N°. 6. 133" Jaargang. 1890. W oensdag 8 Januari. landbouw bfl schoofdeeling. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Ad verten tiënl 20 cent per regel.^Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, tyood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen: van 1—7 regels f 1.50; iedere regel meer ƒ0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 7 Januari. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. RECHTSZAKEN. LETTEREN EN KUNST. UIT STAD EN PROVINCIE. iiiDDiiiKiK.siiii: mum. WW Thermometer. Agenten te YliBsingen: p. G. de Yet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. w. Bolland, te Exuiningen: f. y. d. Peijl, te Zierikzee: A. 0. de Mooij te Tholen: W. A. va» Atlvertentlëm Middelburg 7 Jan. ra. 8 n 44 gr. I Nreuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de i moeten des namiddags te eea otf m-„12 u 49 gr. av. 4 u. 48 gr. F i advertentie-bureau'e van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen Verwacht W. wind. i. Onder dezen titel levert de heer C. J. H. van den Broek te Middelharnis een opstel in de Vragen des tijds, waarin hij verklaart dat naar zijne overtuiging dit middel haast het eenige aangewezene is in deze gedrukte tijden om verbetering in den toestand te brengen. Wij meenen onzen lezerskring, vooral hen, die betrokken zijn bij of belangstellen in den landbouw, een dienst te bewijzen door op deze beschouwing de aandacht te vestigen en enkele opmerkingen daaraan te ontleenen. Het is ons natuurlijk niet mogelijk den schrijver te volgen bij al zijne berekeningen dit zou te veel plaatsruimte in ons blad vorderen en ook te veel vergen van de aan dacht van een couranten-lezend publiek. Wij hopen echter dat hetgeen wij meedeelen de belangstelling zoodanig zal opwekken, dat menigeen kennis neme van het geheele opstel. Sedert jaren dringt het landbouw-vraagstuk zich meer en meer op den voorgrondallerlei middelen, kunst-middelen niet het minst, worden aangeprezen om verbetering te bren gen in den moeilijken toestand waarin die landbouw verkeert. Ons verwondert het niet dat velen, trots de waarschuwende stemmen die zich daartegen verheffen, met beide handen grijpen naar een beschermend recht; en een getal van driehonderd land bouwers, die in Westelijk Zuid-Beveland hun verlangen te kennen geven op aanneming van het voorstel-Bahlmann, wekt allerminst onze verbazing. Zij plaatsen zich louter op het standpunt van hun eigen belang; zij hopen op verbetering en leenen gewillig het oor aan hen, die hun van het beschermend stelsel alle heil voorspellen. En bovendien: „baat het niet, het schaadt hun evenmin" „men kan het licht probeeren"; aldus rede neeren anderen; zoodat tegenover dergelijke argumenten de waarschuwende stemmen van zeiven hun kracht verliezen. Yele grondbezitters bovendien zullen eene beweging in die richting niet tegengaan, want zij is zeer in hun belang. Al die overwegingen maken het ons licht verklaarbaar waarom zoovelen de adres beweging steunen inzake Bahlmann's voorstel. Nu er echter een ander middel wordt aangewezen dat als het eenig afdoende ons wordt voorgespiegeld verdient ook dit eenige nadere beschouwing, al ware het alleen als compensatie middel tegen het alleen heil brengende, dat men elders aanprijst. De heer Van den Broek schrijft als inleiding tot zijn betoog het volgende »De tegenwoordige toestand van den land bouw is ernstig. Er wordt daarmede eene baast onmetelijke waarde aan grondbezit bedreigd, want voor Nederland alleen bedraagt eene daling van 25 pet der pachtwaarde, gepaard gaande met ver zwaring der op het land drukkende lasten, eene rentederving van vele tientallen millioenen. De schuld ligt niet aan verminderde vrucht baarheid) maar aan algemeene daling van den prjjs der producten, welke daling niet even snel door afslag van pachten is gevolgd kunnen worden en dus den pachter heeft verarmd, nog vóór de grondeigenaar den druk kon voelen. Het samenstel van oorzaken, dat op de bepa ling dier prezen invloed heeft, is te groot en te ingewikkeld om door ons te worden overzien. Daaronder