N°. 244. 132" Jaargang. 1889. Dinsdag 15 October. Middelburg 14 October. Deze courant verschijnt dagel^ks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—=J Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: LETTEREN EN KUNST. RECHTSZAKEN. KERKNIEUWS. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. DÏLBI lt(.Si lll COURANT. Tb emometer. Middelburg 14 Oct. vm. 8 n 49 gr. au. 12 n 56 gr. av. 4 n. 52 gr. F Verwacht N. W. wind. Agenten te Vlissingen: P. O. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. 0. de Mooij en te TholenW. A. van Niettwenhtjtjzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie bureau van Nijgh Van Ditmab te Rotterdamde Gebb. Belinfante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mab Azn, te Amsterdam, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te een uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen In de maand September hebben de rijksmid delen iets minder opgebracht dan in de over eenkomende maand ;van het vorige jaar. De kleine teruggang, die 'zich over haast alle middelen gelijkelijk verdeelt, is na het belangrijk avans der vorige maanden weinig verontrustend. Met een bedrag van 10.325.000, j 175.000 achterblijvende, is de opbrengst toch nog 1.100000 boven de raming, en het eindcijfer der 9 maanden is bijna 2j millioen hooger dan het vorige jaar. De opbrengst der invoerrechten was ƒ10.500, die der accjjnsen 75000 lager dan in September 1888. Bij de' accijnsen valt echter op te merken, dat bieren en azijnen en geslacht helangrjjk meer gaven dan verleden jaar, terwijl suiker en zout, schoon beide de raming over treffende, tegen 't vorig jaar aanmerkelijk terug bleven. Bjj de indirecte belastingen blijven de zegelrechten ruim vloeien, 23000 meer dan verleden jaar), terwijl ook de opbrengst van registratie- en hypotheekrechten bevredigend was 12000 en -|~ 6000) en alleen de successierechten ƒ88.000 minder gaven. De directe belastingen vloeiden iets ruimer, voor namelijk het patentrecht dat ƒ15000 meer af wierp. Posterijen bljjven constant beneden de raming. Aan 't einde der 9 maanden hebben bjjna alle middelen de raming overschreden. Zooals altjjd, is dit met personeel en patent nog niet het geval. Behalve de opbrengst der posterijen bleef ook die der successierechten, doch niet die van het totaal der indirecte belastingen, onder de raming. Het algemeen totaal was ƒ83.233.000 bij raming van 82.997.000. (Vaderland.) De Christeljjk-historische kiezersbond Marnix heeft, zooals men weet, in strenge woorden afkeuring uitgesproken over de nieuwe onder wijswet. Nu 't ontwerp door de Tweede kamer is aangenomen, schrijft prof. Lindeboom, voor zitter van den bond, in den Roeper o. a. het volgende »Zoo is dan de wensch van minister Mac- kay vervuldZ. Exc.'s schoolwetwijziging is aangenomen. De parlementaire tweeling broeders de Jezuieten-priester Schaepman en de Ned. Geref. (doleerende) ouderling en pro fessor aan de vrjje universiteit De Savornin Lohtnan hebben den minister trouw geholpen, soms nog wel eens boven verwachting en van den wal in de sloot." Dat er bjj deze schoolwetwijziging zou ge wonnen zjjn staatsrechterlijke geljjkheid van de bjjz. en openb. school, en ondersteuning van de ouders, ontkent de heer Lindeboom. De Eerste kamer zou er z. i. den lande en inzon derheid de Christelijke scholen en het meer en meer verdeeld wordende Christendom een dienst mede bewjjzen, zoo zjj deze wet verwierp. In de Samarangsche Locomotief van 31 Aug. zegt de schrjjver der kroniek o. a. het volgende: «Nogmaals op Atjeh terugkomende, moeten wjj, tegen de meening van velen in, die bjj de toenemende vijandelijkheden de