N°. 295.
132® Jaargang.
1889.
Vrijdag
13 December.
In het Noorden van Ierland.
Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s
met uitzondering van ^on- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-—aj
Afzonderlijke uoramers zijn verkrijgbaar a 5 cent,'
Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 1—7 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 12 December.
FEUILLETON*
Van T. CHAPINS.
LETTEREN EN KUNST.
KERKNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
111111)11111 l!(.SilII' COURANT.
Thermometer.
Middelburg 12 Dec. vm. 8 n 36 gr.
m. 12 u 40 gr. av. 4 u. 39 gr. F
Verwacht Z. "W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. 0. de Mooij te Tholen: W. A. van
Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en. advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmak te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn, te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te een unr
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
Dezer dagen heeft de heer Alex. Daniöls in
de Amsterdammer geprotesteerd tegen de meening
der redactie, als hadden de heeren Levy, Van
Lier en K..tz in zake de onderwijswet het ge.
voelen onzer JoodBche bevolking uitgedrukt.
Dit is, volgens zjjn beweren, geenszins het geval.
De heeren Levy, Van Lier en Katz zijn, zegt
hp, mannen, die met «den vorm en de traditiën
van het jodendom gebroken hebben", en kunnen
als zoodanig niet langer geacht worden de joden
hier te lande of hun politieke denkwijze te
vertegenwoordigen.
Zekere K. A. Jz. merkt heden in hetzelfde
blad op, dat geen dezer drie personen tot het
Israël, kerkgenootschap behooren. «Maar indien
dit zelfs wel zoo ware, dan bestreden zij, en
anderen, die zich tegen de wet verklaarden,
die niet als Israëlieten. De Israëlieten vormen
volstrekt geene politiekepartij. Zij tellen liberale,
conservatieve en radicale elementen; als Israë
lieten maken zij geene partij nit. A. geeft daarom
de redactie van de A/nst. in overweging om bij
verkiezingen, beschouwingen over politieke aan
gelegenheden enz., een deel der burgerij niet
verder te rangschikken naar hunne confessie,
die er niets mee gemeen heeft.
Z. M. heeft bjj het kroondomein de volgende
beschikkingen genomen
lo. Op verzoek, eervol ontslag verleend aan
den heer W. H. baron Taets van Amerongen
als rentmeester, rentambt Middelburg;
2o. Benoemd
a tot rentmeester, rentambt Middelburg, den
heer E. L. baron van Hardenbroek, thans rent
meester der rentambten Schiedam, Brielle,
Noordwjjk en Leiden
b tot ientmeester der rentambten Schiedam,
Brielle, Noordwjjk en Leiden, den heer A. C.
Groeneveldt Jzn, thans rentmeester der rent
ambten Oosterhout en Dordrecht
c tot rentmeester, rentambt Werkendam, den
heer G. P. C. baron Mulert, thans tweede rent
meester
d tot rentmeester, rentambt Oosterhout, den
heer T. A. J. Ziedes des Plantes, thans adjunct
commies bij de hoofdadministratie
e tot rentmeester, rentambt Dordrecht, den
heer J. A. baron van Pallandt, thans surnu
merair
f tot tweede-rentmeester, den heer C. M.
baron Taets van Amerongen, thans surnumerair;
g tot commies bp de hoofdadministratie, den
heer G. A. M. Groeneveldt, ingenieur.
Vaderland.)
Naar de Avondpost verneemt, worden er in
de residentie stappen gedaan tot het oprichten
van eene door geheel Nederland vertakte ver-
eeniging, welke zich ten doel stelt voor onver
mogende kinderen het schoolgeld te betalen,
REISA IVI'l l Iil VIVt.i:v.
Uit het Fransch,
Het was donker geworden en ik zocht een
schuilplaats tegen den regen in een klein
grotje, met een bodem van fijn zand, dat zich
drie meter boven het strand in een rotswand
bevond.
