N°. 290. 132 Jaargang. 1889. Zaterdag 7 December. Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.~ Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent; Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.1 Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 6 December. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. RECHTSZAKEN. HIDDIIIII Ill.Silir COIItlM. Thermometer. Middelburg 6 Dec. vm. 8 u 33 gr. sn. 12 u 35 gr. av. 4 u. 34 gr. F Verwacht O. wind. i Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh <fe Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. G. de Mooij te TholenW. A. van Advertentiën i Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een uur - aan het bureau bezorgd zpn, willen advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, de Gebr. Belinpante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azu, te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Farps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zp des avonds nog worden opgenomen In de Vraoen des tijds wordt door den heer L. van Zanten Jz. het eindexamen der hoogere burgerscholen behandeld, naar aanleiding van het te verwachten wetsontwerp. In dat ontwerp zal worden voorgesteld om voortaan dit eind examen (evenals dat der gymnasia) te doen afnemen door de leeraren der school, ten over staan van gecommitteerden en het te beperken tot een minimum van tpd. Voorts zouden uit het examen-programma geschrapt worden de navolgende vakkenstaathuishoudkunde, staats inrichting, cosmographie, boekhouden en tee kenen. "Wat het eerste punt betreft, helt de schr., na aandachtige lezing van het veelbesproken Gids-artikel van prof. Naber, over de eind examens der gymnasia en de critiek, hierover door even bevoegden uitgeoefend, over tot een ontkennende beantwoording van de vraag of een examen, door eigen leeraren ten overstaan van gecommitteerden afgenomen, genoegzame waarborgen levert, dat niet toegevendheid, voorkeur of soms nog minder edele motieven aan onwaardigen verleenen, wat hun niet toe komt. In elk geval bieden de eindexamen-com- missiën der hoogere burgerscholen grooter waarborgen aan, daar de leerlingen worden geëxamineerd door voor het meerendeel hun vreemde examinatoren. Het stelsel van vreemde examinatoren heeft de volgende voordeelen 1. Verdwijnen de locale consideratiën, het geen niet gering te schatten is. Persoonlijke sympathieën en antipathieën nog daargelaten, behoort er moed toe voor een leeraar, om den zoon van een aanzienlijk ingezetene te doen afwijzen. 2. Is er minder gevaar voor africhting, omdat de stokpaardjes niet bekend zijn, mits men niet, zooals in sommige provinciën, telkeD jare ongeveer dezelfde examinatoren benoemt. 3. Leert elke leeraar de zwakke zijde zij ner methode kennen en zich aan andere spie gelen, mits alle leeraren op hunne beurt in commisBiën worden benoemd. 4. Komen de leemten in het onderwijs van elke school aan het licht. Zoo bleek h. v. eens dat geen der leerlingen eener hoogere burgerschool iets noemenswaard kende van het boekhouden, dat zelfs geen hunner den koopprijs op een gegeven dag van een Neder- landsche effect kon berekenendit was na tuurlijk niet aan de leerlingen te wijten en zon wellicht bp een schoolexamen niet zijn gebleken. 