Dinsdag 14 Januari. N°. 11. 133" Jaargang. 1890. Middelburg 13 Januari. Verspreide Berichten. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. Burgerlijke stand. HIDIIIilKIKiSÜII Tbermometei. Agenten te Vlissingen: P. G. de Yet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. 0. de Mooij te TholenW. A. van Middelburg 13 Jan. vm. 8 u 40 gr. Nzeuwenhttijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de m. 12 n 44 gr. av. 4 u. 46 gr. F i advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, de Gebr. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de la Mas Azn, te Amsterdam. Verwacht Z. W. -wind. j Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger.-— Advertenilëa moeten des namiddags te eea uuï aan het bureau bezorgd zjjn, -willen i zjj des avonds nog worden opgenomen Te 's Gravenhage is heden overleden de heer mr S. J. Hingst, raadsheer in den Hoogen raad. Als de brief van den heer Keuchenius over de naamsverandering van de Brandewijnsbaai niet in een ernstig dagblad AlgHbld.) -had gestaan zoo merkt de Java-Bode op zou er alle reden zijn dien voor een verzinsel te houden, zoowel om den hoogst vreemden, ietwat gezochten en spotachtigen inhoud, als omdat de naam van het bedoelde water door de In dische regeering niet, gelijk in den brief staat, in Wilhelmina-baai, maar in Koninginne- baai is veranderd. Er valt toch nog al dikwijls iets singeliers op te merken aan hetgeen de heer Keuchenius doet. Blijkens een bij het departement van koloniën ontvangen telegram van den gouverneur-generaal van Nederl.-Indië is in den nacht van 6 dezer de vjjandeljjke positie Kota Toeankoe, nabij Kota Pohama (Groot-Atjeh), zonder verlies, bp verrassing genomen. Dit bericht deelden wij in een deel der oplaag van ons vorig nommer meê. Aan leges-trekkende ambtenaren, die in het genot zijn eener vrije woning, is toegestaan, om voor het bedrag, dat hun als bezoldiging daarvoor wordt toegerekend, in het weduwen- en weezenfonds te worden opgenomen. Door den minister van waterstaat is bepaald dat in het jaar 1890 door de commissie van het examen ter verkrijging van een diploma als stuurman aan boord van koopvaardijschepen zullen worden gehouden vijf zittingen te Am sterdam en vijf zittingen te Rotterdam. Voor het jaar 1890 heeft de minister in de commissie van examen benoemd tot lid en voorzitterden heer J. H. P. E. Kniphorst, gepens. kapt. ter zee te 's Graven hage; tot leden, de heerenJ. P. J. Lucardie, di recteur van de maatschappij De Maas, te Rot terdam D. C. Rietbergen, oud-gezagvoerder in de groote vaart, te 's Gravenhage; J. V. Wierdsma, directeur der Nederlandsch-Ameri- kaansche stoomvaartmaatschappij, te Rotterdam; J. C. van de Poll, haven- en dokmeester te Amsterdam; C. P. Zeeman, expert van de Ned. vereeniging van assuradeuren, te Kralingen; mr W. F. van Leeuwen, advocaat en procureur te Amsterdam, tevens secretaris; tot plaats vervangende ledenL. Janse Bz., oud-hoofd- onderwijzer aan de kweekschool voor de zee vaart, te Amsterdam J. C. Graue, oud-officier- machinist le kl., te HaarlemP. A. de Boer, oud-gezagvoerder in de groote vaart, te Hil versum; H. C. Haacke, oud-gezagvoerder inde groote vaart, te Amsterdammr Th. Reepma ker, advocaat te Rotterdam. De spoorweg-ontwerpen zijn niet, zooals ge meld werd, dezer dagen bp den raad van state ingekomen, maar het advies van den raad daaromtrent moet reeds uitgebracht zpn. De dezer dagen ontvangen mail loopt tot 14 December 1889. Uit het verslag der voornaamste gebeurte nissen in het gouvernement Atjeh