133° Jaargang. 1890. Zaterdag 1 Februari. N°. 27. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg eir per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent >er regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- ndere familieberichten benevens alle dankbetuigin an 1—7 regels f 1.50 iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 31 Januari. Do toestand van den arbeider ten platten lande van Zeeland. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. Afdeeling Zeeland van het ïïederlandsch paardenstamboek. mum. w Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bom and, te Kruiningen: F. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. 0. de Mooij te Tholen: W. A. van Advertentie* Niedwenhtjijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenalB de moeten des namiddags te een nut advertentie-bureai^e van Niïgh Van Ditmaii te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 'a Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John P. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen Tlieraometer. Middelburg 31 Jan. vm. 8 u 40 gr. m. 12 n 40 gr. av. 4 u. 40 gr. P Verwacht verand. wind. De Tijd laat, in zake het conflict in Suriname, het volgende, verstandige en van zijn standpunt zeer te waardeeren advies hooren Het is een fout geweest van verschillende regeeringen ook de tegenwoordige katholieke regeering in België heeft er nu en dan de gevolgen van ondervonden volstrekt onver dedigbare handelingen van ambtenaren, vooral indien die ambtenaren tot de politieke vrienden behoorden, zoo lang mogelijk in bescherming te nemen of op allerlei wijzen te verontschul digen. Moge onze regeering dit verkeerde voor beeld niet navolgen! Ongetwijfeld zullen de inlichtingen, door den heer M. A. de Savornin Lohman op zóo on- heusche wijze aan de Koloniale Staten gewei gerd, aan het Nederlandsche parlement door Keuchenius niet onthouden blijven. Ook het Moederland heeft er belang bij, dat het gezag in Suriname op waardige wijze worde uitge oefend, dat de eer zijner vlag er ongeschonden worde gehandhaafd. Blijkt uit nadere en meer onpartjjdige inlich tingen, dat de gouverneur in de hoofdzaken het recht aan zijn zijde heeft gehad en alleen door den vorm en de inkleeding zijner missive gezondigd heeft, wjj zullen ons daarover van harte verheugen. Mocht het evenwel anders zijn, dat dan ook aan alle persoonlijke sympathieën het zwijgen worde opgelegd 1 Noch het belang van het land, noch het belang eener party kan erdoor diend worden, indien een regeering onverpl- laakbare handelingen van een harer vrienden voor haar verantwoording neemt. Blijkt het, dat vruchtbare samenwerking tusschen de Koloniale Staten en den gouverneur onmogeljjk is geworden, en dat de schuld daar van te wijten is aan de handelingen of aan de ongeschiktheid van den gouverneur, dan behoort deze niet in zijn hooge betrekking te worden gehandhaafd. Aan het einde der zitting van de Eerste kamer kwam Donderdag, bij de behandeling der Surinaamsche begrooting, dit veelbesproken conflict ter sprake. De heer Wertheim vroeg of de minister thans officieel heeft ontvangen de bekende missive van den gouverneur aan de koloniale staten. Het ligt niet op den weg der Eerste ka mer zich te mengen in den twist tusschen die staten en den gouverneur. Al ware dit wel zoo, zou hij er nog niet in treden, omdat in Suriname bij de staten de neiging bestaat om hunne macht uit te breiden, hen een politiek college te maken. De grens is dan ook flauw getrokken. Ann den anderen kant heeft de gouverneur minder gelukkige uitdrukkingen jegens de staten gekozen. Voorts heeft hij de leden van de staten persoonljjk berispt wegens beweerde oppositie tegen de regeering en zijn zij bedreigd met ontslag als ambtenaren. Dit is wat extra-parlementair. De minister zal dat ook zoo begrjjpen. En is het niet inconstitutioneel Maar ligt de scheeve verhouding tusschen de staten en den gouverneur niet in het regeerings-reglement Is dit regle ment van 1865 niet verouderd Bestaat er een »klemmend" en bezadigd gouvernement Wat denkt nu de minister van het voorge