27 November.
i326 Jaargang.
1889.
Woensdag
N°. 2
Publicatie.
Verspreide Berichten.
Deze courant verschijnt d a g el k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—=J
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
De revolutie-geest en de
ultramontanen.
BEKENDMAKINGEN.
Middelburg 26 November.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
MIDDELBl IKiSllIF COURANT.
Thermometer.
Middelburg 26 Nov. vm. 8 n 39 gr.
m. 12 n 45 gr. av. 4 u. 45 gr. F
Verwacht W. wind.
Agenten te Vliasingen: P. Gr. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij te Tholen: W. A. van Advertentiën
Nieuwhnhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een nni
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmas te Rotterdam, de Ge be. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mas Azn, te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daubb Cie., John F. Jones, opvolger. zp des avonds nog worden opgenomen
Dat een aartsbisschop zijn instemming
betuigt met een werk der vrijmetselaren zal
menigeen ongelooflijk voorko nen. En toch
schijnt dit in Brazilië gebeurd te zijn. De
aartsbisschop aldaar toch schonk wij
meldden het gisteren zijn zegen aan de
republikeinsche regeering.
Kunnen wij nu het Centrum gelooven dan
is de geheele beweging daar louter een gevolg
van den invloed der vrijmetselaars. Nu
ligt het voor de hand dat eene regeering,
die aan hen haar ontstaan te danken heeft,
ja honderd tegen een dat er onder de
tegenwoordige bewindslieden eenige vrijmet
selaars zich bevinden, zoo zij het niet alle
zijn een ergernis moet wezen voor de
hooge katholieke geestelijkheid.
In zijn Zaterdag-nommer jammerde dan
ook het ultramontaansche blad vreeselijk over
het feit dat Brazilië sinds langen tijd het
geliefkoosd toevluchtsoord is der vrijmetselarij.
„Volgens het jaarverslag van het Groot-
Oosten van 1882, telt het ongelukkige land
niet minder dan 210 gewone loges en 180
kapittels of loges van hoogere graden. De
grootmeester vervulde (natuurlijk) een hoogen
posthij was senator en lid van den staats
raad des keizers. De magonnerie heeft den
te zwakken monarch op den weg der liberale
concessies voortgestuwd en aldus de revolutie
voorbereid Deze omstandigheid kan tot
waarschuwing strekken voor andere landen,
waar de monarchale regeeringsvorm nog
bestaat en de magonnerie ook een eerste
viool speelt." Aldus het Centrum.
En thans komt plotseling het bericht dat
de regeering, die aldus uit den booze is, de
hooge goedkeuring van den aartsbisschop
verwierf.
Centrumwat loopt gij leelijk in de val
Nu zal het blad natuurlijk de tijding van
die zegening trachtten te loochenen het
is in zijn nommer van heden reeds begonnen
met eenigen, doch lang geen sterken twijfel
aan de waarheid ervan te uiten maar bij
alle onpartijdigen zal dit toch de gedachte
niet kunnen wegnemen dat door het hoven
aangehaalde bericht weer gespeculeerd wordt
op de lichtgeloovigheid en de bekrompenheid
van het onontwikkelde publiek.
Of het verhaal van den invloed der vrij
metselaars in Brazilië is onwaaren dan
heeft het blad dit slechts verzonnen om een
tegenstander zonder reden zwart te maken
óf het is wèl juist maar dan heeft de aarts
bisschop een bewijs van waardeering gegeven,
waaraan het Centrum wel een voorbeeld mag
nemen. Z. D. H. schijnt de magons niet
zulke slechte menschen te vinden als zij dooi
de ultramontaansche bladen steeds worden
afgeschilderd.
Zelfs een laters mededeeling van het Jour
nal de Bruxelles dat Z. H. de paus den
bisschoppen verzocht zou hebben zich van elke
politieke manifestatie te onthouden en vrij
heid van uitoefening hunner geestelijke
bediening aan te yragen bewpt dat al
ging zelfs de aartsbisschop te ver of was het
bericht omtrent zijn zegen niet juist men
in Rome van de zijde der R. K. kerk geen
verzet tegen den nieuwen gang van zaken
wenscht gepredikt te zien en de clericale
partij door het Vaticaan dus niet wordt
gesteund tegen de huidige regeering, waar
tegen het Centrum zoo te velde trok.
Liever dus dan aan te nemen dat de kerk
met twee maten zou meten en ginds zou
heulen met of lijdelijk zijn tegenover eene
orde, die hier uit haar naam met alle kracht
wordt bestreden, houden wij het er voor
dat de hooge geestelijkheid een bewijs van
verdraagzaamheid heeft willen geven en dat
men onbillijk doet door de gansche kerk
aansprakelijk te stellen voor daden en woorden
van ultra's als het Centrum.
