte vereischt wordt, en een in verband met hetgeen op ver gelijkende examens kan gevraagd worden. Aan 't bestuur werd overgelaten over 't eerste ge deelte een keuze te doen op 't gebied van taal en rekenkunde, terwijl, wat aangaat het laatste gedeelte, een commissie benoemd werd die een wedstrjjd zal uitschrijven en die zal beoordeelen. Tot leden dier commissie werden benoemd de heeren Barentsen, Van Ham en Wit, respectie velijk hoofden der scholen te Schoondjjke, Oostburg en Sluis. De raad der gemeente Eede besloot Vrjjdag geene adhaesie te verleenen aan het ingekomen adres van den raad der gemeente Rosendaal, om zich te verzetten tegen een eventueel wets ontwerp op den persoonljjken dienstplicht. In het vacant worden der betrekking van hoofd der school aan de Klakbaan, door het vertrek van den heer Kole naar Nieuw vliet, vond de gemeenteraad van IJzendijke aanleiding het traktement, aan die betrekking verbonden, te verminderen en vast te stellen op 700zjjnde f 100 minder dan vroeger. De persoon, die bjj een landbouwer onder Zaamslag van eenige paarden de staarten af sneed, is opgespoord. Het was een vroegere knecht van den landbouwer. Bij had het paardenhaar door een ander te koop doen aanbieden. Van 15 tot 22 Maart. Vlissingen. GehuwdC. F. Contant, jm. 20 j. met H. M. Koolwijk, jd. 19 j. BevallenS. R. Engelse, geb. Klajjsen, z. P. van den Broeke, geb. Lorier, z. P. de Witte, geb. Bil, d. M. C. P. Hak, geb. De VosBurchart, d. A. G. Meier, geb. Rejjne, z. A. C. Andriessen, geb. Daenen, d. .T. Marinissen, geb. Cbristiaanse, z. A. de Konink, geb. Engels, z. (levenl.) L. M. Bromelow, geb. Croin, z. M. C. Kujjt, geb. Vos, d. M. Steketee, geb. Sterk, z. C. P. Wejjermans, geb. La Port, z. E. Waller, geb. Maas, z. OverledenJ. Brasser, vrouw van J. de Groot, 68 j. D. Nobels, z. 14 j. M. Moerland, d. 8 m. A. J. Besemer, ongeh. d. 73 j. station! De heele gemeente liep uit en van het veld met steenen, zand en kalk ging het onder de opgewonden Kreten der gemeente naren naar de stemuus en voor de derde maal werd de afgevaardigde gekozen. De steenen, het zand en de kalk liggen nog altjjd op 't veldna de derde kar is er geen meer gekomen. En de trein snort er nog al tijd langs zonder te stoppen. Hoe men verkozen wordt. In een klein provinciestadje in Frankrjjk zagen de inwoners al bijna twintig jaar met smach tend verlangen uit naar een halt van de spoor baan, die op niet te grooten afsiand daarvan lag. Bjj elke verkiezing voor de kamer werd niet gevraagd is de candidaat monarchist of republikeinsch, gematigd of radicaal, maar zal hij in de kamer zijn best doen ons een spoorhalt te bezorgen. De candidaat, die dit beloofde, werd natuurljjk gekozen. Zoodra echter de afgevaardigde in de kamer zitting had geno men, dacht hjj niet meer aan de kleine gemeente, haar spoor of haar halt. Na het einde van zijn mandaat snorde de sneltrein dan ook nog even lustig zjjn kiezers voorbij. Natuurljjk dat een tegencandidaat hiervan party troK en dit bracht den afgevaardigde een oogenblik in ver legenheid. Op den verkiezingsdag echter, trad hij opnieuw voor zjjn kiezers op. Hjj wist, zei hjj, dat zjjn tegencandidaat het plaatsje een halt had beloofdmaar wat be- teeaende dat Een halt had hjj met zijn con necties aan het ministerie al lang kunnen bezorgen, maar hij wenschte meer, zjjn zorgen voor de kiezers strekten zich verder uit. Wat was voor een plaats, die zoo bloeide, die zich op zooveel ontwikkeling en zooveel njjverheid kon beroemen een halt Neen, de stad moest een station hebben, ja zij moest worden aan gedaan door een zjjljjn van een reeds ontworpen verbindingsweg. Hij althans wilde zich niet laten afvaardigen, als die gemeente geen station kreeg. De goede provincialen staken de hoofden bjj elkaar. »Een station", riepen sommigen. »Een zjjljjn", riepen anderen. »Ja we moeten een sta tion hebben." En onder dezen opwindenden kreet werd de afgevaardigde voor de tweede maal gekozen. Doch zjjn zittingstijd liep weer ten einde en er was nog geen sprake van een station of een zjjljjn, niet eens van een halt en do locomotief snoof nog aitjjd tergend flui tend de teleurgestelde provincialen voorbij. Toen dus weer de verkiezingsdag aanbrak, was goede raad nog duurder dan anders. Maar onze ge deputeerde liet den moed niet zakken. Den morgen van de stemming gebeurde er in het stadje iets buitengewoons. Een