N°. 307.
132e Jaargang.
1889.
Maandag
30 December.
Verspreide Berichten.
Deze courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-—,
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent:
Advertentïën20 cent per regel Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DE RUNENSTEEN OP DEN
[KONINGSHEUVEL
Middelburg 28 December.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN. ENZ.
Burgerlijke stand-
NIIHIlllülKiSillF COURANT
Thermoinetei.
Middelburg 28 Dec. vm. 8 u 25 gr.
m. 12 n. 29 gr. av. 4 tl 29 gr.
Verwacht O. Z. wind.
F
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Rruiningen: F. t. d. Peijl, te Zierikzee: A. O. de Mooii te Tholen: W. A. tak
Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te ee« unr
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab te Rotterdam, de Gebh. Belineante, te 'a Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zpn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen
Met den nieuwen jaargang van
de Mid delburgsclie courant
zullen wij een liegïn snaken met de
opname van een interessant Feuil
leton, getiteld t
novelle van Gerliarcl ^Valter.
Nu zeker bijna algemeen de kaarten voor
de volkstelling rondgezonden zijn kan het zijn
nut hebben de volgende wenken te geven aan
hen, die ze moeten invullen.
Op de vraag tot welk kerkgenootschap behoort
hij of zij kunnen zij, die tot geen kerkge
nootschap behooren, antwoorden: tot geen of
tot geen erkend kerkgenootschap" öf b. v. »ge-
reformeerde gezindheid, doleerende".
Verder wordt gevraagd:
»/s hij of zij werkzaam in eenig vak vanhan
del of nijverheidkunst of wetenschap, eenig be
roep of eenig ambacht of handwerk uitoefenende,
alsdan de volgende vragen te beantwoorden
a. In welk vak van handel of nijverheid,
kunst of wetenschap is hij of zij werkzaam
Hierop dient een antwoord gegeven te wor
den waaruit duidelijk blijkt waarin men
handelt, of waarvoor men werkzaam is
b. v. kaashandel, in modeartikelen, in kruide
nierswaren, in manufacturen.
b. Welk beroep of ambachtof handwerk
oefent hij of zij uit t.
Deze vraag moet meer in't algemeen
worden beantwoord, b. v. een landbouwer vult
in .landbouwer," de commissionair in kaaB
.commissionair," de manufacturier en bande
laar in kruidenierswaren winkelier," de koop
man in vee .koopman."
Indien hp of zjj hoofd is van eene zaak, van
eene inrichting, van een bedrijf of onderneming
c. Is hij of zij dat voor eigen rekening f of als
bestuurder (-ster) voor rekening van een ander f
Deze vraag wordt ook beantwoord door b. v.
een grutter, een korenmolenaar, een hakker,
een landbouwer, wanneer zij hoofd van eene
zaak of van een bedrijf zijn.
d. Hoeveel personen zijn onder hem of haar
werkzaam Hierop antwoordt een hoer of
tuinder met opgaaf van het aantal arbeiders,
die in zijn bedrijf onder hem werkzaam zijn,
zoowel de arbeiders die op zich zelf wonen,
al» die welke tot zjjn gezin behooren, b. v.
kinderen van een leeftijd, waarop zij kunnen
»dienen."
Verder wordt onder letter g gevraagd:
In wiens dienst is hij of zij werkzaam f
Deze vraag moet ook worden beantwoord
door hen, welke b. v. bij hun vader in dienst zijn.
Ten slotte zjj opgemerkt dat, wanneer men
in den nacht van 31 Dec. tot 1 Jan. logée's
heeft, dis elders wonen, al is het ook in dezelfde
gemeente, voor dezen een groene of roode
kaart (man of vrouw) moet worden ingevuld.
De St. Crt. bevat het kon. besluit van den
23en December 1889, houdende voorschriften,
ter uitvoering van artikel 5, 2de lid der wet
van 8 December 1889 (Staatsblad no 175) tot
gedeeltelijke herziening der wet tot regeling
van het lager onderwijs.