Eigenaardig is, in verband met boven aan
gehaalde redeneering van het Centrumde
opmerking van de Standaard in zijn nommer
van heden
Herinnerende aan het verwijt, zijn partij
genooten vaak van Roomsche zijde gedaan,
dat de geest der revolutie vrucht is van de
kerkreformatie, op grond dat de reformatie
van 1517 was de moeder van de revolutie,
die in 1789 te Parijs uitbrak, en sinds heel
Europa verontrustte, zegt het anti-revoluti-
onnaire orgaan
„De reformatie was terugkeer onder het
gezag van God en zijn Woord en kon dus
slechts bij verkeerde opvatting de revolutie
in de hand werken. Dat die verkeerde
opvatting niet uitbleef geven we toe, mei
name onder de mystieke geestdrijvers maai
en Luther èn Calvijn hebben dan ook steeds
tegen Enthousiasten en Annabaptisten partij
gekozen.
„Toch helpt zulk een dispuut niet, daar
onze opponenten van een ander standpunt
uitgaan.
„Er blijft daarom geen andere proef op
de som, dan de ervaring.
„En wat leerde die ook nu weer?
„Immers dat in de Zuid-Amerikaansche
staten, die allen Roomsch-katholiek zijn, de
revolutie aan de orde van den dag is en
blijft, en dat zelfs de eenige monarchie, die
in Zuid-Amerika nog stand hield, als met
een travestissement a vue verdween.
„Let men er nu op, hoe ook deFransche
revolutie bij een Roomsch-katholiek volk
uitbrak dat het Roomsch-katholieke Italië
geheel gerevolutioniseerd is en dat in het
eveneens Roomsch-katholieke Spanje debodem
op een vulkaan gelijkt, dan heeft het toch
al den schijn, alsof de feiten onze zienswijze
vrij wel staven.
„Want wel geven we toe, dat het deel
der bevolking, dat in Italië, Spanje en
Brazilië het eerst gereed staat om zulke
revolutionnaire woelingen in de hand te
werken, nu juist niet behoort "tot wat men
noemt de bons Catholiques, - maar dit
neemt toch het feit niet weg, dat ook dit
deel der bevolking in de Roomsch-katholieke
kerk is opgevoed en er nog altoos toe
behoort".
Hoe grappig toch zoo nu en dan de bond-
genooten onder elkaar eens te hooren rede
kavelen. Zooals gewoonlijk verneemt men bij
zulke gelegenheden de waarheid.
In katholieke landen, de Standaard heeft
wezenlijk gelijk, tiert de revolutie het weligst.
En de ultramontaansche bladen haasten
zich bij elke gelegenheid om dit feit te
verbloemen, en de schuld daarvan te geven
aan de liberalen, de loge-mannen enz.
In die landen is het, getuige nu ook weer
Brazilië, hoofdzakelijk de clericale overheer
selling, waartegen men zich verzet, die men
bestrijdt, en dikwijls met succes.
En dat doet men in katholieke
landen, terwijl men hier dagelijks tracht
wijs te maken dat katholiek en ultramontaan
éen zijn.
In die landen hebben - dus juist zij, die
tegen overheersching der clericalen met
alle kracht opkomen, onder hunne k a-
tholieke geloofsgenooten den groot
sten invloed en zooveel macht dat het hun
gelukt een revolutie teweeg te brengen.
De ervaring leert ons dus daar zeer veel,
maar vooral dat men zelfs onder de katho
lieken hang is voor het drijven der ultra
montanen.
Eu daarop mag zoo nu en dan nog wel
eens gewezen worden.
Art. 104 der verordening van algemeene
plaatselijke politie
voor de gemeente Middelburg,
De burgemeester van Middelburg verwittigt
een ieder, dat het, ingevolge art. 104 der boven
genoemde verordening, verboden is in de
tiangedelft en in de St. Janstraat,
binnen de rnimte door de borden
a»iig-eg-even, zich met zijn voertuig anders
dan „sfapvoets" te bewegen.
Middelburg, den 26en November 1889.
De burgemeester voornoemd,
S C H 0 R E R.
De Eerste kamer is bijeengeroepen tegen
Maandag 2 December, 's avonds te half negen
uur. Dinsdag 3 December zal bet debat over
hit onderwijs-ontwerp aanvangen. (Men zie
laatste berichten.)
