N°. 195.
132e Jaargang.
1889.
Maandag
19 Augustus.
ONTGINNERS.
Gemeentebestuur.
Middelburg 17 Augustus.
FEUILLETON.
Deze courant verschijnt d a g e 1 k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—=3
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. .Bij abonnement lager;
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
BEKENDMAKINGEN.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS
RECHTSZAKEN.
MDDELBIIGSCHE COURANT.
Thermometer.
Middelburg 17 Aug. vm. 8 u. 68 gr.
ai. 12 u 73 gr. av. 4 u. 72 gr. F
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoom, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. t. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij en te TholenW. A. van
Nieuwenhuijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie
bureau van Nijgh Van Ditslar te Rotterdamde Gebe. Belintante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mae Azn, te Amsterdam,
annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te een uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
De burgemeester en wethouders van Middel
burg, maken bekend
dat in de zitting van den gemeenteraad van
den 16en dezer tot tijdelijk, wethouder is
benoemd de heer J. J. VAN DER HARST Az.
Middelburg, den 17 Augustus 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
W. J. SPRENGER L. B.
De Secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Verkiezing van een lid van den
gemeenteraad.
De burgemeester en wethouders van Middel
burg maken bekend, dat de verkiezing van een
lid van den gemeenteraad ter vervulling der
vacature, ontstaan door het overlijden van den
heer F. Ermerins, door hen is bepaald op Dinsdag
den 17en September 1889 en de herstemming,
zoo noodig, op Dinsdag den len October 1889.
Middelburg, 17 Augustus 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd:
W. J. SPRENGER, L. B.
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
elders te verplaatsen, wordt thans bet volgende
gemeld
Het is reeds lang zeer zeker dat die ver
plaatsing zal geschieden, en met het oog daarop
werd dan ook reeds in het voorjaar (Februari)
een onderdirecteur aangesteld voor slechts 10
maanden, op eene jaarwedde berekend naar
1800. Eerst wenscbte men zelfs reeds 1 Oc
tober over te gaan, doch de rekenkamer meldde
dat niet vóór 1 Januari over de gelden zou
kunnen worden beschikt. Nu is men zelfs reeds
bezig, verschillende bijgebouwen, een smederij
en andere werkplaatsen in te richten voor de
nieuwe bestemmingen deze is eene rijks
werkinrichting voor vrouwen, die van Veen
huizen naar hier zullen worden overgebracht.
Wat de toekomstige verblijfplaats der gevan
genen van hier betreft daaromtrent is nog
niets met zekerheid bekend. Over hun aantal
zijn de meest verschillende berichten in omloop,
doch het feit is, dat er in het zeer ruime ge
bouw slechts 162 militaire gevangenen en 22
burgers (correctioneel worden bewaakt.) Van
die militairen zijn een kleire vijftig uit ons
land, de overigen uit onze koloniën, en van
deze laatsten zjjn er met ten hoogste 15 en
ten minste 5 jaren gestraft.
Reuter seint uit Londen
In het lagerhuis beeft de beer Lewisbam
heden verklaard, dat de regeering nog steeds
overtuigd is, dat de toestand van het Neder-
landsche vee zoodanig is, dat zij het niet noodig
acht het in werking treden van het bevel,
waarhij de invoer van vee uit Nederland wordt
toegelaten, zonder dat het wordt geslacht of
aan qaurantaine onderworpen, te verdagen tot
na den daarvoor eenmaal gestelden datum.
Een suppletoire-begrooting van binnenland-
sche zaken over 1888 is noodig geworden door
dien de posten voor bjjdragen in de kosten
van verpleging van behoeftige krankzinnigen
en voor vergoeding aan de gemeenten van
kosten voor het onderwijs, krachtens art. 45
der wet, zijn overschreden. Respectievelijk eene
aanvulling met f 5000 en 20.000 is daarvoor
door de regeering aangevraagd. Daarentegen
kan met 25.000 worden verminderd de post
voor buitengewone onderwijs-subsidiën, krach
tens art. 49 der wet, waarop in 1888 100.000
minder is uitgegeven dan waarop bjj de raming
gerekend was.
