N°. 348. 133e Jaargang. 1889. Zaterdag 19 October. Deze courant verschijnt dagelijks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—=3 Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,2Q. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 18 October. Het tooneel. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. RECHTSZAKEN. UIT STAD EN PROVINCIE. MIDDELBMIE COURANT. Thermometer. Middelburg 18 Oct. vm. 8 u 47 gr. m. 12 u 57 gr. av. 4 u. 54 gr. F Verwacht Z. W. wind. Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Nlbuwenhuuzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie bureau van Nijgh Van Ditmar te Rotterdam de GebH. Belinpante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mar Azn, te Amsterdam, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te een uui aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Een aantal vereenigingen volgt het voor beeld van Volksonderwijs en de Maatschappij tot nut van het Algemeen en zendt adressen aan de Eerste kamer om haar te bewegen het dooi de Tweede kamer aangenomen ontwerp eener nieuwe onderwijswet te verwerpen. Behalve zelfstandige adressen, worden ook vele adressen geteekend, waarbij instemming met reeds ingezondene wordt betvigd. Het is ons onmogelijk van al die adressen in het bjjzonder melding te makrn wij bepalen ons dus tot deze algemeene mededeeling. Eene uitzondering maken wij echter ten opzichte van het volgende adres, door de leden van de Libe rale kiesvereeniging te Oostburg gezonden. Wij maakten daarvan reeds in 't kort melding. Dit adres luidt »De ondergeteekenden, leden van de liberale kiesvereeniging in het voormalig IVe district van Zeeland, allen kiezers in het kiesdistrict Oostburg, hebben de eer zich tot u te wenden met het verzoek de wet op het lager onderwijs, zoor.Is die door de leden der 2e kamer is aan genomen, te verwerpen, en wel om de volgende redenen I. Door de aanneming dier wet wordt de strjjd om de school, om welken te beëin digen eenige liberalen hebben gemeend een deel van het liberale beginsel te moeten loslaten, niet beslecht, maar de school zal de leuze bljjven bij elke verkiezing, niet het minst bjj de gemeenteraadsverkiezingen, waar door de maatschappelijke verhoudingen in de meeste gemeenten allertreurigst zullen worden. II. Dewijl de wet een minimum van school geld voorschrijft op de openbare school en de bjjzondere in de schoolgeldheffing vrjj laat, be staat er voor beide geene rechtsgelijkheid. Gemeentebesturen, die der openbare school vijandig zijn, kunnen, door daar een hoog schoolgeld te heffen, de bijzondere school op alle wjjzen bevoordeelcn, terwjjl de invloed van de voorgangers der kerkgenootschappen, gerug steund door die geldelijke bevoordeeling, de openbare school in vele gemeenten een kwij nend leven zal doen ljjden, zoo haar daar geene geheele opheffing dreigt. III. De prikkel voor de gemeentebesturen, om in het belang van het onderwijs de school naar eisch in te richten, zal dorr de voorgestelde financiëele regeling aanmerkelijk worden ver zwakt te vreezen zelfs is, dat te platten lande pogingen zullen worden aangewend om de uit gaven voor het onderwijs zooveel mogelijk te beknibbelen. 