Bij kon. besluit zijn bij het leger in N -Indië
benoemd tot gen.-maj. der genie, de kol. dei-
genie, chef van het wapen, J. P. van der Eb;
tot gen.-maj. der inf., de kol. der inf. J. Vis
ser, en tot gen.-maj. der art., de kol. der art.,
chef van bet wapen G. A. Deibel.
Nog is pensioen verleend aan mr E. van
Heioma, gewezen griffier van het gerechtshof
te 's Hertogenbosch, van f 1771.
Door bet bot te 's Hertogenbosch is, ter ver
vulling van eene vacature van raadsheer in
dat college, opgemaakt de navolgende alpha-
betische lijst van aanbevelingmr A. Greebe,
rechter in de avr.-rechtbank te Amsterdam
mr T. G. H Reitsma, officier van justitie bij
die te Heerenveen, en jhr mr F. X. J. M. Ver-
beijen, vice-president der arr.-recbtbank te
's Hertogen boscb.
Uit de residentie wordt aan het U. D. ge
schreven
De benoeming van den beer Nivel tot plaats
vervangend directeur-generaal schijnt onder de
hoofdambtenaren der Exploitatiemautschappij tot-
veel misnoegen en bisbilles te hebben aanlei
ding gegeven.
Tot, dusver vormden deze hoofdambtenaren,
bij afwezigheid of ontstentenis van den directeur-
generaal, een raad van bestuur, waarbij aan
ieder hoofd-ambtenaar (chef van dienst) voor
zijn specialen dienst eene groote mate van
zelfstandigheid was toegekend.
Door de benoeming van een plaatsvervangend
directeur-generaal zou die raad van bestuur
van zelf vervallen, hetgeen de hoofdambtenaren
te grievender achten, omdat de titularis vroe
ger in eene .ondergeschikte betrekking, name
lijk als opzichter bij de maatschappij is werk
zaam geweest. (Dit rekent het U. D. den
heer Nivel terecht tot een eer.)
De hoofdambtenaren meenden, dat zij bier
door in hun gezag tegenover het onderbebbend
personeel zouden worden geschokt, betgeen zij
zich niet mochten laten welgevallen bij de
groote, aan hunne betrekking verbonden ver
antwoordelijkheid.
Een der hoofdambtenaren, die reeds bij de
beide vorige directeuren-generaal ('s Jacobs en
Yrolik) een overwegenden invloed in den gang
van zaken uitoefende, ging, naar men beweert,
zelfs zoo ver om met zijn ontslag te dreigen,
zoo de eenmaal verkregen bevoegdbeden der
hoofdambtenaren niet konden gehandhaafd
blijven.
Het schijnt geholpen te hebben althans naar
wij uit tamelijk vertrouwde bron vernamen,
zal eene nieuwe regeling worden getroflen,
waarbij de zelfstandigheid der hoofdambtenaren
(chefs van dienst) tegenover den beer Nivel
zooveel mogelijk in baar geheel zal worden
gehouden.
Buitendien zal de jaarwedde der hoofdamb
tenaren (chefs van dienst), bij het in werking
treden van het nieuwe contract met de regee
ring, aanmerkelijk worden verhoogd,men spreekt
zelfs dat bet van zes op tien duizend gulden
zal worden gebracht.
Te Tours is Zondag een standbeeld van
Balzao onthuld. Er werden verscheidene toe
spraken gehouden en gedichten voorgedragen.
Ook Ferdinand Fabre, schrijver van VAbbé
Tigrane, beeft zich voor de Franscbe academie
candidaat gesteld.
Aan bet beden te Breskens gehouden
vergelijkend examen (schriftelijk) voor de be
trekking van hoofd der school te Nieuwvliet,
werd door 14 sollicitanten deelgenomen.
Bedankt voor
door ds J. W.
Souburg, (cl. Middelburg),
Gunning jr., te Eerbeek.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden, Dinsdag, zijn veroordeeld wegens:
mishandeling C. L. v. V., 36 j., leurder
Clinge, tot 14 d. gev.
smaad A. d'H. 37 j., barbier Clinge, tot
f 5 b. s. 5 d. b.
w e d e r s p a n n i g b e i d C. R. 22 j., smid
en W. R. 22 j., sjouwerman, beiden Middelburg,
ieder tot 7 d. gev.en
d i e f s t a 1 P. M. S. 13 j., F. H. 12 j. en A.
v. d. K. 16 jbeiden laatsten zonder beroep,
allen Terneuzen, ieder tot 7 d. gev.
Allen in de kosten.
Ontslagen van rechtsvervolging;
J. J. S. 12 j. en J. A. S. 11 j., beiden zonder-
beroep Terneuzen, beklaagd van diefstal.
