N°. 268. 1326 Jaargang. 1889. Dinsdag 12 November. Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.- Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentïën': 20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: BEKENDMAKINGEN. Middelburg 11 November. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. RECHTSZAKEN. UIT STAD EN PROVINCIE. Thermometer. Middelburg 11 Nov.vm. 8 n 49 gr. m. 12 u 49 gr. av. 4 u. 48 gr. F Vervracht verand. wind. Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. v. d. Peul, te Zierikzee: A. O. de Mooij te TholenW. A. van Advertentïën Nieuwenhtjijzen en te Terneuzen M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te een um advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam, de Gebr. Belinpante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn, te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen GEMEENTERAAD. De burgemeester van Middelburg maakt be kend dat op Woensdag den 13 November 1889, des namiddags te 2 uren, een openbare zitting van den gemeenteraad zal plaats hebben. Middelburg, den Hen November 1889. De burgemeester voornoemd, S C H O R E R. Onder den titel Onhandige vrienden wijdt het Handelsblad eene beschouwing aan het pleidooi van Justus in de Javdbode ten gunste van den minister Keuchenius, een pleidooi, waarvan wjj den hoofdinhoud onder de oogen onzer lezers brachten. In de eerste plaats bestrijdt het Hbld. de bewering, »dat de heer Keuchenius sedert zijn optreden rusteloos werkzaam is geweest om in zeer vele opzichten onze staatsinrichting te verbeteren en omtrent een aantal hoogst be langrijke maatregelen met het bestuur hier te lande in overleg is getreden". Hoewel Justus zegt dat die bewering »met de stukken in de hand kan worden bewezen", laat hp die stukken achterwege en bewijst niets, zegt het Hbld. »In zeer vele opzichten, een aantal hoogstbelangrjjke maatregelen dat klinktMaar overbodig mag het niet heeten, dunkt ons, dat men (wat dan wel niet moeilijk zou vallen) althans eenige dier onder werpen noemde. »Wjj hebben tevergeefs getracht, uit bet koloniaal verslag en de Btukken der Indische begrooting licht te putten, b.T. omtrent de voornemens des ministers tot wijziging van het regeeringsreglement of de comptabiliteits wet. Indien wij wel zijn ingelicht, moet daar over echter nog het eerste woord op 't papier worden gesteld. »Wjj willen wel gelooven, dat de minister zeer ijverig is en veel schrijftvelerlei zaken van ondergeschikt belang ter sprake brengt, en daarbij dikwjjls in zijne wenken zeer on practisch is; wanneer hem dat onpractische onder h(t oog wordt gebiacht, klaagt over »tegenwerking uit Indië"maar omtrent de hoofdzaken is, voor zoover wij weten, alles bjj het oude gebleven. Uit niets blijkt, dat de minister b.v. de quaestie der heerendiensten of der landrente-regeling heeft aangetast. Dat hij de koffiecultuur door de benoeming eener staatscommissie voor geruimen tijd aan een haakje heeft gehangen, is bekend genoeg" De schuld dat de plannen des ministers in Indië worden bestreden, bewijst juist bet on practische daarvan en den ernst waarmee men in Indië die plannen aan een onderzoek on derwerpt. De opmerking van Justus dat de hoofdper sonen ter algemeene secretarie in Indië creaturen zijn van den heer Yan Rees, die dus geen sympa thie hebben voor rden minister, die hun protector op onzachte wijze in zijn droomen van almacht en onkwetsbaarheid heeft gestoord" noemt het Hbld even onbillijk als onmenschkundig. »On billijk, omdat uit niets bljjkt dat de hoofd ambtenaren der algemeene secretarie den op hen geworpen blaam verdienen, als