Ik had misschien een uur geslapen, toen ik
een hevige pjjn in de zijde voelde en om mij
heenziende, ontwaarde ik niets. Daar kreeg
ik een tweeden ribbestoot en gresp naar het
voorwerp dat de pijn veroorzaakteHet was
een lange dikke stok. Tegelijkertijd vernam
ik het gemompel van verscheiden stemmen.
Voorzichtig stak ik het hoofd buiten de
opening van mijn grot en zag op het strand
zes zwarte omtrekken van mannen, met stok
ken gewapend. Onmiddellijk trok ik mij in
mpn hol terug, laadde mijn revolver en stak
dien in mpn zak, in het bereik mijner hand
daarop waagde ik een tweeden blik naar
buiten.
«Wat doet gjj daar boven riep iemand
»Ik Niets."
«Waarom zpt ge daar dan
»Ik heb mij verlaat met naar het onder
gaan der zon te kpken."
door de nieuwe onderwijswet verplichtend
gesteld.
De heer Van Bijlandt, de Nederlandsche ge
zant te Londen, is in den Haag aangekomen,
vergezeld van een der grootste veemakelaars te
Londen, ten einde met de regeering in overleg te
treden over de nieuwe, door de Engelsche re-
geeriDg genomen maatregelen met opzicht tot
den invoer van vee uit Nederland.
Aan het einde der dagzitting, Woensdag
door de Tweede kamer gehouden, werd, bij de
algemeene beschouwingen over de staatsbe
groting, door den heer De Vries aangedrongen
op remissie van huurwaarde bij grondbelas
ting voor ongebouwde eigendommen voor
k'eine grondbezitters en bescherming van den
nationalen arbeid. De heer Gleichman ver
weet ook den minister van financiën zijn stil
zitten en klaagde over bevoorrechting van
Katholieken bij benoemingen.
De heer Fabius verdedigde den minister van
financiën, wiens beleid niet afweek van het
program van actie en die stelselmatig voort
gaat met arbeid zonder overhaasting.
De heer Schaepman verdedigde den minister
van oorlog. Defensiewetten kosten tijd. Hij is
tegen beschermende rechten met het oog op het
behoud onzer koloniën en ontkent bevoorrech
ting van katholieken bij benoeming.
De heer Heldt bestreed bescherming, omdat
men den nationalen arbeid niet helpt alt men
begint met de producten duurder te maken.
Maar wel is het geoorloofd zooveel mogelijk
groote werken aan landgenooten te gunnen.
Voorts is afschaffing of wijziging van de patent,
belasting aanbevelenswaardig.
Door de commissie van rapporteurs, die gis
teren bjj monde van den heer Tak van Poort
vliet in de Tweede kamer verslag uitbracht
over het adres der Kamer van koophandel te
Amsterdam in zake de sluis te IJmuiden, is
niet, zooals gisteren ons geseind werd, in zake
de diepte dier sluis, een motie aangekondigd,
maar een motie der Amsterdamsche kamer, van
die strekking, werd voorgelezen en op voorstel
der commissie besloten het adres te verzenden
aan den minister van waterstaat, handel en
np verheid, met verzoek om inlichtingen.
De mail, dezer dagen ontvangen, is gedateerd
8 November.
Uit 't verslag van den gouverneur van Atjeh
van 1428 Oct. bljjkt, dat in den politieken
toestand van Groot Atjeh gjen verandering is
gekomen. De verschillende posten in de linie
werden nu en dan meer of minder hevig beschoten.
Ook werd geschoten op voorbijrijdende stoom
treinen, op aan de trambaan werkendekoelies,
op escortes van vivres-transporten tusscben
Pakan Kroet Tjoet en Dota Pohama en de op
en afkomende wachten van Lamsajjoen en
Lamara.