mogen als de voornaamste gegist worden gewijzigde verhouding der als betaal middel geldende koopwaren goud en zilver; de groote oorlogen en de steeds gevaarlijker wordende vrede op voet van oorlogde ont ginning in razende haast van steeds nieuwe landbouwstreken; de concurrentie der Nieuwe "Werelden. Aannemeljjk ia de bewering dat eerlang Amerika, indien het op den ingeslagen weg voort gaat, zjjn huidigen overvloed in 't eigen huis houden zal kunnen gebruiken wegens den groo- ten aanwas der bevolking en dus ophouden zal te exporteeren; maar Australië, Vóor-Indië, Noord-Afrika pakken nog forscher aan en voor heden is de vruchtbare grond, die ontgonnen kan worden, nog haast oneindig groot. Men doet echter verkeerd al te veel gewicht te hechten aan deze mededinging, want deze landen leveren nog in hoofdzaak granen en de graanbouw is wèl een belangrijk onderdeel van den landbouw, maar geen essentieel gedeelte. De graanprjjs mag daarom nimmer worden genomen als standaard voor den prijs van algemeen landbouw-product. Men is gewoon zich te vergissen in de schüt- ting der toekomst. In de jaren 18451849, bjj het uitbreken der aardappelziekte, achtte men den landbouw algemeen onherstelbaar geknakthet is daarentegen de opening van een dertigjarig tijdvak van bloei geweest. Er is mogelijkheid voor den terugkeer van vorige prijzen, alleen op grond van de overwe ging dat er altijd geweest zijn perioden van gedruktheid, gevolgd door tijden van herleving. Eene op gronden rustende waarschijnlijkheid bestaat er echter niet. Onmiskenbaar wordt er strjjd gevoerd tusschen de veelszins ontzenuwde oude wereld en de grootere energie der nieuwe rassen en opko mende kolonisten. In dien strjjd beslissen de natuurlijke voordeelen. Onze voordeelen zjjn ligging in en om de dichtbevolkte middel punten van verbruikwjj zjjn nog altjjd in 't hartje varn de wereld goedkoope arbeidskrachten hunne dagloonen zijn weekloonen ten onzent betrekkelijke goedkoopte van mest als com pensatie tot of aanvulling van de vruchtbaarheid der landen; overvloed van kapitaal, dat noodwendig plaat sing zoekthunne hypotheek-rente heet woeker rente bjj ons. De nieuwe werelden hebben goedkoop en vruchtbaar land in haast onbe perkte mate meestal gunstiger klimaat omdat de kolonist nog naar willekeur zjjn grond kiezen kan; groote energie der ondernemers. En dat alles resulteert voor ons in dat éene gebiedende voorschrift: dwing uwen grond door macht van uw kapitaal en arbeid tot voort brengen dat is drjjf intensieve cultuur." De schrjjver wijst verder op zjjn geloof dat de grond dankbaar is en met woekerrente arbeid en kapitaal teruggeeft. Dit toont hij door voorbeelden aan, om daarna tot de con clusie te komen hoe het eene groote dwaling is te meeneD, dat de waarde vaD den grond in begunstigde streken uitsluitend zou gelegen zijn in zjjne kwaliteit, alsof daarin iets keel bjjzonders ware. In het algemeen is zekere natuurljjke geschiktheid voor een speciaal doel wèl aannemeljjk, doch tot zulke groote verschil len als er bestaan in de geldswaarde der landen, voert dit niet. Yeeleer staat het vast dat die waarde bepaald wordt door de zeer eigenaardige wisselwerking, die er tusschen grond en bevolking bestaat, bjj benadering uit te drukken door het woord cultuur. Soortgelijke grond b. v. als te Yljjmen mét f6000 per hectare betaald wordt, is in andere streken van ons vaderland bjjna te geef. Het is de cultuur, die de waarde bepaalt en van de twee determineerende fac toren, die de schrijver noemde, acht hij de bevolking de gewichtigste. Daarom dwalen ook, naar zjjne meening, zjj, die meenen bij de spreuk te moeten zweien van de bekende vereeniging Land is zekere bezitting. Hjj laat nog voor een oogenblik ter zjjde hoe die >zekerheid" slechts afhangt van éene voor waarde den voortduur van onze huidige sociale toestanden met ongewijzigde wetgeving. Wat in tjjden van politieke beroering groote rust geven kan, zal bjj groote sociale beroeringen hevig geschokt kunnen worden. Feiteljjk is er haait niets zoo moeiljjk te bezitten als juist land en ontleent men