N°. 240. 132® Jaargang. 1889. Donderdag 10 October. Aankondiging. PATENTEN. Deze courant verschijnt dagelijks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—aj Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bi] abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 1—7 regels 1.50 iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: BEKENDMAKINGEN. Middelburg 9 October. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. RECHTSZAKEN. UIT STAD EN PROVINCIE. VERKOOPINGEN. ENZ. MDDELBMSOIE (III RANT. Thermometer. Middelburg 9 Oct. ra. 8 u 50 gr. m. 12 u 52 gr. av. 4 u. 52 gr. F Verwacht Z. W. wind. Agenten te Vtissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. D. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Nibuwenhtjijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie bureau van Nijgh Van Ditmas te Rotterdam de Gebb. Belinfante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mae Azn, te Amsterdam, annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te een uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Burgemeester en wethouders der gemeente Middelburg brengen ter algemeene kennis dat, overeenkomstig 3 van art. 28 juncto art. 16 van het reglement op de wegen en voetpaden in Zeeland, Provinciaal blad no 2 van 1887, van den lOen October tot en met den 26en October 1889 dagelijks op de werkuren andermaal ten gemeentehuize voor ieder kosteloos ter inzage ligt een door den gemeenteraad voorloopig vast gesteld ontwerp van wijziging van den ligger van wegen en voetpaden in de voornoemde gemeente, met de kaart, alsmede dat binnen dien termijn schriftelijk bezwaren kunnen worden ingebracht bij Gedeputeerde Staten, zoo door hen die ge reclameerd hebben bij den raad als door die be langhebbenden welke zich door wijziging van het ontwerp, 'tzij ambtshalve, 't zij naar aan leiding van door anderen ingediende reclames, in hunne belangen benadeeld achten. Middelburg, den 8 October 1889. Do burgemeester en wethouders voornoemd, S C H O R E R. De secretaris, A. DE VULDER VAN NOORDEN De burgemeester en wethouders van Middelburg maken bekend dat de patenten van het eerste kwartaal dienstjaar 1889/90 ingevuld gereed liggen en dat tot de afgifte daarvan ten raadhuize zal worden gevaceerd van den 12 October tot den 26 October des Woensdags en Zaterdags van iedere week, des voormiddags van 10 tot 12 uur. De belanghebbenden worden mitsdien aan gemaand om, binnen den boven bepaalden tjjd, de voorschreven patenten in persoon te komen afhalen, bij gebreke waarvan deze door den deurwaarder der directe belastingen, tegen voldoening van tien cent, aan huis zullen worden uitgereikt, terwijl zij zich blootstellen in eene boete te vervallen van vijftien gulden, indien zij, des gevraagd, hun patent of een afschrift daarvan niet kunnen vertoonen. Hiervan is afkondiging geschied waar het behoort, den 8 October 1889. De burgemeester en wethouders voornoemd, S C H O R E R. De secretaris, A. DE VULDER VAN NOORDEN. De Haagsche corr. van de Zutf. Crt. schrijft, dat de staatsbegrooting dit jaar al heel weinig nieuws oplevert. Bjj verkiezingen was ook voorge spiegeld, dat antiliberale ministers geheel andere begrootingen zouden indienen dan hun liberale voorgangers. Maar die voorspiegeling blijkt ook al boerenbedrog geweest te zjjn. Zelfs de gewone tractements- verhoogingen en de vermeerdering van bureau personeel ontbreken niet. En wat opmerkelijk is, voor onderwijs, speciaal voor hooger onder wijs, wordt thans meer uitgetrokken dan in de laatste j aren het geval was. En in de toe lichting bij de afdeeling»Lager onderwijs" komt een kleine zinsnede