De minister van justitie- geeft a. Dinsdag
geen audiëntie.
Naar aanleiding van de loopende berichten,
omtrent de voornemens, die zouden bestaan om
de militaire strafgevangenis nabjj Leiden naar
O.
Uit het Deens ch
van Kristofer Kristofersen.
VI.
Uitgeput.
Nu luidde de kerkklok en de dorpsbewoners
gingen allen langzaam, eerbiedig naar binnen.
Als de Zigeuner meê ging zouden zjj hem wegdre
ven met hunne jjskoude blikken. Hp kon bet niet
langer verduren 1 Hjj was nog pas even twin
tig jaar en bad toch al meer beleefd dan de meeste
grjjsaards en altijd hadden de boeren de deur
voor hem gesloten Zjj hadden geen macht of
geen moed om hem het leven te benemen,
maar hem kwellen en in bet nauw brengen,
ja dat konden zjj'! hij moest öf buiten blij
ven daar, öf met geweld binnendringen en
het onderspit delven öf zich kronkelen
als een worm onder een ieders voet, öf opstaan
in den blinde, om zich heen slaan en alles
verbrijzelen.
»Ik wil in vrede leven(riep de
verstooteling tegen het gedruisch van den
waterval in, en bulderde dreigend zjjne
Tuisten tegen het dorp.
In een der laatste nommers van Recht voor
Allen beweert de heer Croll dat verschillende
brieven, door hem aan den heer Domela Nieu-
wenhuiB gericht, zoo geschonden in Frankrijk
waar de heer D. N. vertoeft zijn aange
komen, dat daaruit duidelijk bleek, dat zij
opengemaakt waren.
De directie van het Fransche postkantoor
verklaarde, dat de bedoelde brieven daar in
zoo'n geschonden staat waren ontvangen.
Een brief, van vijf lakken voorzien, zou heel
niet aan zijn adres zjjn bezorgd, terwijl andere
brieven naar personen uit de omgeving van
den heer D. N. verzonden, onbeschadigd zijn
overgekomen.
Op het postkantoor te 's Hage antwoordde
men den heer Croll, dat het 't gevolg van de
weinige stevigheid der enveloppen was.
Hoe ongeloofeljjk deze beschuldiging ook
klinke, zoo kan het niet anders dan in het
algemeen belang en in dat onzer postambte
naren zijn, dat een streng onderzoek naar deze
zaak worde ingesteld.
Burgerplicht te Amsterdam stelde gisteren mr
J. Alting Mees tot candidaat voor den gemeen
teraad.
In het Haagacha Dagblad deelt de heer J.
H. Meijer, directeur van het Blindeninstituut
te Amsterdam, het een en ander over zijn in
drukken op het Blindencongies te Parijs ont
vangen mede, en verklaart, dat hjj door al het
gehoorde en geziene tot de overtuiging geko
men is, dat de blindenverzorging hier te lande
op een goeden voet is ingericht.
Wjj bezitten inderdaad in ons kleine vader
land, zoo schrjjft de heer Meijer, alles wat voor de
blinden kan gewenscht wordeneene uitmun
tend ingerichte en bekoorlijk gelegen voorbe
reidende school te Bennekom; een instituut,
dat met de beste der wereld kan wedjjveren;
Het was heden zoo bijzonder stil en be
drukt in de hut op de ontginningshoeve.
De kinderen zagen dat de oudera stil en
somber waren en daardoor werden ook zij
schuw en verlegenzjj zouden zoo gaarne
naar buiten gaan om_ de rivier te zien, die
zich een nieuwen weg gebaand had en dat
wel dwars over het erf j maar vader zat in de
deur en zjj durfden niet voorbij dringen
voor bet eerst waren zij bevreesd voor hem.
