N°. 211.
132e Jaargang.
1889.
Yrijdag
6 September.
Deze courant verschijnt dagelijks#
met uitzondering van Zon- en Feestdagen]
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-=J
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager]
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]
Kermis- en andere Feest-dagen.
Middelburg 5 September.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
hmlbmsfii courant.
Thermometer. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdaoh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentiën
Middelburg 5 Sept. vm. 8 n. 67 gr. Nxeuwenettuzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en adyertentiën aangenomen, en nemen ook bet algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur
m. 12 u 74 gr. av. 4 u. 70 gr. F j bureau van Nijgh Van Ditmak te Botterdam; de Gebe. Belinfante, te 's Gravenhage, en bet Algemeen advertentiebureau van A. de la Mae Azn, te Amsterdam, i aan bet bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht verand. wind. annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parys en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zy des avonds nog worden opgenomen
De redactie van de Standaardanders nog
al gevat, schijnt sommige onbelangrijke pole-
miekjes aan een minder scherpzinnig redac
teur over te laten. Dit bleek ons tenminste
uit eenige opmerkingen aan ons adres in
het nommer van dat blad van Woensdag,
•waarbij die redacteur het bekende stokpaardje
der redactie tegen de kermis berijdt.
Drie feiten worden aangehaald om het
verfoeilijke van de kermis opnieuw aan het
licht te brengen. Erg gelukkig is echter
die redacteur daarmee niet; men oordeele.
Het eerste betreft een gebeurtenis te
Zevenbergen, waar men zich tegen de politie
verzette en ruiten in de kazerne der mare-
chaussée inwierp.
Aanleiding tot het verzet was het arres
teeren van een beschonken militair, die zich
straatschenderij veroorloofde. Een talrijke
hoop trachtte die inhechtenisneming te be
letten.
Nu bewijst dit feit hoegenaamd niets tegen
de kermis; want het zich verzetten tegen
de politie behoort in de meeste gemeenten
tot de eigenaardige, zeer afkeurenswaardige
gewoonten van het volk, waaraan het zich
bijna bij elke gelegenheid, kermis of geen
kermis, schuldig maakt. Zelfs in Amsterdam,
waar die jaarlijksche gast is afgeschaft, heeft
zulk een verzet meermalen plaats.
De twee overige feiten zijn al even weinig
afdoend. Een vrouw te Grave kwam eenigs-
zins opgewonden van de kermis thuis, beklom
een ladder, die naar den zolder voerde, viel
daaraf en overleed; terwijl te Heel vier
kermisgasten des nachts gebruik maakten
van een roeibootje, dat in de nabijheid van
het kasteel Oosden, bij Roermond, lag, om
naar Linne te roeien. Het bootje moet
waarschijnlijk omgeslagen zijn, met het
noodlottig gevolg dat drie personen verdron
ken, onder wie de vader van een driejarig
jongetje, dat bij de mannen was, tot bij
Linne op het water dreef en gered werd.
Ieder onbevooroordeelde, die deze gebeur
tenissen leest, zal met ons verbaasd staan
over hem, die ze exploiteert als bewijzen
tegen de kermis. Eerstens toch zou men
moeten aantoonen wat onmogelijk te
bewijzen is dat dergelijke gebeurtenissen
nooit plaats hebben in dagen, waarin geen
kermis wordt gehouden, en bij personen die
van eene andere gelegenheid of b.v. uit een
kerk terugkomen. De geschiedenis leert
juist het tegendeeldergelijk droeve voor
vallen komen wel degelijk meermalen voor
in gewone tijden. Ten tweede zou men
moeten weten waaraan het omslaan van het
bootje, altijd wanneer dit plaats heeft
gehad, wat nu nog slechts waarschijn-
1 ij k wordt genoemd is toe te schrijven
geweest.
Verder herinnert de redacteur van het
anti-revolutionnaire blad aan eene missive
van den commissaris des konings in Gelder
land, waarin deze den burgemeesters verzocht
baldadigheden op de kermissen zooveel
mogelijk te keer te gaan.
Zulk een aanschrijving pleit zeker niet
voor die burgemeesters, wier plicht het is
tegen dergelijke tooneelen voortdurend
te wakenen die dus daarin tekort schijnen
te komen. En dat is juist jammer, want
door hun positie kunnen vooral in kleine
gemeenten die burgemeesters veel doen om
de kermissen in eene goede richting te
sturen. Gelukkig kennen wij ook in Gel
derland zulke burgemeestersde aanschrijving
zal dan ook slechts bestemd zijn voor hen,
die den takt missen om in deze een goeden
invloed uit te oefenen.