voor, die de bijzon dere aandacht verdient. >Het getal beurzen aan de rijkskweekscholen zoo lezen wij is op 15 voor elke inrichting voorgesteld". Het is nu een jaar geleden, dat door den minister Mackay als bezuinigingsmaatregel werd voorgesteld alle beurzen bij de rijks kweekscholen af te schaffen. In het voor loopig verslag werd echter aangetoond, dat het gevolg van dien maatregel geen ander zou zjjn dan de kweekscholen te ontvolken, want dat zich zonder beurzen zeer weinig leerlingen zouden aanmelden. De minister wilde dat niet toegeven, maar hjj liet zich toch overhalen om van de 20 beurzen voor elke inrichting er voorloopig nog 10 te behouden. Ware dat niet geschied dau zouden op alle kweekscholen de laagste klassen reeds bjjna geheel ledig zijn, want er waren slechts zeer enkelen, die zich kwamen aanmelden om zonder beurs toegelaten te worden. Nu is de minister bekeerd en brengt hjj in plaats van 10 voor elke school 15 beur zen op de begrooting. Waarom geen 20 mag men vragen. Waarom niet ronduit erkend, dat de proef geheel mislukt is en den ouden toe stand geheel hersteld? De min. zegt wel, dat dit niet noodig is, omdat voor de leerlingen van de opgeheven kweekschool te Njjmegen op de andere scholen plaats is gemaakt, maar dat argument gaat niet op, want die kweekelingen uit Njjtnegen zitten geen van allen in de hoogste klassen. De min. deed dus beter het cijfer van maar terstond te herstellen, te meer omdat er zelfs onder het nieuwe artikel 24 nog onder- wjjzers genoeg noodig zullen zjjn. In verband met het bovenstaande verdient zeker wel de aandacht dat op eene vraag van het gemeentebestuur van Njjmegen aan den minister van binnenlandsche zaken, of aan de gebouwen van de aldaar opgeheven kweekschool voor onderwjjzers, waarvan sedert 1° September jl. de localiteiten der leerschool tjjdeljjk voor eene gemeenteschool in gebruik zjjn genomen reeds eene bestemming was gegeven, de minis ter heeft geantwoord,dat omtrent de bestemming dier gebouwen nog geene beslissing was ge nomen, doch dat die gebouwen met 1° Januari a. s. weer in hun geheel ter beschikking van de regeering moesten worden gesteld. Het adres, door de afdeeling Bolsward van Volksonderwijs aan de Eerste kamer gezonden, luidt in zjjn geheel als volgt »De afdeeling Bolsward der vereeniging Volksonderwijs heeft met diep leedwezen de aanneming door de Tweede kamer der Staten generaal vernomen, van het .wetsontwerp tot herziening der wet op het lager onderwjjs." Zjj wil wel uitspreken, dat van «tït ministerie, een ernstiger aanval had kunnen gericht wor den op de volksschool, dat eenige gematigde bepalingen door wjjzigingen in het oorspronke- ljjk wetsontwerp zijn gebracht, maar zjj betreurt het ten zeerste, dat, al is art. 192 der grond wet blijven staan, toch feiteljjk en wetteljjk in beginsel, de volksschool in Nederland is gevallen en der gezindheidsschool eene eere plaats aangewezen. Indien de Eerste kamer het niet verhoedt, indien deze niet meent, op haar hoog verheven standpunt te moeten waken voor de eenheid en het waarachtig welzjjn van, het "Nederland- sche volk, indien zjj het noodzakeljjk acht, zich te moeten voegen naar de tijdelijke, op zoo onzuiveren grondslag gebouwde meerderheid der Tweede kamer dan is, voor wie weet hoe langen tijd, de nationale school, sints 83 jaren onze roem, tot kwjjning gedoemd. Het groote christeljjke beginsel, dat alle kin deren des volks doordringt van het besef, dat ze samen één zjjn, één vaderland hebben, één God aanbidden, zal plaats maken voor de leer, dat er reeds van de eerste jeugd af aan ver deeldheid moet komen onder de kinderen van één