N°. 218.
132° Jaargang.
1889.
Zaterdag
14 September.
RAMP TE ANTWERPEN.
Middelburg 13 September.
Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s J
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-=J
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a "5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager!
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
De oplossing der sociale kwestie
door opheffing van het privaat
grondbezit.
ttll)l)i:iJ{| R(,MIIt (IIIRAM.
Thermometer.
Middelburg 13 Sept. vm. 8 n 63 gr.
Verwacht W. wind.
jn. 12
Iburg
n 7C
0
av. 4 u. 72 gr. F
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te Tholen"W. A. van
NnrowENHULTZEN. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie
bureau van Nijgh Van Ditmar te Rotterdamde Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mar Azn, te Amsterdam,
annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te een uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
Ten einde in onze omgeving een ieder in
de gelegenheid te stellen eene bijdrage te
verleenen voor de ongelukkigen, die door
deze ramp, behalve het gemis van menig
kind of bloedverwant, have en goed verloren
verklaren wij ons bereid giften voor dat doel
in ontvangst te nemen.
Een bus is daartoe aan ons bureau ge
plaatst.
Van de ingekomen giften zullen wij, zoo
als gebruikelijk, mededeeling doen in ons
blad, terwijl wij die zullen overmaken aan
den voorzitter der Hollandsche Club te
Antwerpen.
Eene verdere opwekking om voor dat doel
eenige bijdrage te offeren achten wij overbodig.
Wij ontvingen tot heden van: R.S. ƒ50;
V. B. 5N. N. 1N. N. 5.25 aan
los geld 1 05.
Te zamen 62.30.
VI.
(Slot.)
Welke zijn de gevolgen van den door den
Bond voor Land-nationalisatie in het leven
te roepen toestand voor den kapitalist en voor
den arbeideren welke is de taak der
regeering in dien staat der toekomst?
Ziedaar de laatste vragen, die de heer
Stoffel behandelt. En als antwoord daarop
schrijft hij o. a. het volgende
Stellen wjj ons voor, dat de geheele afkoop
van het privaat grondbezit heeft plaats gehad,
dat de staat uit zijn grond een inkomen geniet
van 250 millioen en dat de rente van 3 milliard
nog onaf geloste pandbrieven tegen lij be
draagt 45 millioen. Na aftrek der rente heeft
de staat dus een winst van 205 millioen. De
kosten der staatshuishouding zijn door de
vereenvoudiging van het bestuur gedaald tot
75 millioener is dus een overschot van 130
millioen, waarvan 30 millioen wordt besteed
aan openbare werken en 100 millioen aan
aflossing van pandbrieven.
Naarmate de aflossing vordert, daalt de rente,
wordt de winst van den staat grooter, terwijl
de grondrente stjjgt, zoodat na 20 jaren de
geheele schuld is afgelost en de staat in het
onbezwaard bezit is van allen grond en ook
van alle verbeteringen. Hij trekt hieruit een
reusachtig inkomen, dat aan allen ten goede
komt en voortdurend toeneemt, terwijl de
kapitaalrente is gedaald tot J
De gemeenten hebben het hypotheek
monopolie aan zich getrokken en geven hypo
theek op huizen en fabrieken tegen J rente
en zjj stellen gas, water, warmte en ook kracht
voor industrieele doeleinden voor de burgers
beschikbaar. De staat heeft de spoorwegen
en de kanalen aangekocht en exploiteert die
voor eigen rekeninghjj geeft bankbiljetten
uit, neemt de levensverzekering op zich en
belast zich in het kort, met alle zaken, die
uit hun aard monopolies zijn.
Evenals in ons land wordt ook in alle andere
beschaafde landen de veilige belegging in grond,
in staatsschuld en in monopolies aan het groot
kapitaal onttrokken en geleidelijk komt ook
daar de gemeenschap in het bezit van alle
vaste waarden. Wat zal de kapitalist onder
die omstandigheden met zjjn kapitaal doen
Hoe zal hjj dan nog rente kunnen maken
>Hjj zal een groote fabriek bouwen", zal
men zeggen, »en die inrichten met kostbare
machines en hjj zal de producten zóo goedkoop
en met aanwending van zóo weinig arbeids
kracht kunnen fabriceeren, dat hij de kleine
fabrikanten, die niet zoo goed zijn ingespannen,
er onder werkt en tal van arbeiders broodeloos
maakt, en dan zal hij, wanneer hij al zijne
concurrenten heeft verdrongen, den prjjs stellen
naar zjjn goedvinden en een groote winst maken
ten koste zijner medeburgers".