vallene En acht hij herziening van het re- I. In de laatste jaren heeft menigeen zich de belangen van den werkman aangetrokken. Het gevolg daarvan is, dat diens positie aanmerkelijk beter geworden is. De nette gebonwen voor den werkenden stand, de goedkoope kosthuizen, openbare tuinen en wandelplaatsen, spaarban ken, ziekenbussen, weduwenfondsen en der- geljjken zijn daar om te bewijzen, dat er voor het materieele welzijn van de mingegoeden gezorgd wordt, terwijl door het oprichten van werkmans- en andere vereenigingen, het hou den van volksvoordrachten, het in stand hou den van bibliotheken, enz. aan het moreele welzijn der werklieden wordt gearbeid. Maar, nit den aard der zaak, is men met dat alles begonnen in steden, en tot nog toe heeft men geeringsreglement niet wenschelijk Die vraag klemt te meer omdat het zwakke, zieke, on bloedige Suriname zulke schokken, zulke poli tieke troebelen niet kan lijden. En hiermede in verband vroeg de heer Wertheim wat er is geschied voor de oplossing van de vraagstuk ken voor de ontwikkeling der koloniën Hoe ver ië de minister met zijne overleggingen naar Aanleiding van hetgeen in Suriname zelf is voorbereid De minister van koloniën hield eene uit voerige rede, waarin hjj beweerde dat de ge moederen in Suriname alleen zjjn getroffen voor zoover de koloniale staten betreft. De bevolking laat zich aan de kwestie weinig ge legen liggen. Alleen ontving de minister een brief van 3 Januari, waarin zeven personen (uit de bevolking) verklaren dat zij hunne grieven over het bestuur aan Z. M. zullen mededeelen. De minister voor zich denkt over motiën van parlementaire vergaderingen mis schien met meer geduld dan de gouverneur, die nog niet aan de parlementaire werkzaam heden heeft deelgenomen. En natuurlijk is het ook dat de koloniale staten wel eens van zich willen laten spreken. De minister erkende, dat de gouverneur na de bekende motie der staten de 4 leden heeft ontboden, maar niet als leden der staten, wel als ambtenaren; hun werden vragen gesteld onder mededeeling dat hunne antwoorden zou den worden opgeteekend. De bekende motie werd in de staten gedaan door den heer Julius Muller, omtrent wiens persoonlijkheid en in- tellectueelen toestand in 1881 tjjdens de goud- delvings-geschiedenis ongunstige getuigenissen bekend werden. Wat overigens in de be kende motie den gouverneur ontstemde is t, terwijl men in de Para-zaak inlichting v.-jv-g, tegelijkertijd de militaire bezetting van den post Republiek werd noodig ver klaard dit deed aan de waardigheid van het gezag te kort. De vorm, waarin de gouverneur zijn gevoelens mededeelde, is zeker niet toe te juichen. Maar zjjne weigering van inlichtin gen is begrijpelijk, omdat de staten eigenljjk naar den bekenden weg vroegen en blijkbaar aan het gezag afbreuk deden. De minister herinnerde hierbij aan het gebeurde met de belastingschuldige Para-bevolkingdie ten slotte zich onderworpen en den gouverneur excuses gemaakt heeft, van hare gehechtheid getuigenis gevende. De procureur-generaal verklaarde dan ook op 13 December, dat ver sterking van den militairen post Republiek onnoodig was. De discussie in de staten bewijst, volgens den minister, dat de gouverneur gelijk had met over de motie ontstemd te zjjn, maar het be kende antwoord des gouverneurs was echter slechts een protest tegen de lijdelijkheid der staten, wanneer het gouvernement van het moederland wordt verguisd of gesmaad. De staten hebben echter ook verklaard geene be doeling te hebben om het gouvernement te smaden. Dat zal een voldoend excuus ge acht worden. Na aanneming der begrooting zal de minister dadelijk de plannen tot ont wikkeling van Suriname ter hand nemen. Het oponthoud ontstond door tegenstand van de andere zijde. De Fransche regeeringsbladen bevestigen het bericht, dat de czaar weigerde als scheidsrechter in het geschil van Guyana tusschen de Fransche en Nederlandsche regeeringen op te treden, maar voegen hieraan toe, dat Frankrjjk ver klaard had zich zonder voorbehoud aan de zich tot steden en voorname dorpen bepaald. Men zou haast denken dat in kleine ge