kar, met steenen beladen, met een vreemd paard en een vreemden koetsier, reed langzaam door het plaatsje naar een veld, vlak aan de spoorljjn gelegen. Na een poosje kwam er een tweede met zand en eindelijk een derde met kalk. ,Wat wordt er gebouwd" vroegen de lui aan den vreemden koetsier. Ja, die wist er niet van, maar hjj had gehoord, dat was voor het nieawe station. Als een loopend vuurtje ging dat nieuws het stadje doormen bracht al materialen voor bet Wanneer in onzen bloeitjjd van parlementair leven wjj bedoelen volstrekt niet een altjjd gezonden bloei een ministerieele crisis uitbreekt en een geheel ministerie of ook maar een enkele minister aftreedt zelfs al is het slechts een eendagsvlieg zjjn de volksverte genwoordigingen onmiddeljjk veranderd in een tournooiveld, waar een of meer interpellanten een schitterend steekspel opent. Men zou meenen, dat, waar een minister-president, die 28 jaar lang de leiding van het bestuur in de hand heeft gehouden, het staatkundig tooneel verlaat, ongetwijfeld veel te vragen is. Wie nu dezer dagen een interpellatie over het heengaan van Bismarck in den Pruisischen landdag verwacht heelt, ziet zich tot heden teleurgesteld. Nog is hier geen enkele vraag gesteld omtrent de ministerieele crisis en met het oog op het nog gebrekkige in het Pruisische parlementaire leven zal ook waarschijnlijk elke poging, welke daartoe van de zjjde der oppositie mocht worden aangewend, tjjdig buiten werking gesteld worden. In de plaats van een interpellatie over de ministerieele crisis, had het Pruisisch parlement, kalm zjjn arbeid voortzettend alBof er geen Bismarckgeschil ter wereld bestond, het ge noegen na lange tusschenpoozen Donderdag weder eens den heer Stöcker te hooren. In 't algemeen treedt de heer Stöcker den laat- sten tjjd weder meer op den politieken voorgrond en doet heel wat van zich spreken. In het Prui sisch huis van afgevaardigden hield hjj bjj de behandeling van de begrooting voor eeredienst een echte antisemietische Hetzrede, waarin hjj zich beklaagde, dat de gymnasiën, middelbare scholen voor meisjesen volksscholen met joodsche elementen overbevolkt zjjn. Hjj wenschte dien tengevolge de oprichting van afzonderljjke joodsche scholen. De heer hofprediker, die Blim genoeg was zjjn ware bedoelingen onder een mooi masker te verbergen en het voor deed komen, alsof deze confessioneele afscheiding in het belang der Israëlieten zelf was, verstoutte zich van een dreigende verjoodsching der school te sprekenhjj speelde daarbjj met het woord nationaal en misbruikte dit zelfs zoo, dat hjj den joodschen onderwijzers de bekwaamheid ontzeide het onderwjjs in geschiedenis en letterkunde in christeljjken en nationalen geest te geven. Met verdiende scherpte hekelden de beide vrjj- zinnige afgevaardigden Knörcke en Rickert deze onverdraagzaamheid van een christeljjk predikantzjj vergeleken hiermede de steeds door de Pruisische koningen in acht genomen verdraagzaamheid onder herinnering aan de woorden van Frederik den Groote»Jezus was een Jood, en wjj verbranden de Joden JezuB predikte verdraagzaamheid en geduld, en wjj vervolgenJezus preekte een goede moraal, en wjj passen haar niet toe." Krachtig protesteerden beide sprekers, en hierbjj sloten de nationaal-liberalen zich aan, dat de tribune van het Pruisisch huis van afgevaardigden voor de antisemietische Hetzreden van den heer Stöcker misbruikt is geworden, waarmede niettemin de con servatieve partjj bljjkens haar bewjjzen van goedkeuring instemde. Rickert verlangde uitdrukkeljjk voor de Joden het recht voldoe ning te schenken aan hun wensch naar ont wikkeling. Bovendien wees hjj op de nadee- lige gevolgen, welke de hateljjke woorden van Stöcker op de onderlinge verhouding der school kinderen moesten hebben en welke behande ling daardoor de Joodsche) kinderen van hun mede scholieren moesten ervaren. Aan de Junker verweet de spreker hun belacheljjken afkeer om hun kinderen op de schoolbanken naast joodsche kinderen te laten zitten, waar zjj volstrekt niet tegen het joodsche kapitaal zjjn, want komt het er op aan een man uit de Junkerpartei onder te brengen en hem met joodsch geld een schitterende loopbaan te openen, dan is de jood een voortreffeljjk man en leidt men hem gaarne üe gezelschapskrin gen binnen. Met bun verlangen naar joodecbe

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1