zouden zij niet, naar hun beste weten, niet den persoon van een gouverneur-generaal, maar den staat trachten te dienen. Onmenschkundig, omdat gevallen grootheden slechts zeer zeldzaam plegen aangebeden te worden-" Al verder wordt door Justus verteld dat, ondanks de .afkeuring," door den raad van Indië en den minister van koloniën uitgesproken over de inmenging der secretarie in bestuurs zaken, de gouverneur-generaal nog steeds boogen prijs stelt op het advies van de secretarie ambtenaren Van ambtenaren alzoo, die, volgens Justus niet vertrouwbaar zjjnzegt het Hbl. »De waarheid is, dat de gouverneur-gene raal, gelijk al zijne voorgangers, en zeer te recht, prjjs stelt op de adviezen van zijne bureaux, geljjk de minister van koloniën, en elk ander bewindsman prijs stelt op de advie zen der bureaux van zijn departement. .Justus zegt ons eindelijk, dat de gouver neur-generaal zelf niets durft beslissen, maar »in elk geval van eenig belang" den minister raadpleegt. .Dit strijdt met de meening, dien wij ons tot dusver van den heer Pijnacker Hordijk ge vormd hadden. Maar aannemende dat de schrjjver recht heeft, dezen landvoogd gemis aan een juist begrip zijner bevoegdheid te verwijten niets gemakkelijker voor een minister, om aan de .tot een maximum opge voerde raadpleging" een einde te maken. Zoodra de landvoogd de hem toekomende ver antwoordelijkheid op den minister wil over brengen, heeft deze slechts op de vraagwat moet er gedaan worden 1 te antwoorden *dat moet Uwe Excellentie zelf weten I" »De redeneering van den schrijver in de Javdbode komt", aldus besluit het Hbld. zjjn opstel, »in het kort hierop neder de minister van koloniën is goed, maar de gouverneur- generaal deugt niet, .Uit hetgeen wjj tot dusver aanvoerden blpkti dat wjj die redeneering geenszins toegeven. Maar wanneer zjj eens juist ware, kan zjj dan tot verdediging van den heer Keuchenius dienen .Zjjn verdedigers konden er tot dusverre nog op wjjzen dat, zoo hij al niets tot stand had gebracht, hem althans de lof niet kon worden onthouden dat hjj eene kundige en krachtige persoonlijkheid op den troon van Buitenzorg had gebrachtalle partpen in den lande heb ben van dat standpunt de benoeming van den beer Hordjjk toegejuicht. En nu zou blijken, dat ook die lof onverdiend is geweest. De gouverneur-generaal vraagt, adviezen ter onge schikter plaatsede gouverneur durft niets zelf te beslissen, de gouverneur mist alzoo èn de bekwaamheid, èn de zelfstandigheid, die voor zijne hooge betrekking vereiscbt worden! Zelfs waar het de benoeming van een gouver neur-generaal van Nederlandsch-Indië gold, heeft do heer Keuchenius dus in geenendeele aan de verwachting beantwoord »7Von tali auxilio, nee dejensoribus istis, moet, stellen wjj ons voor, de minister uitgeroepen hebben, toen hjj de beweringen van Justus las. Niet dergelijke hulp, niet dergeljjke verdedi gers kunnen den minister welkom zjjn. On bewezen beschuldigingen tegen anderen kunnen bezwaarljjk dienen om de tekortkomingen van den minister te vergoelijken. .Maar in ieder gevaltegenover de volks vertegenwoordiging is niet de gouverneur- generaal of de algemeene-secretaris te Buiten zorg, maar is de minister verantwoordelijk, en elke poging om die verantwoordelijkheid te verplaatsen, moet nadrukkeljjk worden af gewezen". Dat de drankwet niet overal met dezelfde gestrengheid en naar dezelfde opvatting wordt uitgevoerd blijkt wel uit bet volgende, voor komende in den jongsten Brief uit de Hofstad in de Arrih. Crt Yan Scheveningsche politie gesproken, her inner ik mjj dat er onlangs door haar, ook al onder de algemeen