A r t. 1 daarvan luidt>In de maand Januari
1890 doen gedeputeerde staten aan onzen mi
nister, die met de uitvoering der wet tot regeling
van het lager onderwijs is belast, opgaaf van
de door hen goedgekeurde sommen die op de
begrooting van elke gemeente in hunne pro
vincie voor dat dienstjaar zijn uitgetrokken voor
de kosten van het lager onderwijs, vermeld in
art. 44 der wet van 17 Augustus 1878, zooals
dat thans luidt onder letter a-d en onder letter e,
voor zooveel betreft het huren der schoollokalen
en onderwjjzerswoningen.
»Deze opgaaf bevat tevens het cijfer van het
rijkssubsidie aan de gemeente, tot bestrijding
van jaarwedden van onderwijzers en onderwijze
ressen bjj de lagere scholen, toegekend vóór het
in werking treden der wet van 17 Augustus 1878.
Van sommen, nader door hen goedgekeurd
of, krachtens art. 212 der wet van 29 Juni
1851, door hen op eene gemeente-begrooting
gebracht voor de kosten, bedoeld in het eerste
lid van dit artikel, doen Ged. staten aan onzen
voornoemden minister opgaaf binnen 14 dagen
na dagteekening van hun besluit."
Bp a r t. 2 wordt het volgende bepaaldȟnze
voornoemde minister stelt het voorschot vast,
waarop elke gemeente over het dienstjaar 1890
aanspraak heeft, berekend naar de sommen in
art. 1 van ons tegenwoordig besluit bedoeld,
en doet daarvan mededeeling aan Ged. staten.
.Van dit voorschot wordt telken drie maan
den na de vaststelling door het rjjk aan de
gemeente een vierde gedeelte betaald."
Art. 3 regelt de op te maken declaratiën
art. 4 bepaalt dat in de maand Jan. 1892 Ged.
staten den minister opgaaf doen van het be
drag der kosten, die aanspraak geven op ver
goeding, en art. 5 dat de minister het juiste
cijfer regelt van het bedrag, waarop elke ge
meente over het dienstjS&r 1890 aanspraak
heeft als uitkeering, nadat de bedoelde opgaaf
bij hem zal zijn ontvangen.
Bij koninkl. besluit is eervol ontslag ver
leend onder dankbetuiging aan mr J. H. L.
van Buren, als voorzitter, en C. J. de Yulder
van Noorden en dr J. van der Burght, als
leden van het college van regenten over het
huis van bewaring te Tholen.
De kapitein J. B. Vorstman, van het regiment
gren. en jagers, is op pensioen gesteld, en het
bedrag van het pensioen bepaald op ƒ1430
's jaars.
Nog zijn benoemd bij het wapen der infan
terie, tot kapitein, bp het 5e regiment, de
eerste-luitenant H. J. Dijckmeester, van het 8e
reg.bjj het 7e reg., de eerste-luitenant J. W.
van Rhienen, adjudant bjj het korps.
Tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Lochem is benoemd H. W. van
Pesch, thans telegrafist der le klasse bij de
rijkstelegraaf.
De heer J. D. Enderle, arts, is benoemd én
aangesteld tot officier van gezondheid der 2e
klasse bjj het personeel van den geneeskun
digen dienst van het leger in N.-I.
Nog is de heer J. Kwast, arts, benoemd tot
officier van gezondheid der 2de kl. bij de
zeemacht.
Eindeljjk is de met verlof hier te lande
aanwezige eerste-luitenant der infanterie van
het leger in N.-I. W. Van Kooten, op zjjn ver
zoek, ter zake van lichaamsgebreken, eervol
uit Z. M. militairen dienst ontslagen, met toe
kenning van pensioen.
De minister van justitie verleent de volgende
week geen audiëntie.
Aan het mailoverzicht van de Java-Bode is
het volgende ontleend
De laatste berichten van Atjeh luiden niet
ongunstiger dan de vorige, wat de aanvallen
der vjjanden en den gezondheidstoestand betreft.