Het blokhuis bij de spoorbrug tusschen Lam-
peneroet en Lamara was op den 15 October
«Het ondergaan der zon Gjj zpt
krankzinnig. Het heeft den heelen dag gere
gend. Kom naar beneden
De man die sprak stond een weinig achter
zijne makkers. Hij liet den klep eener dieven
lantaarn vallen en ik zag dat hij een soort
van uniformpet op had.
- «Een kustwachter, die de ronde doet",
dacht ik, «er is dus zeker geen groot gevaar."
En ik liet mij langs de rots op den grond
glijden.
«Nu zpt gij er bp, mpn vriend de smok
kelaar", zei de kustwachter.
«Smokkelaar, ik Ik ben zoo onschuldig
als een pas geboren kind."
«Gij wacht hier uwe makker», niet
waar
«Volstrekt niet."
«Waarom hebt gp dan vuur aange
maakt Wilt gp misschien beweren dat dat
geen signaal was
«Ja dat zal ik zeker beweren. Het was
alleen om mij te warmen."
«Gij kent deze kust voorwaar zeer goed."
«Het is de eerste maal dat ik hier kom."
«Zoo waarlijkEr zijn al heel weinig
lieden, diè deze kreek kennen, en men moet haar
kennen om haar te vinden. Toen gij u van avond
aan het touw neer liet, heb ik heel goed ge
zien dat gij zeker van uw zaak waart. Ik
heb u bespied, en ben versterking gaan halen.
Hier zijn wjj nu en wij laten u niet los."
«Het spijt mp wel dat ik u zooveel
zoover voltooid, dat het kon betrokken worden.
Ter beveiliging van de ceintuurbaan tusscben
Lamreng en Ketapang Doea bewaakten detache
menten in gepantserde tramwagens in den nacht
van den 14 Oct. en enkele daaropvolgende
nachten de baan door er nu en dan langs te
rijden. De vjjand liet toen echter niets van
zich hooren.
Uit een correspondentie in de Sumatr. Ct.
is op te maken dat het bestuur besloten heeft
de bestaande ceintuurspoorbaan, die de grens
onzer linie uitmaakt, binnen de linie aan te
leggen. Het blad meent, dat de Atjehers daar
weder een terugtrekken in zullen zien.
In een particuliere correspondentie in de
Locomotief komt het volgende voor
De overmoed van den vijand wordt steeds
grooter, het brutaal optreden van hem is onge
hoord. Wij krijgen van hem dure lessen.
Nadat het emplacement voor het nieuwe blok
huis gereed was, werd het oude blokhuis bij
Lamara afgebroken en naar het bestemd terrein
overgebracht. Deze werkzaamheden, steeds ge
dekt door infanterie en het geschut van de
posten, werden steeds bemoeilijkt door het aan
houdend vuren van den vijand, waardoor wij
veel gewonden kregen.
Het nieuwe emplacement wordt nu des nachts
door 2 compagnieën infanterie bewaakt, totdat
het nieuwe blokhuis zal verrezen zijn.
Terwijl dan 2 compagniën aldaar in hinder
laag waren, kwamen de Atjehers op het oude
terrein in den nacht van Zaterdag, 1 Oct.,'
braken pl. m. 250 meters rails op en slingerden
ze een paar honderd meters de sawah in. Dit
werkje werd zoo stil uitgevoerd, dat de hinder
laag er niets van merkte.
Ook in de richting van Lamreng was de
vijand bezig om de rails op te breken, zoodat
thans aanhoudend de ingenieur Van Dorp dage
lijks op de baan de werkzaamheden moet leiden
onder het zware en werkdadig vuur van den
vijand. 'sMans ijver, doch meer nog zijn moedig
gedrag, zijn kalmte en zelfopoffering dwingen
ons hem te bewonderen en daarom verwondert
het ons, dat van den kant der regeering nog
geen blijk is gegeven van waardeering zijner
buitengewone diensten aan den lande bewezen.