Björn zag er ook niet uit zooals anders. Ingrid
had het gisteren reeds gemerkt dat hij iets
opgegeven of iets verloren had. »Gaat gij van
daag niet naar de berk had zjj 's morgens
gevraagd, maar hij had neen geschud en was
gaan zitten, waar hij nu nog zat vlak voor
de deur, voorover gebogen, stil en in zichzelf
gekeerd. Ingrid kon dat niet begrijpen. Zjj
peinsde en peinsde, maar kwam niet verder
dan tot de zekerheid dat er iets gebeurd moest
zjjn dat hjj niet wilde zeggen. En dat was
het ergste dat hij niet met haar wilde
praten hjj, die altjjd al zjjne zorgen met
haar gedeeld had. Zij peinsde, maar vond
geen uitweg. Het bleef altjjd datzelfde grauwe,
drukkende niets.
Ach neen overkomen was hem eigenlijk
ook niets ten minste niets dat hjj onder
woorden kon brengen en Ingrid geven om
over te denken. ~Maar neerslachtig was hjj,
neerslachtiger dan ooit in zjjn leven, meende
Björn,
een gesticht voor volwassen blinden, waarvan
wel de behoefte algemeen erkend wordt, maar
waarvan de wedergade slechts in enkele landen
wordt aangetroffen; werkinrichtingen voor blin
den te Amsterdam, Rotterdam, 's Gravenhage
Middelburg, welke alle op uitstekende wjjze
in eene wezenljjk gevoelde behoefte voorzien:
daarbij eene vereeniging, onder bescherming
van H. M. de koningin zelvewelke allen
vriendeljjk tegemoet en te bulp komt, die geene
middelen kunnen vinden om in éene der in
stellingen te worden opgenomen of op andere
wjjze in bunne behoeften voorziet.
Het eenige, wat al deze inrichtingen in meer
dere of mindere mate missen, is kapitaal en
contributie van leden. Met 10, 6, 5 of
f 3 kan men zich als lid doen inschrjjven van die
gene waarvoor men de meeste sympathie ge
voelt, en het hoofdbestuur der vereeniging, dat
ze alle kent en waardeert, zal aan ieder, die
zich daartoe bij mjj als algemeen secretaris
aanmeldt, volgaarne en zonder eenigen aan
drang tot voorkeur den weg wijzen, welken men
daartoe kan inslaan.
Men zegge niet, dat de congressen geene
vruchten afwerpen. In het blindenonderwjj:
in het algemeen hebben die van Weenen
Dresden, Parjjs (1878), Berljjn, Frankfort a/M.
YorkAmsterdam en Parjjs eene volkomen
omwenteling teweeggebracht, terwjjl de tentoon
stellingen vaD leermiddelenrwelke daaraan
steeds verbonden waren, en de arbeid der blin
den, welken men er kon gadeslaan en beoor-
deelen, bet onderwjjs vereenvoudigd, de benoo-
digdheden daarvoor belangrijk in prijs vermin
derd en aan het geheel eene veel practischer
richting gegeven hebben. Yóor 1873 werkte
ieder naar zjjn eigen denkbeeld; thans volgt
men den algemeen aangenomen regel, maar
bovendien is vooral in Dnitschland, Oostenrijk
België en Italië bet getal der blindenscholen
aanmerkeljjk toegenomen, terwjjl op vele plaat
sen, evenals te Amsterdam, de verouderde
inrichtingen, welke niet meer beantwoorden
aan de eischen des tjjds door nieuwe, ruimere
en meer doelmatig gelegene werden vervangen
en genieten daardoor de blinden dageljjks van
de gezegende vruchten dier bjjeenkomsten.