En nu als slot van het betoog schrijft de
Standaard.-
„Niet wij brengen de kermis in miscrediet
hoewel we daarin geen been zouden vinden;
dat behoeven wij niet, de echte kermis
gasten zorgen daar zelf voldoende voor.
„En wat de ellendige opmerking betreft,
dat er op een tweeden Pinksterdag ook wel
eens ongeregeldheden voorkomen, de Middelb.
die toch' ook „vroom" is niet waar?
weet dat die ongeregeldheden niet bedreven
worden door hen, die het Pinksterfeest vieren
maar juist door hen die niets met het Pink
sterfeest te maken willen hebben".
Juist door deze zinsneden toont hij, die
ze schreef, hoe hij volstrekt niets begrepen
heeft van onze bedoeling.
Wij zijn evenmin als hij blind voor de
minder fraaie tooneelen, die op kermissen
plaats hebben, en wij verbloemen ze niet;
maar wij herhalen nog eens: deze pleiten
niet tegen de instelling op zichzelve maar
wel tegen de menschen, die er zich aan
schuldig maken, die geen genot kennen
zonder buitensporigheid. En dat zijn naar
ons inzien de echte kermisgasten nieteven
min als personen, die op een bruiloft het
hoogste genot alleen zoeken in veel eten en
drinken, de ware bruiloftsgasten zijn.
De kermis is van zijn oorsprong af niet
onzedelijk geweest; zij moge ontaard zijn,
en verbetering behoeven, wij houden vol
dat er nog zijn die voor zich en vooral
voor hunne kinderen daar een gepast genot
vinden, omdat hun de middelen ontbreken
om elders eene gewenschte uitspanning te
zoeken. En juist zij zijn, volgens ons, de
ware kermisgasten.
De bewering van den Standaard-redac
teur is dus onredelijk, want zij gaat uit van
een verkeerd standpunt.
Even onredelijk zouden wij handelen wan
neer wij de huichelaars, de schijnheiligen,
in éen woord allen die het christendom of
een kerk aanhangen uit eigen belang of
deze oneer aandoen, de ware christenen,
de ware geloovigen noemden.
De bewering van het hoofdorgaan der
anti-revolutionnaire partij dat op Tweeden
Pinksterdag alleen ongeregeldheden wor
den gepleegd door hen, die niets met het
Pinksterfeest te maken willen hebben, gaat
verder in geen geval op, want. zij strijdt
tegen de werkelijkheid. Er zijn er onder
die levenmakers, vooral op het platteland,
genoeg die den eersten en zelfs den tweeden
dag herhaaldelijk naar de kerk gaan om
daarna zich te bedrinken of andere onge
rechtigheden uit te halen. De schrijver
van die bewering bewege zich eens wat
meer onder die z. g. vrome schare en hij
zal haar beter leeren kennen dan nu het
geval schijnt te zijn.
Maar ook dat bewijst niets tegen die
feestdagen, want de waarachtige, goede ver
eerders daarvan moet men onder hen niet
zoekenzij zijn de onechte kinderen die de
familie schande aandoen. De ware zijn zij
die in rustige rust of in eene gepaste ont
spanning in die dagen nieuwe krachten put
ten voor de zorgen en den strijd des levens.
Onze opmerking in deze was van geheel
andere strekking; en verdient allerminst de
qualificatie die de schrijver daaraan geeft.
Wij noemden die christelijke feestdagen ge
lijk met onze kermissen en onze nationale
feestgetijen, om er aan te herinneren dat
men de beste zaken kan bederven door
buitensporigheden, dat op alle dagen uit
spattingen plaats hebbenen dat het daar
om niet aangaat om slechts op enkele daar
van af te geven en voor de ongerechtigheden,
die de andere aankleven, de oogen te
sluiten.
Waar men de gelegenheid geeft dat
menschen bij elkaar komen om zich te ont
spannen, zal men ontwaren dat er zijn die
geen gepast gebruik daarvan maken. De
hartstochten spelen den menschen voortdu
rend parten; en niet op de dagen, waarop
deze plaats vinden, ligt de schuld maar op
de menschen zeiven. Tracht hen beter te
makenmeer smaak te doen krijgen voor
edeler genot; hun lusten te bedwingen, en
zij zullen ook op andere wijze genot zoeken.
Daartoe kan de opvoeding, de ontwikke
ling meewerken.
