JUS
22 Janwiri.
ar°. is.
133" Jaargang.
1890
Woensdag
Waarom niet liberaal?
Middelburg 21 Januari.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten benevens alle
dankbetuigingen: van 17 regels f 1.50;
iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN. ENZ.
hiiidliiii k(.snii;
Thermometer. j Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krainingen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. O. de Mooiï te Tholen: W. A. van Ailvertentlë*
Middelburg 21 Jan. vm. 8 u 37 gr. I Nebuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te eea uur
ai. 12 u 41 gr. av. 4 u. 41 gr. F j advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, de Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht Z. W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.i zjj des avonds nog worden opgenomen
Eene bekentenis, dezer dagen gedaan door
mr. A. Kerdijk, heeft het sein gegeven tot
een tweetal uitvallen aan zijn adies, die
ons stof geven tot enkele opmerkingen.
Genoemd lid der Tweede kamer, redacteur
van het Sociaal Weekblad,beantwoordde in
een der jongste nommers van dat blad de
vraag „Handelen degenen, die, de vrijzin
nige richting toegedaan, van de behoefte
aan doortastende sociaal-politieke hervormin
gen overtuigd zijn, in het belang van de
bevrediging dezer behoefte, door den naam
van liberaal te blijven dragen, en aangesloten
te blijvtn bij wie als zoodanig worden aan
geduid Oi maakt integendeel hun over
tuiging het hun ten plicht de gelederen,
waarin zij tot dusver streden, te verlaten,
en, onder een nieuw vaandel, voortaan zelf
standig op te trekken ten strijde
De beantwoording dier vragen knoopte de
redactie van het weekblad vast aan den
persoon van mr. Kerdijk zeiven, en wij
kregen dus te lezen een conjidentio personalis.
Trouwens de heer Kerdijk is e e n i g redac
teur van het Sociaal Weekbladde overige
heeren, wier namen aan hel hoofd daarvan
prijken, zijn medewerkers die hun bijdragen
steeds onderteekenen. Zelfs al was het ons
niet duidelijk onder het oog gebracht dat
w ij m r. K e r d ij k het woord voerden, al
spoedig zou het ons helder geworden zijn
dat de redacteur voor zijne eigen houding
een pleidooi leverde.
Van die oratio pro domo gaven wij een
uittrekselonze lezers kennen daarvan dus
de hoofdstrekkingzij weten dat mr Kerdijk
zich onder de liberalen in den lande blijft
scharen. Hij, de geavanceerde man, de ge
wezen secretaris van het Nut, die tot ons
leedwezen deze gewichtige betrekking neer
legde doch wiens heengaan pleitte voor zijn
karakter, hij verwacht van de liberale partij
nog het meest ten bate van land en volk,
Het zondenregister van de liberalen kent hij
en kende hij bij zijne intrede in 's lands
vergaderzaal. „Ware de liberale partij als
overwinnaar teruggekeerd van het slagveld
der jongste verkiezingen hadde dientenge
volge een ministerie uit haar midden de zetels
aan de groene tafel ingenomen en hadde zij
dan de beloften, den kiezers afgelegd, niet
gehouden", mr Kerdijk zou van zulk eene
regeering niet de verdediger zijn geworden.
„Hij zou aan die beloften haar herinnerd en
bjj voortdurende schending ervan haar be
streden hebben, den rug toekeerend aan de
partij, die haar steunde."
Een werkelijk zelfstandige partij van Jong
Holland ziet mr Kerdijk nergens, tenzij op
sociaal-democratisch erfen daarom blijft
hij bij de liberale partij, te meer omdat
tusschen de meer conservatieven onder de
liberalen en hem niet staat een scheidsmuur
van beginselen, maar een op zichzelf
ernstig genoeg verschil omtrent de mate
waarin en den spoed waarmede zij moeten
worden toegepast. Om dat verschil behoeft
men echter niet van elkaar te gaan. Er
laat zich toch geen partij denken zonder
voortstuwers en voortgetrokkenen, zonder
drijvers en remmers, zonder een meer
vooruitstrevend en een meer behoudend
smaldeel. Een practisch man houdt rekening
met omstandigheden ter eene, met het
bereikbare ter andere zijde. Beginselruiterij
staat tot beginsel-vastheid gelijk menige
ondeugd tot eene deugd als de ontaarde
zuster uit hetzeltde gezin. Om de belangen
te dienen, waaraan men zich heeft gewijd,
daarom alleen getroost een man, wien het
om practische resultaten te doen is, zich de
verdrietelijkheden, die welig groeien op de
paden der staatkunde. Doch meer blijk van
goeden wil dan van doorzicht geeft hij, zoo
hij miskent, dat politiek zonder opportunisme
onbestaanbaar is. Daarmede is niet gezegd,
dat alles mag worden gedekt met den mantel
van het opportunisme. Maar gezegd is
daarmede wèl, dat, wie niet telkens zich
afvraagt of het hem niet tot deze of die
'gedragslijn behoort te nopen, ten eenjenmale
ongeschikt is voor de aanvaarde taak.