1Y. Het stelsel van premiën op de opleiding van onderwijzers zal die opleiding geheel be derven, vooral omdat het stelsel zal worden toegepast op de normaalscholen. Y. Het schooltoezicht op de bijzondere school zal in het grootste gedeelte van ons vaderland, evenzeer als nu, weinig beteekenen, en daar die school in vele streken regel zal worden en dus niet langer door degelijkheid zal behoeven te concurreeren tegen het openbaar onderwijs, zal Na Nnra: Schoonmama-, het was wel een schril contrast. En dan te moeten bedenken dat Ibsen's werk lang, zeer lang zelfs, heeft moeten wachten vóór het in ons land werd opgevoerd, terwijl naar den arbeid van Sardou en Deslanges dadeljjk gegrepen werd als naar een hoogst welkome vruchtte weten dat stukken als Belle-maman talrijke opvoeringen beleven, terwjjl die van Nora en andere tooneelspelen van den Noorschen schrijver nog niet eens bij tientallen zjjn te tellenhet is niet opwekkend voor hen, die in het tooneel iets beters, ietshoogers zien dan een eenvoudig middel om den tijd te dooden, om zich te vermaken. Dat in dezen tijd te Parjjs, waarheen de be zoekers van heinde en ver stroomen tot ont spanning en uitspanning, Belle maman voor het Theatre du Gymnase de hen is, die de gouden eieren legt het is zeer verklaarbaar. Maar het is toch wel jammer dat ook in ons land dergelijke stukken, en nog wel van mi-i- der gehalte, bijna alleen de magnetische kracht bezitten om de bezoekers te lokken naar de schouwburgen. Onze eerste artist m, degelijke kunstenaars als de heeren Haspels, Van Zuylen, Beersmans om anderen niet te noemen moeten, waar jj zoo menige poging om hoogere kunst, het onderwjjs, in de bijzondere school gegeven, weldra zakken tot het peil, waartoe het in 't begin dezer eeuw gedaald was. Bovendien zal de schoolgeldheffing, nu de leerplicht niet als beginsel in de wet is opgenomen, aanleiding geven tot toenemend schoolverzuim en daardoor de algemeene volksontwikkeling belemmeren. VI. Door de scheiding van de kinderen des volks want in elke gemeente zullen scholen verrijzen van verschillende kerkelijke richtingen zal er na een betrekkei jjk kort tijdsverloop eene verdeeling van de natie volgen in drie hoofdgroepen, die, van jongs af vreemd aan elkander, reeds in de school geleerd hebben vjjandig tegenover elkaar fe staan. Redenen, waarom zij de aanneming van de aanhangige wet beschouwen als te zjjn een ramp voor 't vaderland." Naar aanleiding van de, ook door ons mee gedeelde, beschouwing van dr Feringa over het door de Tweede kamer aangenomen ont werp tot oprichting van een consignatiekas eene beschouwing waarmee de Standaard zijne instemming betuigde, schrijft het Vaderland »Met dr Feringa zegt de Standaarddat die wet verworpen of, aangezien daarop wel geen kijk zal zjjn, liever teruggenomen moet worden. En dat wel om de bevoorrechting der Neder- landsche Bank, die daarin is gelegen. Het is het amendement-Veegens, zonder eeni- gen tegenstand aangenomen, dat dr Feringa en met hem de Standaard tot felle verontwaar diging heeft geprikkeld. Het Bankprivilegie moet gebreideld, volgens het anti-revolutionnaire orgaan. Een amendement is aangenomen, vol gens dr F. van hoogst perfide strekking en van de meest ingrijpende en eventueel verderfelijkste gevolgen. Wat overdrijving! Het is waar, principeel, van doctrinair stand punt, is tegen het aangenomen amendement iets in te brengen. Bankbiljetten zjjn geen wettig betaalmiddel, en het is een afwjjking van dat beginsel, als men den schuldenaar vergunt zich te kwijten door aanbod van bankbiljetten met daarop volgende consignatie. Maar practisch kan de bepaling toch al heel weinig kwaad doen. In de betrekkelijk weinige gevallen, dat een schuldeischer weigert de verschuldigde betaling aan te nemen, bespaart men eenvoudig den schuldenaar eenige moeite doorhem te vergunnen bankbiljetten bij zijn aanbod te