zjjne zekerheid Blechts aan de wet, die niet altjjd even onwrikbaar is. Maar de heer v. d. Broek komt vooral op tegen eene uitbreiding der spreuk, alsof die zekerheid van bezit ook synoniem zou zjjn met zekerheid van opbrengst. Yeelal denkt men zich de waarde van land te stabielhet land moet tot waarde gebracht worden door de omwonen den. Het belang van landheeren bjj de wel vaart der bevolking bjj en om hunne landen is niet vèrgezocht of hersenschimmigneen, het is zeer nabjj en zeer reëel. Eene verhui zing van arbeidskrachten, vermindering van welvaart der bebouwers of gebruikers, het opluiken eener industrie of het uitsterven van een bedrijfdat toont zich onvermjjdeljjk in de waarde der landerjjen. De meeat rechte weg voor landeigenaren is dus hunne belangstelling te schenken vooral aan de njjverheid, die zich met hunne landen bezig houdt: den landbouw. Als er zich teekenen voordoen dat het, alléén door meer energie aan te wenden, den land bouwer mogelijk zal bljjven het hoofd boven water te houden, dan is het des landheers belang om in die richting mede te werken, des noods den stoot te geven. De schrjjver gelooft dat dit geval zich nu voordoet. Men kan op zijne vingers narekenen, dat er bjj den pachter, na een haast tienjarige ongebroken boozeperiode, niet genoegzame middelen meer voorhanden zijn om, meer nog dan vroeger, kapitaal in den grond te steken. Het kapitaal is er een voudig niet meer en komt dus ook niet in den grond. Vandaar het haast plotseling verlangen naar een welingericht landbouw-crediet. Welnu, met volle erkenning van de behoefte aan op-trouw- te-verschaffen kapitaal, toch gelooft de schrjjver dat het door eene bank-instelling te verleenen crediet noch pachter noch landheer bevoor- deelen zal. Want de betrekkelijk lage rente, waarmede de landheer zich nu vergenoegt, ligt in de zekerheid van zijne inkomst, voor zooveel mogeljjk gewaarborgd door zjjne stelling als preferent schuldeischer op de vruchten van het land. Wordt er aan deze verhouding getarnd schuift men nog een ander preferent schuld eischer naast of vóór den landheer, dan zal deze genoodzaakt zjjn een risico-premie op zjjne rente te leggen en hoogere pacht te vragen. Het crediet toch zal meestal niet anders dan op reëele vruchten als onderpand verstrekt worden de gevallen van blanco crediet wachten op geene landbouwbank. Die opslag zal niet willekeurig of sporadisch verschjjnenze zal algemeen bljjken, als er iets aan de zekerheid van de betrekking op de vruchten van het land gaat ontbreken, en de verhooging zal door de boeren moeten worden ingewilligd. Wat de landbouwer met de eene hand ontving, zou hjj misschien met de andere dubbel moeten wedergeven. Doch waarom zou de landheer de bemidde ling eener bankinstelling gebruiken voor het, langs omwegen, verstrekken van kapitaal aan den landbouw in 't algemeen? Waarom zou hjj het niet rechtstreeks doen door verschaffing van kapitaal aan zjjn eigen boer in 't bjjzon- der, kapitaal, dat ten slotte in zjjn eigen land terechtkomt om vrucht at te werpen en een flinke ruggesteun wordt voor den man, die hem aan zjjne renten helpt Wat ver hindert hem als vennoot op te treden in het landbouwbedrijf van den pachter zjjner landen? Bjj de moeiljjkheid van geldbelegging op soliede wjjze meent de schrjjver met vertrouwen deze wjjze van kapitaal-plaatsing in den grond te mogen aanbevelen. In den strjjd tusschen de voorrechten der oude wereld met de energie van de nieuwe, heeft het der Njjverheid niet aan toevloed van kapitaal ontbroken. Ook de Handel heeft niet te klagen en de Staats- regeeringen nog minder. Maar van al het steeds ophoopende en in verschillende beddingen afgeleide kapitaal heeft geen stroompje den Landbouw gedrenkt. Het is een onweerspre kelijk feit, dat de Landbouw weinig meer kapitaal gebruikt dan b. v. 70 jaren te voren. De heer Van den Broek zou dit kunnen be- wjjzen met gegevens van het jaar 1817, maar hjj zal het nalaten opdat men hem niet toe roepen zou tvous prechez des convertis." Ja, als dat eens waar mocht zjjn 1 Als men het eens toegaf, dat de