natie, dat er niet ééne vroomheid is, het kenmerk van alle richtingen, maar dat iedere richting moet achten voor zich de waarheid te hebben. Deze in naam vredestichtende wet, zal in werkelijkheid het begin zijn van een heilloozen krjjg, onder de leuze»God wil het", want geljjk nu reeds in zeer kleine dorpen twee tot drie scholen verrijzen van verschillende richting, zoo zal het worden in heel het land. Düt stelsel nu wettigt, wordt dit ontwerp wet, de volksvertegenwoordiging, ja zelfs, zjj moedigt het aan. Immers in de staatsschool is verplichte school- geldheffing, de gezindheidsschool krijgt subsidie, als er slechts 25 kinderen bijeen zjjn. Yan overheidswege drijft men de kinderen van de eerste naar de laatste, van de belaste, naar de bevoordeelde. De gemeentelasten, toch reeds zoo hoog opgevoerd, zullen tot in het onmogeljjke moeten worden opgedreven. Yoor de staatsschool zjjn allerlei beperkende bepalingen, die voor de gezindheidsschool niet bestaan. De waarborgen voor goed en deugdeljjk onder wijs, voor de volksschool een vereischte, bestaan voor een deel voor de gezindheidsschool niet. In éen woord, is de wet in haar tegenwoor dige gedaante, naar men beweert, onrechtvaardig, het nu door een deel der wetgevende macht aangenomen ontwerp is in de hoogste mate partijdig. "Wil de gezindheidsschool geljjk zjjn met de volksschool, wil zij uit staatsfondsen subsidiën, dan moet zjj zich ook geheel, evenals deze, onderwerpen aan het toezicht van den Staat. Tegenover geljjke rechten staan geljjke ver- plichtin gen. Wordt dit ontwerp wet, dan is de breede, deugdeljjke grondslag waarop het onderwjjs in Nederland gebouwd is, .ondermjjnd, dan zal eerlang het middelbaar en hooger onderwijs moeten volgen. De kiem der verdeeldheid wordt gezaaid, het onpartijdig karakter van het onder wjjs verdwjjnt. Die gevolgen worden wellicht door velen nu niet doorzien, maar zullen blijken onvermijdeljjk te zjjn, te meer nu het eenige tegengif, de leerplicht, zelfs niet in beginsel in de wet mocht worden opgenomen. Daarom zouden wij onzen Edelmogendën willen toeroepen pi inciipiis obsta, wacht u voor deze eerste schrede en caveant consules, mogen zjj toezien, dat ons Nederlandsche volk niet door partjjschap ten ondergang gedoemd worde, be ginnende met onze kinderen." Het hoofdbestuur van dezelfde vereeniging voert in zjjn adres aan de Eerste kamer, voor zjjn verzoek om dat wetsontwerp niet goed te keuren, als motieven aan dat wel is waar bjj de behandeling van dat wetsontwerp in de Tweede kamer verschillende niet onbelangrjjke wijzigingen daarin zjjn gebracht, maar dat de hoofdbezwaren daartegen geenszins zjjn weg genomen. Dat tochlo de opleiding van onderwjjzers door de invoering van het premie stelsel in den grond bedorven wordt, wat des te erger is, omdat dit stelsel zelfs op de nor maallessen zal worden toegepast; 2o het peil van het openbaar onderwjjs noodwendig zal worden verlaagd door vermindering van het verplicht aantal onderwjjzers3o de prikkel voor de gemeenten om, in het belang van het onderwjjs, de school naar vroeger terecht gestelde eischen in te richten, door de financieele regeling, zoo al niet aanstonds dan toch in de toekomst, aanmerkeljjk verzwakt wordt, om niet te zeggen, dat er in dit wets ontwerp voor de gemeenten een prikkel ligt om op bovengenoemde eischen zoo veel mogeljjk af te dingen4o eerljjke concurrentie van de openbare met de bjjzondere school onmogeljjk wordt gemaakt, door aan de eerste schoolgeld heffing op te leggen en de laatste daarin ge heel viij te lateneen stelsel, dat door den minister Heemskerk in 1886 bjj de toenmalige grondwetsherziening .monstrueus" werd ge noemd 5o niet alleen het afdoend middel tegen schoolverzuimde leerplicht in dit wets ontwerp wordt gemist, maar zelfs door de bepaling der verplichte schoolgeldheffing het schoolverzuim wordt in de hand gewerkt, en eindelijk 6o thans aan de besturen der bjjzon dere scholen een recht op eene bijdrage uit 's rjjks schatkist wordt toegekend, zonder wet- teljjken waarborg, dat aan deze scholen vol doend onderwjjs zal gegeven worden, en die bjjdrage zelfs moet worden betaald, ook al is het bedrag van de bezoldiging der onderwjjzers minder dan de bjjdrage zelve. Het Weekblad van het recht verklaart van den minister van justitie niet anders te hebben verwacht dan dat, zooalshjj in zjjne laatste circu laire gedaan heeft, zou verklaren, dat over tredingen uit te lokken allerminst de roeping is der politie. Maar het blad betwijfelt, of hetgeen nu verder volgt in die circulaire wel in overeenstemming is met deze onbetwistbare stelling en met de bevordering van het aan zien der politie, dat in het openbaar belang vrij wat grooter waarde heeft dan het opsporen van enkele overtredingen meer of minder. .Onder zekere omstandigheden" zoo luidt de instructie van den minister mogen de politiebeambten zelf beproeven, in hoever het vermoeden, dat deze of gene zich aan onge- oorloofden verkoop van sterken drank schuldig maakt, juist is, .onder anderen door zelf, niet in uniform gekleed en dientengevolge onbekend, bjj den verdachte eene hoeveelheid sterken drank te bestellen." Alléén moet geen verdere aandrang worden gebezigd, ingeval op die be stelling .hetzjj een weigerend, hetzjj een wei felend antwoord" volgt. Het W. v. h. R. acht ook onder dit voorbehoud de instructie beden- keljjk. De politiebeambte, die, zjjne betrekking onder de burgerkleeding verbergende, sterken drank bestelt aan en ontvangt van een tot verkoop daarvan onbevoegde, laat dezen er door een kunstgreep, eene handeling, opzetteljjk gepleegd in strijd met de waarheid, inloopen. Hjj geeft door die misleiding aanleiding tot het plegen van eene bepaalde overtreding, ook al onthoudt hjj zich van verderen aandrang daartoe. "Wjj kunnen dit niet goedkeuren. Het moge volgens de wet niet strafbaar zjjn, is het daarom eene der politie waardige han deling Non omne quod livet honestum est. Bjj Z. M. besluit zijn benoemd tot ridder der orde van den Nederlandsche Leeuw mr. H. van der Hoeven hoogleeraar in de rechtsgeleerdheid aan de rjjks-universiteit te Leiden; en mr. P. Yerloren van Themaat, advocaat-fiscaal voor 's konings zee- en landmacht. Bjj het korps mariniers zjjn bevorderdtot luitenant-kolonel, de kapitein J. L. Cadet, en tot kapitein, de eerste-luitenant L. H. J. L. Vogelvanger. Men schrijft ons uit Amsterdam dd. Dinsdag. De benoeming van den heer C. Dyserinck tot wethouder van financiën, in de heden gehouden openbare raadszitting, geeft ons aan leiding om het bericht van de vergadering van raadsleden op Zaterdag jl,, waarin de heer Trenb candidaat werd gesteld, te verbeteren en ietwat te vermeerderen of uit te breiden. Die bjjeenkomst was nl. geen bjjzondere, van enkel liberale^ leden, doch de uitnoodiging daartoe was door den voorzitter gericht aan alle leden, en wel op verzoek der heereu Pjjnappel c. s. om, alvorens weder in eene openbare vergadering tot de benoeming van een wethouder over te gaan, te trachten in comité-generaal tot overeenstemming te komen, en zich te verzekeren, dat de uitverkorene de benoeming zou aannemen. In de geheime zitting op Zaterdag jl. waren, zooals gemeld is, 24 leden aanwezig, die, na ampel en dikwjjls vrjj geanimeerd debat, den heer Treub met 14 van de 24 