vertoonen, in plaats van metalen geld of muntbiljetten Bjj zulk een aanbod is het vooraf bjj partijen volko men bekend, dat een weigering om aan te nemen volgt en volgen zou, welke voorwerpen ook werden aangeboden. Niemand daarentegen zal weigeren een betaling aan te nemen, een voudig omdat zjj in bankpapier geschiedt, als hij niet uit anderen hoofde tegen aanneming bezwaar heeft. Maar, vraagt men, als de bank nu eens minder solide wordt of failleert Yolgens de voorstelling van dr. F. dwingt de Staat dan nog alle schuldeischers genoegen te nemen met waardelooze biljetten. In geenen deele. De verontwaardigde Bchrjjver ziet over het hoofd, dat de wet uitdrukkelijk bepaalt, dat de schul denaar zich op die wijze kwijten kan, zoolang de biljetten der Nederlandsche bank door de te leeren waardeeren bij het publiek schip breuk zien ljjden, zich zeiven wel eens afvra gen waar gaan wij heen Het financieel belang dwingt de directies nu eenmaal eene verkeerde richting uit te gaan of, wellicht beter gezegd, een beteren weg niet te bewan delen en, niet bij uitzondering maar als regel, hunne keuze te bepalen op stukken als Zenuw achtige vrouwen en Schoonmama. Men kan van haar toch niet vergen dat zjj, ter wille van de kunst, haar eigen belang over het hoofd zullen zien op gevaar af dat zjj ten slotte die kunst in het geheel niet meer zouden kunnen dienen. Waar zjj meermalen reeds ondervonden, hoe nadeelig het is den smaak van het publiek niet te prikkelen een smaak die behalve slecht vaak ook onbegrjjpeljjk en met geen zekerheid te bepalen is, daar zijn zjj van zeli gedwongen met dien smaak in de eerste plaats iekening te houden. Zoolang wjj geen goed gesubsidieerde schouwburgen bezitten, waarvan de directeuren, financieel minder athankeljjk van het publiek, verplicht zjjn stukken van degeljjker gehalte te doen spelen, zoolang is er in deze geen verbetering te wachten en moeten de voorstanders van een ander genre van stukken al tevreden zjjn, wanneer de too- neelspelers bjj. benefice-voorstellingen of buiten gewone gelegenheden, wanneer het publiek toch komt, meer om den persoon wien het geldt dan om het stuk, ons eens verkwikken staatskassen worden aangenomen. Worden de biljetten minder solide, de Staat zelf zal ze wel weigeren en tegeljjk vervalt dan ook de bevoegdheid om ze bij een aanbod van gereede Betaling te gebruiken. Bovendien zou het al zeer gemakkelijk vallen in een tijd, waarin de bank haar crediet zou hebben verloren, de bepaling, die zooveel aanstoot geeft, weder uit de wet te lichten. Niemand zou daartegen bezwaar hebben. Yan bevoorrechting der Nederlandeche bank hebben ook wjj steeds getoond afkeerig te zijn. Maar dit zoogenaamde bankprivilegie, al kunnen ook wjj de bepaling noch bjjzonder fraai, noch bjjzonder noodig vindenis toch al van zeer onschuldigen aard. De kamerleden allen voor >onnoozel" uit te schelden of voor aanhangers der »bankkliek", omdat zjj niet hiertegen ge waakt hebben, is al te kras. Wjj hebben niet kunnen ontdekken, dat de aandeelen der bank, door de aanneming der con- signatiewet in de Tweede kamer, gerezen zjjn.' Ter bekrachtiging door de wet zijn aan de Staten-generaal voorgedragen de verschillende wetsontwerpen betrekkeljjk de provinciale be lastingen voor 1890. Worden die ontwerpen tot wet verheven, dan zal in het volgende jaar in de onderscheidene provinciën, behalve Friesland, Groningen en Drenthe, een gel jjk getal opcenten worden geheven als voor het loopende jaar is toegestaan. In Friesland, Groningen en Drenthe zullen de uitgaven