Wij hopen dan ook dat het Virtus Nobilitat
spoedig zijn borst moge versieren als een kleine
belooning voor zijn lofwaardig gedrag en ijver.
Volgens het Soer. Hbld. heeft dr Snouck
Hurgronje, zeer ziek van Banjoemaas te Poer-
woredjo aangekomen en in de Kaboepaten
gelogeerd, zich direct onder behandeling van
dr Hijmans gesteld en is thans zoo goed als
hersteld. Een paar aldaar als zeer knap be
kend staande hadjis zijn erg verlegen met hun
figuur tegenover de geleerdheid van dr Snouck
Hurgronje hij spreekt prachtig Maleisch, tot
groote verwondering van de inlandsche hoofden,
en verstaat ook het Javaansch,
moeite veroorzaakt heb. Maar gij vergist n.
Ik ben geen smokkelaar en het is de eerste
maal dat ik deze kust bezoek."
«Ik zie dat gij vreemdeling zpt. Hoe
fcunt gij rekenschap van u zelf afleggen. Zpt
gij zeeman
«Neen."
«Colporteur
«Neen."
«Bedelaar
«Neen."
«Beweert gij misschien hij sprak dit
woord met onuitsprekelijke minachting uit
«dat gij toerist zijt
«Gewis,"
Hij uitte een langdurig gefluit om .zjjn ver
bazing en ongeloot te kennen te geven.
Het spijt mij zeer dat dit verhaal geen roman
iswant dan kon ik vertellen dat ik gearres
teerd werd, na een hevige worsteling
natuurlijk naar de gevangenis gebracht,
veroordeeld om gehangen te worden, en op
het laatste oogenblik door een samenloop van
omitandigheden gered.
Maar er gebeurde niets van dit alles. Terwijl
de kustwachter met zijne manschappen beraad
slaagde, begon ik na te denken en zag in
dat er misschien toch wel eenigszins gevaar
voor mij bestond, wanneer men mij onder
zocht en een revolver in mijn zak vond.
Het beste wat ik doen kon was te maken
dat ik weg kwamdaarom vroeg ik aan een
der gedienstige geesten van den kustwachter,
Yoor een vrij talrijk publiek, hoofdzakelijk
uit dames bestaande, vervulde Woensdagavond
de heer W. Otto van Amsterdam eene lees
beurt in het departement Middelburg van het
Nut. De heer Otto, die, zooals wij eenige
dagen geleden mededeelden, herhaaldelijk met
veel succes ak spreker optrad, lustte het voor
de pauze kwaadspreker te zijn van «den goe
den ouden tijd". Aan de hand van velen
onzer beste dichters van de 17e eeuw liet hij
er het licht opvallen dat de tijd een tweetal
eeuwen geleden niet beter was dan de tegen
woordige, en dat de gebreken, die aan onzen tijd
heeten te kleven, ook toen niet werden gemist.
Hoofdzakelijk puttende uit de blijspelen van
den toen gevierden, thans bijna vergeten P.
Bernagie toonde hij op boeiende, humoristische
wijze aan dat het tusschen meesteressen en
dienstboden voor twee eeuwen evenmin couleur
de rose was als nu, dat pronk en praal, mode
en uithuizigheid stof tot gispen en tot klagen
gaven, dat de jonkheid toen ook niet uit heilige
boontjes bestond en dat het ook in «den goe
den ouden tijd" niet aan klachten over den
slechten tijd mangelde.
Toen deed men wat men nog heden ten
dage doet en na eeuwen her nog zal blijven
doenprijzen het verleden boven het heden,
hopen van de toekomst wat het tegenwoordige
niet geeft. Wantèn hetgeen voorbij ging èn
hetgeen bomen moet vertoont zich onder gansch
andere belichting dan wat is.