5. Wordt de overeenstemming van inhoud en omvang der leerstof aan verschillende scho len door een gemeenschappelijke examen commissie bevorderd, hetgeen zoowel van be lang is voor de ouders, die zich moeten ver plaatsen, als voor de inrichting, waaraan later de leerlingen van verschillende scholen samen hunne studiën moeten voortzetten. Van hervorming van het examen is de Schr. een voorstander, maar de hervorming moet van onder op, niet van boven af komen, In afwachting van ingrijpende veranderingen zou toch het examen te verbeteren zjjn, maar niet op de voorgestelde wijze. De Schr. ziet groot bezwaar in het schrappen van vakken, niet •ehter in de bepaling, dat alleen mag worden gevraagd, wat in de 4. en 5. klasse is onder wezen, waarbjj dan nog sommige vakken kunnen worden samengetrokken. Men heeft dan het voordeel, dat de herhaling voor het examen niet zoo diep behoeft te worden opgehaald, terwpl van den anderen kant toch niemand met vrucht de lessen in de twee hoogste klassen kan volgen, die van de laagste niet behoorljjk heeft geprofiteerd. Voegt men dan nog cosmographie bij de aardrijkskunde, werk tuigkunde bp de natuurkunde, heide als onderdeel daarvan te behandelen, dan loopt het examen over de vier moderne talen, wiskunde, natuur- en scheikunde, natuurlijke histerie, geschiedenis en aardrijkskunde, staats inrichting en staathuiskunde, boekhouden en teekenen. Nu wil de regeering juist de vier laatstge noemde vakken schrappen, en daarmede aan het examen ongeveer alles ontnemen, wat onmiddeliyk ingrppt in het bedrjvige leven. Moet de hoogere burgerschool, evenals het gymnasium, een zuiver wetenschappelijke op leidingsinrichting worden voor hen, die verder willen studeeren, dan is deze wijziging be- grppelpk. Wil men haar echter het oorspronke- Ipke karakter teruggeven van opleidingsschool voor dien breeden zoom der burgerij, welke, jonder de wetenschappen te beoefenen, eene algemeene ontwikkeling wenscht, d n ligt juist in die vier bannelingen haar karakteristiek onderscheid van het gymnasium. De schr. zou noode de vier genoemde vakken zien gebracht in den staat van minachting, waartoe het schrappen van het examen-program ze noodzakelpk moet brengen. Niet in de richting van het schrappen der examen-vakken ligt z. i. de hervorming van ons middelbaar onderwijs, maar in de betere aansluiting bij het gymnasiale. Drie jaren van voorbereidend onderwys voor allen, die meer dan lager onder was verlangen, vereenigd; dan een doelmatige scheiding naar de toekomstige bestemming der leerlingen, op dien leeftpd met meer grond dan nu te kiezendit is de noodige, meerma len verlangde hervorming. Komt zjj tot stand, dan zullen ook de examens doelmatig kunnen worden geregeld, dan zal ook de klacht des heeren P. N. Muller verstommen, dat de school wel op'eidt voor de universiteit en niet voor het leven. De protectionistische aap uit de mouw. Aan het slot van een hoofdartikel, waatin De St indanrd het wetsontwep betreffende de invoerrechten behandelt, noemt zp onder de voordeelen van dat ontwerp, dat de concurren tie voor onze binnenlandsche npverheid er iets by winnen zou. De uitdrukking is onbeholpen, maar de be doeling duidelpk. En nog duidelpker wordt die door de toevoeging »Iets. Niet veel. >En daarom blpven wp er zoo sterk op aan dringen, dat de minister van financiën, die zoo uitnemend voor den fiscus waakt, toch niet den nationalen arbeid uit het oog verlieze. »Immers, de belangen van den nationalen arbeid vragen nog om heel andere maatregelen, die den fiscus nog heel wat meer dan dit ééne millioentje winst zouden beloven." (Het Vad.) De navolgende mededeelingen uit 's Graven hage zpn niet opgenomen geweest in de geheele oplaag van ons vorig nommer. Bp de behandeling der aanhangige onderwps- wet in de Eerste kamer bestreed de heer Van Gennep den heer Van Kappepnehp achtte subsidie volstrekt niet ongrondwettig en daarentegen zeer