Er valt tegenwoordig eene strooming waar
te nemen om in plaats van kermissen nati
onale feestdagen op touw te zetten. Dit
bewijst dat men erkent hoe noodig ontspan
ning voor het volk is. Maar wie meent
dat die dagen vrij blijven of zullen blijven
van ongerechtigheden, hij vergist zich. Men
zal dezelfde onhebbelijkheden weer terug
vinden, die oorzaak waren dat men de ker
missen afvielongerechtigheden die men
nu nog vaak verbloemt, omdat die dagen
nog in hun opkomst zijn, en men hun daar
om liever nog geen afbreuk doet.
En ten opzichte van hetgeen op die ker
missen gebeurt, maakt men zich ook vaak
aan overdrijving schuldig. Wij toch kunnen
eonstateeren dat op de jongste kermis te
Middelburg de politie slechts een enkele
maal last ondervond, nog niet eens van
ernstigen aard, en dat de toen voorgekomen
ongerechtigheden niet meer in aantal waren
dan in gewone dagen. En uit Goes meldde
men ons dezer dagen dat ook daar gedu
rende de nu pas geëindigde kermis geen
noemenswaardige ongeregeldheden plaats
hadden.
Al neemt men alle feestdagen weg, al
sluit men de menschen op binnen klooster
muren, er zullen altijd dingen voorvallen die
niet goed zyn.
Maar men geve niet enkel het volk daar
van schuld.
In alle standen gebeuren uitspattingen of
onbehoorlijkheden; doch bij de eene ook
al een gevolg van meerdere beschaving
geschieden zij in verfijnder vormterwijl
sommigen slim genoeg zijn ze in het geheim
te plegen.
Maar als het volk, dat slechts op straat
genot kan zoeken omdat het in menige
woning niet gezellig, niet aangenaam is
ook wel eens een gevolg van onze tekort
komingen in de oplossing der sociale kwes
tie zich even misdraagt, dan wordt
daarover dadelijk wraak geroepen, en vaak
het hardst door hen, die zeiven niet altijd
het fijnst zijn in hun genietingen en die
het volk niet kennen.
Bovendien zijn er velen die, door de mid
delen waarover zij beschikken kunnen daar
toe in staat gesteld, op reis gaan, volop
genieten en dan meenen dat zij gerechtigd
zijn een afkeurend vonnis uit te spreken
over de kermissen en dergelijke vermaken
die ze ontvlieden.
Wij ontkennen echter niet dat er ook op
dat gebied nog zeer veel te doen is tot ver
betering maar dat kan niet gebeuren wan
neer men zich met een hooghartig air afwendt
van 'svolks vermaken; afschaft in plaats
van verbetert, en louter de fouten zoekt die
daaraan kleven, zonder het goede ervan te
erkennen.
Het is hierbij als met zoo menige zaak
heeft men er sympathie voor dan is men
geneigd om alle schaduwzijden licht te achten
ontbreekt die belangstelling, dan vindt men
redenen te over om dergelijke instellingen
af te vallen en in miscrediet te brengen.
De kermissen zullen, waar zij niet meer
bestaan kunnen, van zelf wel ophouden.
Maar het is meermalen gebeurd dat, waar
zij het eene jaar als 't ware hun einde nabij
schenen, zij een volgend als met nieuw leven
waren bezield.
Zoolang men niets beters er voor in de
plaats geven kanzoolang men niet wil of
niet kan meewerken om haar te veranderen,
late men ze in kleine plaatsen leven, zooals
de omstandigheden het toelaten. Daar waar
men niet, zooals in groote steden, openbare
uitvoeringen of goedkoope ontspanningen
voor het volk heeft, hebben zij haar nut.
En de tijd zal wel over haar vonnissen.
Hebben zij geen reden van bestaan meer
worden zij, zooals nu reeds gebeurt, ver
drongen door andere amusementen, o. a.
tochtjes met goedkoope treinen en kleine uit
stapjes, dan zullen zij van zelf wel verdwijnen.
Maar men gebruike tegenover haar, even
min als tegenover andere zaken, oneerlijke
wapenen ter bestrijding. Men stapele niet
op haar hoofd de fouten, welke niet door
haar worden begaan, maar wel door hen, die
zich van haar bedienen om genot te smaken.
Want dat is onredelijk; en daartegen te pro
testeeren was het hoofddoel van ons entre
filet, dat de Standaard aanleiding gaf tot zyn
vrij nuchtere en ongemotiveerde opmerking.
Het blad bekommert zich over onze
vroomheid.
Och, laat het dit niet doen.
