N°. 259. 132" Jaargang. 1889. V rijdag 1 November. Deze courant verschijnt dagelijks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.sj Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.' Advertentïën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: Middelburg 31 October. Een uitstapje op tooneelgebied. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. RECHTSZAKEN. UIT STAD EN PROVINCIE. Gemeenteraad, van Middelburg. iiii)i)t:n;iii(.s(iii: (oiiiim. Thermomeiet. Middelburg 81 Oct. ra. 8 n m. 12 u 51 gr. av. 4 u. 50 Verwacht Z. W. wind. i Agenten te Vliseingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentïën 49 gr. j Nieuwenhuuzen.Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur gr. F j bureau van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam; de Geer. Belinpante, te's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mar Azn, te Amsterdam, aan het bureau bezorgd zjjn, willen annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen De Standaard neemt den minister van finan ciën wêer eens onder handen. Rtt blad herin nert, dat een staatkundige partij, die als regeering optreedt, op elk gebied van staatsbeleid een programma moet hebben, en nu houdt het den minister de eischen van 't program van actie voor zet uiteen, waarom en in welken zin dat program beter distributie der belastingen, ver mindering van schadelijke accijnzen, opheffing van 't privilegie van het kapitaal in portefeuille en een naar de omstandigheden gewijzigde handelspolitiek wil, om daarna den minister te verwijten, dat hij steeds in gebreke blijft te zeggen, wat zijn programma is. Uitnemend goed verstaat de Standaard dat de pas opgetreden minister van financiën den Augiasstal niet met éen tooverslag reinigen kon. Eer men het paard de sporen geeft, moet men behoorlijk in het z aal zitten. Ook moet de verhouding tusschen de rijks- en de gemeentefinanciën vast staan, alvorens men de rijksfinanciën op afdoende wijs regelen zal. En dit belang hield weer verband met de oplossing der schoolkwestie, die in de meeste gemeenten den financiëelen toestand beheerscht. Overhaasting is op geen gebied zoo bedenkelijk als op dat der geldmiddelen. Maar toch, hier deed de minister van financiën stellig verkeerd aan, dat hjj zijn vizier niet oplichtte, en te weinig rekening hield met de macht van het woord. Natuurljjk is, volgens dat blad, ook deze minister niet gaan zitten, zonder in hoofdzaak te weten, wat hij op financieel gebied voor zijn vaderland wenschelijk achtte, noch ook zonder de aandrift van zjjn jeugdig hart, om dit wen- scheljjke voor zyn vaderland te verwezenlijken. Maar dan moet dit beeld ook onthuld, en al verklaarde de minister zich ook met volle recht buiten staat, om reeds een uitgewerkt bestek te leveren, de hoofd] jj nenkonden toch getrokken zijn. Keerlands volk mint de gestalte van den SJinx niet. Het vraagt om een man die spreekt en het bij zijn socialen nood door een .open hartig" woord troost en geruststelt. En nu, eindigt het blad, zjjn wjj, anti-revo- lutionnairen, hiervoor wel niet aansprakelijk, want ons program van actie spreekt duidelijk. Maar toch de anti-revolutionnaire party kan in de kamer niet vergeten, dat ze ook ja geroepen is, om het kabinet tegen de linkerzij te hulp te komenmaar dat toch de eerste plaats in de liefde van haar hart van Gods wege toekomt aan de .beginselen", en aan .het volk", dat die beginselen belijdt. Zoo bljjkt dus dat de anti-revolutionnairen zelve niet ingenomen zijn met den man der schatkist, wien van liberale zijde geen erns tiger verwijten gedaan konden worden dan nu