meenten de toestand geen verbetering behoeft niets is echter minder waar dan dat. In de volgende regelen willen wjj in het kort nagaan, wat verbetering eischt en op welke wjjze die te verkrjjgen zou zjjn. Wij slaan eerst een blik op de woningen der arbeiders. Dat die huisjes langs djjken staan en dus veel van vuil en nat te lijden hebben, is iets, dat niet anders kan. Vier muren sluiten gewoonljjk eene ruimte in van ongeveer 15 M3 oppervlakte. Een enkel raam en daarnaast eene deur nemen den voorgevel in beslag. Die deur geeft rechtstreeks toegang tot het woonvertrek, dat tevens dient tot slaapkamer, stook-, kook- en waschplaats, enz. De slaapsteden tegen den achterwand vullen een goed gedeelte van het vertrek, zoodat er niet veel ruimte overbljjffc, als nog eene kast, eene kachel, eene tafel en nog wat stoelen plaats gevonden hebben. beslissing van den czaar te onderwerpen, doch dat de Nederlandsche regeefing voorwaarden gesteld had, welke de czaar 'friet aannam. Aan den heer C. A. Gevers Leuven, eervol ontslagen commies bij het dep. van koloniën, is met ingang van 1 Jan. jl., verleend een pensi oen van ƒ1205 'sjaars. De officier-machinist 2e kl. A. J. Moritz, ge plaatst in de maritieme directie te Willemsoord en gedetacheerd bij den torpedo-dienst aldaar, wordt 6 Febr. a b. op non-act. gesteld. De luit. t/z 2e kl. G. S. 'tHooft, dienende aan boord Zr. M. wachtschip te Willemsoord, wordt met 3 Febr. a. s. op non-act. gesteld en vervangen door den luit. t/z 2e kl. jhr. W. C. J. Vérsluys. De fraaie tafel van Sévres-porselein der Maréehaux de Francebeschilderd door den miniaturist Isabey, een zeer kostbaar kunstwerk, dat uit het Louvre werd afgestaan voor de wereldtentoonstelling, dacht men verdwenen, althans zoek geraakt. Het kunstwerk was echter teruggezonden aan de rechte eigenaars, de heer en mevrouw Rolle. Er zal te Ledburg, de geboorteplaats van de beroemde Engelsche dichteres Elizabeth Browningeen gedenkteeken voor haar opge richt wordennl. een klokketoren in eene der voornaamste straten van de stad. Tot onderwijzer aan de bjjzondere school te Axel is benoemd de heer M. I. van Doorn, onder<vjjzer te Amsterdam. Ter vervulling van de nog bestaande va- cature-Rjjnders, is Donderdag avond door den kerkeraad en het kiescollege der Herv. gemeente te Middelburg een viertal opgemaakt, dat be staat uit de beeren J. N. van Arkel te Bloe- mendaal, B. ten Kate te Aalten, H. ten Kate te Harderwjjk en J. Ossewaarde te Sluis. De miliciens, lichting 1889, die niet voor het bljjvend gedeelte zijn aangewezen, ver trekken den 30en April a. s. met groot verlof. Na dat tijdstip blijven o. a. bij het 3e reg. infanterie 530 miliciens onder de wapenen, waarvan 102 te Middelburg. De overige miliciens dier lichting zullen op den 13en September 1890 in het genot van onbepaald verlof gesteld worden. De heer -J. H. van Nouhuys, stationchef alhier, herdenkt morgen 1 Febr. den dag, dat hjj vóór 25 jaar in dienst trad bij de Maat schappij tot Exploitatie van Staatsspoorivegen. De milicien A. K., van het 4e bataljon, 3e regiment infanterie te Vlissingen, zal wegens diefstal ten nadeele van een zijner kameraden voor den krijgsraad in het le militaire arron dissement te 's Gravenhage terecht staan. De majoor G. L. Langguth en de kapi teins F. H. Knebel en W. J. J. Ledel, van het 3e regiment infanterie, die in den a. s. zomer in de legerplaats van Oldebroek de schi et- Bezoeken we op een regenachtigen winterdag die woning, dan is het best mogelijk, dat we het geheele gezin thuis treffen. Allen kruipen zoo kort mogelijk bij de kachel, en weldra stijgt de damp op uit de natte kleeren der aanzittenden. Op de kachel staat een pot met kokende aardappelen te stoomen. De vrouw is bezig met wasschen, terwijl op eene lat boven de kachel reeds een gedeelte der waseh te drogen hangt. Heel zuiver kan de lucht in zoo'n vertrek natuurlijk niet zjjn. Alleen komt, telkens als de deur open gaat, een koude luchtstroom die dampen verdrijven. Alvorens te vertrekken, merken we nog op dat de vloer van steen is of nog mindervan gewone aarde. Het is te begrijpen, dat dergeljjke bodems den invloed ondervin len van de temperatuurs- en weersverwisselingen. Matten en kleeden zjjn eene weelde, waaraan de bewoners zelfs niet kunnen denken. Wij willen de woning nn verlaten maar die nen daarbij eene eenigszins gebogen houding aan te nemen, daar wij anders veel kans loo- pen, het hoofd te stooten. Wellicht merkt oefeningen der vesting-artillerie zullen bijwo nen, worden van 21 April tot 3 Mei bij het le reg. vest.