Tot zoover de heer Kerdijk.
Het is na de lezing van zijn opstel ons
nog niet duidelijk, wat hem op dit o o g e n-
b 1 i k dreef tot deze belijdenis, waarbij
vooral meer dan zijn redacteurschap van
het Sociaal weekblad zijn lidmaatschap
der Tweede kamer, dat hij haast begint te
beschouwen als „een straf voor al het ver
keerds dat hij in zijn leven bedreven heeft,"
op den voorgrond treedt.
Ernstige verwijten aan zijn adres dreven,
zegt hij, hem te schrijven zooals hij deed
maar waren die zoo sierk dat deze hem op
dit moment, nu er geen politieke beweging
aan de orde is, aanspoorden naar de pen
te grijpen
Het voorgevallene met de onderwijswet
kan hem toch niet genoopt hebben tot schrij
ven, want daarbij bestond onder de liberalen
zeiven ernstig verschil en de houding, door
mr Kerdijk daarbij aangehouden, stond lijn
recht tegenover het z. g. radicale element,
hetwelk hem zoo gaarne onder de zijnen
rekent.
Aan zijne kiezers behoeft hij geen reken
schap af te leggen voordat het einde van
zijn mandaat daar is, en die tijd is nog niet
aangebroken.
Mr Kerdijk zal zeker zijne gewichtige
redenen gehad hebben voorzijne vertrouwelijke
mededeelingenmaar op dit oogenblik, nu
er meer dan ooit behoefte bestaat aan
vermijding van al wat oude veeten kan
opwekken, aan versterking der liberale
gelederen, achten wij het den meest onge-
schikten tijd voor dergelijke ontboezemingen.
Bovendien vonden wij ze vrij wel overbodig.
Wij doelden daar straks op de vroegere
betrekking van mr Kerdijk als secretaris
van het Nvt. Hij heeft daarbij bewijs
gegeven van bekwaamheid, voortvarendheid
en ook van eerlijkheid. Toen hij zag dat
hij niet paste als secretaris bij de oude
Maatschappij, dat er in die Maatschappij
geen plaats was voor hem, die haar zoo
gaarne had voortgestuwd, heeft hij zijne
eervolle betrekking laten varen.
Dat teekende den man van karakter en
het is voor ons tevens bewijs genoeg, dat
mr Kerdijk, zoolang hij het mandaat van
afgevaardigde voor Amsterdam vervult, een
mandaat hem door dë liberale kiezers
opgedragen, hij zich bij de liberale partij aan
sluit maar tevens dat, zoodra hij zich met
die partij niet meer vereenigen kan, hij zijn
mandaat zal teruggeven in handen van
hen, van wie hij dit ontving.
Die tijd, hopen wij, zal niet spoedig aan
breken, nu Kerdijk behoort tot de voortstu
wers, die in de liberale gelederen op hun
plaats zijn en waaraan deze behoefte
hebben.
Van tweeërlei zijden heeft men hem om
zijne belijdenis hard gevallenvan z. g.
radicale zijde en van oud-liberalen kant.
Die z. g. radicalen, wier lust het is en
blijft in het verleden der liberalen te wroeten
en die, onverzoenlijker dan ooit, alsof dit tot
iets nut kon zijn, fouten, in vroeger dagen
begaan, ophalen en breed uitmeten, die z. g.
radicalen meenen dat voor mr Kerdijk geen
plaats is in de liberale gelederen.
En de kerkelijke partij, voor wie die z. g.
radicalen bij voorkeur loopgraafwerk doen,
knikken toestemmend, en verkneuteren er
zich in dat dien liberalen altijd door dat
verleden wordt voorgehouden om hen zoo
doende machteloos te maken. Dat is ook
te veel koren op hun molen om zich daarin
niet te verheugen.
Zij allen vergeten dat juist het lidmaat
schap der Tweede kamer van mr Kerdijk
een voortdurend protest is tegen zulk eene
bewering van stilstand. Toen deze in
Amsterdam van liberale zijde candidaat
werd gesteld, wist men dat hij de vooruit
strevende richting was toegedaan, kende men
zijn verleden, dat als een open boek voor
ieder ter 'lezing lag. Zijne beginselen had
hij nooit onder stoelen of banken gestoken.