Van de onderhandelingen tot pacificatie is niets
naders vernomen, waarschjjnljjk omdat er niets
van te vermelden viel. Verschillende geruchten
omtrent te nemen buitengewone maatregelen
onzerzjjds zjjn hierop uitgekomen, dat niet
anders dan aanvullingstroepen van hier gezon
den werdenterwjjl verder uit niets blijkt, dat
de regeering van de thans gevolgde gedragslijn
denkt af te wijken.
Van de werkzaamheid van den minister van
koloniën is hier gebleken door de uitdeeling
onder de chefs van diensten van een geschrift over
Zondagsrust en door eene gouvernements-circu-
laire, waarbjj den ambtenaren bij het binnen-
landsch bestuur op het hart wordt gedrukt
er voor te zorgen, dat inlanders geen nadeel
ondervinden van hun overgang tot het
Christendom. Zulk eene inmenging van
den minister, die zich uit in geheel onbetee-
kenende maatregelen of in het vragen van
nota's en rappurten over onderwerpen, die
in Den Haag evengoed bekend moeten
zjjn als hier, zonder dat het een en ander tot
gewichtige veranderingen en verbeteringen
leidt, kan niet anders dan het geduld van den
landvoogd op eene zware proef stellen en zal
er niet toe meêwerken de onderlinge goede
verstandhouding te bevorderen.
Het verzetonlangs te Djokdja tegen de
politie gepleegd door een hoop Chineezen, om
dat de tegenwoordige resident streng de hand
houdt aan bepalingen, die het hun minder ge
makkelijk maken in de dessa's te verkeeren
en hen dus in den zak tasten, brengt weer
eens in herinnering, dat het element, hetwelk
door ons bestuur bp het thans geldende be
lastingstelsel als onmisbaar wordt beschouwd,
zich ook wel tegen ons gezag kan keeren, wan
neer het daartoe aanleiding meent te hebben.
Het laat zich aanzien, dat men nog niet het
laatste gehoord heeft van den maatregel der
Britsche regeering om, zonder eenige vooraf
gaande waarschuwing, vee, dat uit Nederland
naar Thames Haven gebracht werd, aan te
houden en aan quarantaine van een week te
onderwerpen.
De heeren J. S. van Nierop Sons, te Lon
den, die belang hadden bjj een derde gedeelte
van den geheelen aangehouden voorraad en
deswege voor hunne principalen eene schade
leden van ongeveer 500 (f 6000) wendden zich
den 14en December jl. tot het Britsche minis
terie van landbouw met een schrijven, waarin
zjj er op wezen, dat zjj, tengevolge van deze
niet te rechtvaardigen aanhouding, deze schade
hadden en opmerkten, dat zij indien zjj te
voren waren ingelicht, dat de beesten langer
dan gewoonljjk zouden worden aangehouden,
order zouden hebben gegeven om de ladingen
niet Thames Haven, maar te Deptford te lossen,
zooals sedert steeds geschied is. Niet wegens
de aanhouding zelve, maar door het ontbreken
eener voorafgaande waarschuwing achtten zjj
zich gerechtigd het ministerie om schadever
goeding aan te spreken.
Het antwoord van het ministerie is gedag-
teekend 21 December en houdt in dat de
beesten aangehouden werden krachtens de
daartoe door de wet verleende macht en dat
dus het ministerie geen termen vindt om den
eisch in overweging te nemen.
Met dit antwoord niet tevreden, zullen de
heeren J. S. van Nierop Sons zich nogmaals
tot het ministerie wenden teneinde te doen
uitkomen, dat zjj het recht om de ladingen
aan te houden geenszins betwisten, doch alleen
schadevergoeding eisehen, omdat zjj de schade
niet hadden behoeven te Ijjden, indien hun
vooraf kennis ware gegeven.
In hoeverre deze nadere aanvrage zal ge
lukken, zal later Dljjken. (N. v. d. D.)
