N°. 10. 133® Jaargang. 1890. Maandag 13 Januari. Middelburg 11 Januari. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 1—7 regels f 1.50 iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. HIIIDIIIII lil.SIIH (lil RIM. w Thermometer. Agenten te Vlissingen: P. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: P. v. d. Peijx, te Zierikzee: A. C. de Mooij te Tholen: W. A. van Advertentiën Middelburg 11 Jan. vm. 8 u 40 gr. j Nieüwenhttijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een nuf m. 12 u 46 gr. av. 4 u. 46 gr. F j advertentie-bureau's van Nijgh Van Dit war te Rotterdam, de Gebe. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mae Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, -willen Verwacht Z. W. v,jnd. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen De Tindal-literatuur heeft al een aardigen omvang gekregen en zeker niet ten onrechte. Voorstanders en tegenstanders van dien oud militair laten zich hooren, omdat het hierbij een kwestie van groot belang voor Nederland geldt. En wanneer nu ook de buitenlandsche pers zich met deze beweging bemoeit, is het einde der polemiek nog niet te voorzien. Van al het geschrevene onze lezers op de hoogte te houden kunnen wij onmogelijk maar voor een bezadigd woord ter kalmeering van hen, die door de beweringen van den heer Tindal soms zich ongerust mochten maken over Nederland's neutraliteit, vragen wjj even nog hun aandacht. Zulu een kalmeerend woord bevatte dezer dagen de N.R. Crt onder den titel Rusteloos niet onrustig. Nederland zoo heette het daarin bezit geen erkende of gewaarborgde neutraliteit. Met schending van neutraliteit kan men dus niet te doen hebben, alleen met een oorlogsverklaring; en een overval, als onder «schending der neu traliteit" wordt verstaan, is een wjjze van oorlog verklaren volkomen in strjjd met het volken recht, en die men als zoodanig niet mag of kan aannemen van een anderen staat. Op de vraag: »zal een naburige staat tot oorlogshandelen overgaan zonder een voorafgaande oorlogsver klaring luidt het antwoord beslist: neen 1 En Nederland is verantwoord, wanneer het geen maatregelen treft tegen zulk een ondenkbare, onrechtmatige eventualiteit. Is er spanning, dan heeft Nederland het recht zich te mobiliseeren, evenals zjjn tegenstander dat recht bezit. Zoodanige spanning bestond in 1866, toen Pruisen uit zelfbehoud verplicht was op te treden tegen staten, van welke het gevaar bestond, dat zij bondgenooten zijner tegenpartij zouden worden. Van handelingen, die tot zoo danig gevaar aanleiding geven, heeft Nederland zich te onthouden, want daarin is uitsluitend het gevaar voor Nederland gelegen. De leiding der politiek in andere staten berust niet in ham den van krijgszuchtige generaals, maar van staatslieden wien het onmogeljjk ia het recht met voeten te treden. De lotgevalleu der staten zjjn niet in handen van vandalen, maar van mannen die, onderwezen door de ervaring, de wjjaheid laten heerschen over den hartstocht. Golden andere grondregels, dan zou het leven van een kleinen staat reeds vanzelf een onbestaanbaarheid zjjn. Het gevaar van 1867 kan te wijten geweest zjjn aan de behoefte om op een andere mogend heid pressie uit te oefenen. In elk geval heeft de inval toen niet plaats gehad en is het een zonderlinge logica, die het bewijs, dat een ge beurtenis zal plaats hebben, put uiteengeval, waarin zjj zich niet heeft voorgedaan. Het be wjj s dat in vollen vrede binnen een etmaal eon vjjandeljjbe inval gedaan en gelukt zou zjjn, is, naar het blad doet opmerken, niet ge leverd. De bjjgebrachte voorbeelden zien alle op tjjden van oorlogstoestanden