En toch stelde men hem van liberale zijde
candidaat, en werd hij door de vrijzinnige
partij gekozen. V/
Er bleek dus wel degelijk dat in de
liberale gelederen ruimte genoeg was voor
het meer geavanceerde, meer voortvarende
element, dat mr Kerdijk vertegenwoordigt.
Van oud-liberalen kant maakt men zich,
op grond van zijne ontboezeming, bezorgd
over zijne, laten wij het mogen noemen,
wildheid; over gemis aan gevoel van soli
dariteit, van discipline.
Men kan, dunkt ons, op dit punt ook
overdrijven. Het is waar dat de wrange
vruchten niet zijn uitgebleven, toen zekere
liberalen „hunne eigen persoon en eigen
overtuiging" te veel op den voorgrond stel
den en niet mee wilden gaan met wetsont
werpen, door eigen geestverwanten voorge
dragen, omdat die ontwerpen op enkele punten
niet strookten met hunne inzichten. Maar
wie datzelfde verwacht van mr Kerdijk heeft,
naar ons gevoelen, de strekking van zijn
betoog niet begrepen, en allerminst dat ge
deelte waar hij schrijft over de niet vol
ledige vervulling zijner wenschen.
Het ligt voor de hand dat de liberale
partij in haar midden heeft verschillende
schakeeringen. Zij bestaat niet uit blinde
werktuigen, dat kan en mag niet, want dat
zou strijden tegen haar hoofdbeginselen van
vrijzinnigheid.
Er moet in haar midden ruimte bestaan
voor onderscheidene opvattingen.
Menig pessimist moge dit bedenkelijk
vinden en slecht voor het practisch welslagen,
wij noemen het eenvoudig- niets meer dan
de consequentie van de beginselen der party,
des noods de schaduwzijde van haar deugden.
Geen enkele partij is er of men heeft er
verschillende stroomingen. Tusschen mr.
Huber en mr. De Savornin Lohman ligt een
breede klove, al behooren zij beiden tot de
anti-revolutionnaire partij maar zij sluiten
zich bij elkaar aan, wanneer zij eerst in eigen
boezem overleg gepleegd hebben.
Zoo hebben wij ons ook steeds de liberale
partij gedacht en stellen wij ons haar nog
voor. Dien geest van solidariteit verwachten
wij ook van een man als mr. Kerdijk, aan
wiens zijde wij in tal van opzichten ons
scharen zonder dat wij er een oogenblik aan
denken de liberale partij te verlatenvan
zijn werkkracht en voortvarendheid ver
wachten wij nog veel goeds en hij kan zich
gerust onder de liberalen blijven scharen
er zijn er onder hen te over, die zijn begin
selen huldigen.
Het is waarde liberalen van heden zijn
niet meer de vrijzinnigen van gisteren even
min als zij, die na ons komen, met ons gelijk
zullen blijven. Ook zij zullen in geavan
ceerdheid ons wel weer boven het hootd
groeien. Dat is de gewone loop der dingen
op dit ondermaansche. Stilstand is achter
uitgang. Juist van zulk eene strooming, zulk
een voortdurende beweging is alleen heil te
wachten voor de oplossing der sociale vraag
stukken, en laat ons daarom dankbaar erken
nen dat zij te danken is aan het liberale
beginsel, waarvoor onze voorgangers en wij
al jaren hebben gestreden en zullen blijven
strijden.
Aan dat beginsel zijn wij te veel goeds
verschuldigd, om het minachtend den rug
toe te keeren en ons te tooien met eene
andere leuze, waaronder men tot nu toe wel
veel afbrak maar zoo bitter weinig opbouwde.
Onze koning en onze koningin hebben het
beschermheerschap aanvaard van de tentoon
stelling ter voorkoming van ongelukken in
fabrieken en werkplaatsen, die in de maanden
Juni, Juli en Augustus in het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam zal gehouden worden.
Omtrent den gezondheidstoestand van het
vorstelyk gezin luiden de berichten tegenstrij
dig. Zondag meldde o. a. 't Vad. dat Z. M. de
koning zich in de laatste dagen minder wel
gevoelt en dat het prinsesje een lichten aanval
van influenza heeft gehad. De laatste 14 dagen
moest zij haar kamer houdenthans is zjj aan
de beterhand.