veroordeelde bedriegeljjke voorgevens, eene overtreding van de drankwet is uitgelokt en terstond geverbaliseerd. Ik begrijp die happigheid op overtredingen van de drankwet, voor zoover het tappen zonder vergunning betreft, niet, terwjjl er omtfent andere overtredingen van diezelfde wet zooveel onverschilligheid bij de politie bestaat. Zoo deed een mjjner vrienden mjj onlangs de vraug of bet .verstrekken" van drank aan kinderen, bij een der artikelen van de drankwet straf baar gesteld, elke verstrekking bedoelde, of alleen het schenken van drank aan een kind voor dadeljjk gebruik. Al ben ik niet zoo geheel thuis in de geschiedenis der wet noch in de toepassing er van, antwoordde ik, dat aan het woord naar mjjne beteekenis de meest uitge strekte beteekenis moest worden gegeven, want dat het verbod een doode letter zou zjjn, indien het den tapper vrijstond aan kindereD drank te verschaffen, bijvoorbeeld in een fleschje, dat ze op straat aan den mond konden zetten. »Nu, antwoordde mjjn vriend, zoo heb ik -bet ook altjjd opgevat, maar de Haag- sche politie schijnt daar anders over te denken. En toen verhaalde hjj mjj, dat er in eene groote slijterjj, gelegen schuins over het huis waarin hij kamers heeft, 't den Zaterdag avond en den Zondagmorgen bijna niet stil stond van kinderen, zes, acht, tien jaar oud, die met de ledige fiesschen kwamen aandragen om de Zondags- of Zaterdagavondslokjes van vader en moeder af te halen, en dat aan al die kinderen zonder bezwaar, en (naar hjj meende) in strijd met de bepaling van de drankwet, geregeld de gevraagde drank werd verstrekt". Toen ik een paar dagen daarna op zjjn verzoek Zondagsochtend onder kerktjjd een poosje op zjjne kamer zat, overtuigde ik mjj met eigen oogen van de drukte dezer kin derlijke clientèle. Mjj dunkt dat van andere sljjterjjen dan deze de geburen wel een derge ljjke getuigenis zullen kunnen afleggen. Dit is zeker, dat de tappers-industrie, geljjk ik altjjd trouwens wel verwacht heb, door de drankwet volstrekt niet achteruit is gegaanbakkers, vleeschhouwers, kruideniers gaan failliet of doen de zaken wegens achter uitgang aan kant, maar den tappers en sljjters gaat het naar den vleesche en indien er een do zaken aan den kant doet, dan draagt hjj zjjne affaire voor een goeden prjjs aan een ander over om op zjjne lauweren te gaan rusten. Ik heb er al eens over gedacht eene soort van physiologie van de Haagsche drankwinkel te gaan schrijven, alleen van uiterljjk standpunt natuurljjk, want de inwendige studie trekt mij niet bjjzonder aan. Maar dat uiterljjk levert nu en dan merkwaardigs genoeg, al zjjn 't alleen maar de namen, die aan de inrichtingen ge geven worden. In tegenstelling met zjjne ambtgenooten Fruin en Buys betoogt de Leidsche hoogleeraar M. J. de Goeje, dat de Eerste kamer de school wet niet mag aannemen. Hij is van oordeel, dat de liberalen in de meerderheid zjjn de jongste verkiezingen voor de Provinciale staten, welke sterker dan ooit door de onderwjjsvraag werden beheerscht, heb ben dit bewezen. De liberalen behoeven zich dus niet, zooals de heer Buys schreef, er in te leeren schikken, dat zjj minderheid zjjn. En al waren zjj dat, dan mogen zjj nog niet me dewerken om zich wetten te laten opleggen die zij verderfeljjk achten. De beweging tegen de openbare school is, volgens den heer De Goeje, met kunst- en vliegwerk in het leven geroepen. Men heeft aan de openbare school ongodsdienstigheid verwetende leiders der beweging hebben haar onophoudelijk zwart gemaakt. Doch laten morgen de leiders op hooger hevel den strijd staken, dan zal binnen korten tijd de geheele