de Standaard hem doet. De heer Levy, die tegen het verzoenend woord van den heer Fruin opkwam, verwijt daarin den professor inconsequentie, op grond dat deze thans, in 1889, anders spreekt dan hij in 1853 geschreven heeft. Aan een particulier schrijven van een onzer vrienden uit Amsterdam ontleenen wjj, met zjjn toestemming, het volgende, dat in verband staat met een onlangs door ons opgenomen bericht. Ten slotte eene mededeeling van een curieus geval, 'twelk hier onder de tooneelvrienden druk besproken wordt en 't welk ook u, als tooneelman, zeker belangstelling zal inboe zemen. Zooals ge weet, is hier vóór veertien dagen door het Ned. tooneel De wilde Eend van Ibsen opgevoerd, en zooals ge waarschijnljjk ook weten zult, heeft die vertooning door de kon. vereeniging aanleiding gegeveD tot heel wat geschrjjf en gewrjjf. De Ibsianen onder de critiek konden, bjj alle erkenning van den aan den dag gelegden jjver en de goede be doelingen der artisten, het geheel slechts matig prjjzen en hadden vooral over de vertaling, de rolverdeeling en de opvatting nogal iets in het midden te brengen, wat niet te verwon deren is als men weet dat een der artisten, die er eene belangrjjke rol in moest vervullen, zich nog zeer kort vóór de vertooning de be tuiging heeft laten ontvallen, niets van de rol te begrijpen! Hoe dit zy, er is over de critiek heel wat te doen geweest. Uit het nabjj den schouwburg .Wjj herinneren ons", zegt de Arnh. Crt. naar aanleiding daarvan, .dat zoodanig verwjjt ook eens aan Thorbecke werd toegevoegd, die de juiste woorden zjjn ons ontschoten op merkte, dat het treurig gesteld zou zjjn met de ontwikkeling van den menscheljjken geest, wanneer men nooit meer mocht terugkomen op of afwjjken van meeningen, die men vroeger was toegedaan. .Wjj zouden dan ook vragen of het beroep op de ervaring niet een holle klank zou wezen, wanneer het iemand tot grief kon worden ge maakt, dat hjj na langer dan een menschen- leeftijd niet volkomen oordeelde, geljjk hjj destjjd geoordeeld had. .De zaak zelve laten wjj in het midden wjj spreken alleen van het verwjjt van den heer Levy, die 's menschen uitspraken bljjkbaar geljjk stelt met arresten van den Hoogen raad." Behalve de reeds vermelde 148 adressen, zijn bij de Eerste kamer nog 62 ingekomen ter bestrjjding van de schoolwet. Yier daarvan moesten als ongezegeld worden ter zijde gelegd. Van die 62 verzoekschriften gingen 23 uit van besturen en de overige van een of meer perso nen, te zamen met 2400 handteekeningen. Er is een uit Rotterdam bjj met 740 onderteekenaars. Met de reeds vermelde is het getal hand teekeningen nu tot ongeveer 9000 gestegen. (Hbld.) Wsensdag avond hebben de liberalen te 's Gravenhage, daartoe uitgenoodigd door de besturen van de liberale vereenigingen De Grondwet en 's Gravenhage, de dien dag behaalde overwinning bjj de stembus feesteljjk gevierd. De groote feestzaal bleek schier te klein om de opgekomen honderden te bevatten. Aan wezig waren onderscheidene liberale kamer leden, zoomede bestuur en leden van de Nationale Unie. Het nieuw gekozen kamerlid, de heer Guyot, was het voorwerp eener warme ovatie. De heer Zaayer, die presideerde, en de heer Gleichman wezen op de beteekenis der behaalde zege en brachten hulde aan allen, die daartoe hadden bjjgedragen, aan de pers, het wjjkeomité enz. De heer Goeman Borgesius deed dit even eens in een luimige rede, waarin hjj den gene raals en verderen officieren der liberale partjj in Den Haag dank zeide. De heer Levyssohn Norman bracht een vriendschappeljjken groet uit de verte van het vrijzinnig Rotterdam en dronk