Tegenover deze mededeeling kan echter 't
bericht worden gesteld dat de koningin dage
lijks een rjjtoer maakt en de prinses Donder
dag weder voor het eerst mede ging.
De bij het O.-I. leger benoemde 2e luit. der
inf. J. H. E. van der Wal vertrekt 15 Febr.
a. per stoomschip Sumatra naar Padang.
Bij kon. besl. zijn de heeren B. W. Ferguson,
C. A. C. Kruyder en G. A. Bar benoemd en
aangesteld tot apotheker der 2de klasse bij
het personeel van den geneeskundigen dienst
van het leger in Nederlandsch-Indië.
De derde aflevering van het Maandblad
voor muziek, tevens orgaan der Wagner-veree-
niging te Amsterdam, uitgave van de erven
H. van Munster Zn. te Amsterdam, bevat:
De nieuwste uitgave van Tannhauser door mr.
H. Yiotta, boekbeoordeeling door Thorwalt
benevens berichten.
Door de Beiersche regeering is Lenbachs
beroemd portret van Döllinger voor de Piuako-
theek aangekocht. Athene krijgt een gedenk-
ceeken voor Byronhet is een geschenk van
den rijken Athener Stefanowitch het marmeren
beeld wordt te Parjjs voltooid, het zal omgeven
zijn door allegorische figuren en een waarde
van meer dan 100.000 frcs hebben.
Aan het onderwjjs op de openbare school
te Bruinisse werd in 1889 deelgenomen voor
dagonderwijs door 167 jongens en 165 meisjes,
te zamen 832 leerlingenvoor avondschool oi
herhalingsonderwjjs door 31 jongens en voor
taalonderwijs, Fransch en Engelsch, door 12
jongens en 4 meisjes.
Het aantal onderwijzers is vjjf en moet vol
gens de nieuwe schoolwet zeven zijn, zoodat
nog twee ontbreken.
Aan de katholieke universiteit te Leuven
is een Nederlandsche leerstoel voor strafrecht
en strafvordering opgericht. De advocaat
Ouwerx werd tot hoogleeraar benoemd.
Bedankt voor het beroep naar de Herv.
gemeente te Grjjpskerke (W.) door den heer
J. Willemse te 's Heerenhoek, die beroepen is
naar de Ned. Herv. gemeente te Borssele.
Het Zuider-zendingfeest zal dit jaar ge
houden worden op Woensdag 9 Juli te Ooster-
wjjk, aan den Hondsberg.
Arrondissements-Kechtbank te Middelburg.
Heden, Dinsdag, zjjn veroordeeld wegens:
mishandeling: C. S.. 21 j., schippers
knecht, Coljjnsplaat, tot 8 b. s. 8 d. h., en
J. J., 19 j., arbeider, Serooskerke, tot 1 b.
a. ld. h.;
beleediging van een ambtenaar:
J. V., 16 j., loopjongen, Vlissingen, tot 5 b.
s. 5 d. h.
diefstal: A. H., 45 j., gescheiden vrouw
van W. L., zonder beroep, Vlissingen, tot 2 m.
gev., en
overtreding van rjjksbelastin-
g e n (ongedekt binnenl. vervoer van accijns-
goederen en weigering van visitatie) E. T.,
17 j., werkman, Stekene (België), thans gede
tineerd alhier, tot 8 d. gev. en 10 b. s. 3 d.
h., met aftrek van de door hem doorgebrachte
hechtenis en dientengevolge met last tot zijne
dadelijke invrijheidstelling.
Allen in de kosten, de laatste ook in die van
bekeuring en met verbeurdverklaring der aan
gehaalde goederen.
V r ij g e s p r o k e n K. Z., 29 j., klompen
maker, Clinge, beklaagd van mishandeling, en
J. d. W., 64 j., werkman, St Jansteen, beklaagd
van beleediging.
Kantongerecht te Middelburg.
Heden, Dinsdag, zjjn veroordeeld M. J., wed.