schuld geven aan het stelsel der geconcentreerde linie en roepen om een verdelgingsoorlog, onze over tuiging uitsprekendat niet het stelsel van 1885 de schuldige is, maar de lamhartige toe passing daarvanm. a. w. de verachtelijke schrielheid die de vorige regeering ook weer bij deze gewichtige proef niet heeft kunnen ver loochenen. Een zeer essentieeleja overwe gende factor van het stelsel wasde open strook van 1000 meter om onze geheele posten- linie. Dat deze niet is gehandhaafd, is de voor naamste oorzaak van al onze verliezen der laatste tjjden, van het binnensluipen binnen de linie, van het opwerpen der vijandelijke ben- tings in onze onmiddellijke nabjjheid, van het daaruit volgend beschieten onzer posten en patrouilles, van de daardoor noodig geworden gevechten en verloren menschenlevens. Nu zegt men wel, dat het openhouden dier strook onmogeljjk is, maar dit is kortaf eene leugen. In het begin van 1885 maakte kolonel Dem- meni, die de opdracht had. om de geconcen treerde linie daar te stellen, een aanvang met het openkappen dier strook en den llen Mei daaraanvolgende was zij kant en klaar. Zou men nu beweren, dat een terrein, in 4 maanden van dicht begroeid opengemaakt, verder niet 'geregeld had kannen worden opgehouden? Ja. dat kan niet, wanneer de regeering, om toch inaar weer een honderd gulden of wat uit te sparen, de dwangarbeiders of desnoods tegen oog loon gehuurde koelies er niet voor be schikbaar stelt. Maar dat had zjj echte coüte moeten doen en een sterke macht, alleen met het kapmes gewapende soldaten, met de noodige bedekking, er dagelijks naaBt behooren te stellen. Tevens had zjj iederen post der geconcentreerde stelling moeten voorzien van electrisch licht, en aan iederen Athjeher, na zeker uur van den avond, verbieden de linie te betreden, op straffe van te worden neergescho ten (gelijk trouwens in den beginne het geval is geweest). Wjj houden, zoolang niet een vol komen bevoegd deskundige ons van het tegen deel overtuigt, vol, dat op die wijze het uitzicht op verren afstand van onze linie duurzaam geheel ware vrij te houden geweest en nestelen des vijands in onze onmiddellijke nabjjheid tot de onmogelijkheden had behoord. »En ook thans nog zouden wjj der regeering willen toeroepenneem alsnog eene ernstige proef met het stelsel van 1885. Laat opnieuw zjj het thans ten koste van gevechten en men schenlevens, het terrein om onze linie geheel rasseeren, en stel dan den militairen komman dant alle mogeljjke hulpmiddelen van den nieuweren tijd, benevens duizenden arbeiders per dag ter beschikking om, in secties verdeeld en onder behoorljjke dekking, het minste struikje, halmpje of boompje over eene bepaalde ter reinbreedte te vernietigen". De Haagsche Courant schrijft: »Als ik zeg blauw, dan zeg ik niets, zeide Piet Paaltjens. «Maar Gedep. staten van Overijsel zjjn het daarmee niet eens. «De minister van oorlog nl. schreef bjj reso lutie den graad van blauw voor, waarin de uniform der schutters moet geverfd zjjn. Maar in appèl van eene uitspraak van den Deven- terschea schuttersraad, die een paar schutters veroordeelde wegens het dragen van niet- ministerieel blauw geverfde uniformen, hebben Gedeputeerden nu uitgemaakt, dat blauw blauw is en de minister de grens zjjner bevoegdheid heeft bereikttoen hjj voorschreef, dat de uniform des schutters donkerblauw moet zjjn. «De minister mag nu van de uniform der Deventersche schutters ook met Piet Paal tjens zeggenhet was geen blauw, het was beroerd blauw. Maar 't helpt hem niet." Opnieuw blijkt hieruit, wat intusschen al duizendmaal gebleken is, hoe onvolledig ook nog in onze negentiende eeuw de aanduiding