of van zoo danige verwikkeling, dat oorlog te verwachten en natuurljjk was. Binnen redeljjke grenzen d. i. voor het geval dat oorlog verwacht kan worden moet alles op tjjdige en doelmatige mobilisatie wor den ingericht. Tot beantwoording der vraag of die plicht vervuld is, verklaart de schrijver van het artikel zich onbevoegd. Het vraag stuk is moeiljjk, omdat men te doen heeft met tegenstrjjdige beginselen, die elk op zichzelf in abstracto juist zjjn, en van tien deskundigen zal ieder vermoedelijk een andere oplossing geven. Zonder het plan in zjjn geheel te ken nen, kan men het intusschen niet veroordeelen en nog minder opzettelijk plichtverzuim onder stellen bjj hen, wier taak het is het uit te voeren. Bjj de geleverde becijfering van troepenmacht, in Duitschland reeds dadelijk voor een inval in Nederland beschikbaar, rekent men de Duiksche garnizoenen zonder voorafgaande mo bilisatie mede. Zoo zou Duitschland in flagranten strjjd komen met de gezonde beginselen eener oorlogs-mobilisatie. Sehrjjver gelooft niet dat Duitschland iets zoo avontuurlijks zou doen. Tegen zulk een overstelping zonder voorafgaande verwikkeling zou geen kleine staat, door welke maatregelen ook, opgewassen zjjn. Wjj moeten onderstellen dat Nederland de gelegenheid zal hebben zich te mobiliseeren. Meer te vorderen ware een ongeremdheid, «Nederland aldus wordt dit opstel be sloten bljjve voortgaan op den weg, gebaand door de traditie, den weg van een volk, dat vrijheid aan orde weet te paren in een wellicht nergens in die gelukkige harmonie bestaande verhouding. Het hoede zich voor overdriving, voor een te haastig oordeel en rekene met den eerbied, dien het van elk ander rjjk mag vorderen en aan zich zeiven verschuldigd is". Door 15 kapiteins en eerste luitenants bjj het regiment schutterij te Rotterdam is, met voorbjjgang van den hiërarchischen weg, recht streeks aan den minister van binnenlandsche zaken een adres gericht, waarin zij uiteenzetten dat sedert tal van jaren de verstandhouding tusschen den kolonel van genoemd regiment en het meerendeel der daarbij dienende subal terne officieren steeds slechter wordt, en weinig bevorderljjk is voor de belangen van den dienst. Een hunner grootste grieven is de wille keurige wjjze, waarop het examen voor den kapiteinsrang wordt afgenomen. Om daaraan een einde te maken verzoeken zjj den minister dat hjj zal willen beschikken, dat de examens voor het verkrijgen van een rang bjj de schutterjj zullen worden afgenomen, volgens een van te voren bekend gemaakt pro gramma, zoo mogeljjk vooreen vaste commissie, en dat die examens van alle candidaten ge- ljjkeljjk zullen gevorderd worden, waardoor zjj zouden bereiken, dat gepasseerden offi cieren alsnog gelegenheid geboden werd, be- wjjzen af te leggen van hunne geschiktheid tot bevordering, zonder zich aan het gevaar bloot te stellen, eventueel door persoonlijke vjjanden geëxamineerd te worden, zonder eenigen waarborg van onpartijdigheid waardoor zij eventueel in hunne rang en ancienneteit zou den kunnen worden hersteld. Aan de Gedeputeerde staten der provinciën zjjn door den minister van binnenlandsche zaken toegezonden de door hem ontworpen voorschriften ter uitvoering van artikel 54 der onderwijswet. De minister verlangt daar over het gevoelen van die staten te vernemen. Bjj kon. besluit zijn benoemd tot commies der posterjjen 4de kl. J. H. van Wilpe, J. J. Raisig en J. Huisman, thans surnumerairs der posterpen, en zjjn voorts bevorderd tot commies der posterjjen van de d erde klasse H. B. Gras- winckel en J. Winters, thans commiezen der posterjjen van de 4de kl. Vrjjdagavond werden wjj in