M. H., Vlissingen, wegens het doen slachten
van een stuk rundvee te Vlissingen, alvorens
het vleesch daarvan te hebben doen keuren
tot 1 b. s. 1 d.; M. P. de V., Middelburg,
wegens het laten staan van een trekdier op
den weg, zonder voorzorgsmaatregelen te heb
ben genomen tegen schade tot f 1 b. s. 1 d.;
P. B., K. F. H. S., Vlissingen, wegens het
rapen van schelpdieren op de zeewerken aan
de Z. stroomen zonder vergunning, jeder tot
f 1 b. s. 1 d.H. V., wed. A. B., M. C. R.,
Vlissingen, wegens 't verwekken van rumoer
des nachts, ieder tot f 3 b. s. 2 d.J. F. P.,
Vlissingen, J. G. G., Middelburg en G. N.,
Nieuw-Ruinen (Drenthe), wegens idem, ieder
tot ƒ1 b. s. 1 d. W. Z., Vlissingen, wegens
het laten loopen van bloed in een riool aan
straat tot 1 b. s. 1 d.; J. D., Vlissingen,
wegens straatschenderij tot 0.50 b. s. 1 d.;
J. A. de P., Vlissingen, wegens idem tot f 1
b. s. 1 d.; H. R., Vlissingenwegens het
werpen van steenpuin in een haven tot
f 2 b. s. 1 d.A. P., Vlissingen we
gens het zonder noodzaak rijden met een
voertuig over eene openbare wandeldreef tot
3 b. s. 2 d.J. J. M., Middelburg, wegens
het laten vloeien van vuilnis in eene goot aan
straat tot f 1 b. s. 1 d.P. J. H., Middelburg,
wegens het werpen van vuilnis in een binnen
haven tot 1 b. s. 1 d.I. J. D., Middelburg,
wegens het loopen op den keermuur van het
droogdok tot 0.50 b. s. I d.J. A., Middel
burg, wegens het zich begeven tusschen op
gemeentegrond staand hakhout tot 0.50 b.s. 1 d.
Wegens dronkenschapB. P., Heerenveen
tot 2 b. van f 1b. ld. elke b.P. J. Th.,
Oesendrecht, J. V., Rotterdam, ieder tot f\ b.s. 1 d.
En allen in de kosten van het geding.
Ontslagen van rechtsvervolging G. P., Dom
burg, beklaagd van het) doen van uitgravingen
in de duinen op verboden plaats.
De Hooge raad heeft verworpen het
cassatieberoep van den heer Willink Ketjen,
door het hof te Amsterdam veroordeeld wegens
beleediging van den minister van koloniën.
Tegen het vonnis der rechtbank te
Leeuwarden, waarbij F. O. W. wegens moed
willige brandstichting tot 4 jaren gevange
nisstraf is veroordeeld, zijn de veroordeelde en
het O. M. beiden in hooger beroep gekomen.
Men schrijft ons uit Vlissingen
Door een misverstand deelde ik gisteren
mede, dat de gestrande vischsloep no 38 Za-
tèrdagavond afgebracht was. Mij is gebleken
dat dit niet zoo is, en het vaartuig nog op
strand zit.
Wel keerden Zaterdagavond de ter assistentie
vertrokken sleepbooten terug, met het bericht
dat de schipper geen hulp verlangde, en er door
het uitbrengen van een anker enz, vanzelf wel
zou afkomen (wat aanleiding gaf tot de abusieve
mededeeling)doch voor zoover hier thans bekend,
is dit tot dusver niet het geval geweest.
Op de weegbrug te Waarde zyn gedurende
het jaar 1889 gewogen 1,108,724 KG. suiker
bieten, 200,432 KG. pulp en 6 stuks vee.
Den aandeelhouders is, na aftrek van eenige
onkosten en het loon van den weger, eene
rente uitbetaald van 7,6
Op de vergadering, waarop hieromtrent ver£
slag is uitgebracht, werden de afgetreden
bestuursleden, de heeren J. Blok Sn. en H. 0.
Poley, als zoodanig herkozen.
Als men zoo Bchrjjft men ons nagaat
de groote hoeveelheid suikerbieten, die van
daar elk najaar aan de verschillende beet-
wortelsuikerlabrieken worden afgeleverd, dan
valt daaruit heel gemakkeljjk op te maken,
dat nog lang niet door iedereen, die in die
gemeente aan de bietenteelt doet, van deze
gemakkelijke instelling wordt gebruik ge
maakt.
Maandagavond, omstreeks elf uur, ontstond
te Terneuzen brand bjj den parfumeur en her
bergier J. Bavière, in de Lange Noordstraat.
Door het spoedig optreden der brandweer, zoo
wel der gemeente-, der vrijwillige- als der
militaire, was men het gevaar, dat zich in het
eerst ernstig liet aanzien, spoedig te boven,
Het huis en de inboedel waren verzekerd. De
oorzaak van den brand, die ontstaan is in den
winkel, is onbekend.
Door de commissie voor de gemeente-gasfa
briek te Middelburg werd, namens burgemeester
en wethouders, heden namiddag te 1 uur, in het
openbaar, ten kantore der gasfabriek herbesteed!