Het valt niet te ontkennendat de
gymnastiek tegenwoordig eene belangstelling
geniet, die haar vroeger vreemd was. Zonder
slag of stoot is ze bij de jongste herziening
der wet op 't lager onderwijs als verplicht
leervak aangenomen; maar daar toch nog velen,
zoowel ouders als onderwjjzers, haar niet kennen
en dikwjjls daardoor veroordeelen, kan het niet
anders of de uitgave van geschikte werkjes
kan er toe meewerken om de belangstelling
van dit nuttige vak aan te kweeken.
Uit dat oogpunt beschouwend de werkjes van
dr Angerstein en Eckler over kamergymnastiek
voor het mannelijk en het vrouweljjk geslacht,
waarvan bjj de firma Njjgh en Van Ditmar eene
vertaling van de hand des heeren L. D. Labberté
te Maastricht is verschenen, meenen wjj al
bezitten wjj reeds menige handleiding als boven
bedoelde ze gerust te mogen aanbevelen.
Beide zjjn zeer goede werkjes; vooral de
bewerking der gymnastiek voor meisjes en
vrouwen is uitstekend. Zjj zjjn beknopt, zaak
rijk, helder en aanschouweljjk. Keurige figuren
verduideljjken den tekst en achter in de werkjes
vindt men op een los karton al de figuren
verzameld, die tusschen den tekst voorkomen,
iets wat het gebruik van de werkjes zeer ge
makkelijk maakt. Beide bevatten zeer lezens
waardige hoofdstukken, in 't kort ieder belang
stellende kunnen wjj gerust de kennismaking
met een van beide of beide aanraden.
De uitgevers zorgden voor eene keurige uit
voering, wat men trouwens van de heeren
Njjgh en Van Ditmar te Rotterdam kon ver
wachten, en de prjjs van de boekjes is, met
het oog op het uit den aard der zaak beperkte
debiet, niet te hoog.
Een ander werkje, eveneens bjj de firma
Njjgh en Van Ditmar verschenen, is getiteld
dr Frans Staffel's Therapie der Scoliose, vertaald
door J. S. G. Disse te Rotterdam.
Over de behandeling van scoliose, zgn. rugge-
graatsverkromming, loopen de meeningen nog
zeer uiteen, zoodat aan heilgymnasten, die de
Duitsche taal niet meester zjjn, bovenbedoeld
werkje zeer welkom zal zijn.
Op heldere wijze en verduidelijkt door enkele
gephotographeerde patiënten, die aan scoliose
lijden, is dr Staffel's wjjze van behandeling in
een veertigtal pag. uiteengezet.
De hoogst eenvoudige wjjze, waarop de pa-
tienten volgens bedoelde methode behandeld
worden en waarbjj geen enkel werktuig gebruikt
wordt, wekt reeds vertrouwen. Het werkje bevat
tevens eene behandeling van scoliose volgens
Sayre, waarbjj den patiënten, zooals bekend is,
ter genezing van scoliose, een gipsverband aan
gelegd wordt Deze methode echter vindt niet
algemeen bijval, waarom met belangstelling
de resultaten van dr Staffels methode worden
afgewacht.
Beoefenaars der heilgymnastiek en HH.
medici gelooven wij de kennismaking met het
werkje te mogen aanraden. De prjjs van 0,75
zal zeker wel geen beletsel zjjn voor de aan
schaffing ervan.
De heer D. G. Kröber Jr., courant-, hoek
en handelsdrukker alhier, biedt ditmaal zijn
begunstigers een bjjzonder fraaien, in goud en
kleuren gedrukten wandkalender aan. Vooral
dient geroemd te worden de keurig uitge-
voerden rand in sélénotypie, die bet bewijs
levert van groote zorg met niet minder groote
bekwaamheid in de edele drukkunst.
De maatschappij Apollo heeft op haar
veertigjarig bestaan voorspoed verkregen. De
staat der geldmiddelen is tot ƒ72.000 aange
groeid. Het aantal kunstlievende leden be
draagt 179, dat der contribueerende leden 123,
het aantal uitkeering genietende leden 32.