stemmen tot candidaat proclameerden. De beer Treub ver klaarde toen, niettegenstaande de raadgevingen der heeren Heineken en Gerritsen om het niet te doen, een hernieuwde benoeming te zullen aanvaarden, onder voorwaarde evenwel dat hjj zou optreden met een financieel program, waarop in de eerste plaats zouden voorkomen verlaging van straatgeld, afschaffing van opcenten op het personeel, invoering eenér progressive inkomsten belasting, om, mocht hjj ook maar op een dezer voorstellen bjj den Raad geen instemming vin den, de portefeuille dadelijk weder beschikbaar te stellen. De zonderlinge stemming op heden, en de benoeming van den heer Dyserink tot weth. van financiën, laat zich uit bovenstaande eeni- germate verklaren. De 14 leden, die Zaterdag op den heer Treub stemden, bleven in de open bare zitting op heden hun stem getrouw, ter- wjjl de drie radicale leden, de heeren Gerritsen, Heineken en Becker en vermoedelijk ook het dag. bestuur op den heer Dyserink stemden. Naar wjj toch vernemen woonden de leden van het dag. bestuur de geheime vergadering op Zaterdag niet bjj. Bjj de voorstelling der Rotterdammers, directie Le Gras en Haspels, de volgende week te geven, treedt mevrouw Beersmans op. Het gezelschap zal dus au grand complet zjjne eerste opwachting in dit seizoen aan de Middelburgers komen maken. De bekende Fransche schilder Jules Dupré, de wegbereider van Rousseau, is overleden. Hjj werd in 1812 te Nantes geboren. Zaterdag, den dag vóór zjjn overljjden, werd hjj door Meissonier, voorzitter der jury van schilderkunst voor de internationale tentoon stelling, waar Dupré een eere-medaille ontving, voorgedragen voor het commandeurskruis van bet Legioen van eer. Gisteren werd het ljjk van Dupré ter aarde besteld. Zooals wjj gisteren meldden is door den gemeenteraad van Domburg tot onderwijzeres aan de openbare school benoemd mej. K. Pleijte, Op de door burg. en weth. opgemaakte voor dracht werden geplaatst de dames M. R. Bou- drez van Middelburg, K. Piepte van Seroos- kerke, C. W. Baggerman en A. S. W. Rinders, beiden van Middelburg, benevens L. Visser van Ellemeet. Op de voordracht voor onderwjjzer te Maassluis komt voor de heer A. Weisfeit te Terneuzen. Volgens den Standaard is bjj den gemeen teraad van Amsterdam het voorstel ingediend, door mr Heineken in de jongste raadsvergade ring toegezegd, om aan de regeering het verzoek te richten, Amsterdam te ontheffen van de ver plichting de theologische faeulteit aan de hoogeschool in stand te houden. Het voorstel moet mede-onderteekend zjjn door de heeren Gerritsen, Djjkman, Daniels, Van Hall, Alting Mees en Pjjnappel. Zondag werd bjj de Ned. Gerv. gemeente (Doleerende) te Vlissingen de heer J. Hulsebos als predikant bevestigd door ds P. J. W. Klaarhamer van Middelburg met een rede, naar aanleiding van Joh. 2215. De nieuwe predi kant had voor zijn intreepreek tot tekst gekozen 1 Cor. 4 1 en 2. Zooals gebruikeljjk was de kerk bjj beide gelegenheden vol. De manneljjke lidmaten der christeljjke gereformeerde gemeente te Goes besloten, in eene Dinsdagavond gehouden vergadering, tot het bouwen eener nieuwe pastorie, op de plaats .waar thans de oude staat. De begrooting daarvan bedraagt 6000. Maandag stond voor de Haagsche recht bank terecht de schoenmaker Frederik Priele, wegens moord gepleegd op een bejaard man, Abraham de Kleer in Den Haag. 't Geschiedde 9 Aug. jl. Priele was bjj De Kleer en zjjn vrouw in den kost geweest en door de men- schen steeds vriendschappelijk behandeld. Daar hjj zich intusschen geregeld bedronk enz., werd hem ten slotte het huis opgezegd. Hp ging des morgens heen, maar kwam des avonds terug en vroeg om weder toegelaten te worden. Toen De Kleer weigerde, greep Priele zjjn mes en stak geheel onverhoeds den ouden man het mes in 't onderlijf. Binnen weinige oogen- blikken was de ongelukkige dood. 