worden gedekt bjj vermindering van het getal opcenten op de grondbelasting, respect, met 2, 4 en 2, en van dat der opcenten op het per soneel met 1, 4 en 1. Ginder de uitgaven, welke door de voorge stelde belastingen moeten worden bestreden, wordt, wat Noord-Holland en Groningen be treft, een subsidie genoemd voor de kweekschool voor onderwijzeressen, respect, te Haarlem en te Groningen, dat, volgens art. 90 in verband met art. 3 der schoolwet van 1878, na het in werking treden dier wet, nog tot 1 November 1890, doch tot geen hooger bedrag mag worden genoten. Bjj kon. besluit is aan mr F. A. J. van Lan- schot, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend als raadsheer in het gerechtshof te 's Hertogen bosch, met dankbetuiging. Yerder is bevorderd tot commies der poster jjen van de 2e kl. J. S. Parker, thans commies 3de kl. Eindeljjk is dr C. F. A. Koch te Amsterdam benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der geneeskunde aan de rjjks-universiteit te Gro ningen, om onderwjjs te geven in de heelkunde. Van liberale zijde zal in het district 's Gra venhage hoogstwaarschjjnljjk voorlidderTweede kamer candidaat worden gesteld de heer dr J. Th. Mouton, wethouder der residentie. Bljjkens een telegram van den gouverneur- generaal van Nederlandsch-Indië van 16 Oc tober 1889, wordt de gouvernements-koffie-oogst op Java voor dit jaar thans geraamd op 582 549 pikols. met iets beters. Zoo o. a. de heer J. Haspels met Ibsen's Faillissement, dat echter, na een enkele opvoering, spoedig weer van het reper toire moest worden afgenomen. Wjj noemden Zenuwachtige vrouwen en Schoon mama in éen adem En niet zonder reden. Zij behooren, dunkt ons, tot een en hetzelfde genre, dat een goedaardig karakter bezit. Van zulke stukken neemt men de herinnering mee aan veel grappigs, aan tal van ongerijmdheden, aan dubbelzinnige uitdrukkingen, doch ook aan vrooljjke lachbuien, hoewel die in Sardou's stuk veel minder waren dan wjj ons hadden gedacht. Maar is het toch ook aan den anderen kant geen veeg teeken dat een man als Sardou, die zoo menig geestig bljjspel leverde, waarin vrjj wat natuurljjker toestanden werden ge schetst, vrij wat geestiger, pittiger gesprekken werden gevoerd, thans, nu hij, na een lang durige omwandeling op het gebied der sensatie drama's, zich weer beweegt op dat der blijspelen, niets beters, niets anders leverde dan zjjne Belle-maman 1 Men stelle zich voor een notaris, zooals daarin wordt geschetst, die aan zjjn schoonmoeder hoe bekoorljjk zjj ook moge wezen de ge wichtigste aangelegenheden van zijn kantoor toevertrouwt. Dat daarvan niets terechtkomt ligt voor de hand. Mama, de weduwe van een eerzamen han delaar in behangselpapieren, kreeg van haar Coquelin is tot de Comedie-Franpaise terug gekeerd Dit is het groote feit van den dag te Parjjs Het gebeurde niet zonder een storm gewekt te hebben onder de socie'taires, waarvan eenige wilden aftreden, wanneer de ontrouwe zoon weder in genade werd aangenomen. Alles is echter geschikt en Coquelin is als pensionnaire opgenomen, zooals hjj zelf zeide hjj is thans eenvoudig soldaat na vroeger gene raal, ja maarschalk te zjjn geweest. No. 20 van den vierden jaargang van i'Indépendant Littéraire, halfmaandeljjksch tjjd- schrift, dat onder redactie van Albert Gerès te Parjjs uitkomt, bevat: Les indiscrétions d'un interviewer anglais door Felix RabbeBillet de Quinzaine door P. L. M.L'art a l'exposi- tion universelle door Roger MarxImpressions et souvenirs door L. RogerUn romantique allemand contemporain