en onder- hoorigheden van den 10 tot den 26 November jl. blijkt, dat met uitzondering van Lambaroe, dat op den 14 November door een 200tal schoten werd verontrust, de posten in de linie gedurende dat tijdsverloop zwak werden be schoten. In den nacht van den 12 op den 13 Nov. werd het blokhuis Lamsapoen afgebroken werkers en dekkingstroepen werden gedurende den arbeid nagenoeg niet beschoten. In den nacht van 16 op 17 November braken Atjeher» tusschen Roempit en Boekit Karang 7 strekkende meters rails van de tram af. De schade was spoedig hersteld, 's Ochtends van den 22n November werd tusschen Landjamoer en Blanq een granaat onder de trambaan inge graven gevonden, maar verwijderd. Te westkust is de toestand sedert de onder werping van Toekoe Mansoer aanmerkelijk verbeterd. Onze versterking te Segti werd min der dan vroeger beschoten. Er kwamen sporadische gevallen van cholera voor. De gezondheidstoestand was overigens jedelpkziekte- en sterfgevallen stationnair. Ondernemingsgeest heeft voor ons veel aantrekkelijks, vooral wanneer de vruchten daarvan het algemeen ten goede kunnen komen. En dit zal zeker wel het geval wezen bij uit gaven, zooals de bekende firma Gebr. E. en M. Cohen te Arnhem—Nijmegen de wereld inzendt. De eene grootsche onderneming is niet be gonnen of aan eene andere wordt gedacht of een begin van uitvoering gegeven. ThanB wederom ontvingen wij van die Gel- dersche firma de eerste aflevering van een wetenschappelijke uitgave die, gesteund door de warme aanbeveling van bekende mannen van naam, haar weg wel vinden zal in velerlei kringen en niet het minst onder de leergierige jongelingschap. Zij betreft eene goedkoope, geïllustreerde editie van Darwin's Biologische meesterwerken, welke bevatten zalHet ontstaan der soorten door natuurlijke teeltkeushet varieeren der huis dieren en cultuurplanten de afstamming van den mensch en de seksueele teeltkeus het uitdrukken der gemoedsaandoeningen hij den mensch en de dieren en kleine biologische geschriften. Als men nu weet dat van de Nederlandsche vertalingen van eenige van Darwin's vroeger verschenen werken geen exemplaar meer te bekomen is, daar alle oplagen sedert lang uit verkocht zijn, durven wij gerust verklaren dat de firma Gebr. Cohen aan een groot deel, vooral het wetenschappelijk deel van het Nederland sche publiek, door hare uitgaaf een dienst bewijst. Dit springt nog te meer in het oog als men weet dat de bovengenoemde studie van Darwin Het varieeren der huisdieren en cultuurplanten tot dusver niet in het Nederlandsch werd overge zet, en dat de nieuwe bewerking van het Uitdrukken der gemoedsaandoeningen van te meer belang zijn zal, omdat door dr H. Hartogh Heys van Zouteveen bp zijne aanteekeningen gebruik zal gemaakt worden van door Charles Darwin nagelaten bouwstoffen, die nog nimmer in eenige taal, zelfs niet in de Engelsche, in druk zpn verschenen en door Darwin's zoon Francis welwillend ter beschikking van den bewerker zullen gesteld worden. De geleerde wereld heeft met groote belang stelling van het voornemen tot deze uitgave kennis genomenvan onderscheidene kanten ontvingen de heeren Gebr. Cohen daarvan het bewps o. a. van de professoren Jac. Moleschott te Rome, Hubrecht te Utrecht, W. F. R. Surin- gar te Leiden, Hugo de Vries te Amsterdam en dr J. Th. Cattie te Arnhem. Voor hunne oordeelvellingen verwijzen wij naar de in dit nommer voorkomende annonce; waaruit tevens blijkt dat de uitgave ongeveer in een jaar compleet zal zijn en geschieden in 60 a 65 afleveringen tegen 25 ct. per