op de triple alliantie der drie liberale hoofdsteden. De hoofdredacteur van Het Vaderland dronk op de pers met huldebetuiging aan de vereeniging 's Gravenhage. Verschillende andere sprekers wekten eveneens allen op tot voortdurend samen werken en uitten wensehen voor een te behalen overwinning in 1891. De nieuw gekozen afgevaardigde, de heer Guyot, die twee malen het woord voerde, dankte voor het in hem gesteld vertrouwen, dat hjj hoopte zich waardig te maken en dronk ten slotte op vaderland en koning, waarna met geestdrift het volkslied werd aangeheven. Na een slotwoord van den heer Zaayer ging de vergadering uiteen. (Hbld.) gelegen American-hótel werden de couranten gehaald en onder algemeene beroering en heftige uitlatingen gelezen, neen verslonden. Vooral de Oprechte Haarlemsche courant, wier mede werker L. S. zeer uitvoerig.eiken persoon be sproken en nauwkeurig, de balans van elks welslagen opgemaakt had, ging van hand tot hand. Wie onderhanden genomen was, lachte met zekere Schadenfi ende over de collega's, die er nog leeljjker afkwamen, en w:ie een pluimpje gekregen hadden, werden door hun collega's verdacht van dit te danken aan persoonljjke bevriendheid met den criticus. En de korte opmerkingen van den heer J. H. Róssing in Het Nieuws van den Dag wekten nog meer be roering. In het kort er was brand in de kostschool, die voor het gevoel der artisten niet gebluseht werd door loftuitingen in andere bladen, zelfs niet door die van den anders zoo ge vreesden en dus gezienen Vaderlander, den heer A. C. Loffelt. Zoo althans dacht de raad van beheer er bljjkbaar over. En om de artisten te troosten en op te beuren vaardigde hjj, als Napoleon tot zijn dapperen, een dagorder uit, die werd aangeplakt en aldus moet geluid hebben(als er een enkel woord anders staat, wil ik 't niet op mjjn geweten hebbendie, waarop het aan komt, zjjn correct.) »Na de vertooning van Ibsen's Wilde Eend acht de raad van beheer het zich een aange- Het bericht dat dr C. W. Vinkhuyzen zjjn voornemen zou hebben kenbaar gemaakt om als Zr Ms ljjfarts zjjn ontslag te nemen, wordt zeer beslist tegengesproken. Te Utrecht wordt van 11 tot en met 18 November door de firma J. L. Bejjers een be langrjjke boekverkooping gehouden. Niet minder dan acht bibliotheken hebben daartoe bjjdragen geleverd. O. a. zal een ge deelte der boekerjjen van wjjlen professor Donders en van prof. Opzoomer onder den hamer gebracht worden. Het aantal godge leerde werken bedraagt bjjna duizend nommers, de schoone kunsten zjjn door driehonderd wer ken vertegenwoordigd, terwjjl rechtswetenschap, geschiedkundige en hedendaagsche letterkunde een belangrjjke plaats in den catalogus innemen. De kunst en de politiek. In Frankrijk is men nog altijd niet gerust over de boosheid der muzelmannen, wjjl Bornier's Mahomet ten tooneele zal gebracht worden. Tweemaal heeft de Turksche gezant bij den minister Spulier stappen gedaan om die heiligschennis, den grooten profeet op de planken te brengen, te verhinderen, daar dit een slechten indruk op de moslemin zou maken, doch te vergeefs. In antwoord op een correspondentie in het Journal des Debats uit Kaïro, waarin verklaard wordt, dat men tracht deze opvoering tegen de Franschen te exploiteeren, verdedigt Bornier zjjn voornemen. De Temps vraagt echter, of het wel oppor tune is van den patriotischen schrijver van la Fille de Roland om voedsel te geven aan de beschuldigingen tegen Frankrijk op het oogen- blik dat de keizer van Duitschland een bezoek brengt aan Abdoel Hamid 1 Binnenkort heeft in het Hotel Drouot de verkooping van een kostbare