van kleuren is. Het denkbeeld is wel eens geopperd, om de nuances door nommer- of notenschrift aan te geven maar ook dan ware het nog te vreezen, dat het blauw-7 of groen fis van den een niet met het blauw-8 of het groen gis van den ander zou overeenstemmen. Zelfs het „fraises écrasées"«Bismarck en eolère',, «feuilles mortes", «bleu malade" enz. beantwoorden maar ten deele aan de bedoeling. Bij kon. besluit zjjn benoemd tot rjjksontvan- gers te Goor, F. van der Goot, thans te Druten; te Wommels, J. van Pienbriek, thans te Hattem; te Amsterdam, tweede kantoor, G. Bouricius, thans te Haarlem te Heilo, A. Maas Geesteranus, thans te Maurikte Haaksbergen, W. van Ebben- horst Tengbergen, surnumerair te Amsterdam te Horst. P. Broeksmit, surnumerair te Rotterdam; te Hattem, E. de Roock, surnumerair te Amster dam te Maurik, J. Kok, idem; te Makkinga, Rijpma, surnumerair te Leeuwardente Aalten J. Tielenius Kruijthoff, surnumerair te Zutfen te Simpel veld, J. Roest, surnum. te Amsterdam. Verder is aan G. van Kregten op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester van Winschoten. Bjj kon. besluit is, met wijziging in zooverre van het kon. besl., dd. 25 Sept. 11. bepaald, dat het daarbjj onder andere aan den luit.kol. H. J.G. Furstner, piovinciaal-adj. in Zuid-Holland, toe gelegd pensioen alsnog geacht moet worden te zijn verleend tot een bedrag van f 1800 'sjaars. Eindeljjk zjjn benoemd bjj den grooten staf, tot ritmeester, 's koniugs ordonnance-offioier, de eerste luitenant J. G. baron van Sytzama, van dien stafen bij het wapen der cav., bij het 3e reg. huz., tot i-itmeester, de eerste luit. R. H. O, baron van der Capellen, van het korps. De St. Ct. van heden bevat de ge wijzigde statuten van de naamlooze vennootschap Visscherij en Wemeldingsche compagnie.te We- meldinge. Het kapitaal der vennootschap is bepaald op 75000, verdeeld in 300 aandeelen, ieder van 250 op naam, welke alle zjjn volgestort. Door de conservatieve kiesvereeniging Ne derland en Koning te 's Gravenhage is tot candidaat voor het lidmaatschap der Tweede kamer, vacature-Greve, gesteld de heer mr W baron du Tour van Bellinchave, oud-minister van justitie. De liberale kiesvereeniging De Grondwet aldaar heeft als eenig vooi-loopig candidaat gesteld het lid van Ged. staten van Zuid-Holland, mr. Yan Bylandt, vroeger liberaal candidaat te Eede. De inspecteur van den waterstaat Conrad had voor de candidatuur bedankt. Andere voor te stellen candidaten werden tegenover den heer Yan Bylandt teruggetrokken. Uit Amsterdam schrjjft meh ons: Door eene commissie, die eene enquête door werklieden voor werklieden alhier in het leven heeft geroepen, en die bereids ijverig bezig is met het onderzoek naar bij haar ingekomen grieven van werklieden tegen patroons en werk gevers, was tegen Zondagmiddag een openbare vergadering uitgeschreven in het gebouw van den Werk.-stand, a 5 ct. entree toegankelijk welke bijeenkomst door den heer C. W. Oos terhuis geleid en door ongeveer 800 personen, onder wie enkele dames, werd bjjgewoond. De voorzitter zeide, dat, volgens het gevoelen der commissie van enquête, het zjjn nut kon hebben om reeds thans enkele der vele grieven en ongerechtigheden, die haar ter oore waren ge komen, zonder duidelijke aanwjjzing van per sonen, in het daglicht te stellen, waardoor menig welgezind burger genoopt kon worden, zich de zaak van den werkman aantetrekken en zich aan de zijde van den werkman te scharen. Ongerechtigheden als die, welke aan de corsettenfabriek op de Prinsengracht voorkwa men, alsmede die aan een drukkerij alhier, waar jongens van 15 a 16 jaren dagelijks 16 tot 18 uur voor een