gewenscht. De heer Ppnappel was tegen het ontwerp als strijdig met de grondwet, terwpl de subsidie in strpd is met de onafhankelijkheid. In de Tweede kamer werd, bp de be handeling der begrooting voor buitenland- sche zaken, verworpen een amendement der heeren Cremers en Lieftinck om f 700 voor traktementsverhooging te schrappen. De heer Sanders prefereerde de vestiging van een consul te Matow in verband met de emigratie der Zuid-Chineezen naar Indië. Het openbaar ministerie bp het gerechtshof te 's Gravenhage vorderde vernietiging van het vonnis der rechtbank te Zierikzee in zake den commissionnair in effecten te Tholen en ver oordeeling wegens tien misdrpven van verduis tering tot 18 maanden. De uitspraak is be paald op 19 December a. Bp kon. besl. is tot lem geneesheer in het rijks krankzinnigengesticht te Medemblik be noemd dr Th. E. Frplinek, thans 2e genees heer in dat gesticht. Verder is met ingang van 1 Januari a. s. tot leeraar aan de rijks hoogere burgerschool te Zwolle benoemd J. de Jong Hz., thans tpd. leeraar aan die school. Nog is de heer J. H. Schotborgh, notaris en lid van den kolonialen raad in de kolonie Curafao, benoemd tot lid van den raad van bestuur aldaar. De minister van marine brengt in de St. Ct. ter kennis van belanghebbenden, dat, volgens bericht van den inspecteur van het loodswezen enz. te Rotterdam, aan het strand te Noord- Schouwen is aangespoeld een kruikje, waarin een briefje van den navolgende inhoud »S.S. Ruski in nood, wp vergaan kustlicht in 't gezicht 30 November." Op de lpst van sollicitanten voor de betrek king van commies-griffier der Eerste kamer ko men voor de heeren jhr. mr. W. A. R. Engelen, mr. G. W. v. d. Feltz, mr. D. Dumbar, mr. M. Zillesen, jhr. mr. A. L. J. Melvill van Carnbeek, jhr. mr. W. Th. C. van Doorn en mr. J. F. Houwing. De berichten, met de jongste mail uit Oost Indië ontvangen, loopen tot 2 November. Veel belangrpks bevatten zij niet.] Aan het mail-overzicht van den Javabode is het volgende ontleend Belangrpke gebeurtenissen hadden in de laatste veertien dagen niet plaats. Van Atjeh kwamen geen berichten, die op eene verbete ring of verandering van den toestand wpzen, tenzp als zoodanig moet worden opgevat de telegraphische tpding, 1 Nov. door het Bat. Nieuwsblad ontvangen, dat zich in de buurt van Simpang Anak op de Oostkust van Atjeh een geval van zeeroof heeft voorgedaan, waarbp vier der opvarenden van een van Penang ko mend vaartuig zpn vermoord en 5100 dollars zpn gestolen. Wanneer men nagaat, hoeveel tpd en moeite het gekost heeft, de zeeroovers in onzen archipel te beteugelen, en men weet dat ook thans nog eene enkel maal hier of daar kleine vaartuigen worden uitgemoord en ge plunderd, dan verwondert men zich meer over het zeldzame van het bovengenoemde geval dan over het geval zelf, dat echter eene meer dan gewone, eenigszins internationale betee- kenis heeft, omdat er het bewps in ligt opge sloten, dat wp ook in dit opzicht het doel van den oorlog tegen Atjeh nog niet hebben bereikt en in de wateren van het rpk den zeeroof nog niet geheel hebben uitgeroeid. Intussohen be- hooren nadere bpzonderheden te worden afge wacht voor eene juiste beoordeeling van bet gebeurde. Te land gaan de Atjehers steeds voort met het beschieten van onze versterkingen, met bet opbreken en vernielen van onze spoorbaan, met bet wegnemen vau onzen telephoondraad. en telkens komt het herstellen van de aange richte schade, dat niet dan onder bedekking geschieden kan, ons op eenige manschappen te staan. Van plannen om door versterking van de troepenmacht krachtiger optreden