-art. te Utrecht gedetacheerd tot het volgen van een voorbereidenden theore- tischen cursus. VlisCrt De, 1 Jan. op den 's Heer Hendrikskin- der endijk nabjj Goes, aangevallene Helena van Sehaick, die toen deerljjk verwond werd, is zoo goed als genezen. Donderdag vergaderden de leden van de landbouwvereniging: Landbouwbelang in Noord- beveland in hun gewoon vergaderlokaal te Cortgene. Hoofddoel dezer bijeenkomst was het kiezen van een definitief bestuur. De uitslag hiervan was dat de heeren H. Meulenberg, J. Koojjman en Witte Hage resp. tot voorzitter, penningmeester en secretaris en de heeren J. Vogelaar en L. van Oeveren als commissarissen werden gekozen, welke heeren allen tegen woordig de benoeming aannamen. De ver gadering was niet druk bezocht, daar vele leden door het slechte weder der laatste dagen eene avondbjjeenkomst nietkonden bjjwonen. Besloten werd dan ook de voorkeur te geven aan eene middag-vergadering, terwjjl 7 Febr. voor eene volgende bjjeenkomst werd vastgesteld. Öp die vergadering zal van gedachten worden gewisseld over den gezamenljjken aankoop van klaverzaden en zal bet bestuur zich op de hoogte zien te stellen van de kiemkracht, welke voor Noord- Bevelandscbe gronden van die zaden geëiscbt wordt. Naar men ons uit Stavenisse meldt be sloten, met bet oog op eene eventueele misschien aanstaande contracteering op ge halte van suikerbieten, enkele landbouwers en particulieren in het afgeloopen jaar tot den ouderlingen aankoop van een toestel, bestemd tot bet zelf onderzoeken van het suikergehalte der te leveren bieten. Bedoeld toestel bestaande uit rasp, pers, densimeter en thermometer uit Parjjs afkomstig voldoet zeer goed. Verscheidene monsters werden in bet najaar onderzocht, waaruit bleek, dat het gehalte der te leveren bieten nog al sterk uiteenliep. Dezer dagen werd aan de aandeelhouders van bedoeld toestel rekening en verantwoording gedaan, waaruit bleek, dat het ook op financieel gebied gunstig gewerkt heeft. Op de weegbrug te StaveDisse weiden in bet afgeloopen jaar gewogen 5.334.616 K. G. suikerbieten, 579.970 K. G. aardappelen en uien, 516.428 K. G. pulp en 97 stuks vee. De uit gaven, met inbegrip van de verdiensten van den weger, bedroegen 199.92, terwjjl er een saldo overbleef van f 468.35, Evenals bet voorgaande jaar werd er een gedeelte van het saldo afgezonderd voor bet vormen van een reservefonds. Op de dezer dagen gehouden algemeene vergadering werd door aandeelhouders van die brug de aftredende voorzitter, de heer L. J. Dorst, bjj acclamatie als zoodanig her Kozen, terwjjl ook de weger P. J. de Vos in die functie weder voor een jaar werd bestendigd. Te St. Maartensdijk ontstond Donderdag morgen omstreeks half vijf ure door het om vallen eener brandende lantaarn brand in de schuur van den vlasboer D. de Viet. De schuur en inboedel werden een prooi der vlam men. Door tijdige hulp kon men de belendende perceelen behouden. De schuur, alsmede het daarin aanwezige bewerkte en onbewerkte vlas waren tegen brandschade verzekerd. de een of ander op, dat we een ongelukkig oogenblik getroffen hebben voor ons bezoek, maar gaan wjj morgen, dan is de vrouw des huizes wellicht bezig met bakken, zoodat wjj het in het enge vertrek niet kunnen uithou den van de hitte. Ziedaar hoe geriefelijk zulk eene woning van binnen is en hoe het er toegaat. Veel gemakken zjjn er niet. Een goede regenbak ontbreekt meestal, een vat is voor zulke men- schen voldoende. Eene kleine zelfgebouwde schuur dient om de gereedschappen, de aard appelen en kolen te hergen. En daarmede is de geheele woning in- en uitwendig beschreven. Gelukkig zjjn ze niet alle zoo, maar er