De belangstelling komt toch niet uit zui
vere bron voort. Het zal dit blad al zeer
weinig aan het hart gaan of wij vroom zijn
of niet. Wij vermoeden dan ook dat zijn
redactie met hare opmerking slechts, zooals
gebruikelijk, een hatelijkheid bedoelde.
Wij willen echter wel opmerken dat, wat wij
wezen mogen, wij in geen geval vroom
zijn in het genre van de Standaard. Daar
van hopen wij ons zei ven steeds vrij te houden.
En wij weten als reden daarvoor niet beters
op te geven dan hetgeen de onvergetelijke
leekendichter De Genestet eens sehreef:
Ik kan het met üw vroomheid
Niet vinden op den duur
Zij kijkt me veel te deftig
Zjj kijkt me veel te zuur 1
Gij, die in alle dingen
Slechts zonde vindt en schuld
Van leelijke gedachten
Is vast uw ziel vervuld.
Tea slotte nog een enkel woord, ons zeiven
betreffende,
By koD. besluit is J. J. F. Weymar, ont
vanger van den waarborg en de belasting der
gouden en zilveren werken, op pensioen ge
steld ten bedrage van 1144 'sjaars.
Verder is aan J. L.'van IJsselsteyn, eervol
ontslagen rijkshavenmeester te Terneuzen, een
pensioen verleend ten bedrage van f 1094
,s jaars.
Generaal J. Greciano, tot het gevolg be-
hoorende van H. M. de koningin van Roemenië
te Domburg, kwam gisteren in de residentie
aan, waar hij intrek heeft genomen in het
Hotel Paulez.
Over de meervermelde overneming der Neder-
landsche Rhynspoorwegmaatsehappy wordt aan
de Zw. Crt. het volgende geschreven
»Het verdrag, dat niet gemakkelyk tusschen
de verschillende elkander kruisende belangen
was te treffen, maar dat thans zyn beslag moet
hebben gekregen, komt in hoofdzaak op 't vol
gende neer.
De Exploitatie maatschappij verwerft in de
eerste plaats de zoo vurig verlangde verbinding
met Amsterdam, in de tweede plaats de groote
dwarslyn, die, het geheele land doorsnijdende,
de groote Hollandsche steden met den oostelijken
buurman vereenigt, in de derde plaats de vrye
hand, om zooveel mogelijk alle vervoeren te
lokken, zonder aan een op de spits gedreven
concurrentie 't hoofd te moeten bieden. Echter
wordt dit niet verworven zonder belangrijke
opoffering, daar oon de Hollandsche maat
schappij gewichtige voordeelen plukt. Behalve
de Friesche lyn Leeuwarden-Sneek-Stavoren,
welke het Hollandsch-F riesch verkeer voor een
goed deel beheerscht, zou ook de lyn Elst-
Gorinchem-Dordrecht in handen der Holland
sche maatschappij komen, zoodat de halfslach
tige toestand van de ljjn Amsterdam-Kesteren-
Njjmegen in het voordeel van de Holl. spoor
wordt beslecht, maar tevens zou libre parcours
voor de treinen van laatstgenoemde over het
baanvak Rotterdam-Roosendaal-Esschen bedon
gen zyn, waardoor via Botterdam-Dordt een
nieuwe dubbele communicatie, zoowel voor de
richting België als de richting Zuid-Duitsehland,
aan de Hollandsche maatschappij zou verzekerd
zijn. Nog vele andere bepalingen zyn mede
in 't spel, maar de voornaamste wijzigingen
zullen wel in 't vorenstaande gelegen zyn en
men begrypt, dat het geheele publiek, maar
vooral de handel, hierdoor voor geheel nieuwe
combinatiën gesteld wordt. Of inderdaad het
publiek belang door de voorgaande regeling
wordt gebaat, waag ik natuurlijk niet te be
slissen. Dat het bewyst, dat de minister Havelaar
niet voor ingrijpende maatregelen terugdeinst,
is intusschen moeilijk te ontkennen.
hy zelf door opdracht van zyn belangen aan
een rechtsgeleerd raadsman daarin niet voor
ziet Bevestigend beantwoord met algemeene
stemmen. Zoo ja
2. Moet deze voorziening gelden in alle
gevallen Heen. Of wel in sommige gevallen,
b. v.a. ter zake van bepaald in de wet aan
te wyzen misdrijven 140 D. wetb.) Neen
b. Indien een instructie in de zaak is gelast?
Neenc. Indien de beklaagde zich in verze
kerde bewaring bevindt (artt. 121, 132, 236,
300 strafvord.) Neen.