door Adr. Wagnon Le théatre a Paris door Albert Gerès en Paul RovelleLes livres door C. de Willot en bulle tin politique. Benoemd tot onderwjjzev aan de normaal school te Tholen de heer A. Aué. De heer G. W. A. de Veer, predikant bjj de Nederd. herv. gemeente alhier, heeft toezegging van beroep ontvangen bjj die gemeente te Bemmel. Arrondissements-rechtbank te Middelburg. Heden, Vrijdag, zjjn veroordeeld wegens: vernieling: M. W., 13 j., zonder beroep, Rilland-Bath, tot 3 d. gev. het doen van eene valsche aan gifte: A. A. B., 46 j., molenaar, Retranche- ment, tot 1 m. gev.; mishandeling: C. H., 25 j., werkman, Vlissingen, J. P. S., 23 j., arbeider, Middelburg, C. v. d. B., 24 j., Krabbendjjke, en E. W., 24 j., Bergen op Zoom, sjouwerlieden, ieder tot 14 d. gev. diefstal: J. M. M., 13 jen N. P. M. v. Z., 14 j., dienstboden, Middelburg, ieder tot 3 d. gev.; G. N., 54 j., zonder beroep, Heinkenszand, tot 20 b. s. 10 d. h.F. B., 12 j., Heinkens zand, tot 14 d. gev. en A. A. M., 23 j., land bouwersknecht, Groede, alhier gedetineerd, tot 18 m. gev. Allen in de kosten. Kantongerecht te Goes. Heden, Vrijdag, zjjn veroordeeld, wegens het verkoopen van sterken drank aan een kind beneden de 16 jarenD. de G., Rilland-Bath, tot 5 b. s. 5 d. h.het loopen langs den spoorweg zonder recht daartoeJ. D., Hein kenszand, tot f 1 b. s. 1 d. h.het bevisschen der Schelde met een vaartuig zonder nummer overleden man een zeer aanzienljjk vermogen onder voorwaarde dat, wanneer zjj hertrouwde, dit aan hunne dochter zal vervallen. Voor dat verbod tracht zjj zich nu op andere wjjze schadeloos te stellen. Zjj is nog betrekkeljjk jong en levenslustig genoeg om van de wereld te profiteeren, waarin zjj tjjdens haar huweljjk als 't ware in een klooster was opgesloten. Nadat zjj haar dochter aan een jong en voor naam notaris te Parjjs heeft uitgehuweljjkt voelt zjj, die jaren lang een hoogst kalm, om niet te zeggen zeer saai, leven heeft geleid, de lust in zich ontwaken wat meer te zien van hetgeen er op dit ondermaansche te genieten valt. Zjj vertrekt naar Trouville, waar voor haar het nieuwe leven begint, dat, zooals meermalen gebeurt wanneer men na jaren van onmon digheid als 't ware eindeljjk bevrijd zich gevoelt van een knellenden band, haar van de eene dwaasheid in de andere doet vervallen. Zjj brengt zich in opspraak en werpt op bckoorljjke wjjze handen vol geld weg. De gevolgen laten zich natuurljjk niet wachten, vooral voor den schoonzoon die haar de zaken opdroeg, bevel gaf dat de gewichtigste brieven door hare handen zouden gaan en haar tevens belastte met het in orde maken van zjjne woning. Met eene goedhartige lichtzinnigheid kwjjt »schoonmama" zich van die taak. Brieven, waarvan spoedige opzending dringend noodig is, bewaart zjj, om de jongelui in hun geluk Ph. P., Yerseke, tot 2 b. s. 2 d. h.; hetdea nachts bevisschen van eens anders vischwater zonder vergunning P. B. en J. B., Kapelle, ieder tot 1 b. s. 1 d. h.het jagen in ge sloten jachttjjdG. L., Yerseke, tot f 5 b. s. 4 d. h.het verwekken van rumoerJ. B. de K., A. D., Yerseke, ieder tot 2 b. s. 2 d. h.; H. S., G. J. K., Hansweert, P. B., P. B., J. S. en A. v. H., Biezelinge, ieder tot f 1 b. s. 1 d. h.het als voedingsmiddel bestemmen van van elders ingevoerd vleesch, vóór het gekeurd is J. G., Goes, en C. v. d. B., Schore, ieder tot 15 b. s. 5 d. h.het sleepen van een egge op een openbaren kunstweg in Zeeland: L. K., Wolfaartsdijk, tot 2 b. s. 1 d. h. Verder wegens het rjjden met aangespannen honden zonder muilkorf: P. S., Goes, tot 1 b. s. ld. h.het laten staan van trekdieren zonder de noodige voorzorgsmaatregelen tegen het aanrichten van schade te hebben genomen A. J. M., Borssele, tot 1 b. s. 1 d. h. en S. de L., Camperland, tot 3 b. s. 3 d. h.het bespelen van een draaiorgel zonder vergunning van den burgemeester L. G., Kruiningen, tot 1 b. s. 1 d. h.het in het openbaar zingen van voor de eerbaarheid aanstootelijke liederen J, T. Yerseke, tot 15 b. s. 3 d. h.het ver wekken van rumoer en het bevisschen van eens anders vischwater zonder verf unning P. de S., Wissekerke, tot 2 maal 2 b. s. 2 d. h. voor iedere boetestraatschenderjjJ. B. de K.t Yerseke, tot 3 b. s. 3 d. h. en J. M. Jz. aldaar, tot 1 b. s. 1 d. h. En ten Blotte wegens het laten loopen van niet uitvliegend pluimgedierte P. Ph., 's Heer- &.rendskerke, tot f 1 b. s. 1 d. h.het beloopen van eens anders met vruchten bezetten grond, zonder vergunning J. G., 's Heer Arendskerke en H. N. Jz., Yerseke, K. de V., Wemeldinge, ieder tot f 1 b. s. 1 d. h.het bevisschen der Schelde zonder consentJ. K., Yerseke, P. B., A. H., W. F., J. O., Geersdijk, ieder tot 1 b. s. 1 d. h.A. J. W., J. W. v. A., Yerseke, ieder tot 2 b. s. 2 d. h.G. L. S., J. A. G., Clinge, ieder tot 3 b. s. 3 d. h. en het be visschen van eens anders vischwater zonder vergunningJ. A., B. A., Kapelle, ieder tot 1 b. s. 1 d. h. Allen tevens in de kosten. Vrijgesproken werd: C. M. V., Camperland, beklaagd van overtreding van art. 437 W. v. S. Het hof te 's Bosch heeft in hooger beroep de invrijheidstelling bevolen van J. W. D., lid der Provinciale staten van Limburg, te Sittard, tegen wien een bevel van gevangenneming was uitgevaardigd, als verdacht van meineed bjj de aangifte eener memorie van successie, en die zich vrjjwiliig ter beschikking der justitie te Maastricht had gesteld. Het volgende kan zoo schrjjft men ons uit Yerseke ook al dienen om de wensche- Ijjkheid van leerplicht te bepleiten. Het algem. armbestuur alhieqstreeft er naar door alle middelen, welke het ten dienste staan, het schoolgaan der te zijnen laste gekomen kinderen te bevorderen. Een enkele maal heeft niet te storen, heel netjes in een bureaude werkkamer van haar schoonzoon meubileert zjj zóo fijn, dat het meer op een boudoir dan op een notariskantoor geljjktde overige kamers worden in een zelfde gewaad gestoken, diners met de fijnste menu's geeft zjj, wat alles enorme sommen kost. Alleronaangenaamste verrassingen wachten dientengevolge het jonge paar bjj zjjne terug komst. Cliënten, wier spoedvereischende zaken door het ophouden dier brieven zeer zjjn bena deeld, eischen schadevergoedingde voor de meubileering en het huishouden gemaakte onkosten vallen schoonzoon bitter tegen en ten slotte moet hjj het spreekt van zelf in zulk een stuk duelleeren met een' burggraaf, die zjjn schoonmama te veel bewonderde en naliep, en, toen het erop aan kwam om haar goeden naam in de oogen der wereld te rehabiliteeren, bleek getrouwd te zjjn. Dat duel nu speelt een hoofdrol in het stuk, ons dunkt eigenlyk te veel. Het geeft aanleiding dat het hoofd van den notaris in de war geraakt en verder tot allerlei vermoedens, welke de jalouzie van het jonge vrouwtje opwekken, die men ziet er zit climax in de ongerjjmdheden die wjj te zien en te hooren kregen echtscheiding wenscht, omdat haar man, volgens haar i lee, een liefdesavontuur heeft gehad met een ander, naar zjj meent, een danseres van de opera, Eindeljjk komt bet tot een oplossing, Schoon-:

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1