de gelegenheid gesteld ten derden male in dit seizoen een andere zangvereeniging te hooren. Is dit een bewijs voor de vele beoefening der edele zang kunst in onze gemeente is het der toonkunst in 't algemeen bevorderljjk Bjj een beves tigend antwoord op die vragen zouden wjj niet mogen spreken van versnippering van (mogelijke) krachten of daarop aanmerking maken. En wjj zouden dit evenmin mogen doen als die vereenigingen een verschillend doel beoogden, zooals bijv. de Koraalvereeniging, die alleen verbetering van het kerkgezang voorstaat. De drie bedoelde vereenigingen Tot Oefening en Uitspanningde Dames Zangvereeniging en Concordia houden er echter een repertoir op na van dezelfde richting, en hare uitvoeringen behooren tot dezelfde categorie; wjj kunnen dus veronderstellen dat er voor het gewone concertbezoekend publiek twee te veel zjjn. Welke hoedanigheden de twee eerstgenoemde vereenigingen bezittenwat de leiders en het personeel vermogen is bekend. Bjj Concordia stonden wjj echter toor iets nieuws en wjj hadden grond te verwachten dat de eenige aanleiding van haar optreden zou wezen het bewijs te leveren dat op het gebied der kunst het door de anderen bereikte te overtreffen is. Zoodra de hoedanigheden eener vereenigiDg minder zijn, of zelfs indien deze die der andere evenaart, blijkt zij overbodig, tenajj haar optre den uit een financieel? oogpunt te verdedigen zjj en haar streven is om tegen goedkoopere contributies en entrées den toegang tot hare concerten gemakkeljjker te maken voor dat gedeelte der muziekliefhebbers, hetwelk anders door de hoogere prijzen der andere vereeni gingen wordt teruggehouden. Uit dat oogpunt dan valt voor -het bestaan van meerdere vereenigingen wel wat te zeggen, al zjjn wjj op het gebied der muziek eerder voor samenwerking dan voor versnippering van krachten. Voor de beoefening der zang kunst in eigen kring kunnen zjj echter nut stick ten, aan de opwekking van het gevoel voor het schoone onder hare werkende en kunstminnende leden kunnen zjj bevorderljjk zjjn. De vereenigingen dienen echter voorzichtig te zjjn met buiten hun gewonen kring zich te wageD, met in het publiek op te treden, want dan begeven zjj zich' op glad ijs, te meer wan neer zjj hare krachten overschatten, wat niet zelden en ook Vrjjdagavond het geval is ge weest. Concordia had zich bij haar eerste optreden, buiten haar gewonen werkkring, toch eene veel te moeilijke taak gesteld door het kiezen van Schumann's das Paradies und die Peri, de heerlijkste conceptie van deze fijngevoelige kunstenaars-natuur, van een romanticus van zulk een individueelen aard en richting als Schumann, dan eens duister als de afgrond, dan weer helder als het azuur des hemels, dan eens hartstochtelijk tot het verstandelooze, dan weer weemoedig tot schreiens toe. Het fraaie gedicht van Moore heeft hem geïnspireerd toen hjj op het hoogtepunt van zjjn scheppingsvermogen stond toen hjj nog niet vervallen was tot die melancholie, wier invloed men in zjjn latere werken niet kan ontkennen. Wjj hadden het dus voorzichtiger gevonden, indien Concordia met een minder veeleischend werk had gedebuteerd. De ken ner zou dan wellicht minder leedwezen ge voeld hebben, nu hjj dit meesterwerk zoo weinig tot zjjn recht hoorde komen. Om dit te bewjjzen zullen wjj een en ander aanstippen en met de solisten beginnen. Mw Ophemert Schwencke uit Amsterdam is vol strekt geen persoonljjkheid voor de ideale en sympathieke figuur van de Peri; haar stem is niet meer voldoende voor die partjj en de voordracht was, op enkele uitzonderingen na, zonder karak.er. De tenor, de beer Venverloo, insgeljjks uit