Na de pauze gaf de spreker een eenigszins
ernstig schetsje, In de kooi getiteld, waarin hij
zijn gehoor kennis liet maken met een bruids
paar dat van zijn huwelijksailezing ten raad-
huize en het plaatsen der afkondiging in het
traditioneele getraliede venster (in de Amster
damsche volkstaal «de kooi" genoemd) genoot, om
datzelfde paar na eene vijfjarige huwelijks-
vereeniging in de woning, eveneens bij eene
kooi vergeleken, nogmaals voor te stellen.
Hij besloot met Een uurtje bij den photograaf
een grappige greep uit het leven van een
lichtbeeld-kunstenaar. Het oude boerenvrouwtje,
dat van een zesjarig kleinzoontje een «printje"
wensc.ht, het ongedurige pummeltje dat den
artist bijna tot vertwijfeling brengt, het ver
liefde paar en de geaffecteerde, veel praats
doch weinig geld bezittende dandy, die hjj in
dit novelletje eene rol spelen liet, waren aardig
geteekend en lieten bij zijne hoorders een
goeden indruk van zijne wijze van waarnemen
en zeggen achter.
Ofschoon de aanneming van de gewijzigde
wet tot regeling van het lager onderwijs nog
slechts sedert enkele dagen een feit is te noemen
heeft de heer H. D. Tjeenk Willink te Haar
lem reeds die wet, ter vergelijking naast die
ran 17 Augustus 1878 gesteld, het licht doen
zien. Evenals als altjjd is de uitvoering over
eenkomstig den gevestigden naam der Haar-
lemsche uitgeversfirma.
Te Berlijn is door de censuur de opvoe
ring verboden van een nieuw stuk van Von
wat de weg naar het naaste dorp was, zonder
dat ik in het minst plan had om mij daar
heen te begeven. Daarna slenterde ik een
eindje het strand op, alleen maar om mij wat
te vertredendoch zoodra ik om den hoek
van den rots was, klom ik de hoogte op, zóo-
vlug, ik zou bijna durven zeggen, nog vlugger
dan een lid van den alpenclub.
«Als zij nu het touw maar niet wegge-
uomen hebben 1" dacht ik. Maar neen, het
bing nog kalm aan den balk en weldra was
ik weer boven op den rots rand. Ik vervolgde
mijn weg, steeds zorgende mij niet te ver van
de zee te verwijderen. Eenige mijlen verderop
kwam ik aan een keistrand, waar ik mjjn bed
spreidde, in de hoop van mijn gestoorden slaap
te kunnen voortzetten. De keien waren wel
grof en hard en de wind joeg mp meer regen
en mist op het lijf dan mp aangenaam was
maar mijn legerstede was in alle geval ruim
en het geruisch der zee, en der keien, die over
bet strand rolden, wiegde mij weldra in slaap
Wat mjjn kustwachter en zijn staf betreft,
ik veronderstel dat zij dien nacht verder ge
waakt en een oog in het zeil gehouden hebben,
om de smokkelaars, wier landing zij verwach
ten, te verrassen.
Gij zult misschien zeggen dateen goed
ledikant te verkiezen is boven een keistrand,
althans wanneer het op slapen aankomt.
Dat spreek ik niet tegenmaar ik was ver
scheiden mjjlen van een herberg verwpderd en
bovendien was mpn geheele reis niets dan een
WildenbruchDer Generalfeldoberst, waarvan
de stof ontleend is aan de geschiedenis van
Brandenburg. Wat de liefde voor Pruisen en
de Hohenzollerns betreft zoo staat de General
feldoberst niet achter bij de Quitzows, het vader-
landscbe stuk, waarmede keizer Wilhelm II
zich zoo ingenomen toonde.
Als grond voor het verbod worden echter
politieke beweegredenen opgegeven. Waar
schijnlijk is men bevreesd den bondgenoot
Oostenrijk te kwetsen door bijv. verzen als deze
Hohenzollern rccke die Hand,
Sprichihre Lehre ist meine Lehre,
Deutschland ist nicht rnehr in Wien,
Deutschland bin ich
Deutschland iat in Berlin.