van onze zijde mogelpk te maken, hoort men niets meer. Alleen schpnt er over gedacht te wor den, Telok Semawé weer te bezetten. De blok kade van de Westkust is tot aan de noorde- lpke grens van Tenom uitgebreid. Het bericht, waarop hierboven wordt gedoeld, luidt als volgt Eenigen tpd geleden waren door vpandelpke Atjehers van de bevolking van Merassa prauwen geroofd en te Poeloe-Bras in veiligheid gebracht. De hoeloebalang van die ons altpd even ge trouwe streek, Toekoe Neq, zond daarop drie, met gewapend volk bemande prauwen naar de Ceder passage (tusschen de eilanden Poeloe Nasi besar of Dedap en Poeloe Batoe) om de naar Lampagger terugkeerende roovers op te wachten. Toen deze, ongeveer 20 in getal, tegen 11 uur in hun prauw kwamen aanroeien, werden zij door Toekoe Neq's volk hevig beschoten. Het vermoeden bestaat, dat allen zpn omge komen. Den volgenden dag werden dertien lijken gevondenVan de inwoners van Merassa kreeg er een een schot door het hoofd. Eenigen tpd geleden werd melding gemaakt van een vonnis van den raad van justitie te Soerabaia, waarbp de redacteur van het Soe- rabaiasch Handelsblad veroordeeld werd tot bet betalen van eene geldboete groot f 150, omdat hp geweigerd had eene onderteekende beantwoording op te nemen van persoonlpke aanvallen, gispingen of beoordeelingen, op grond dat hp den vorm daarvan niet gepast vond, en aan de bepaling van het drukpersreglement reeds had voldaan door die beantwoording in substantie op te nemen. Van het vonnis kwam de veroordeelde in hooger beroep, doch met geen ander gevolg dan dat de geldboete ver minderd werd tot 25. Het hof besliste dus ook, dat dergelpke beantwoordingen door een redacteur moeten worden geplaatst zooals zp zpn aangeboden, daar zp geheel en al komen ter verantwoording van den schrijver, die volgens het drukpersreglement ook verplicht is ze te onderteekenen. (Javabode.) Het bestuur der te Soekaboemi gevestigde en als rechtspersoon erkende Soekaboemische landbouwvereeniging heeft aan den minister van koloniën een adres gezonden, waarin het erop wpst Dat de tegenwoordige lage stand op de markt van den unit bp kinabastverkoopen in hoofd zaak moet worden geweten aan het specnleeren d la baisse van chininefabrikanten. Dat door deze vele chinine op latere levering wordt verkocht, terwpl zp de kinabast om haar te fabriceeren nog niet in bezit hebben. Dat dit uitsluitend geschiedt om de kina basten zoo goedkoop mogelpk in te koopen, en dat het bewezen is dat sommige ehinine- fabrikanten hunne verplichtingen niet zouden kunnen nakomen, wanneer zy_de op termpn verkochte chinine onmiddellpk zouden moeten leveren. Dat het onverklaarbare speeuleeren »d la baissevan chininefabrikanten, die toch bij een zoo hoog mogelpken verkoop van hun product voordeel moesten hebben, slechts te verklaren is uit het feit, dat zp de winst op de hoofdzaak laten varen, om zich te verzeke ren van de winsten op tal van nevenzaken, bij de fabricatie voorkomende. Dat in 1885 onder anderen voor 17.000 ki logram kinabast gemaakt werd netto 45.000, gelpkstaande met een udR van 35 cents, ter wpl in dat jaar de kinabastuitvoer van Ceylon bedroeg 14.000.000 Engelsche ponden. Dat thans in 1889 de unit is gedaald tot op zeven cents per half kilogram, niettegenstaande de kinabastuitvoer van Ceylon mede is gedaald tot 8.000.000 Engelsche ponden eh de consumptie van chinine in Amerika in dat tpdsverloop van 4 jaren met 100 is toegenomen. Dat de regeering van Nederlandseh-Indië niet alleen handelaarster is in koflieboonen, zooals uwe excellentie kort geleden opmerkte bp eene interpellatie