Wanneer hjj fabrikant wil worden, staat hem
dit natuurljjk vrij en hij kan met behulp van
zijn kapitaal de waren goedkooper leveren dan
zjjne concurrenten, en de fabrikanten, die niet
zoo goed zjjn ingespannen en niet tegen dien
prjjs kunnen leveren, zullen met produceeren
vaq die artikelen moeten ophouden en de ar
beiders, die overbodig zjjn gewordenzullen
ander werk moeten zoeken.
Het gevolg van de aanwending van het kapi
taal tot vergrooting der productie zal dus zjjn:
lagen prjjs voor het productwaarvan alle
consumenten zullen profiteeren, en de prijs zal
zoo laag mogeljjk dalenhet zal niet in de
macht staan van den kapitalist om zich ten
koste zjjner medeburgers een hooge winst te
verzekeren, want, wanneer de winst van den
kapitalist eenigszins stjjgt boven zjjn onderne-
mersloon d. i. arbeidsloon, dan krjjgt hjj direct
concurrentie van zjjn collega-kapitalist, die ook
niet weet, waar hij met zjjn geld heen moet,
en die ook gaarne wil profiteeren van onder
nemerswinst en daartoe ook een fabriek opzet
van hetzelfde artikel, eveneens toegerust met
de beste machinerie, en zjj beiden drijven dan
door onderlinge concurrentie den prjjs van het
artikel omlaag, totdat er voor den ondernemer
niet anders dan ondernemersloon (d. i. arbeids
loon) en risicopremie overbljjft.
Maar wanneer nu de produceerende kapita
listen met elkander een verbond, een trust sluiten,
ten einde bjj onderling overleg de productie
te verkleinen en daardoor den prijs op te drij
ven, zooals tegenwoordig zoo dikwert gebeurt?
Dan treedt in den staat der toekomst een
concurrentie op, waartegen zelfs de grootste
kapitalen niet bestand zullen zjjn. Zij is de
arbeiders-associatie, de coöperatieve productie-
vereeniging, die van de gemeente of den staat
tegen lage rente geld kan krijgen, ten einde
zelfstandig, onafhankeljjk van den kapitalist,
te kunnen produceeren.
Ik geloof, dat in de toekomst alle productie
den coöperatieven vorm zal aannemen. Ik stel
mij voor dat, wanneer zulk een trust van ka
pitalisten winsten begint te maken boven het
arbeidsloon, dat dan de gemeenschap voor een
vereeniging van arbeiders, die zich daartoe
aanbiedt en de noodige waarborgen kan geven
door soliditeit en bekwaamheid, een fabriek
zal bouwen, om die aan hen te verhuren tegen
zoodanige huur, dat de arbeiders kunnen ver
onderstellen daarmede een voldoend loon te
kunnen verdienen, om met succes te concur-
reeren tegen de fabrikanten, die een monopolie
winst willen maken. De overmacht der fabri
kanten is dan gebroken en zjj moeten zich
tevreden stellen met hun ondernemersloon. De
reden, waarom zjj thans met goed gevolg de
prjjzen kunnen opdrijven en de loonen verla
gen, ligt alleen in de moeielijkheid, die de
arbeid ondervindt, om kapitaal te krijgen en in
het gebrek aan werk. Wanneer hieraan een
einde wordt gemaakt, dan kunnen de werkge
vers onmogeljjk hunne arbeiders uitzuigen en
het publiek afzetten.
Men kan mjj echter tegenwerpen, dat ook
de arbeiders-associaties een trust kunnen vormen
teneinde hun loon te verhoogen ten nadeele
van den verbruiker. Zulk een trust is echter
onmogeljjk, want zoodra de arbeiders in zekeren
tak van nijverheid dit wilden beproeven, en
het loon daardoor steeg boven het normale,
dan zouden direct de arbeiders van andere
groepen zich aan de vervaardiging van het
meer winstgevend artikel gaan wjjden en vraag
en aanbod zonden er voor zorgen, dat het loon
in iedere afdeeling der nijverheid evenredig
werd aan de bekwaamheid en de vljjt van den
arbeider en het meer of minder moeiljjke van
elk soort van bedrjjf.