Het verbod wekt te Berlijn groot opzien en
zal waarschijnlijk aanleiding tot een interpel
latie in den rpksdag geven.
De Engelsche dichter Robert Browning
ligt ernstig ziek te Venetië. Zjjn toestand
baart bezorgdheid.
Drietal bjj de Chr. ger. gem. in de St. Pie
terstraat te Middelburg d». J. H. Kouwenhove
te Zaamslag, ds. H. M. van der VegtteHeerde
en ds. J. W. Gunst te Brouwershave.
In de gisteren gehouden vergadering van
den Raad van state, afdeeling voor de geschil
len van bestuur, werd onder meer behandeld het
beroep van den raad der gemeente IJzendjjke,
ingesteld tegen eene beslissing van Gedepu
teerde Staten van Zeeland van 6 September
jl., waarbjj goedkeuring is onthouden aan
eene beslissing van dien raad van 26 Augus
tus te voren, tot het instellen van eene rechts
vordering tegen C. de Vos, burgemeester, en
E. O. F. von Lescben en F. J. Calon, wethou
ders van IJzendjjke.
Rapporteur-staatsraad mr. Des Amorie van
der Hoeven.
's Konings beslissing deelen wjj later mede.
Voor de rechtbank te Arnhem jjis Dins
dag behandeld de bekende zaak tegen F. M., 27.
jaar, vroeger klerk bjj den rijksbetaalmeester
aldaar. Hij wordt beschuldigd van diefstal en
valschheid in geschritten. In 1884, met de
beste getuigschriften bjj den betaalmeester in
dienst gekomen, zag hjj zijn traktement van
550 reeds spoedig tot f 600 verhoogd. In
het volgende jaar echter, toen, naar het schijnt,
zjjn werk slordiger werd, heeft de betaalmees
ter zijn loon verminderd tot f 500. In 1886
begaf F. zich in het huwelpk en reeds spoedig
bleken zijne inkomsten niet voldoende, om da
kosten van het huishouden te dragen. Zjjne
vrouw had veel geld noodig voor zichzelve en
later ook om met haren huisvriend, een ka
nonnier, een vroolijk leventje te leiden. Bekl.
werd alleen geduld als hp geld medebracht,
weddenschap. Ik had aangenomen om gedu
rende drie weken in Ierland te reizen en,
mjjn overtocht betaald zjjnde, niet meer dan
drie en twintig schellingen uit te geven, te
weten e«n schelling daags voor mijne eerste
levensbehoeften en in het geheel twee schellin
gen voor het niet stipt noodzakeljjke. Tot
nog toe had ik dus altjjd de hotels vermeden.
Toen ik nn echter des morgens bjj mjjn
ontwaken merkte dat ik wel mjjn knapzak
had meegenomen, doch inderhaast een blikje
met sardines en een brood in de grot had laten
liggen, zoodat ik geheel van levensmiddelen
ontbloot was, besloot ik mij dieper het land
in te begeven en in de eerste plaats een loge
ment op te zoeken.
In een klein stadje, niet ver van den Reu-
zenweg, kwam de kastelein van het hotel
reeds de deur uitloopen, zoodra hjj mjj zag
aankomen, greep hij mij bp" den arm en trok
mjj mede, al roepende
«Kom binnen 1 Ik weet wat het is. Uw
thee zal in een ommezien gereed zijn, Ik weet
wat het is."
Hij gaf zich het aanzien van zoo goed to
weten wat het was dat ik hem liet begaan en
weldra zat ik aan tafel. Toen vertelde hjj
mjj dat hjj terstond geraden had dat ik een
walking match deed, een voetreis om een wed
dingschap, en dat ik rust noodig had. Hjj
wist het zoo goed dat hij mij den volgeDden
dag mpn weddingschap bjjna deed verliezeij