zijn er nog en dat is erg genoeg. Immers zij voldoen in geen enkel opzicht aan de geringste eischen der gezondheidsleer. Is het mogelijk daar in verandering te brengen? Niets is, dunkt mjj, eenvoudiger. Als iedere eigenaar zjjne huisjes, de meeste hebben er niet veel eens wat beter liet inrichten, deed voorzien van een regenbak, eene stookplaats en een De belangstelling, die deze heden morgen in het concertgebouw alhier gehouden alge meene vergaderiug trok, was niet bjjzonder groot. Slechts een 25tal toehoorders waren tegenwoordig. De voorzitter, de heer Job van der Have, bracht in herinnering wat de eerste aanleiding ueeft gegeven tot het oprichten eener afdee ling van het Paardenstamboek, nam. het uit loven van prijzen bjj keuringen der paarden. Thans is het aantal leden in vergelijking met andere bijzonder groot en bedraagt nu 266. De voorzitter verklaarde slechts noode zich zjjne benoeming te hebben laten welgevallen en riep daarom de medewerking in van de leden. Hierna werden de notulen der vorige verga dering gelezen en goedgekeurd. Vervolgens werd verslag gedaan van de ter keuring aangegeven fokdieren. Te Goes werden aangegeven 8 paarden, waarvan bleken ongeschikt ter inschrijving 5 te Zierikzee 26, ongeschikt 1 te Tholen 8, ongeschikt 2te Hulst 5, ongeschikt 1 en te Oostburg 5, on geschikt 1, zoodat in het geheel werden in geschreven 54 paarden, waaronder 45 merriën en 9 hengsten. Thans werd overgegaan tot het benoemen van een bestuurslid voor Oostburg. Op de voordracht stelde het bestuur de heeren L. J. Roggeband, Jac. Risseeuw, mr Hennequin en Prudent Thomaes. 26 stemmen werden uitgebracht. De heer Roggeband werd gekozen met 22 stemmen verder verkregen de heeren Risseeuw 2, mr Hennequin 1 stem, terwjjl 1 briefje in blanco was. Alsnu werden benoemd 3 afgevaardigden voor de algemeene vergadering van het Ned. Paarden stamboek. Op de begrooting werd, volgens mededeeling van den voorzitter en onder instemming der leden, uitgetrokken een bedrag van 30, waar van voor ieder afgevaardigde 10. Gekozen werd bjj eerste stemming de heer T. J. Voorbejjtel met 15 stemmen; de andere stemmen waren over verschillende personen verdeeld. Bjj de hierop volgende vrije stemming werden tot afgevaardigden gekozen de heeren Jan Polderdjjk met 21 en J. J. van Weel met 16 stemmen. In verband met het besluit, dat de volgende vergadering te Zierikzee gehouden zal worden, werd, op voorstel van den voorzitter, besloten de na te noemen commissie op te dragen de rekening over het afgeloopen jaar na te zien. Deze commissie bestaat uit de heeren H. van den Bout te Dreischor, B. G. van der Have te Ouwerkerk en C. W. Hocke Hoogenboom te Zonnemaire. Alsnu verkreeg het woord de heer J. M. Kakebeeke ter uitbrenging van het verslag van het verhandelde op de algemeene vergadering van het vorig jaar. De voorzitter deed hierop voorlezing van een ingekomen schrijven van het hoofdbestuur om trent het oordeel der afdeelingen in zake het verspreiden van het boekje over paardenfok kerij van de hand van den heer Bultman Jr. De voorzitter stelde voor gunstig te antwoorden op het voorstel van het hoofdbestuur. De heer Gh. Mazure gaf in bedenking of de kas van het hoofdbestuur door deze vrij groote uitgave niet te veel zal getroffen worden. geriefelijk bergplaatsje, dan zou er reeds veel verbeterd zjjn. Het zou voor hem een kleine uitgaaf zjjn en de huurders zouden gaarne (de steden kunnen tot voorbeelden dienen) eene kleinigheid meer betalen. Bovendien zouden de huurders meer zorg dragen voor al wat de netheid, de geriefelijkheid kan bevorderen dan nu in zulk eene ellendige hut mogeljjk is. Reeds daarin zouden de eigenaars eene niet geringe vergoeding vinden voor de gemaakte onkosten. Wjj willen hiermee voor ditmaal eindigen en een volgende maal verder zien, wat er meer in het belang der plattelands-ar beiders is te doen. Men bedenke, dat het hier slechts te doen is om korte wenken te geven. Omdat de toestanden in verschillende streken verschillen, kan hier niet in bjjzonderheden getreden worden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1