schilderjjen- verzameling plaats, waaronder niet minder dan 7 Corots, 2 Courbets en werken van Adrien Moreau, Rousseau, Vollon, Teniers, Rubens, Millet, Madou en a. Tot onderwyzeres te Zwolle is benoemd mej. A. J. Krafft te Middelburg. Benoemd tot zesden onderwjjzer aan de openbare school te St-Annaland de heer P. S. van 't Hof aldaar, vroeger leerling der r jjks- kweekschool te Middelburg. Aan genoemde school is nog de betrekking van onderwjjzer met- hoofdacte vacant. Door het gerechtshof "te Amsterdam is het vonnis der rechtbank, waarbjj de heer Willink Ketjen tot 100 'boete'werd veroordeeld, be vestigd. De vereeniging Uit het volk voor het volk alhier nam dezer dagen een tweetal besluiten, die wjj met volle sympathie begroeten. namen plicht hulde te brengen aan den jjver en de toewjjding, waarvan artisten en regie bij deze gelegenheid hebben blijk gegeven. »En hjj doet dit te eer, om aan de beoor deelingen, in het openbaar uitgesproken en uit onkunde of minder verschoonbare redenen opgesteld, (NB. dit woord dunkt mjj nietjuist overgenomen), iets van het teleurstellende en grievende voor artisten en regie te ontnemen." (was get.) H. J. Schimmel, Voorzitter. mr. W. G. F. A. van Sorgen, Seer. Natuurlijk heeft deze dagorder in de gelede ren der »spelende beambten" niet weinig opzien verwekt. Sommigen waren tot tranen toe be wogen, anderen hieven het neergebogen hoofd weer met oude fierheid op, allen haastten zich de dubbelzinnige uitdrukkingen in de tweede alinea te commentarieeren. De man met de minder verschoonbare redenen, daarover was men het spoedig eens, was de heer J. H. Rós sing, de béte noire der heeren, die hem allerlei berekeningen toedichten en hem zjjn diploma als verslaggever van Het Nieuws van den Dag reeds met 1 Sept. niet weer vernieuwd hebben. De onkunde moest slaan op den heer L. Si mons Mz., van de Opr. Haarl. Courant en redac teur van Het Tooneel, wien de raad van beheer intusschen juist voor eenige maanden geadvi seerd moet hebben over de verbeteringen, in répertoire en leiding van het gezelschap aan te brengen! Eerstens dan besloot het bestuur der genoemde vereeniging om in het volgend jaar gedurende de maand April hare vierde driejaarljjksche tentoonstelling van schilderijen te houden in het daarvoor bestemde tentoonstellingsgebouw in het Schuttershof. Tweedens is in principe goedgevonden, om, b jj a 1 d i e n dit de sympathie van Middelburg's ingezetenen mocht wegdragen, zich met de hulp van anderen evenals in 1883 te belasten met de regeling en uitvoering' van een St. Nicolaasfeest voor de kinderen van min- en onvermogenden, ge lijk toen daarvan ongeveer 1400 hebben ge noten. Het verheugt ons vooral dat de vereeniging voor dit laatste feest het initiatief heeft ge nomen. Niet alle jaren is het gewenscht eene dergeljjke verrassing den kinderen van min- en onvermogenden te bereidenmaar nu en dan kan zij zooveel goed doen en nut stichten. Wij hopen dan ook dat de gestelde voorwaarde moge vervuld worden, ja wjj twjjfelen niet of ook ditmaal, evenals bjj vorige gelegenheden, zal het niet aan bljjken van sympathie voor dit goede doel ontbreken. Omtrent den loop der mazelenziekte te Goes deelt de G. Ct. mee, dat zich thans 47 gevallen hebben voorgedaan. 