zoogenaamde volksbe weging uit zjjn. De jongste verkiezingen en de adresbeweging bewijzen, dat veler oogen opengaan. Aan de Tweede kamer richtte men geen adressen, omdat bij dat lichaam toch geen meerderheid tegen het ontwerp was te verkrijgenbovendien wenschte men niet, dat er liberalen vóór zou den stemmen, tenzjj de toekenning van subsidie althans door stellige voorwaarden van deugde lijk onderwjjs werd opgewogen. Ware deze verwachting vervuld, men zou wellicht gezwe gen hebben, overtuigd, dat de Eerste kamer eene alleen door de clericale meerderheid door gedreven wet niet zou aannemen. Thans moet echter tegen die stemming geprotesteerd wor den, wjjl de openbare school in gevaar is. Wordt dit ontwerp wet, dan zal de schoolstrijd niet bekoelen de openbare school moet leeggepompt worden vooral in de plattelandsgemeenten zal dit met kracht worden doorgezet. Het ont werp geeft daartoe de vereischte middelen. De clericale leiders willen het onderwijs ge heel in handen hebben. Als het alleen te doen geweest ware om zekerheid te hebben, dat de onderwjjzers godsdienstige menschen waren, had men het middel gehad van de bjjzondere gesub sidieerde school der wet van 1857, die, als zjj goed was, tot het bedrag der kosten door de gemeente kon gesubsidieerd worden. Er is wel eens over gesproken, maar men heeft het niet gewild, want deze zou onder hetzelfde toezicht staan als de openbare school. Wilde men dat het godsdienstonderwijs niet na, maar in den schooltijd zou plaats hebben, in vele gemeenten beeft men getracht daaraan tegemoet te komen. Maar ook hiermede was men niet tevreden zooals de heer De Goeje tracht aan te toonen met een feit, dat hjjzelf heeft bijgewoond in een gemeente van het district, waar hij zestien jaar lang schoolopziener is geweest. .Gedurende den langen tijd van mjjn school opzienerschap heb ik, aldus besluit de heer De Goeje, gelegenheid gehad de openbare Bchool te leeren kennen. Ik durf volmondig beweren, dat zij een instelling is, die ons land tot eer strekt. De onderwjjzers zijn haast zonder uit zondering achtenswaardige menschen, vol ijver en plichtbesef, en doen bun best de hun toe vertrouwde taak goed te vervullen. Er heerscht een gezonde en ernstige geest; de keuze der leerboeken en der liederen is uitmuntend. Een paar maal is mij de betichting ter oore gekomen, dat een onderwijzer zich oneerbiedig over het een of ander dogma had uitgelaten. Boide malen heb ik de zaak met de grootste nauwgezetheid onderzocht, en is het mjj gebleken, dat het louter laster was. Zal nu de staat zelf helpen om deze kosteljjke instelling te ondermanen Quod dii avertant Bij kon. besluit is de heer F. M. Knobel, vice- consul te St Petersburg, benoemd tot consul- generaal te Teheran, met den persoonlijken titel van zaakgelastigde. Verder is de officier-machinist 2e kl. bjj 's rijks stoomvaartdienst J. Buis, bevorderd tot officier- machinist le kl. Nog is aan den officier van gezondheid 2e kl. dr A. J. van Walsem, van het personeel van den geneeskundigen dienst der landmacht, op zijn verzoek, een eervol ontslag uit den militairen dienst verleenden die off. van gez. benoemd tot reserve-officier van gezondheid 2e kl. bjj de landmacht. De tot officier van gezondheid 2e kl. be noemde student (arts) C. C. Vermaas wordt voor 6 maanden gedetacheerd bjj het militair hospitaal te Utrecht. Naar men uit 's Gravenhage aan de groote bladen meldt is de griffier der Eerste kamer ijverig bezig met het opstellen van het ver slag over de herziening der wet op het lager onderwijs, en komt naar alle waarschijnlijkheid de commissie van rapporteurs in het