Ook land zoude de kapitalist met zijn geld
niet in groote hoeveelheid kunnen pachten,
teneinde het door huurlingen te laten bewerken.
In den eersten tjjd zoude de wet moeten waken
tegen te veel pachtland in éen hand. Later
zoude zulk een beperking niet meer noodig
zjjn, want de kapitalist zoude er onmogeljjk
voordeel van kunnen hebben om meer land te
pachten, dan hjj zelf in gebruik kon nemen
hij zoude bjj het pachten moeten opbieden
tegen menschen, die het wel zelf bewerkten
en daarbjj genoeg eigen kapitaal bezaten om
van het land de grootst mogeljjke vruchten te
kunnen plukken, of dit tegen lage rente van
de gemeente zouden kunnen leenen.
De laatsten zouden natuurlijk altjjd meer
kunnen bieden dan de kapitalist.
De gevolgen van den afkoop van het privaat
grondbezit voor den kapitalist zullen dus zijn
1. Dat hjj zijn kapitaal behoudt, maar dat
de rente daarvan wordt onderworpen aan de
wet van vraag en aanbod en bjj toeneming
van het kapitaal wordt neêrgedrukt tot een
minimum.
2. Dat hij zich geen monopolie winst meer
kan verschaffen en met zijn kapitaal, hoe groot
ook, niemand meer kan benadeelen.
3. Dat hjj, door het besparen van een ge
deelte van zjjn jaarljjksch inkomen, niet meer in
staat zal zjjn kunstmatig de productie te verhoo
gen en de consumtie te verkleinen, waardoor hjj
»overproductie" en swerkgebrek" veroorzaakt
Zjjn sparen zal dan een zegen zijn voor de
menschen en geen vloek zooals nu.
Yoor den arbeider zouden de directe voor-
deelen van de toepassing van landnationalisa
tie zjjn
le. Dat door staats- of gemeentebezit alle
beschikbare grond, voor zoover daaraan be
hoeften bestaat, onmiddelijk verkrijgbaar wordt
gesteld voor den arbeid en voor de productie.
2e. Dat bjj gemeentebezit de pachtvoor-
waarden bjj de wet kunnen geregeld worden,
in overeenstemming met den wil des volks.
Willekeur is buitengesloten en het recht op
schadeloosstelling voor werken, die den grond
hebben verbeterd, bljjf t den pachter gewaarborgd.
3e. Dat door landnationalisatie de rente daalt
tot een minimum, zooals schrjjver heeft aange
toond. Daardoor zal het kapitaal in ruime,mate op
den grond worden aangewend, die in dat ge
val wel 3 of 4 maal meer kan opbrengen dan
thans, zoodat het totaal product enorm zal
toenemen, waardoor het loon voor den arbeider
en de grondrente, die aan allen gezamenljjk
behoort, zullen stijgen, en verder stelt de ge
meente tegen lage rente kapitaal beschikbaar
voor den alleen of ,in associatie werkenden
arbeider, om daarmede zjjn grond te verbeteren
of machines te koopen, teneinde zjjn arbeid
meer productief te maken.
4e. Dat de gemeenschap reeds direct een
deel van haar grooter inkomen en van haar
besparing op de staatshuishouding kan beste
den als werkgeefster. Zij kan meren droog
maken, heide ontginnen, spoorwegen bouwen,
kanalen en havens aanleggen en huizen en
fabrieken stichten, voor zoover daaraan be
hoefte bestaat. Zjj kan op die wjjze werk
verschaffen, het loon doen stijgen en daardoor
productie en consumtie vermeerderen, terwijl
zjj tevens haar eigen kapitaal vergroot.