aflevering, zoodat het gansche werk den intee- kenaren niet meer dan ƒ15, hoogstens f 16.25 kosten zal. Te New-York zal in het Central Park een standbeeld van Goethe opgericht wordeB, dat 35,000 dollars gekost heeft. Het heeft een hoogte van acht meter. Op het voetstuk van graniet zpn vier groepen aangebracht, die de voornaamste personen uit 's dichters werken voorstellen. Men schrijft ons Hun, die meenen mochten, dat het met het schoolverzuim op 't Zeeuwsche platteland nog zóo erg niet gesteld is, mogen de volgende cijfers ter overweging worden aangeboden. Van de 41 leerlingen, die in Jan. 89 de beide hoogste afdeelingen vormden aan de openbare school te Wissekerke (dorp), verlieten er 13 in den loop des jaars de school. Van de over blijvende 28 werden door 8 leerl. meer dan 300 van de 462 schooltijden verzuimddoor 12 meer dan 200, door 3 meer dan 100 en door 5 minder dan 100. Gemiddeld bedroeg dat verzuim 50 procent of den halven leertijd. Meent men dat dergeljjk verzuim alleen ge constateerd kan worden van de oudere leerlin gen, die wellicht tot hun 12e jaar trouw de school bezochten, dan wete men, dat door de leerlingen van 11, 10 en 9 jaar gedurende de maanden Mei-Nov. verzuimd werd resp. 24.3, 32.8, 39.6 51.8, 49, 47.5 en 25.8 pet. dat is duB van een vierde tot de helft van den leertijd over 7 maanden des jaars. Met dergelpke cijfers voor oogen en wetende, dat deze gemeente, nog dit jaar een uitzonde ring op den regel vormt, kan men er zich alleen over verwonderen, dat het aantal Zeeuw sche miliciens, die niet lezen of schrijven kun nen, niet nog grooter is. Tengevolge eener ongesteldheid van den heer M. Beneker, ho ofd der opeub. lagere school te Hoedekenskerke, is tot wp.-rnemend hoofd dier school benoemd de heer K. IJzerman, on derwijzer aan die school, en tot tijdelijk onder wijzer de heer P. van der Linde te Wolf aartsdijk. TWEEDE K4MEH. Militair onderwij». Blpkens het voorl. verslag omtrent het wets ontwerp tot regeling van het militair onder wijs bp de landmacht, voor zoover daarbij de opleiding voor den officiersrang en de hoogere vorming van den officier zpn betrokken, waar van wp de verschijning reeds met een enkel woord mededeelden, was in de afdeelingen dei- Tweede kamer de indiening van deze wets voordracht met belangstelling ontvangen. Men erkende de urgentie voor de indiening. Het trok de aandacht dat de regeering verzekert dat door dit ontwerp in geenen deele zal wor den vooruitgeloopen op een toekomstige rege ling van ons krijgswezen. Er waren leden, die geenszins overtuigd waren van het onnoo- dige van het verband tusschen de regeling van het militair onderwijs en die van het krijgswe zen, met name wat de opleiding van dienst plichtigen tot officier betreft. Ook werd gevraagd of de regeering, na de regeling van het krijgswezen, een ontwerp zal aanbieden met betrekking tot het verkrpgen van reserve officieren. Ongetwpfeld bevatte het ontwerp verscheidene hoogst wenscheljjke bepalingen opneming van de geheele opleiding tot den officiersrang, op heffing van de eerste afdeeling der krijgsschool opleiding der cadetten meer overeenkomstig practische eischen, terwjj! ook wat den hoofd cursus betreft, bp de opleiding tot den officiers rang m et de belangen van het leger in onze overzeesche bezittingen rekening wordt gehou den. Toch werd van meer dan éene zijde twijfel geopperd of opleiding buiten het leger aan éen enkele inrichting, zooals die door de regeering wordt voorgesteld, werkelijk is aan te bevelen Velen wenschten niet te brekeD