Amsterdam, bezit een aangenaam geluid; hjj was de eenige, wien het niet aan beschaving en school als zanger ontbreekt. De altzangeres, mej. F. uit Rotterdam, zingt inderdaad niet onverdienstelijkhaar stem heeft volume, doch zjj vibreert te veel. Naar wjj vermoeden is zjj een dilettante. Tot zoover de vreemde elementen. In haar eigen midden ontbreekt Concordia hoofdzakeljjk wat tot een muzikale opleiding behoort. Zoowel de sopraan, mej. v. K., als het koor missen datgeen wat eigenljjk muziek is, te weten klankschoonheid. (Minder is dit het geval met den bariton den heer K.maar in hooge mate met den ongenoemden 2en tenor). Afgezien nog dat de koren en verdere en semble nommers meestal veel aan zuiverheid te wenschen overlieten, was de toonaanzetting ruw en het klankgehalte zeer onwelluidend. Het eenige, wat verkregen werd, was dat men nogal in de maat en bjj elkander bleef, wat waarsch jjnljjk te danken is aan het jjverige maatslaan door den directeur. Wjj dwepen niet met een pianobegeleiding, vooral niet wanneer de oorspronkelijke (voor orkest) zoo onmisbaar is als in bovengenoemd oratorium. Intusschen mag het niet verzwegen worden dat de heer Wasch zich verdienstelijk van zjjn taak kweet. Hjj zorge voortaan bjj het aanslaan van accoorden dat de beide han den niet voortdurend na elkaar te hooren zjjn. De zaal was redeljjk bezet ook de algemeen heerschende ziekte deed haar invloed gelden en een gedeelte van het aanwezige publiek gaf na het slot door toejuichingen zjjn tevredenheid te kennen. De uitslag der examens in boekhouden en handelscorrespondentie voor de praktijk, van wege de Vereeniging van leeraren in het boekhou - den te Amsterdam is aldus Boekhouden 27 candidaten, geslaagd 11, nameljjk de dames E. A. van Oven te Zaandam en J. Ganderhejjden van Haarlem, en de heeren B. Richmond, H. L. Welcker jr., J. J. Grewer, E. P. Raket, C. Verwejj Jzn, en E. Wolsak van Amsterdam, J. A. Bode van Weesp, L. Engel van Koog a/d. Zaan en F. J. Rietveld van Utrecht. HandelscorrespondentieFransche taal 2 candidaten geslaagd L. Engel te Koog a/d. Zaan. Engelsche taal 3 candidaten: ge slaagd A. F. van Amstel te Amsterdam. De commissie van toezicht dezer vereeniging bestaat uit de heerenH. J, Middendorp jr., A. D. de Marez Oijens, mr W. H. K. Mouthaan, mr F. L. van Nierop en E. J. L. Plate. Te Grjjpskerke is Donderdag avond luidens een bericht in De Zeeuw onder leiding van de commissie van de classis Wal cherende leeraren A. Littoojj en S. de Jager en de ouderlingen W. de Rjjcke en R. Hou terman, eene Christeljjke gereformeerde gemeente geformeerd. Te Rozendaal (N.-B.), zal een missiehuis ter opleiding van zendelingen gesticht worden. De beer J. B. Aelen, oud-zendeling in En- gelsch-Indië, is benoemd tot directeur. Een groot huis in bet centrum der gemeente wordt daarvoor ingericht. In eene Zuid-Bevelandsche gemeente heeft zich deze week zoo schrijft men ons eene eigenaardige kwestie voorgedaan op accjjns- gebied. Iemand had aangifte gedaan bjj den rijks ontvanger voor het slachten van een stuk rundvee, tengevolge waarvan de betrokken ambtenaren zich van hunne taak kweten om de verificatie te verrichten. Hangende het onderzoek komen zjj tot het be-luit om het stuk vee te benaderen, wjjl het naar hun oor deel te ver beneden de waarde was aangege ven. Zjj geven hiervan kennis aan belang hebbenden bjj de zaak, met bericht dat het bedrag der aangifte enz. bjj hen kan worden ontvangen en nemen maatregelen voor het verplaatsen van het rund naar den stal van een onzjjdig persoon. Nadat la itstgenoemde werkzaamheid in goede orde was afgeloopen en de ambtenaren zich hadden verwjjderd, neemt