laatst van deze week bijeen, om het verslag definitief vast te stellen. Het moet een zeer lijvig stuk worden, waarin de hoofdpunten worden behandeld op de wijze als tusschen de regeering en de Tweede kamer plaats vond. O. a. over leerplicht moet eene belangrjjke gedachten- wisseling hebben plaats gehad. Door het gerechtshof te Amsterdam is, ter vervulling van eene vacature van raadsheer in dat college, opgemaakt de navolgende alphabe- tische lijst van aanbeveling mr G. H. Bolhuis, advocaat en kantonrechter-plaatsverv. te Utrecht; mr J. G. Vogel, president der arr.-rechtbank te Alkmaar, en mr L. A. A. van Wensen, vice-presi dent der arr.-rechtbank te Amsterdam. Vipdagavond werd in de Salon des Variétés te Amsterdam Ibsen's Nora voor de vijftigste maal opgevoerd. Dit giug met eenige huldebetoogingen gepaard. De leden der afdeeling Amsterdam van het Ned. Tooneel verbond waren, op uitnoodiging, in grooten getale opgekomen. De artisten, die in Nora speelden, kregen bloemen en kransen en de jongeheer Stoetz, die zoo allerliefst de kinderrol speelde, ontving een fraai boek met- opschriften. Ook de heer J. H. Róssing, die achter in de zaal stond, werd uitgenoodigd het tooneel te na deren om een krans in ontvangst te nemen, hem vereerd door de artisten als bljjk van erkentelijkheid voor de zoo herhaalde malen gegeven voorlichting bjj de instudeering van het stuk. Bjj die voorstelling werd voorgelezen een telegram van den schrijver Henrik Ibsen, die in kennis was gesteld met de 50ste vertoonin van zjjn werk. Dit telegram luidde München. Uberraschende Mitteïlung hoch er/reut erhalten. Herzlichsten Dank Sammtlichen Beteiligten ebenso, mit vielen verbindlichen Grüs- sen. Henrik Ibsen. Volgens de Zwolsche Crt. is de weduwe Douwes Dekker bezig met het bewerken van eene afzonderlijke uitgave der Wouter-geschie denis, die in de ideeën van Multatuli verspreid voorkomt. Het jubelfeest van den heer A. van Schelven te Goes is door zjjne leerlingen met opgewektheid gevierd. De kinderen boden hem een gaskroon aan en versierden de school lokalen. De jubilaris onthaalde de kleinen. Naar de betrekking van hoofd der open bare school te Axel zjjn vier sollicitanten. De heer M. Keulemans, predikant bjj de Chr. ger. gemeente St. Pieterstraat alhier en naar die gemeente te Zierikzee beroepen, nam Zondag avond in de Waalsche kerk afscheid van zjjne gemeente naar aanleiding van Hébr. XIII8. Na een hartelijk afscheidswoord, door den heer A. Littoojj den scheidenden predi kant gewijd, zong hem de overtalrjjke schare het 4e vers van psalm 121 toe. De heer J. van Haeringen, predikant bjj de Chr. ger. gem. te Werkendam, heeft voor het beroep naar die gemeente St. Pieterstraat alhier bedankt. Zondag hield de heer G. B. Fjjnvandraat te Stavenisse zijne afscheidsrede naar aanlei ding van den tekstHandelingen 20 vers 32, terwijl hij aanstaanden Zondag zjjne intreerede zal houden in zjjne nieuwe standplaats Nieu- werkerk, classis Zierikzee. Door de orde van advocaten bjj den Hoogen raad is in haar jongste vergadering een regle ment vastgesteld voor de onderlinge toevoeging van verdedigers aan onvermogenden in straf zaken. Vanwege de balie wordt aan onvermogende beklaagden, die kunnen overleggen de verklaring des griffiers dat appèl is aangeteekend en een bewjjs van onvermogen, een verdediger toege voegd. Deze kan zich aan die taak niet ont trekken dan om goede redenen, ter beoordeeling van eene commissie van drie leden, de eerste maal door de balie en vervolgens jaarlijks door toe te voegen advocaten te benoemen. In spoed- eischende gevallen kan de voorzitter dier com missie