in de Tweede kamer der Staten- Generaal, maar ook handelaarster in kinabast. Dat naar onze bescheiden meening het buiten twpfel is, dat een even krachtig ingrijpen van u we excellentie op de kmamarkt als kort geleden op de koffiemarkt, van zeer veel invloed kan zpn op het stpgen van den unit en bpgevolg van de chinineprpzen. Dat het ten laatste voor particuliere ver- koopers niets geeft, of zp hun unit verhoogen tot vpftien cents, zoolang de gouveruements fabriekskinabasten a tout prix worden gegund. Dat, als er voor uwe excellentie reden heeft bestaan om, toen de voorraad van koffieceelen van 400.000 balen was geslonken tot op 60.000 balen, de gouvernementskoffie niet meer te gunnen tegen een prps, die de Baisse partp in dat product eraan wenschte te geven, er even veel, zoo niet meer reden voor bestaat om ook aan het spel in chinine een einde te maken. Redenen waarom het bestuur voornoemd uwe excellentie in overweging geeft voortaan de unit der kinabasten van het gouvernement van Nederlandsch-lndië vast te willen stellen op een minimum van 15 cents voor fabrieks- oasten. De heer Louis Bouwmeester doet Zondag te Amsterdam zpn rentrée als Narcis. In een advertentie in het Hbd. betuigt de tooneelspeler zpn dank voor de tijdens zpn ziekte ondervonden belangstelling en zegt hp, dat hp zich weder in een goede gezondheid mag verheugen. Men meldt uit Amsterdam aan de N.R.Ct Door de firma Fredrik Muller en Cie. alhier zal eene belangrijke veiling gehouden worden van oude schilderpen en antiquiteiten (meube len, glaswerk, porselein enz.) uit de nalaten schappen van prof. Alderdingk Thym, mevr. de wed. Schiffer van Bielswpk, te 's Hage, C. K. Breet, te Zaandpk, en de heer M. J. van der Chps, te Delft. Volgens de catalogus moettn vooral de afdeelingen meubels en porselein (oud- Delftsch, Chineescb en Japansch) zeldzame zaken bevatten. De naam van prof. Thym kon doen vermoeden, dat er ook op het gebied van kerkelpke kunst een en ander van belang aan wezig zou zpn. En dat blpkt ook. Zelfs zou het mp niet verwonderen als de verzameling- Thpm gegevens aan de hand deed voor de be oordeeling van Thpm's karakter als kunstenaar en als msnaeh niet zonder waarde. Zoo leest men onder no 100 in den catalogus»Petite caisse a reliques, en velours monté en cuivre. A l'intérieur les armoiries peintes de la familie Turck. Une relique ajoutée". En daarbp is eene door Thpm geschreven verklaring ge voegd van den volgenden inhoud: «Heeft dit kistjen behoort aan de vrouw vau Heer Gaspar Turck, den moedigen verdediger van het kasteel vaD Gorkum en getuige van de eerste martelingen onzer Heiligen Ik weet het niet. Maar ik weet wel, dat het hier bijliggend doods beentje eene reliquie is van den koninklijken graal Willem II. 't Is door den archivaris van Middelburg gegeven aan den heer W. J. Hofdijk en door dien aan mij. Bij de opruiming van de graven in de Abdij zijn de beenderen van Willem II in eene spanen doos gedaan, die bewaard wordt op bet archief. En uit die doos heeft de archivaris bet aan Hofdijk gegeven." J. A. ALBERD1NGK THIJM. Wat Hofdpk weggaf, bewaarde Thpm als een kleinood in een fluweelen kistje. De heer Daniel de Lange, die het Ru- binstein-jubileum te St. Petersburg bpwoonde, schreef in zpn jongsten brief o. a. Onder de verschillende geschenken, den jubi laris aangeboden, verdient er éen afzonderlpk te worden vermeld. Het bestaat uit een prachtigen vleugel uit de fabriek van Schroder; de kast is van massief eikenhout. Bp die aanbieding is de belofte gevoegd, dat het huis Schröder elk jaar op 18,30 November ter be schikking