landbouw niets zoozeer noodig heeft als kapitaal,.... dan zou hjj twee wegen aanraden. Ten eerste den grond verrijken door beplan ting of ontginning of door beide. Dat beduidtaanleg van bopmgaarden, fruittuinen, kweek van vruchten. Of het be- teekentverbetering van minwaardigen grond door ontginning, afwatering of iets anders. Of het kan bestaan in vereeniging dezer beide stelsels. Dan legt men kapitaal vast in den grond, dat bjjna goede rente dragen zal. Maar niet ieder is in de gelegenheid, dit op geschikte wjjze te doen uitvoeren. Er moet dan zoowel afzet worden gecreëerd als verstandig personeel tot een nieuwe cultuur worden opgeleid of van buitenaf ingevoerd. Bovendien werkt het middel op langen tjjd en kan het zich maar tot een beperkte opper vlakte bepalen. Men kan toch niet alles tot boomgaard maken 1 En onderwjjl schreeuwen duizenden hectaren om een stroompje vrucht baarmakend goud 1 Daarvoor diene de tweede weguitoefe ning van het 1 a n d b o u w b e d r jj f bp wjjze van schoofdeeling. Wat dit zeggen wil zullen wjj aan de hand van den schrjjver in een volgend opstel nagaan. Bjj kon. besluit is benoemd tot president der arrondissements-rechtbank te Alkmaar mr J. W. Mouton, thans rechter in de arrondisse ments-rechtbank te Dordrecht. Nog is de heer F. W. R. Petri, arts, be noemd tot officier van gezondheid der 2e kl. bjj de zeemacht. Eindeljjk is benoemd bjj den plaatseljjken staf tot plaatseljjk-adjudant te Amersfoort, de kapitein C. W. Q. de Flines, van het 6de reg. infanterie, die in verband daarmede bjj genoem den si af wordt overgeplaatst en is de kapitein G. L. Meischke, van het 4de regiment infan terie, krachtens punt 4* van art. 38 der wet van 28 Augustus 1851 Staatsblad no 128), op non-activiteit gesteld. De minister van koloniën heeft bekend ge maakt, dat bjj den dienst van den waterstaat en de burgerljjke openbare werken in Neder- landsch-Indië kunnen worden geplaatst eenige adspirant-ingenieurs. Zij, die voor plaatsing in aanmerking wenschen te komen, behooren zich binnen eene maand na 3 Jan. (dagteekening van deze bekendmaking) bjj gezegeld adres te wenden tot het departement van koloniën, onder overlegging vana. het diploma van civiel-ingenieur, bedoeld bjj art. 61 der wet van 2 Mei 1863b. een bewjjs van goed maat- chappeljjk gedrag, afgegeven na dagteekening dezer bekendmaking door burgemeester en wethouders hunner woonplaatsc. hunne ge boorte-akte d. een door den commissaris des konings in de betrokken provincie afgegeven certificaat van voldoening aan de wet op de nationale militie. In het adres moet worden vermeld of de eandidaat gehuwd is en c. q. het aantal zjjner kinderen. Aan de uitzending is verbonden a. over tocht voor gouvernementsrekening als passa gier der 1ste klasse, c. q. ook voor het wet tig gezinb. eene gratificatie voor uitrusting, ten bedrage van 1500 c. eene voorloopige bezoldiging van 150 's maands, ingaande met den dag van inscheping naar Nederl.-lndië. De bezoldiging van een adspirant-ingenieur bedraagt f 250 's maands. Te rekenen van Maandag is mr C. T. Pahud de Mortanges, uit Haarlem, buiten bezwaar van 's rjjks schatkist werkzaam gesteld aan het departement van koloniën, naar men zegt, voor de opium-aangelegenheden. Tot tweeden klerk aan genoemd ministerie is aangesteld de heer Van de Watering Jr. In een hoofdartikel bespreekt de Penang Gazette den toestand op Atjeh. Daarin geeft de redactie als hare meening te kennen dat de lange duur van den oorlog geweten moet worden aan de moeiljjkheid om de Atjehers in het binnenland te vervolgen, aan het slechts bjj tusschenpoozen optreden van ons leger en de onvolledige blokkade door de vloot. Het blad gelooft, dat eene werkeljjke blokkade der geheele kust, een hoofdvereischte is om de Atjehers tot onderwerping te dwingende ge- deelteljjke blokkades leiden tot niets, daar door het open gebleven kustgebied al het noodige, ook voor het geblokkeerde gedeelte, wordt ingevoerd en binnen gesmokkeld. Hoe allernadeeligst zulk eene totale blokkade voor den handel te Penang ook moge zjjn, ja zelfs den ondergang