De 2 tooneelvoorstellingen, in den loop des
jaars gegevenhebben opgebracht respect.
1285 en 923. De rekening over 1888/89
sluit met een voordeelig saldo van 1064.
De rekening van het bjjfonds, opgericht 1 Oct.
1884, wjj it in ontvang en uitgaaf aan de
som van ƒ3700.
Uit erkenteljjkheid voor zjjne onbaatzuch
tige medewerking op den avond van 30 Nov.
11., heeft het bestuur van de Nederl. Vereeniging
van weldadigheid te Brussel den heer Willem
van Zuylen benoemd tot haar eerelid.
Jules Garnier, een Parjjsch schilder, be
kend ook door zjjn illustraties van de Contes
de la Reine de Navarre en van Rabelais is ge
storven.
Te Parjjs is eveneens overleden de Engel-
sche schilder William Wyld.
Bjj kon. besluit zjjn benoemd tot leeraar
aan de R. H. B. S. te Helmond P. J. Bom, met
toekenning van eervol ontslag als leeraar aan
de R. H. B. S. te Venlo tot leeraar aan de
R. H. B. S. te Venlo H. G. Baints, thans tjjdeljjk
leeraar aan de R. H. B. S. te Winterswjjk.
Verder is jhr. dr. J. Six benoemd, tot hoog
leeraar bjj de rijks-academie van beeldende
kunsten te Amsterdam.
Aangenomen het beroep naar de Herv.
gem. te Maassluis door den heer G. P. Kruijff
te Domburg.
De rechtbank te Breda heeft den heer T.
de Boojj, fabrikant en lid van den raad aldaar,
tot 10 dagen hechtenis en 25 boete veroor
deeld wegens opzetteljjke beleediging van een
inspeel eur van politie.
Zooala uit eene advertentie in ons vorig
nommer bleek, wordt a. Maandagavond, te 7
uren, door dr D. de Loos uit Leiden voor het
Natuurkundig gezelschap alhier eene lezing ge
houden over koolzuur.
Bjj deze lezing weden ook belangstellenden
toegelatenmits zich tijdig aanmeldende
voor eene toegangskaart bjj een der leden van
het bestuur. Dat bestuur bestaat uit de
heeren J. H. Snjjders, J. Pak Brouwer Mz.,
C. L. van Sorge, H. A. M. van Visvliet en J.
C. Pilaar.
Bij kon. besluit is de bezoldiging van den
commissaris van politie te Middelburg gere
geld in dier voege, dat zjj, te rekenen van 1
Januari 1890, zal bedragen 2000 's jaars.
Bjj de rijkstelegraaf is met 1 Jan. 1890
eervol ontslagen de telegrafist 2e kl. G. P.
Ketting te Vlissingen.
Aan den geëmploieerde 3e klasse bjj het
militair hospitaal te Vlissingen, D. A. van
Oosten, is de gouden medalje met ƒ50 gratifi
catie voor 36 jaren trouwen dienst toegekend.
Op do Oostenrjjksche stoomboot B. Kemény,
geladen met graan, te Vlissingen na de ver
melde aanvaring binnengekomen, is beslag
gelegd door de reederij der gezonken Germania,
tot een bedrag van fl 200.000, voor welk bedrag
eerst cautie moet worden gesteld, eer de boot
kan vertrekken. (Vad.J
Heden namiddag werd door de commissie
voor de gemeente-gasfabriek te Middelburg,
namens burgemeester en wethouders, ten kan
tore der gasfabriek, in het openbaar aanbesteed
de levering van 37500 H. L. Engelsche gaskolen.
Hiervoor was slechts éen biljet ingekomen,
en wel van de heeren W. Hoven en Zn te
Rotterdam voor 0.98 per H. L.
Van 21 tot 28 December.
Vlissingen. Gehuwd: F. N. Koudjjs, jm.
37 j. met W. B. Misdom, jd. 37 j. P. M. van
den Berg, jm. 24 j. met K. C. Visser, jd. 24 j.