van Rubinstein een concertvleugel zal stellen, teneinde dien aan den, volgens 's meesters uitspraak, besten leerling der piano- klassen van het conservatorium aan te bieden. Dit is werkelpk een vorstelijk geschenk. En toen tegen half vier, nadat de groot- en kleinuiogendheden hunne gaven hadden geofferd, was het de beurt van hem, die dit schrpft. Met zeker zelf bewustzpn trad ik naar voien. Nog vóór ik een woord had gezegd, trad Rubinstein op mp toe, nam mpne hand, drukte die hartelpk en zeide Wie de Lange, Sie hier Mijn hart klopte onstuimigik had gevreesd misschien onopgemerkt te blpven en in plaats daarvan was ik het middenpunt van drie duizend nieuwsgierige blikken. Ik gevoelde echter, dat ik niet mocht aarzelen, en zeide ongeveer het volgende »Meester! Een klein land zendt een van zpn zonen tot den grooten kunstenaar van het grootste keizerrijk in Europa. Dat kleine land heet Holland. Neen, ik vergis mp, dat land heet het land van Rembrandt. »De Maatschappij tot bevordering der Toonkunst in het land van Rembrandt heeft mp opgedragen u hare gelukwenschen over te brengen. Ik volvoer deze opdracht door u toe te- roepen »Wees gegroet, meester, op dezen plech- tigen dag." Daarmede reikte ik Rubinstein den gecalli- grapheerden gelukwensch der maatschappij over. Mpne woorden, waarschpnlpk nog meer Ru binstein's zichtbare belangstelling, schenen niet zonder weerklank. Rubinstein naderde mp opnieuw en scheen getroifende overige aan wezigen juichten mpne woorden toe, zoodat ik tot tweemalen moest bedanken. Hierop volgden nog deputatiën uit Berlpn en werd voorlezing gedaan van een aantal ge lukwenschen van buitenlandsche maatschapppen. en van personen uit den vreemde, waaronder de gelukwensch van Verdi met luid gejuich werd begroet. Alsnu volgde een kleine cantate voor soli, koor en orkest, geschreven voor deze gelegen heid door Bach. Dit werk is pompeus geschre ven en was als zoodanig volkomen op zpn plaats voor dit feest, maar gedachten van groote beteekenis of aanduidingen van bpzonder hooge aspiratiën merkte ik er niet in op. Zooais gezegd, voor het doel was het zeer ge schikt en vormde een goede afsluiting voor het geheele feest. Toen Ruoinstein opstond om zich naar zpne familie te begeven, trad hp opnieuw op mp toe, drukte mp nogmaals de hand en noodigde mj bp zich voor het diner. Tot onderwpzer te Grauw, is benoemd de heer Jansen van Roermond. Bp het te 's Gravenhage afgenomen examen voor apothekersbediende is o. a. geslaagd mej. C. G. Croin, geboren te Sluis. Kantongerecht te Goes. Heden, Vrpdag, zpn veroordeeld wegens: jacht wet o vertreding J. N. B., 's Hage, tot /Tb", s. 1 d. h.O. v. Z., 's Heer Arendskerke, tot /5 b. s. 4 d. h.openbars dronkenschap G. v. D. 's Heerenhoek, tot f\ b. s. 1 d. h.; C. V., Ellewoutsdpk, P. B., Biezelinge, ieder tot 2 b. s. 2 d. h.; J. Z., Wemeldinge, tot f 3 b. s, 3 d. h.het laten staan van aangespannen trek dieren zonder de noodige voorzorgsmaatregelen tegen het aanrichten van schade te hebben ge nomen J. M., Colijnsplaat en A. D., 'a Graven polder, ieder tot f 1 b. s. 1. d. h.overtreding der ijkwet: A. H., Yerseke, C. v. E., Hansweert, ieder tot 1 b. s. 1 d. h.J. H., P. K., Yerseke, H. V., Cats, ieder tot ƒ0.50 b. s. 1. d. h. Verder wegens: overtreding Scheldereglement J. M., Wemeldinge, tot 3 b. b. 2 d. h. politie- overtredingP. J., Wissekerke, tot f 2 b. g. 2 d. h.het verwekken van rumoer: P. B.( M. R., Goes, ieder tot 2 b. s. 2 d. h.G. K Wissekerke, tot 3 b. s. 3 d. h.; het laten osloopen van een trekhondJ. S. en H. Ui.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1