minimum loon werkten, moesten geopenbaard worden, wanneer de patroons zelve daaraan geen einde maakten. Op het voorbeeld van den voorzitter voerden nu nog meer leden van het bestuur het woord. Zoo allereerst een smid, die de wanverhouding tusschen loon en arbeid in de ijzerindnstrie zou uiteenzetten, en na eene peroratie over de uitvinding van stoom, verviel in een. nomen clatuur van verhooren voor de staatscommissie van enquête, om alsdan daaruit het gevolg te trekken, hoe noodzakelijk het was dat ook daarin verbetering wierd gebracht. Aan de kon. fabr. »an stoom- en andere werktuigen en der Amsterdamsche Droogdokmaatschappij moest, meende hij, reeds door deze bijeenkomst eene vingerwijzing gegeven worden, om een anderen weg met haar werklieden inteslaan. Hjj ver wachtte van deze enquête veel meer goeds voor den werkman, dan van die der staats commissie, welke niets anders dan een onnoo- zei arbeidswetje had opgeleverd. Burger Breinen meubelmaker welbekend woordvoerder der sociaal-democraten in het Volksparkzeide te spreken namens de meu- belmakers-vei-eeniging Broederbond. De grieven, die spr. te berde bracht, waren inderdaad niet gering. Aangezien hjj zelf verklaarde een nauwkeuriger onderzoek naar vele onrechtvaar digheden te willen instellen, alvorens meer beslist en duidelijker persoons-aanwjjzing te willen doen, kunnen wij ons mede van bijzon derheden, door hem genoemd, onthouden. Zekere Jansen van Galen verklaarde aan de commissie vele mededeelingen te zullen doen aangaande de onrechtvaardige handelwijzen, waaraan dienstmeisjes en werkvrouwen dikwjjls van de zijde van zoogenaamde mevrouwen blootstaan, en waarvan dan ook door hem enkele schrille voorbeelden werden genoemd. De heer Joan Nieuwenhujjzen, de redacteur van het Radicaal Weekblad, zeide, daartoe aan gezocht, zich gaarne bereid verklaard te hebben, om der commissie in het samenstellen der in gekomen rapporten bjj te staan. Spr. behandelde daarop de zaak meer van de wetenschappelijke zijde, en bestreed daarbij het gevoelen van mr Kerdijk, in het Sociaal Weekblad geopperd, dat deze enquête weinig of geen praetisch nut kon hebben, omdat zoo in 't geheim werd gewerkt. Doch spreker meende, dat juist door het niet noemen der patroons, die op de kaak behoor den gesteld te worden, deze commissie veel meer en veel beter de grieven kon vernemen, waarvan de dossiers, die bij hem inkwamen, dan ook de beste getuigen waren. Het was dan ook zjjn vaste overtuiging, dat deze enquête zeer goede gevolgen zou opleveren. Ook hij somde nu enkele categorieën van "per sonen en vereenigingen op, die het thans hard hadden te verduren. Aldaar warende kleer makers, die te huis op stuk werkende win keljuffrouwen, aan wie sterkedrank wordt ingegeven om er de fut in te houdende mannen van den etada-reimgingadienat, de win kelknechts, die alles en niets kennen; de koffiehuisbedienden, et tutti quanti, van wie tallooze klachten en grieven waren ingekomen, om over die aangaande de stads- en bus-doctoren en over de ziekenfondsen maar niet te spreken Spreker eindigde met de werklieden te waar schuwen de zaak der enquête niet te brengen op politiek of godsdienstig terrein. Hij be treurde het dan ook dat, waar 27 werklieden- vei-eenigingen zich bereid verklaard hadden de commissie te willen helpen en steunen, Patri monium zich had teruggetrokken, en de zaak alleen van de godsdienstige zjjde had beschouwd, Door dat te doen zou men in de kaart spelen van den werkgever, die daardoor aan het langste end trok. Zekere Bonnet bracht enkele grieven van knechts bij het Amsterdamsche goederenver voer te herde, waarmede de rjj der sprekers werd gesloten