met hetgeen op dit gebied was gebleken goede resultaten op te leveren, de militaire school te Haarlem en de artilleriecursus te Delft. Zij wilden liever decentralisatie van het onderwijs door de instelling van onderscheidene militaire scholen voor de verschillende wapens, op on geveer dezelfde grondslagen als de beide even genoemde instellingen. Veel kosten zou der gelijke regeling niet met zich brengenmen vroeg daaromtrent opgaaf, zoowel als nadere gegevens omtrent de financiëelo gevolgen van dit ontwerp. Het stelsel van decentralisatie zou het bezwaar opheffen, verbonden aan het bewaren van tucht en orde onder een talrijk personeel van uiteenloopenden leeftijd, terwijl ouders en voogden meer gelegenheid zouden hebben hun zonen en pupillen eenigszins onder eigen toezicht te houden. Wellicht konden een of meer der bedoelde inrichtingen in uni versiteitssteden worden gevestigd Het vak onderwijs zou dan voor verschillende wapens ook verschillend kunnen gesteld worden. Voor aanstaande officieren der infanterie en cavalerie kan de cursus b. v. 2£ jaar duren, zoodat er 6 maanden voor detacheering overbleven. De leerlingen der militaire school en van den artillerie-cursus waren gebleken werkelpk mi litairen te zijn en bp het gezamenlijk kam peeren onderscheidden zij zich, wat militaire houding betreft, gunstig boven de cadetten dei- Kon. Mil. Akademie. Deze leden vroegen of de onmisbaarheid van de Kon. Mil. Academie geen traditie is, waarmede gebroken dient te worden. Enkele leden in eene afdeeling geven deze regeling, behoudens een hoogere krpgsschool aan a. drie infanteriescholen voor opleiding van officieren der infanterie en der militaire administratie met 4jarigen cursus, waarvan 2 jaar voorbereidend, toegankelijk voor jonge lieden van 1618 jaar, gezamenlijk 400 leer lingen b. een cavalerieschool voor 36 leerlingen c. een artillerieschool met öjarigen cursus, 2 jaar voorbereidend, voor jongelieden van 15—17 jaar, voor 100 leerlingen en d. een genieschool voor 35 leerlingen. Andere leden brachten echter als bezwaar tegen de opheffing der Kon. Mil. Academie en opleiding alleen in militaire scholen in, dat zoodoende de gezamenlijke opleiding der offi cieren van de verschillende wapens, die voor het leger van zeer groote waarde is, verloren gaat. Het stelsel van decentralisatie zou zeer nadeelig werken op de gemeenschappelijke samenwerking en vooral voor de wapens der artillerie en der genie, indien de opgeleide officieren aanraking misten met' die wapens, waarbij tactische opleiding hoofdzaak is. Ook vreesden zij dat de oprichting van m ire militaire scholen de totaalkosten van het mili tair onderwjjs zou verhoogen en ons brengen in een soortgelijken toestand als ten aanzien der universiteiten. Een derde gevoelen werd uitgesproken door hen, die de K. M. Academie wel wenschten te behouden, maar toch decentralisatie wenschten. Zij wilden de opleiding aan een militaire school gedurende het eerste jaar voor de cadetten der infanterie, cavalerie en artillerie, terwijl de cadetten der genie gedurende den geheelen cursus aan de academie zouden moeten worden opgeleid. In eene afdeeling werd het Duitsche stelsel aanbevolen, algemeene opleiding tot »officier bij het leger" op een militaire Bchool, daarna aanstelling tot 2e-luitenant bij het leger of' de infanterie en vervolgens opleiding voor hen, die zulks wenschten en er aanleg voor bezaten, tot luitenant der artillerie of genie aan eene afzonderlijke opleidingsschool voor dit wapen. Vele leden meenden dat het ontwerp