Y r ij g e s p r o k e n is C. A. S. 25 j., voer
mansknecht Terneuzen, beklaagd van mishan
deling en 0. L. 10 j., koewachter, J. B. R. 10
j. en P. B. V. 11 j., zonder beroep, allen Hoofd
plaat, beklaagd van mishandeling van een dier.
Kantongerecht te Middelburg.
Heden (Dinsdag) zijn veroordeeldC. de K.,
L. K. v. H., Middelburg, wegens het bejagen van
een anders jachtveld zonder acte en vergunning,
ieder tot 2 b. van 20 s. 4 d. elke b. met ver
beurdverklaring van de 2 schietgeweren en de
2 gedoode hazen of de geldswaarde dezer voor
werpen. De veroordeelden, bij gebreke van uit
levering van deze voorwerpen tot betaling van
de waarde daarvan ad j 12 voor ieder geweer
en ad 2 voor bet wild verwezen, met dien
verstande dat de beklaagden met betrekking
tot de geweren slechts kunnen aansprakelijk
worden gesteld wegens niet uitlevering of niet
betaling van de waarde ieder van zijn eigen
geweer, subsidiair 3 d. ieder voor zijn eigen ge
weer, en 1 d. voor bet wildJ. S., J. N.,
Colijnsplaat, wegens bet tusschen zonsonder- en
opgang niet voeren van een helder lichtende
lantaarn met witte glazen aan den grooten
top door een vaartuig, geen stoomschip en
geen zeeschip, varende op de Zeeuwsche
stroomen, ieder tot 5 boete s. 2 dagen
J. G., Serooskerke, wegens bet, als geleider van
een aangespannen hond op een provincialen
weg in Zeeland, dit dier niet voorzien van een
muilkorf, tot 1 b. s. 1 d.J. M., Arnemuiden,
wegens het verwekken van rumoer des nachts,
tot 2 b. s. 2 d.J. L., Middelburg, wegens
lo 't verwekken van rumoer des nachts en 2o
openbare dronkenschap, tot j 1 s. 1 d. en ƒ2
s. 2 d.; J. W. h/v J. Z., O.- en West-Souburg,
wegens bet laten staan van een rijdier op den
openbaren weg, zonder voorzorgsmaatregelen
te hebben genomen, tot 1 b. s. ld.
Verder wegens openbare dronkenschapA.
V., L. K., L. B., J. v. H., P. F., Middelburg,
A. M., Serooskerke, A. v. d. M., Etten (Noord-
Brabant), C. d. N., W. L., A. D., M. P., Vlia
singen, J. G. J.Sz., Westkapelle, ieder tot 1
b. s. 1 d.W. A. D., zonder bekende woon
plaats, tot 2 b. van 2 s. 2 d. elke b., L. W.,
Westkapelle, J. L., A. M. S., Middelburg, ieder
tot f 2 b. s. 2 d.G. K., Middelburg en J.
F. de K., zonder bekende woonplaats, ieder tot
3 b. s. 2 d.
En allen in de kosten van het geding.
Sedert onze vorige opgave zijn de mazelen
te Goes gelukkig weder sterk verminderd zij
heerschen nu slechts nog in 8 gezinnen. In
de afgeloopen week stierven twee kinderen aan
deze ziekte. OCrt
Omtrent de voorstelling van Miss Fay
te Hoogezand meldt men nader dat een heer
in 't publiek te kennen gaf dat bij het geheim
van miss Fay's werkzaamheden had ontdekt
en aannam dezelfde toeren te verrichten. Of
men hier al dan niet met grootspraak te doen
heeft, zarl blijken, wanneer de bedoelde heer,
volgens zijn plan, in 't openbaar prosven van
zijn bekwaamheid a la miss Fay aflegt. Hij zou
daarbij tevens verklaring geven van de ver
toonde wonderen.
Zondag is de heer Domela Nieuwenhuis
in het hervormde kerkgebouw te St. Anna
Parochie (Fr.) als spreker opgetreden.
Reeds om vier uur, aldus wordt vandaar aan
bet Iibld. geschreven, verdrong zich eene groote
menigte voor 't kerkgebouw. Om halfvjjf wer
den de deuren geopend en werd er zoo gedron
gen, dat de verslaggever in de kerk werd ge
dragen.
Het getal bezoekers werd op ongeveer 1500
geschat, terwijl meer dan 200 wegens gebrek
aan plaats huiswaarts moesten keeren. Het
gehoor bestond uit arbeidersonderwijzers,
burgers, handwerkslieden, buurboeren enz. uit
St. Anna-Parochie en de omliggende dorpen.