van verscheidene hande laars, die zaken doen met Atjeh, ten gevolge zou hebben, is het blad toch van meening, dat zulk een doortastende maatregel te verkiezen is boven de tegenwoordige wjjze van handelen, daar Penang er ten slotte wel bp zou varen en de handel zich daarna levendiger en onder betere omstandigheden zou kunnen ontwikkelen dan ooit te voren. Een Antwerpenaar kocht onlangs voor 40 frs. een schilderjj, die thans, na te zjjn schoongemaaktgebleken is een echte Van Djjck te zijn. Tot onderwjjzeres te Molenaarsgraaf is benoemd mejuffr. C. W. Baggerman te Mid delburg. Voor de betrekking van hoofd der school te Zandvoort is opgemaakt een voordracht, bestaande uit de heeren M. M. Blankert te Bolsward, Jb Brink te 's Gravenhage en C. v. Overeem te Haarlem. Door studenten van verschillende facul teiten te Utrecht werd aan dr. A. W. Bronsveld, die bedankte voor het professoraat te Amsterdam, een massief eikenhouten tafel aangeboden, passende bjj de boekenkast, hem geschonken bjj gelegenheid van zijn 25 jarige Evangelie bediening. De heer C. Snel, predikant te St. Laurens c. a., is beroepen te Groote Lindt. Arrondissements-Kechtbank te Middelburg. Heden, Dinsdag, zjjn veroordeeld wegens: diefstal: S. d. W., 48 j., huisvr. van P. N., arbeidster, IJzendjjke, tot 2 in, L. D., 43 j., arbeider, Kleverskerke, tot 14 d., C. v. H., huisvr. van P. A., St. Jansteen, tot 3 w., en C. B., 26 j., huisvr. van A. C., en M. E. C., 16 j., arbeidsters, Zuiddorpe, ieder tot 3 d. g«T. bedelarjj: J. v. d. W., 25 j., koopman, Terneuzen, tot 3 d. hechtenis; feiteljjke aanranding der eer baarheid: V. W., 17 j., werkman, Sluis, tot 1 m. gev. mishandeling: A. A. d. B., 26 j., land bouwer, St. Jansteen, tot 7 d., en J. d. M., 22 j., werkman, Clinge, tot 2 maal 7 d. gev., en mishandeling van een ambte naar: J. F. v. G., 20 j., landbouwer, Graauw, tot 7 d. gev. Allen in de kosten. Vrijgesproken: P. v. P., 17 j., arbeider, en F. v. O., 20j., klompenmaker, beiden, Clinge, beklaagd, van mishandeling. Van den derden jaargang der Haagsche Stemmen is de eerste aflevering verschenen Daarin brengt de heer J. Margadant, onder den titel In memoriam, hulde aan de nagedachtenis van mr Frederik baron van Hogendorp, den schrijver der Haagsche Omtrekken en in zekeren zin de geesteljjke vader der Haagsche Stemmen. Sarah Bernhardt heeft nieuwe triumfen behaald in de Porte Saint-Martin als Jeanne diArc in Barbiers drama, dat in 1873 het eerst opgevoerd werd. De St. Ct. bevat de wet van 30 Dec. 1889 houdende bekrachtiging van de provinciale belastingen in Zeeland. Deze zjjn acht en twintig opcenten op de hoofdsom van de grondbelastingen over 1890, en achttien op centen op de hoofdsom van de belasting op het personeel over den dienst 1890/91. Gedurende het jaar 1889 werden te Mid delburg 114 huweljjken voltrokken, waarvan 100 tusschen jongmans en jongedochters, 2 tusschen jongmans en weduwen, 8 tusschen weduwnaars en jongedochters, en 4 tusschen weduwnaars en weduwen. Ingeschreven werden 3 echtscheidingen. Bjj opgemelde huweljjken hadden 4 erken ningen .van kinderen plaats. Het getal geborenen was 454, nl. 232 m. en 222 v. Het getal tweeling-geboorten was 3, waarvan levend werden aangegeven 4 mann en 2 vrouw. In onecht werden geboren 9 m. en 15 vr. 338 personen overleden in 1889, nl. 167 m. en 171 v. Hiervan waren ongehuwde mannen 80, ongehuwde vrouwen 60, gehuwde mannen 93, gehuwde vrouwen 31, weduwnaars 27 en weduwen 47. In de gemeente overleden 9 m. en 2 vr. niet en elders overleden 5 m. en 4 vr. wel tot de werkeljjke bevolking dezer ge meente behoorende, zoodat het totaal der over leden personen, tot de werkeljjke bevolking der gemeente behoorende, bedraagt 163 m. en 173 vr. Het getal levenloos aangegevenen bedraagt 11 m. en 8 vr. De officier van gezondheid le kl. bij de zeemacht dr. A. W. M. van Deventer, gedeta cheerd te Vlissingen, wordt met 1 Februari a. s. op non-activiteit gesteld en vervangen» door den officier van gezondheid le kl( H. M. J, Wertenbroek,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1890 | | pagina 1