op twee gedachten hinkt, en tweeërlei opleiding voor staat voor officieren der infanterie bp het Nederl. en bp het Indische leger. Velen achtten het, echter ook met het oog op de behoorlpke recruteering van het mindere kader bij het hoofdleger gevaarlijk ten deze met den bestaan- den toestand te breken en zouden bovendien ongaarne de gelegenheid zien afgesloten, om in het leger van de laagste tot de hoogBte rangen op te klimmen. Anderen daarentegen betreurden juist de groote eenvormigheid van eischen ten aanzien der opleiding van artillerie- en genie-officieren. Ofschoon de splitsing tusschen voorbereidend en vakonderwijs vrij algemeen werd toegejuicht, zoo vond echter de instelling eener cadetten school bij zeer vele leden weinig bijval. De groote meerderheid der leden verklaarde zich nu reeds tegen de oprichting eener cadetten school en gaf der regeering in overweging, eerst wanneer de volstrekte onmisbaarheid daarvan gebleken was, tot de vestiging eener dergelijke instelling, en dat met een zoo gering mogelijk getal leerlingen, over te gaan. Eenige leden zouden ook dan er hun stem niet aan kunnen geven, maar de voorkeur geven aan een proef met het toekennen van beurzen aan jongelieden, die zich voor het toelatingsexamen tot de Kon. mil. academie wenschen te bekwa men. of wel zoo het beroep van officier door traktementsverhooging aanlokkelijker werd ge maakt dan het voor velen thans is. De leden, die voor de cadettenschool waren, achtten het gerechtvaardigd door de noodzakelijkheid, om den toevoer van geschikte candidaten voor den officiersrang te waarborgen. Vele leden wenschten, evenals in het ontwerp- Weitzel, bepaalde aansluiting van militair aan middelbaar onderwijs in de wet te zien opge nomen. Vele anderen achtten integendeel afzon derlijke programma's van toelating verkieslijker. Onderscheidene leden meenden dat de 3jarige cursus aan de Kon. mil. academie tot een 2jarigen moet worden teruggebracht. Aan het verslag zpn toegevoegd twee nota's van de heeren Sejjffardt en Rooseboom, laatst genoemde betreffende de hoogere vorming van den officier. De heer Sejjffardt, met wiens denk beelden sommige leden zich vereenigden, wil aansluiting aan middelbaar en zoo mogeljjk gymnasiaal onderwijs als hoofdzaak cadetten school bjjzaak en de 2jarige wetenschappelijke cursus aan de K. M. academie te doen voorafgaan door een practisch voorbereidingsjaar aan een militaire school. Op eenvoudige wpze werd heden middag op de algemeene begraafplaats alhier het ljjk van wplen den heer J. J. I. Sprenger ter aarde besteld. Behalve de verwanten van den afgestorvene bevonden zich vele vrienden op den dooden- akker, benevens tal van heeren die met hem in onderscheidene colleges zitting hadden. Aan de weduwe van den korporaal W. Gerrits van het 4e bat. 3e reg. infanterie te Vlissingen, die aan de gevolgen eener ziekte, ontstaan tjjdens de groote manoeuvres in de maand September van het vorige jaar, in het civiel en militair hospitaal te 's Hertogenbosch is overleden, is een voortdurend jaarlijksch pen sioen ten laste van den staat toegekend, ten bedrage van ƒ150. Z. K. H. prins Christiaan van Sleeswjjk- Holstein wordt heden avond te Vlissingen ver wacht en zal met de aansluitende nachtboot der maat". Zeeland de reis naar Eugeland voortzetten. Prins Victor van Sleeswjjk-Hol- stein vertrok gisterenavond naar Londen met de mailboot Willem, prins van Oranje. De heeren A. A. A. E. Gewin, C. A. Kalbfleisch, C. R. C. Wibaut en W. van der Os hebben, naar wjj in de VI. Ct. lezen, eene