de aangever de vrijheid het rund van genoemden stal terug te brengen naar de plaats van slachting en zich derhalve niet te gedragen naar de mededeeling der ambtenaren. Deze, van de handeling ver wittigd, hebben de justitie met het gebeurde in kennis gesteld. Gedurende het jaar 1889 zjjn door de gemeentepolitie alhier opgemaakt 7 54 processen- verbaal wegens de volgende misdrijven 1 tegen de openbare orde, 5 tegen het openbaar gezag, 1 in zake de munt, 2 valschheid in geschriften, 3 tegen de zeden, 27 beleediging, 43 mishan deling, 2 veroorzaken van den dood of van lichameljjk letsel door schuld, 43 diefstal en strooperjj, 14 verduistering, 9 bedrog, 7 ver nieling of beschadiging van goederen en 1 scheepvaartmisdrjjf. Voorts werden processen-verbaal opgemaakt wegens overtredingen, t. w. 12 betreffende de algemeene veiligheid van personen en goederen, 39 betreffende de openbare orde, 2 betreffende het openbaar gezag, 3 betreffende de zeden, 5 overtreding der drankwet, 382 dronkenschap /eenvoudige), 3 dronkenschap met verstoring der orde, 1 dronkenschap waarbij eens anders veiligheid wordt bedreigd, 2 dronkenschap met gevaar voor derden en 147 overtredingen van algemeene wetten en provinciale- en politie- overtredingen. Tegen 15 personen is een bevel tot voorloo- pige aanhouding afgegeven. Wegens dronkenschap werden 90 mannen en 2 vrouwen aan het commissariaat van politie tjjdeljjk in bewaring gesteld. Aan 48 personen is aan het commissariaat van politie een nachtver blijf verleend. 21 vreemdelingen werden zonder geld of middel van bestaan uit deze gemeente uit het rjjk verwjjderd. 4 zelfmoorden hadden plaats. 17 bewijzen van besmettelijke ziekten zjjn gedurende het jaar aangeplakt, als4 Febris Typhoidea, 1 Pokken, 1 'Roodvonk, 11 Diphtheritis. In de laatste dagen, ook in den afge loopen nacht, zjjn in onze gemeente hier en daar bellen gemoerd en andere kwajongens achtige baldadigheden gepleegd. De politie schijnt de daders op het spoor te zjjn. Vrijdagavond is te Yerseke, onder den naam van Voordeel, een tweede kolenbond opgericht waartoe 130 leden toetraden. Er werd een re glement vastgesteld en een bestuur gekozen, hetwelk bestaan zal uit de heeren A. Zuidweg voorz., T. Bouwens onder-voorz., D. Vogel secr.- pennm. en M. de Korte, Jb. Willemse, M. Scheele en H. Snjjder, commissarissen. De bond verkoopt alleen aan de leden en de admini stratie geschiedt kosteloos, behalve eene ver anderlijke belooning (het eerste jaar ƒ40) voor den secr.-pennm. Donderdagavond had te Tholen, vanwege het iVais-departement, eene volksvoordracht plaats, waar bjj als spreker optrad de heer Her man Snjjders uit Middelburg. Als onderwerp had hjj gekozen: Volksvrienden en Volksvijanden. Na den algemeenen toestand op staatkundig gebied van verschillende rjjken uit vroegere eeuwen besproken te hebben, ging spreker voort den levensloop van twee bekende volks vrienden, Mirabau en Marat, in bijzonderheden te schetsen en toonde daarbjj aan welk een groote rol zjj op staatkundig gebied hebbon vervuld, maar ook, ofschoon doordrongen van de nooden van het volk, in menig opzicht kunnen worden beschouwd als volkavjjanden. Verder sprak de heer Snijders zjjne meening uit wie nu al of niet op den naam van volks vriend kunnen aanspraak maken. Daarbjj trok hjj hevig te velde tegen die volksmenners, die het volk, de lagere klasse, als 't ware opzweepen tegen meer bevoorrechten en die zichzelven willen doen beschouwen als degenen, die zich opwerpen voor het algemeen volksgeluk, terwjjl niet het algemeen belaDg, maar "persoonljjk egoïsme hen drjjft. Na aan bevolen te hebben wat naar 's sprekers