een verdediger toevoegen, ook indien hem op andere wijze het onvermogen blijkt. De toevoeging geschiedt volgens rooster. Tot leden der commissie zjjn benoemd de heeren mr. Thorbecke, jhr. mr. E. N. de Brauw en mr. J. M. van Stipriaan Luisfiüs Men schrijft ons uit Goes Uw stellig verbod om berichten in te zende n over vette of magere, groote of kleine, plompe of goed-gefatsoeneerde varkens behoeft mjj zeker niet te weerhouden een enkele opmerking te maken naar aanleiding van trichineuse varkens. Het ligt voor de hand dat in onze omgeving elk dergeljjk viervoetig wezen met eenig wan trouwen wordt aanschouwd en ook zij, die voor hun winterprovisie zulk een beestje geslacht hebben of zullen slachten, liefst ook eens zouden willen weten of hun diertje niet laboreert aan de kwaal, die zulke treurige gevolgen kan hebben. Het is waargoed en gaar koken van het vleesch is uitstekend en dringend noodig, maar keuring van het vleesch daarenboven ook hoogst gewenscht en nuttig. Wat echter, naar mjjne meening, die keuring in den weg staat is, dat er voor betaald moet worden. Beter zou het misschien zijnverplichte maar koste- looze keuring. De mogelijkheid is toch niet uitgesloten, dat deze of gene Blager om de 75 cent de keuring ontduikt, of een particulier dia nalaat. Maar hetgeen de verspreiding der trichinose ongetwijfeld, in de hand werkt, is de onteige ning der besmette varkens zonder schade vergoeding. Het is zeker heel natuurljjk dat de werkende stand, voor wien een vet varkentje een ware schat is, zich wel tweemaal Ledenken zal, eer hjj zich aan hel verlies blootstelt vaa hetgeen hjj zijn >spaarpot" noemt. De tegenwoordige regeering, die zich bjj onderwjjs- en anti-vaccine wetten blindtuurt op het partijbelang, moest deze zaak eens ter harta nemenonteigening en afmaking van door trichine besmette varkens ten algemeenen nutte en ten laste van den staat, met verplichte schadeloosstelling. De gemeenteraad van Middelburg houdt Woensdag den 13 dezer, des namiddags te twee uren, eene openbare zitting, ter behandeling van ingekomen stukkenvoorstel van burg. en weth. betreffende een adres van D. J. Vos wed. P. J. Rejjnhoudt, om grond bij de achter gracht, thans door haar in erfpacht bezeten, te mogen koopenadres van J. P. Pieterse om een stukje grond en openbare straat bjj den Stationsweg te mogen- koopen, met voorstel van burg. en weth. en advies van de commissie van financiën dienaangaandevoorstellen van burg. en weth, om hen te machtigen tot het aangaan van een contract tot aankoop van de duinen in het noorden van Walcheren ten dienste der duinwaterleiding en betreffende een verzoek van mej. Slottje, (hoofd der be waarschool), om een gedeelte der bjj de school behoorende woning door een ander te mogen doen bewonen. Verder komen ter tafelhet suppletoir ko hier no 1 inkomsten-belasting 1889, een staat van oninbare posten inkomsten-belasting 1885, een suppletoir kohier no 1 honden-belasting en een wjjziging gemeente-begrooting 1889, benevens voorstellen ter beschikking uit den post voor onvoorziene uitgaven begrooting 1889. Nog komt in behandeling een adres van W. A. van der Harst om vrijstelling boete wegens te late oplevering van de door hem aangenomen verbouwing der bewaarschool met voorstel van burg. en weth. dienaangaande een voorstel van burg. en weth. betreffende het adres van C. S. Schout en P. Bujjs aangaande uitloozing van hunne by de Achtergracht ge legen perceeleneen voorstel van burg. en weth. tot aanhouding van liet voorstel van den lieer Jeras aangaande vaststelling van d§

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1