3. Moet de voorziening in de gevallen,
waarin de wet haar voorschryft, afhankelijk
zyn vana. het verzoek van den beklaagde
Neen-, b. zyn onvermogen om zelf de kosten
van den bjjstand te dragen Neen, met 24
tegen 23 stemmen.
4. Moet de rechtskundige bjjstand in da
gevallen, waarin de wet dezen voorschryft en
de beklaagde zelf daarin niet voorziet, uitsluitend
worden opgedragen aan de balie? Ja met
algemeene stemmen. Zoo ja, met aanspraak
op honorarium, uit te betalen door den staat
en op te nemen onder de proceskosten 150
D. Wetb.) Ja.
5. Moet de opdracht geschiedena van
wege de balie Ja. Daardoor vervalt door
of vanwege den voorzitter van het college,
waarbjj de zaak in eersten aanleg of in hooger
beroept dient
De Times wjjdt een waardeerend artikel aan
Nederland en zjjn vorstenhuis, ter gelegenheid
van de feestviering van 31 Aug. 11. Het City
blad doet uitkomen, hoe nauw Nederland en
het Huis van Oranje steeds verbonden waren,
niet alleen door den band van gelyke lotswis
selingen, maar ook door de aangeboren neiging
der Nederlanders voor den monarchalen re-
geeringsvorm.
Dat gevoel van onderlinge afhankelijkheid
tusschen Nederland en Oranje, zegt de Times
is gebleven. De koningen uit het huis van
Oranje vervulden hunne constitutioneel'e plich
ten én ook de jeugdige prinses zal haren va
der daarin volgen, indien zy den troon be-
stjjgt.
Wat het volksbestaan van een land als
Nederland verzekert, is van belang voor Eu
ropa. Het bezit al de onontbeerlijke elemen
ten om als volk te bestaan en het heeft ze
op eigenaardige wjjze weten te gebruiken.
Prinses Wilhelmina heeft het onzekere van
eenige eenigszins duistere toekomst weggeno
men. Stellig zal zy bljjven wat zy thans is
vereerd en aangebeden door haar volk.
In de dezer dagen gehouden vergadering der
Nederlandsche Juristen- Vereeniging heeft de vol
gende stemming over de vraagstukken plaats
gehad:
1. Moet de wet bepalingen inhouden, uit
kracht waarvan in het contradictoir geding
wegens misdrijf voorzien wordt in den rechts
kundigen bjjstand van den beklaagde, indien
Verleden jaar werd door een onbekende
een premie van fr. 10.000 uitgeloofd voor het
beste werk over gewetensvrijheid. By de Franscha
jury, bestaande uit A. Franck, Jules Simon,
Paul Janet enz., waren onlangs 328 antwoorden
ingekomen. De prjja van fr. 10.000 is verdeeld
tusschen antwoord n°. 92, getiteldhoudt de
oorzaak op, dan ook de uitwerking, waarvan
schryver was de hoogleeraar in de wijsbegeerte
te Valenciennes, B. Bourdon, en antwoord n'.
139 van D. Brévot, onderwijzer te Colombé-le-
See, getiteldde vrije kerk in den vrijen staat
Beide heeren ontvingen voor hun arbeid fr. 5000.
Verder werden nog voor drie andere antwoor
den belooningen toegekend, een van fr. 2000
en twee elk van fr. 1000.
Den avond na de opening vanhetOrien-
talisten-congres gaf koning Oscar op zijn
kasteel Drottningholm een schitterend feest,
waarbjj hjj een dronk wijdde aan het congres
als de vereeniging van het oosten en het westen.
In zjjn toespraak by de opening betuigde de
koning zjjn genoegen, wyl het congres Stock
holm tot zyn vergaderplaats had gekozen. Het
deftige heir van Oriëntalisten, dat hjj voor zich
zag, vervulde hem met trots en met vreugde.
De uit de meeste landen en streken gekomen
leden vergaderen thans in het land der Sagas
en der Vikings. Hjj heette allen welkom en
verzocht hun van de Noorsche gastvrijheid
even harteljjk gebruik te maken als zjj hun
aangeboden werd.
De seoretaris-generaal van het congres,
graaf Landberg, gaf Dinsdag in het Grand
Hotel een schitterend feest, dat door den ko
ning, den kroonprins, de ministers, de leden
van het corps diplomatique en andere autori
teiten werd bjjgewoond.
Ten gevolge van het tweede toelatings
examen aan de rijks hoogere burgerschool
alhier zyn toegelaten tot de le klasse A. Jf