en alleen nog maar het woord tot tegenspraak werd verleend, waarvan een lid van Patrimonium gebruik maakte, om te oonstateeren, dat de beer Nieuwenhuijzen on juist was geweest in zijn mededeelingen aan gaande Patrimonium, waarop deze kort ant woordde. De vergadering ging hierop kalm uiteen. noemd tot onderwijzeres te Tholer, is door den minister van bionenl. zaken belast met het onderwijs in de vrouwelijke handwerken aan de rijksnormaallessen aldaar. Te Leiden is voor het le natuurkundig examen geslaagd de heer J. J. Vermet van 's Heer Arendskerke, die dit jaar de hoogere burgerschool van Goes verliet. Naar aanleiding der eerste opvoering, te Rotterdam, van Schoonmama, het blijspel van Sardou en Deslandes, schrijft de recensent der N. R. Crt., o. a.Het gewicht van het stuk rust bijna alleen op Van Zuylen, wiens schou ders ook ditmaal voor zulk eenen last berekend zijn. Hij is een en al vuur en levendigheid, in het eerste tafereel hij de ontvangst der bruiloftsgasten, later bjj zijne terugkomst van de huweljjksx-eis, in het uitdagen van De Barsac, in den twist en de verzoening met Suzanne, in het schrijven van den brief waarin hij op hare dagvaarding antwoordt. Dit laatste vooral is eene kostelijke klucht. Mevrouw Beersmans speelt de schoonmama en juffrouw Vink hare dochter. Wie zich den bijval herinnert, dien mevrouw Beersmans zich verleden jaar in klucht-rollen (o. a. die in Zenuwachtige vrouwen, ook in Middelburg ge speeld Red.) verwierf, zal zich niet verwon deren dat die in deze, naar onzen smaak, fijner en bevaliiger, rol niet uit is gebleven. De be haagzucht van de weduwe Noirel kon niet Bpeelscher en meer gedistingeerd worden voor gesteld. Dat mej. Vink hare Parijsche jong- gehuwde-toilettjes met gratie droeg, behoeft niet gezegd te worden. Ook de rol is voor haar geknipt. De bejaarde minnaar, die door Rosier Faassen wordt voorgesteld, is een toonbeeld van de trouw, die den tand des tjjds trotseert. Van het talent van den heer Faassen mag men hetzelfde zeggen. Zijn Boulinois behoort tot zjjne goede creatiën. De voorstelling, Zaterdag avond te Goes van Nora gegeven, was, naa.r men ons schrijft, heel goed bezet. Ook daar ondervonden de vertolkers de hun ten volle toekomende bljjken van waardeering. Het adres van Haagsche abonnés, habi tués en belanghebbenden in het Ned. Tooneel met verzoek om mevr. RössingSablairolles wederom te engageeren, is, voorzien van om streeks 100 handteekeningen, aan den raad van Beheer aangeboden. Dezen zomer werden te Tjalleberd ver schillende personen ongesteld na het gebruik van kalfvleesch, hetwelk zjj van een slager hadden gekocht voor 10 a 5 cent per pond. De justitie onderzocht die zaak, en het bleek, dat de slager het kalf, dat dood was, gekocht had van een veehouder die als voorwaarde gesteld had, het vleesch in den grond te be graven, als het bleek niet goed te zjjn, daar het kalf 4 a 5 dagen ziek geweest wsb. Bij het slachten bemerkte de slager wel een zure lucht, doch niettemin verkocht hij het vleesch, met te zeggen «dat het kalt zichzelf geworgd had, stieri aan verstopping," enz. De personen, die daarvan aten, werden ongesteldeenigen hadden geneeskundige hulp noodig. De slager heeft thans deswege terecht gestaan. Er is tegen hem 45 dagen gevangenisstraf getischt, op grond van art. 174 en 175 van het wet boek van strafrecht. Op het drietal voor predikant bij de Christelijk gereformeerde gemeente (afd. St. Pie- terstraat) alhier komen voor de heeren J. van Haeringen te Werkendam, H. J. Kouwenhoven te Zaamslag en H. M. van der Vegtste Heerde. De heer C. Snel, predikant bij de Nederd. herv. gemeente te St Laurens, heeft voor