Bevallen: J. de Ridder, geb. Jobse, d. A.
Schoenmakers, geb. Akkermans, z. L. Kokelaar,
geb. Hollebrandse, d. C. C. de Ruijter, geb. De
Vejj Mestdagh, d. M. de Vries, geb. Saaij, z.
M. C. Chaffart, geb. Muller, z. N. A. Kljjberg,
geb. Vintioen, z. W. Verloop, geb. Erkelens,
d. J. A. Mieremet, geb. Koene, d. P. Barten,
geb. De Keijser, d.
OverledenC. P. de Jong, z. 4 m. P. J. J.
Schultz, ongeh. d. 65 j. C. J. Corstanje, z. 4
w. M. Kokelaar, d. 15 u. C. J. Polejj, wed" van
J. A. Brouwenaar, 59 j. A. A. Baljé, z. 2 j.
J. B. Ratelband, man van O. J. Slootmans, 61 j.
Tot vroedvrouw te Gorinchem is met
algemeene stemmen benoemd mej. V. Rojjen
te Wierden.
De geneeskundige raad van Zuid Holland
heeft, op voorstel van eene commissie uit zjjn
midden, betreffende eon aan den raad toege
zonden rapport van de Maatschappij tot nut van
't Algemeen over bureau's voor onderzoek van
levensmiddelen, besloten
lo. dat de geneeskundige raad verklaart, in
te stemmen met het rapport omtrent de
wensoheljjkheid van oprichting van bureau's
tot onderzoek van levensmiddelen, op zoodanige
wjjze dat ook mingegoeden daarvan gebruik
kunnen maken, en dat hjj bereid is alle po
gingen, die tot bereiking van dat doel zullen
worden ondernomen, zooveel mogelijk te onder
steunen
2o. zich te wenden tot de hooge regeering
tot ondersteuning van een ontwerp in den
geest, zooals dat door de inspecteurs van het
geneeskundig staatstoezicht in 1870 is inge
diend, met verzoek alvast tot oprichting van
provinciale bureau's over te gaan.
De landbouwer Schram te Raalte is op
ongeveer 10 minuten van zjjne woning ver
wijderd, bjjna dood door zjjn zwager gevonden,
die spoedig daarop den dood ran den man kon
constateeren. De politie doet onderzoek.
De influenza breidt zich te Londen nog
steeds uit. Maar aldaar als elders wordt veel
voor griep uitgegeven, wat in gewone dagen
slechts een alledaagsche verkoudheid heet.
Te Parijs is het nog erger. Van de 700 stu
denten aan de polytechnische school Ijjden
400 aan de griep.
Talrijke gevallen van influenza komen voor
onder de patiënten in den Engadin en te
Davos. Te Madrid brengt de epidemie een
stremming in bjjna alle takken van handel.
Er zjjn 60000 grieplijders. De ziekte, in het
algemeen niet gevaarlijk, wordt dit voor per
sonen met slechte longen ot gevoelig# keel.
Te Bremen hebben de directeuren der gas
fabriek de gasafnemers verzocht niet meer gas
te gebruiken dan zjj absoluut noodig hebben,
daar zich zooveel zieken onder het personeel
der fabriek bevinden.
Te Praag kwamen gisteren honderd gevallen
van influenza voor.
Bjj het kinderfeest op het Elysée op
Kerstdag was één .overcompleet" kind, een
klein meisje, door hare onderwijzeres voor het
feest aangewezen, maar door den betrokken
maire niet aangenomen. Zjj was te voet naar
het paleis gegaan, verklaarde aan de portiers
wat het geval was en werd toegelaten.
Te Pontoise heeft de teraardebestelling
van den maire, een algemeen geacht man, a in
leiding tot een manifestatie gegeven, tengevolge
van de weigering van dtn pastoor om een
Ijjkdienst toe te laten, wjjl de overledene vrij
metselaar was geweest en gestorven was zonder
daarover berouw te toonen.
De familie moest zich tevreden stellen met
«en burgerlijke begrafenis alleen, Een groots