commissie gevormd, met het doel eene Vlis- singsche oudheidskamer in het leven te roepen. Door burgemeester en wethouders van Vlissin gen is aan die commissie voorloopig eene kamer op het stadhuis, naast die van het oud-archief, afgestaan, terwjjl daar de weinige gedenk stukken uit vroegeren tjjd, welke de stad over gehouden heeft, gebracht zjjn. Ook hebben particulieren eenige voorwerpen geschonken, die eveneens reeds in genoemd vertrek aanwe zig zpn. Zoodra alles in orde is wat nog een paar maanden zal duren zullen er cir culaires verzonden worden, waarin o. a. van de Vlissingers eene kleine geldeljjke bjjdrage tot instandhouding en uitbreiding van ge noemde verzameling gevraagd wordt. Zjj, die nog zaken, op Vlissingen of Vlissin gers betrekking hebbende, bezitten, en deze den pas opgerichte oudheidskamer mochten wil len schenken, kunnen zich daarvoor tot ge noemde heeren wenden. De off. van gez. 2e'kl. L. A. H. Jansen, te Vlissingen, is tjjdeljjk gedetacheerd te Ber- gen op-Zoom, om te voorzien in den geneeskun digen dienst bp het garnizoen wegens de ongesteldheid van 3 officieren van gezondheid aldaar. Te Veere hebben het atgeloopen jaar de na te melden personen de oudheidskamer be zocht als833 Nederlanders, 82 Belgen, 21 Engelschen, 14 Duitschers, 8 Franschen en 4 Amerikanen, algook de minister van justitie en de prinses van Wied. Van 11 tot 13 Januari. Bevallen D. Metzon, geb. De Pré, d. C. J. Hamakers, geb. De Pagter, d. A. Plupmers, geb. Joosse, d. Overleden: A. J. Gorstanje, man van E. P. de Vos, 40 j. J. Hupsman, wed. van A. Corne- lisse, 73 j. J. E. van Andel, man ran M. P. Vroone, 64 j. G. Poppe, d. 12 m, W. van den Broek, man van S. Groenewegen, 73 j. L. J. A« Nellen, d. 2 j Van 4 tot 11 Januari. Goes. Bevallen s P. Gunst, geb. Van de Rafelaar, d. J. Schrpver, geb. Hollestelle, z. P.Toutenhoofd, geb. Houdenaarde, z. M. Wolfers, geb. Hoogesteger, z. OverledenM. G. v. d. Ende, man van M. Mepnderti, 59 j. J. van Luijk, d. 1 j. K. Labeurf man van A. J. den Boer, 75 j. G. J. v. d. Poll, weduwn. 39 j. Zierikzee- Gehuwd: J. Hogerland, jm. 45 j. met P. Wagenaar, wed» 50 j. N. Kujjten, wed' 47 j. met C. Haringx, jd. 43 j. Overleden M. Maaeijs, vrouw wan F. Bran denburg, 54 j. W. J. Priester, vrouw van J. Verdoon, 51 j. C. de Jonge, d. 4 w. W. Kanaar, man van C. H. de Looze, 58 j. J. LevenB, wed' 87 j. M. Boogerd, d. 1 j. Te Amsterdam in de Binnen-Bantammer- straat heeft in den nacht van Vrjjdag op Zaterdag een hevige brand gewoed in een perceel, waarin een sigarenwinkel was gevestigd. De vlammen sloegen zoo lezen wjj in de Standaard met hevig geweld uit de woning en het liet zich in den beginne reeds aanzien, dat de blussching moeite kosten zou. De brandweer, die spoedig een drietal brand- kranen, en later een drietal stoomspuiten in werking bracht, spande alle krachten in, en was binnen het uur het vuur meester. De per- ceelen van dit gedeelte der straat zpn uiterst ondiepde redding van de bewoners ging daar door met groote moeite gepaard. De familieleden van den sigarenhandelaar moesten door het dakvenster een uitweg zoeken en het gelukte allen een goed heenkomen te vinden al kostte dit ook veel moeite aan de 21jarige dochter des huizes. Toen zjj zich in de dakgoot vertoonde, riep het publiek op de straat het door schrik overspannen meisje toe, zich naar het dakven ster van het belendende perceel te begeven, maar ook daar reeds sloegen de vlammen naar buiten, en was haar de uitweg afgesneden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1