het beroep naar Brandwijk en Gijbeland bedankt. De pred. bij de doleerende gemeente te Rotterdam, de heer Geesink, heeff namens den kerkeraad der Ned. herv. gemeente aldaar, dagvaarding ontvangen tot afgifte van een notulenboek en andere bescheiden, welke sedert 5 Januari 1887 in zijn bezit zijn als scriba van den algemeenen kerkeraad. Woensdag a. komt de commissie van voor dracht te 's Gravenhage bijeen tot het opmaken van een drietal candidaten voor de openstaande plaats van kerkelijk hoogleeraar te Amsterdam. Uit dat drietal moet de synode dan later een keus doen. In die commissie heeft zitting de heer J. H. Geselschap als vertegenwoordiger van het Prov, kerkbestuur van Zeeland. Mejuffrouw Anna Ittmann van Goes, bs- In het Fransche tijdschrift La Meunerit franqaise wordt met veel lof melding gemaakt van eene inzending granen en peulvruchten van onzen stadgenoot, den heer A. Jeronimus, op de tentoonstelling van granen en wat met het molenaars- en bakkersvak in betrekking staat, te Parjjs gehouden bij gelegenheid van het Congres international des grains et farines. Die inzending bestond o. a. uit Victoria, Essex en zoogenaamde oude Zeeuwsche tarwe. Vooral de wijze van étaleeren dier artikelen wordt zeer geroemd. Men noemt de inzending nl.»certainement le plus coquettement disposé de toute Vexposition. Les échantillons étaient enfermés dans des sacs de fine toile blanche, ornés de noeuds de rubans aux couleurs franfaises". Met dit laatste vergist zich de verslaggever, het waren, naar wij vernemen, wel degeljjk de Nederlandsche kleuren, waarmee de zakken versierd waren. De vergissing is echter be grijpelijk; wie de kleuren der beide natiën kent kan dit weten. Onze berichtgever te Yerseke schrjjft ons: Aan het slot van mijn bericht omtrent de gemeenteraadszitting van Vrijdagavond heb ik een kleine onwaarheid gezegd. De gemeente-politie heeft namelijk niet ƒ10 per persoon als gratificatie voor buitengewone surveillance op de kermis ontvangen, maar evenals de rijksveldwachters slechts 5. Het zuiver overschot van het staangeld beloopt dus niet 132.55£, maar 15 meer. Donderdag jl. en Zondag avond werd te Bath eene godsdienstoefening geleid door een vrouwelijke heilsoldaat. De toeloop was groot. Tengevolge van het niet aannemen door den heer P. J. Wortman te ZaamBlag van de benoeming tot telephonist aan het aldaar op te richten rjjkstelephoonkantoor is opnieuw eene oproeping van sollicitanten naar gemelde be trekking gedaan. Thans meldden zich 7 sollicitanten aan, allen bij vestiging van het kantoor in hunne woning. Zondag werd te Oostburg door de leden der liberale kiesvereeniging in 't„voormalig 4e district van Zeeland een vergadering gehouden, die door 32 leden werd bijgewoond. Na eenige huishoudelijke werkzaamheden was aan de orde de bespreking van een adres aan de Eerste kamer der Staten-generaal betreffende de schoolwet. De voorzitter, de heer G. A. Vorsterinaa van Oyen, achtte het onnoodig nog eens alles te releveeren wat in de vergaderingen der nieuwe kiesvereeniging van hare oprichting af is voorgevallen. 't Begin was gelukkig, twee roemrijke over winningen waren behaald en het bjj de ver kiezing uitgebracht stemmental gaf genoeg te kennen, dat de liberale beginselen in het 4e district veel aanhangers tellen. Was men persoonlijk gelukkig geweest, de uitslag van de beraadslagingen over de school wet in de Tweede kamer was zeer ongelukkig, Immers 17 liberalen lieten zich verlokken te stemmen voor een wet, die een ramp zal wor den voor Nederland, Twee groote beginselen zijn daarin aangenomen, nl. le de subsidies ing.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1