5e. Dat overschot, dat na de betaling van
alle regeeringskosten in de handen der gemeen
schap bljjft, jaarlijks gelijkelijk onder alle
burgers, die dezelfde rechten en dezelfde plich
ten hebben, wordt verdeeld. Dit aandeel bljjft
aan allen gewaarborgd en geeft zekerheid tegen
mogelijke armoede en ellende. Naarmate dit
gemeenschappeljjk kapitaal toeneemt, streeft
de maatschappij naar meer gelijkheid voor alle
menschen. Daardoor houdt de dierljjke strijd
om het bestaan, die nu de maatschappjj ver
scheurt, op, en maakt plaats voor gemeen
schapszin en broederljjke liefde.
Yan den staat der toekomst stellen wjj ons
voor, dat hjj publieke werken ten algemeenen
nutte zal aanleggendat hij het bankwezen en
de levensverzekering onder zjjn beheer zal nemen;
dat hij kosteloos onderwjjs zal geven aan allen;
dat hjj bibliotheken en musea zal inrichten ten
gebruike van alle burgersdat hjj permanente
tentoonstellingen zal houden van alle nieuwe
uitvindingen en ontdekkingendat hjj uitvin
ders zal beloonen, maar hunne vinding tot ge
meen goed zal maken,dat hjj, evenals hjj nu
water, licht, bestrating en rioleering verschaft,
ook warmte en kracht (voor industrieele doel
einden) zal beschikbaar stellen dat hjj huizen
en fabrieken laat bouwen, om die te verhuren
aan hen, die dit wenschen, en geld voorschiet
aan arbeiders, die door aanwending van kapitaal
hun arbeid meer vruchtdragend willen maken;
dat hjj, naarmate de behoefte daaraan meer
wordt gevoeld, alle verrichtingen zal op zich
nemen, die niet of niet zoo goed aan particu
lieren kunnen worden toevertrouwd, en daar
door de maatschappjj meer en meer zal ver
vormen tot een groote coöperatieve vereeniging,
die niet door dwang, maar door associatie van
onafhankeljjke burgers vrjjwillig is ontstaan.
De regeering van dien staat, die dan inderdaad
gevormd zal worden door de bekwaamsten en
edelsten der burgers, zal, naarmate zelfzucht
en hebzucht verdwijnen, minder behoeven te
regeeren en zich meer kunnen bepalen tot leiden
en den weg wjjzen tot hoogere ontwikkeling.
Hiermee zijn wij aan het einde van onze
aanhalingen uit de belangrijke beschouwing
van den heer Stoffel. Natuurlijk dat wij
hier en daar neven opmerkingen lieten rusten
om niet te uitvoerig te worden. Zij verdui
delijken echter in menig opzicht de bedoeling
des schrijvers; en wij bevelen daarom de
lezing van zijn brochure in haar geheel
ten zeerste aan.
Gransch en al den toestand, zooals de heer
Stoffel dien schetst, in al zijn gevolgen over
zien wie zal dat kunnen
Dien beoordeelen en nagaan is een moei
lijke taak; daartoe worden tijd en een onbe
vangen blik geëischt. Maar éen bezwaar is
er, dat in onze oogen nog al ernstig weegt,
en dat is ditWil zulk een land der toe
komst kunnen bestaan, dan moet het geen
eenling zijn, maar naast zich vinden landen,
waar dezelfde toestand bestaat. De schrijver
stelt dan ook hierboven als eerste voorwaarde
dat ook „in alle andere beschaafde
landen de veilige belegging in grond, in
staatsschuld en in monopolies aan het groot
kapitaal worde onttrokken en de gemeenschap
geleidelijk in het bezit van alle vaste waarden
komt."
Is dit niet het geval dan zal de kapitalist
elders zoeken, wat hij in zijn eigen land niet
vindt en het doel van dien nieuwen toestand
niet worden bereikt.
En al is in alle beschaafde landen de
toestand op die leest geschoeid, blijft er
dan nog niet gelegenheid voor den kapita
list bestaan om in andere deelen der wereld
land zich toe te eigenen en te laten ontgin
nen
Ons dunktzoo gemakkelijk zal het niet
gaan de voordeelen van het kapitaal aan
banden te leggen en eeuwen zal hetgeen
de Nederlandsche bond voor landnationalisatie
beoogt een utopie blijven.
Want men verlieze bovendien niet uit het
oog dat op dit oogenblik het kapitaal nog
de grootste macht is en dit allerminst zal
meewerken om een toestand in het leven te
roepen, die het zijn invloed doet verliezen.