De burgemeester en een rijksveldwachter waren
mede tegenwoordig. Te vijf uren trad de beer
Domela Nieuwenhuis binnen, en werd met
luide toejuichingen begroet. De katheder
stond voor den kansel.
De heer Domela Nieuwenhuis, wiens toestand
dus niet zoo ernstig schijnt te zijn als men het
wel voorstelt, noemde het een teeken des tijds,
dat de kerkdeuren voor hem en zijn partjjge-
nooten worden geopend. Doch ook vroeger
reeds werden de kerkgebouwen buiten de gods
dienstoefening gebruikt. Jacobijnen vergaderden
ook wel in kerken, zij hebben bun naam aan
de kerb St. Jacques ontleend. Daar er van
boven af geen middelen onbeproefd worden
gelaten, om den sociaaldemocraten't verkrijgen
van lokalen te verhinderen, noemde hij 'teen
verblijdend teeken, dat deze vergadering in de
kerk plaats heeft.
Na een herinnering aan de Fransche revolutie
trad bij in eene vergelijking tusschen 1789 en
1889.
Van de gelegenheid tot gedacbtenwisseling
werd geen gebruik gemaakt. Terwijl een deel
der toehoorders bet socialistische ^Vrijheidslied"
zong, ging men kalm uiteen.
Bij de jongste verkiezing te Utrecht voor
twee leden van den gemeenteraad is van anti
liberale zijde een zeer leelijke tactiek toegepast.
Bij die gelegenheid was door de lib. kiesver-
eenigingen aldaar candidaat gesteld voor de
verkiezing van een lid, aftr. in 1891, (wit. stem
biljet) dr Wefers Bettink en voor de verkiezing
van een lid, aftr. in 1893, (geel stembiljet) de
heer A. W. Mees.
Daags voor de verkiezing werd aan tal van
kiezers een strooibiljet verzonden, waarbij werd
herinnerd, dat de beeren Bettink en Mees de
liberale candidaten waren en waarbjj den
kiezers werd aanbevolen vooral er aan te
denken om op bet gele biljet den
naam van Wefers Bettink en op
het witte dien van Mees .te plaat
sen.
Juist andersom dus als door de lib. kiesver-
eenigingen was aanbevolen.
Een aantal kiezers werd hiervan dupe en
stemde op de verkeerde biljetten, waardoor voor
de liberale candidaten een aantal stemmen ver
loren ging.
Naar aanleiding daarvan hebben de heeren
mrs G. H. Van Bolhuis en R. A. Vogelsang,
advocaten te Utrecht, zich gewend tot den offi
cier van justitie; zp achten het wenschelijk, dat
dergelijke onzedeljjke praktijken, waartegen de
wetgever terecht, bij art. 127 Wetb. van straf
recht, straf heeft bedreigd, voor bet vervolg
worden voorkomenzij roepen daarom de tus-
schenkomst van den officier van justitie in, om
een onderzoek te doen instellen en de schuldigen
daarna te vervolgen.
Van een proces tegen den socialist J. A.
Tomasini als zou hij in een openbare vergadering
bet kamerlid, den heer beer Heldt gelasterd
hebben, gelijk voor eenige dagen is gemeld, is
bij den betrokken persoon T. niets bekend.
Een krankzinnige uit Delft is in Leiden
des nachts, na het opschuiven van een raam,
een woning binnengekomen. Op het geweld
begaf de bewoner van het buis zich naar de
voorkamer en maakte zich daar van den onge-
nooden gast, die op een stoel bad plaats geno
men, meester. Inmiddels spoedde zich een der
huisgenooten naar de naastbijgelegen politie
wacht om adsistentie, waarop de niet gewenschte
bezoeker geboeid naar bet politie-bureau werd
gebracht.
Onder politiegeleide is de ongelukkige wêer
naar zijne familie teruggebracht.
Te Amersfoort geraakte een dienstbode,
die voor het vuur was gezeten, in brand. Zij
kreeg vreeselijke brandwonden.
Zondagavond laat werd een kanonnier,
gedetacheerd aan de constructiewerkplaatsen
te Delft, op den weg tusschen Schipluiden en
Maasland door vier hem onbekende personen
aangevallen, die hem zijne sabel hebben ont
nomen en hem daarna in de trekvaart hebben
gestooten, waaruit by zich zelf beeft gered.
De man beeft by het gemeentebestuur te
Schipluiden zyne aanklacht ingediend en ia
daarna naar Delft vertrokken. Vanwege d§