innige overtuiging door ons behoort gedaan te worden om de bestaande grieven van het volk tot eene gezonde oplossing te brengen, eindigde hjj zjjne boeiende rede. De voorzitter van het departement was voor zeker aller tolk, toen hjj den heer Snjjders dank bracht voor het gesprokene. Th. Ct.) In de bovenzaal van den heer C. Goede- gebure hield Donderdagavond de afdeeling St. Annaland van de Schippersvereeniging Schuttevaer haar 13e algemeene vergadering, onder leiding van den waarnemenden voorzit ter, den heer A. Bierens. Deze heette naar men ons schrjjft de leden, die ten getale van 14 opgekomen waren, welkom, bood hun zjjne beste wenschen aan voor hun welzjjn en voor den bloei van de binnenscheepvaart, drukte zjjn leedwezen uit, dat de heer L. Theunisse, dia de afdeeling 9 jaren als voorzitter met eere had geleid, zich genoopt had gezien het pre sidium neer te leggen en drukte zjjn hoop uit dat genoemde heer dan nog lang als lid de afdeeling zou tvan raad dienen. Na lezing van de notulen der 12e alg. vergadering deed de voorzitter verslag van den toestand en de werkzaamheden der afdeeling over 1889, waar uit bleek, dat zjj in dat jaar heeft gedaan wat zjj kon om de belangen der scheepvaart te bevorderen. De rekening van den penningmeester over 1889 sloot met een goed slot. Het door het bestuur in zjjne vergadering van 16 December herziene reglement werd met algemeene stem men goedgekeurd. Van de door sommige leden wenscheljjk of noodzakeljjk geachte verbetering in de betonning, de bebakening en verlichting der door hen bevaren wateren stippen we het volgende aanHet lid A. J. Theunisse wee» op de moeiljjkheid, die de schippers hebben bjj het passeeren der spoorbrug over de Delfsha- vensche Schie, omdat zjj daar hunne vaartuigen niet kunnen meeren. Het plaatsen van eenige meerpalen aan weerszoden der vaart achtte hjj hoogst noodig. Onnoodig is het bjjna te melden, dat ook de leden hier wezen op de geheel onvoldoende belboei in het Hellegat, en dat, waar op de Bieningen, waar de scheep vaart minder druk is, een lichtboei ligt, de plaatsing daarvan op het Hellegat veel meer noodig is. En al moge nu ook al gezegd worden, dat dit water bjj nacht niet bevaren behoeft te worden, toch gebeurt dit herhaalde lijk. Bjj mist, wanneer de belboei haar dienst zou moeten doen, is zjj hoor- noch zichtbaar. Sedert een jaar heeft het vaarwater of de vaargeul in het Hollandsch diep zich zoodanig verplaatst, dat schepen uit of naar de Kil steeds den zuidwal langs Willemstad houden en nu achtte het lid A. Theunisse Lz. het noodig, dat aan Klundert een verkenningslicht werd geplaatst. Ook vroeger heeft de afdeeling daarop reeds gewezen, maar thans is de plaatsing nog meer noodig dan vroeger. Gezagvoerders van stoom- en zeilschepen klagen ook over de wintertonnetjes op het Krammer, die door hunne grootte en kleur zeer weinig in het belang der vaart zjjn. De toestand van het vaarwater bjj Veere, ook van een vaargeul in het Verdronken land van Zuid- Beveland kwam mede ter sprakeofschoon aan den tonnenlegger te Veere hulde werd gebracht. De heer A. J. Bierens liet tot groot genoegen der vergadering de keuze tot voorzitter der afdeeling zich welgevallen. De heeren J. Pol derman Jr en T. Hoek werden tot leden van het bestuur gekozen. Na wederzjjdsche plicht plegingen sloot de heer Bierens de vergadering^ de hoop uitende, dat de volgende bjjeenkomst drukker zou bezocht zjjn. Aan het bestuur werd overgelaten de keuze van een afgevaar digde ter algemeene vergadering van Schuttevaer te Rotterdam: De werkman H. v. d. H. te Zaamslag

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1