Op de dezer dagen te Utrecht gehouden
algemeene vergadering der Vereeniging tot
bevordering van fabrieks- en handwerksnijver-
heden in Nederland had de voorzitter, de heer
dr Mouton, de land-nationalisatie tot onder
werp van zijn openingsrede gekozen. Hij
wees er daarin op, hoe dringend noodzakelijk
het zal zijn dat de staat, tot onteigening
overgaande, op verlaging van den grondprijs
rekene zoodat ook onteigening tegen schade
loosstelling ten slotte op kortwieken van de
grondeigenaars zal moeten uitloopen.
Een algemeene aandrang tot land-natio
nalisatie kan het nuttige gevolg hebben, dat
de machthebbenden zich met dit vraagstuk
gaan bezig houden, en verwezenlijking van
dat denkbeeld achtte hij hoogst waarschijnlijk.
Edoch wanneer
Als een edel pogen blijft echter in ieder
geval het streven van den bond ten volle
onze opmerkzaamheid verdienen.
En als zoodanig vroegen wij voor dat
idee dan ook de aandacht onzer lezers.
In de Donderdag gehouden Tweede-kamer-zit
ting is zooals wij gisteren aan het grootste deel
van onze geabonneerden hebben gemeld, het
amendement-De Beaufort, om schoolgeldheffing
facultatief te stellen, verworpen met 51
tegen 42 stemmen.
Ten slotte is het regeeringsvoorstel, gewijzigd
in dien zin dat het minimum van het school
geld bepaald wordt op 20 cents per maand en,
onder voldoende waarborgen, vrijstelling van
verplichte schoolgeldheffing mogeljjk wordt,
aangenomen met 72 tegen 21 stemmen.
Het was een der belangrijkste beslissingen
in deze kwestie.
Over de concessie, door de regeering in deze
gedaan, verschillen de gevoelens.
De beer Yan Houten meende dat de dag
van Donderdag voor de anti-liberale partij eene
journée des dupes is geweestde opvatting van
den beer Kerdjjk was dat de tegemoetkoming,
door de regeering aan de liberalen getoond,
in bet wezen der zaak niet veel beteekende.
De verschillende opvattingen, die aldus om
trent de strekking en de gevolgen van het
gewijzigde regeeringsartikel aan de linkerzijde
der kamer bleven bestaan, spiegelden zich ook
af in de eindstemming, zegt de schrijver van
het overzicht in de N. R. Crt. Terwijl de
linkerzijde eerst eenparig zich verklaarde vóór
het amendement-De Beaufort, stemde hare
eene helft daarna met de rechterzijde vóór het
regeeringsartikel.
De beslissing, die Donderdag viel, is daarom
zoo belangrijk, wijl aan de linkerzijde over
wegend bezwaar tegen het oorspronkelijk voor
gestelde regeeringsartikel bestond, waardoor
de aanneming van het wetsontwerp voor hen
onmogeljjk zou zjjn geweest. Yoor een deel
der liberalen bljjkt door de nu aangenomen
wijziging dat groote bezwaar te zyn vervallen,
zoodat de aanneming van het geheele wets
ontwerp met medewerking van een deel der
liberale partij nu althans mogeljjk geworden is.
Yolgens den verslaggever van het Vad. wist
de heer Schaepman, die bjj afwezigheid van
den héér Lohman alleen het gewicht van het
debat had te torsen, met een eigenaardig sans-
gêné de zwenking der regeering goed te praten.
De volgers hadden te volgen. De vergadering was
ten slotte zeer woelig. Bp de stemming waren
de liberale leden juist in twee geljjke deelen
verdeeld. 21 stemden voor en 21 tegen [het
regeeringsvoorstel, terwjjl de rechterzjjde een
stemmig, maar met henepen stem, de lezing
der regeering goedkeurde, hopende de wet ta
redden.
Wjj dienen nog even te wjjzen op een feit,
dat Dinsdag in die kamer plaats had. Toen
sprak voor het eerst de heer R. K. Okma, af
gevaardigde voor Wolvega. Een aangena-
men indruk schijnt hjj niet gemaakt te hebben.