16 kinderen zjjn bereids hersteld en 1 is overleden. Het eerste geval kwam 23 Sept. voor. Men meldt ons uit Oostbnrg Door de politie zjjn in beslag genomen de goederen, bestaande in beddekens, kleeren en schoenen, afkomstig van een diefstal, in den nacht van Zaterdag op Zondag gepleegd bij een bewoner van 't Eiland. Den maréchaussee van IJzendjjke gelukte het den dader in handen te krijgen. Zitting van gisteren, Woensdag, middag te éen uur. (Slot.) Bij hoofdst. VIII afd. II art. 4 der begrooting voor 1890 aflossing van den 15en termijn kosten aanleg havenkanaal, 10.000, wjjst de heer Snjjders op den treurigen toestand van dat kanaal nabjj Veere. De gemeente Middelburg betaalt jaarlijks 10.000 voor een kanaal dat onbruik baar is; dit acht spreker niet billijk en daarom wenscht hjj aan burg. en weth. eenigen steun te verleenen bij de regeering, wanneer zjj over den toestand klagen. Ruim een jaar geleden heeft de betrokken minister een onderzoek toegezegd, dat tot heden nog geen gevolg heeft gehad. Thans stelt spreker voor de 10.000 weg te semen en over te brengen naar hoofdst. 10 art. 1 en den post voor memorie uit te trekken. De heer Tak ondersteunt dit voorstel. Hij erkent dat in het contract niet staat dat men het kanaal bjj Veere moet kunnen invaren, maar hjj verwacht van de regeering niet dat zjj daarin aanleiding zal vinden om zich er achter te verschuilen. De mogeljjkheid van force majeure bestaat misschien, maar in elk geval voldoet de staat niet aan zjjne verplichtingen, de gemeente Het gekste van het geval is intusschen dat de bedoelde dagorder de dingen veeleer erger dan goed maakt. Dezelfde hulde voor hun ijver en toewjjding hebben ook de critici den spelers en regie gebracht, maar door nu de critiek onkundig of partjjdig te verklaren ont neemt de Raad van Beheer ook meteen haar lof aan sommige artisten alle waarde De voornaamste grieven zjjn trouwens niet gericht geworden tegen de artisten, maar tegen den Raad van Beheer en zijn secretaris, die aldus wèl beschouwd zich zeiven in bescher ming neemt tegen de verwjjten der kritiek, dat hjj zjjn artisten door hen slechts onvol doende bjj de voorbereiding te helpen aan een echec blootstelde, waarover hij niet oordeelen kan, omdat de heeren geen vier voorstellingen zjjn komen bjjwonen 1 Enfin de heeren-hebben het met de cri tiek nooit goed kunnen vinden, en hoe minder hun lust in den arbeid wordt, het is o. a. een openbaar geheim dat de heer Schimmel De Wilde Eend zelf leeljjk vindt en het des ondanks als gedwongen [anderen beweren zelfs juist daarom opzettelijk] liet vertoonen, des te on aangenamer is het hun, dat anderen de duide lijke sporen van ouderdom opmerken. Het gerucht, dat zjj met Sepi ember '91 hun taak zullen neerleggen is dan ook meer dan een gerucht. De heeren verklaren het zelf, aan wie het maar hooren wil. Het zjjn echter geen daarentegen wel. Aan dien toestand moet volgens spreker een eind komen. De heer Schorer zal tegen het voorstel stem men, niet uit gebrek aan sympathie daarvoor, maar omdat hjj het gewaagd vindt niet de verplichting te erkennen tot betaling, waarvoor gecontracteerd is. Hjj meent dat de som op de begrooting gehouden moet worden, maar een andere weg, desnoods in rechten, moet bewandeld worden om deze zaak tot een eind te brengen. De heer Snjjders acht het beter dat de gemeente hier worde aangevallen dan wel dat zjj als aanvallende partjj optreedt. Hij zou daarom liever den weg opgaan, door hem aangegeven, of van den heer Schorer een ander voorstel hooren, waardoor de zaak levendig blijve. Want wordt zjjn voorstel nu verworpen en wordt de 10.000 niet van de begrooting genomen dan zal de toestand bljjven zooals die is. De heer Schorer zegt dat, naar zijne meening, langs mianeljjken weg getracht moet worden tot eene schikking te geraken en, kan dat niet, dat dan in rechten moet worden opgetreden. De voorzitter deelt nog mede dat door het college van burg. en weth. tot nutoe geen nader bericht