't Openbaar ministerie eischte 20 jaar gevan genisstraf de verdediger pleitte verzachtende omstandigheden door te wjjzen op 's mans slechte opvoeding en bedroefde moraliteit. 17 October uitspraak. Omtrent het vaartuig, dat Maandag, naar uit Bruinisse werd gemeld, in 't Keeten van zjjn ankers werd geslagen en verlaten is, kan thans nader worden bericht dat het ter hoogte van den grooten Nol in de Mosselkreek bjj St. Annaland gelegen heeft, met bestemming naar Tholen, alsmede dat zjjn ketting gebroken is door aanhoudend en hevig slingeren. Dienten gevolge was het Dinsdag morgen, toen de eigenaar, schipper Boogerd van Tholen, weer aan boord wilde gaan, niet te vinden. De schipper heeft eenige hoop dat het te Stavenisse geland zal zjjn, doch er bestaat veel meer kans dat het gezonken is. Maandagavond, vermoedeljjk tussehen 10 en 12 uren, is te Hulst uit een stalletje van een der routhuisjes nabjj het station het wasch- goed, dat in een kuip aldaar stond, gestolen. Eenige dagen geleden waren des nachts uit den zelfden stal al de konjjnen mede genomen. De politie doet ijverig onderzoek, maar is tot heden de dieven niet op 't spoor. Op de Maandag te Hulst gehoaden paarden- en veemarkt waren aangevoerd 8 paarden, 50 stuks hoornvee, 28 varkens en een schaap. Prjjzen werden uitgereikt: voor het grootst getal paarden aan Jos. Leê te Hulst, voor het daarop volgend aantal aan J. Sicardie te Hulst; voor het grootst getal hoornvee aan A. v. Over- meire te Hulstvoor het daarop volgend aan tal L. d'Hooge te St. Jansteen voor het grootst getal varkens aan Janssen te Stekene voor het zwaarste rund, wegende 517 kg., aan A. v. Overmeirevoor het in gewicht daarop volgend, 480 kg. aan denzelfde. De handel in hoornvee was levendig. Dinsdagmiddag omstreeks half drie uur, terwjjl de bewoners in het veld aan den arbeid waren, brak er naar men ons uit Sluis schrjjft plotseling brand uit in de zoogenaamde Zuid poort, welke door twee huisgezinnen die, door gebrek aan woningen, genoemde poort met planken en riet tot woning hadden ingericht - bewoond wordt. In een oogwenk stond de geheele poort in brand, zoodat de gansche inhoud, uitgezonderd een weinigje kleederen, die nog konden gered worden, door het vuur verslonden werd. Onmiddeljjk was de brandspuit op de plaats des onheils, die, na een half uur werkens, den brand gebluscht had. Een droevig schouw spel deed zich echter aan de toeschouwers voor, toen van onder het verbrande hout en riet een ljjkje van een meisje van ongeveer vjjftien maanden gehaald werd. De moeder van het kind, die intusschen toegesneld was, viel van schrik in zwijm en moest in een aangren zend huis gedragen worden. De oorzaak van den brand is, zooals het meestal gaat, onbekend De levering van het benoodigde ligstroo ten behoeve van het garnizoen Middelburg, gedu rende het jaar 1889, is door het departement van oorlog gegund aan A. Jobse alhier a/22 de 1000 kilogram. Ten behoeve van het garnizoen te Vlissingen is de levering van hetzelfde strooi, gedurende het tjjdvak van 1 November 1889 31 Oc tober 1890, gegund aan den heer P. J. Mortier aldaar voor den prjjs van ƒ26,10 de 1000 kilogrammen. Dinsdag middag te drie uur is door het tjjdeljjk bestuur der waterkeering van den calamiteusen Hoofdplaat- en Thomaea- polder» in de direetiekeet, onder nadere goed« keuring van Gedeputeerde itatea van ^eelaad

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1