Het Vaderland schrijft ten minste aan het
slot van zjjn overzicht van die zitting
Pro memorie vermelden wjj de treurige mai
denspeech (als de zetter er meiden-speech van
maakt, nemen wjj 't hem niet kwaljjk) van den
heer Okma, niet zonder ergernis uit te spreken,
dat de era van het christeljjk bewustzjjn ons
met volksvertegenwoordigers opscheept, dia
dermate de risée zjjn der gansche kamer, ja van
hun eigen vrienden. De heer Okma las voor
van een openbare school, waar het lezen .ellen
dig" geleerd werd wjj zouden durven ver
moeden, dat de geachte afgevaardigde daar zjju
opleiding heeft ontvangen.
Het Handelsblad zegt er van
De kiezers van Friesland zullen wel doen
andere afgevaardigden te zenden dan den heer
Okma, wiens maidenspeech zeker niet kan strek
ken ter vereering van het district, dat hem
afvaardigt, noch van de partjj waartoe die
afgevaardigde behoort. Meer zullen wjj van
de onder de voortdurende hilariteit der verga
dering gehouden gebrekkige voorlezing niet
zeggen. Is de heer Okma naar de kamer ge
zonden als illustratie van de stelling, dat er
aan het lager onderwjjs in Friesland nog heel
wat hapert, dan is zeker het doel volkomen
bereikt.
In een schrijven aan de Tweede kamer heeft
de heer Van Kerkwjjk, afgevaardigde voor
Zierikzee, kennis gegeven dat hjj als vertegen
woordiger der regeering en als lid van het
bestuur, het Internationaal spoorwegcongres te
Parijs behoort bij te wonen, waardoor hjj in
de eerstvolgende zittingen der kamer niet kan
tegenwoordig zjjn.
De zitting van het Internationaal spoorweg
congres is indertijd bepaald op half September,
omdat der kamer, alsdan gesloten en geopend
wordende, zijn afwezigheid niet zou schaden.
Hg bad niet aan de mogelijkheid geloofd, dat
op dien tjjd de schoolwet zou behandeld worden,
zooals door de meerderheid is beslist,
Bjj kon. besl. is tot voorzitter van de Eerste
kamer der staten generaal, gedurende de zitting
die zal aanvangen op den derden Dinsdag van
September 1889, benoemd mr. A. van Naainen
van EemneB, lid dier kamer; en is dr. B. F.
Mattbes, te 's Gravenhage, benoemd tot ridder
in de orde van den Ned. Leeuw.
Bjj Zr. Ms. besluit is de adspirant-ingenieur
der marine J. 't Hooft bevorderd tot ing. 2e
kl., en aan M. Groeneveld, eervol ontslagen
sluiswachter aan de Helsluis, pensioen verleend
ten bedrage van 282 'sjaars.
Bjj het toezicht op de spoorwegdiensten en
het stoomwezen in Ned.-Indië is vacant de
betrekking van inspecteur 3a kl., waaraan is
verbonden eene bezoldiging van r 3900 's jaars
Zjj, die daarvoor in aanmerking wenschen te
komen, moeten zich binnen veertien dagen na
dagteekening dezer bekendmaking (12 Sept.)
bjj gezegeld adres aanmelden bjj het departement
van koloniën onder overlegging van de stuk
ken, genoemd in de Staatsct. van 12 dezer.
In de Donderdag te Utrecht voortgezette
algemeene vergadering van de Vereeniging
tot bevordering van fabriek- en handwerksnijver-
heid werd in zake wisselprotest besloten dat
bet hoofdbestuur een adres zal richten tot den
minister van justitie met gebruikmaking van
het rapport der heeren Molengra&ff, Van Berckel
en Kouion. Een afschrift van dit adres zal
aan de commissie voor de herziening van het
wetboek van koophandel wórden gezonden.
De commissie, bestaande uit de heeren Rujjsch,
Elias en Nellenstejjn, zal werkzaam blijven
voor het museum van njjverheidshygiène, en uit
maken waar dit gevestigd moet worden.
Een uitvoerige discussie voor en tegen een
octrooi-wet werd gevoerd, maar de beslissing
hjerqver aangehouden tot het velgend jaar;