van den minister is ontvangen. Met 10 stemmen tegen 7 wordt het voorstel- Snjjders aangenomen. Voor stemden de heeren Van der Harst, De Stoppelaar, De Ligny, Den Bouwmeester, Jeras, Van Berlekom, die intus schen ter vergadering is wedergekeerd, Tak, Van der Swalme, Snjjders en Van Dunné. Art. 4 van hoofdst. I~K, jaarwedde wegers enz., wordt op voorstel van burg. en weth. met f 75 verminderd. Bjj art. 14, rentegevend uit te zetten kasgeld, maakt de wethouder Sprenger de opmerking dat bjj het voteeren van dien post door den raad aan burg. en weth. de noodige machtiging dient gegeven te worden. Dit geschiedt zonder beraadslaging of hoof- deljjke stemming. Thans zjjn aan de orde de Inkomsten. Bjj hoofdst. II art. 3, pacht van de jacht, geeft de heer Snjjders in overweging te bepalen, dat wordt goedgevonden de voorwaarden voor de verpachting, die in het aanstaande j'aar zal moeten plaats hebben, door den raad te doen vaststellen. Zonder beraadslaging of hoofdeljjke stem ming wordt alzoo besloten. De heer Van Dunné vraagt of onder dat hoofdstuk niet behoort gebracht te worden de post van 9280 voor recognitie voor het leg gen van gasbuizenz. i. behoort die post ach ter art. 2 te volgen. Hjj doet een daartoe strekkend voorstel. De voorzitter achtte het beter dien post te brengen onder hoofdst. IV toevallige baten), terwjjl de heer Jeras die liever zag onder hoofdst. III belastingen De heer Van Dunné licht zyn voorstel nader toe, dat zonder verdere beraadslaging of hoof deljjke stemming wordt goedgevonden. Art. 9, batig slot van de gemeentelijke gasfa briek, wordt alsnu, in verband met de genomen besluiten omtrent de gasfabriek, op 8070 gebracht. Bij hoofdst. Ill afd. I art. 3, 50, opcenten op de hoofdsom der personeele belasting, stelt de heer Van Dunné voor 45 opcenten te heffen. Hjj meent dat de gunstige financieele toe stand der gemeente vrijheid geeft tot eene verminderde heffing van belasting en hjj acht den onderhavigen post het best, het gemak- keljjkst en het billjjkst om te verminderen. Eene vermindering op dien post zou bjjna ieder ingezetene ten goede komen en voor velen een gewenschte vermindering van lasten zijn. De heer Tak wil gaarne medewerken tot financieele overwegingenwelke hen daartoe behoeven te leiden. Althans het winterseizoen 1888/89 heeft geldeljjk zeer goede uitkomsten opgeleverd. Maar het ontbreekt hun aan de overtuiging, het geloof in zich zelfzjj gevoelen dat, in de hooldstad althans, de meer ontwik kelden al meer zich vervreemden, en zjj hebben den moed niet meer tot eene zelfver nieuwing waardoor zjj de idealen van het jongere geslacht tot de hunne konden maken. Na een dertien jarigen arbeid, op rijpen leeftijd begonnen, had de behoefte aan eene versterking met frisch jong bloed door hen moeten gevoeld worden. Nu heeft de sleur, de ergste vijand van alle kunst, macht gekregen over hen en hun artisten. De laatsten werken niet meer met bljjde bezieling, sommigen wer ken zelfs in het geheel niet meer en gaan dus voortdurend achteruit. Wat hebben in het laatste jaar de dames De Vries, Stoetz, Chr. Poolman, ja zelfs mevr. Frenkel voor schoons kunnen praesteeren, wat de heeren Morin, Spoor, Van Schoonhoven, Schulze, ja zelfs de heer Bouw meester voor bljjvends kunnen creëeren (behalve dan twee dezer in De wilde Eend)? De artisten gevoelen het, en zijn er lusteloos onder eene stemming, die niet door eene dwaze proclamatie in bljjmoedigheid wordt veranderd, en waaraan de critiek evenmin schuld heeft als de dokter aan de ongesteldheid zijner patiënten.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1