De regeeringen bevorderen dan ook zooveel
mogeljjk de afwisseling van bet aangename
met het nuttige voor de leden, welke deze bjj
eenkomsten, dikwijls uit ver verwjjderde landen
komen bjjwonen. Zoo werden thans ook weder
eenige leden tot vofjicier de Vinstruction publi-
queof Academie" benoemdterwjjl aan
anderen, die deze onderscheiding vroeger reed
verwierven, herinneringsmedailles werden aan
geboden en werden de leden zoowel op eene
receptie ten stadhuize als op eene soirée bij
den minister van waterstaat en openbare wer
ken genoodigd.
Nergens echter, verklaarden mij velen, was
de ontvangst zoo gul, barteljjk en gastvrijheid
als in 1885 te Amsterdam, en dus ook van
dien kant heeft Nederland een goeden indruk
gemaakt.
Het bestuur der Nieuwe Rotter damsche
Schouwburgmaatschappij (Alex. Faassen Co.)
Gisteren was hjj naar het dorp gegaan met
éen koe en terwjjl hjj daar zoo voortliep en
bet stjjve dier over de heide en door de ge
smolten sneeuw trok bad het nieuwe voorne
men om op de hoeve te bljjven, hem big en
gelukkig gemaakt. Het kwam er immers ook
slechts op aan om nog wat harder te werken.
Maar beneden in het dorp had iedereen,
dien hjj sprak hem den moed benomen.
Hjj moest het vanzelf ook wel inzien, als
het zoo achteruitging dat de koe verkocht
moest worden, dien hjj den geheelen winter
gevoerd hadhjj moest om toch zijn verstand
te gebruiken enz. enz. Dat was het echter
niet geweest, wat hem den lust benam, want
dergelijke opmerkingen had hjj al zoo vaak
gehoord, vooral in den beginne, maar hjj on
dervond geen deelnemingniemand vroeg
naar zjjn vrouw en kinderen, niemand noo-
digde hem bjj zich aan huisde man die de
koe kocht, dong veel af en beriep zich op de
slechte tjjden en de overstrooming, die zijn
koestal weggespoeld had. Bjj zijn pachtheer
was hjj niet eens durven gaan. Het kwam
hem voor dat niemand van hem wilde weten.
Misschien lag het daaraan dat Björn uitgegaan
was met zjjn hernieuwd vertrouwen en daar
over zoo verheugd was, dat hjj zich verbeeldde
dat iedereen zjjn vreugde moest deelen en hem
met gelukwensching en deelneming ontvangen.
Maar de anderen waren nog niet bekomen
van den schrik over den krachtigen intocht
heeft in de plaats van de heeren L. H. Chrispjjn.
L. M. Smith en mevr. Kley, die hun ontslag
namen, de heeren L. B. J. Moor, L. A. van
den Heuvel Jr., E. Erfmann en mevr. Sche
pers geëngageerd. Moor is genoegzaam bekend
aan Van den Heuvel, die zjjn opleiding aan
de tooneelschool genoot, zullen de jonge
minnaarsrollen worden opgedragen. De heer
Erfmann is een jong man, die een goede op
voeding genoten heeft en, door een onweer
staanbare zucht naar het tooneel gedreven een
andere loopbaan vaarwel zegde om zich aan
de kunst te kunnen wjjden.
De namen der beide onderwijzers te
Hansweert, die voor de hoofdakte slaagden
werden ons gisteren niet juist gemeld; het
zjjn de heeren J. Roda en H. J. Okker.
Bjj het examen Fransch 1. o. te Utrecht
slaagde o. a. de heer A. W. Wisse van Elle
woutsdjjk.
Op de agenda voor de elfde jaarverga
dering der Unie »Een school met den Bjjbel",
te houden op Donderdag 10 October te Utrecht,
komen o. a. de volgende onderwerpen ter be
handeling voor
Voorstel van bet locaal-comité te Zaandam
»Het bestuur der Unie" wende pogingen aan
bjj deze regeering, om zoo spoedig mogeljjk den
vaccine-d wang te doen vervallen.
Van het bestuur der Unie. Kunnen de
bjjzondere scholen maatregelen nemen, om het
schoolgaan van alle kinderen zonder onder
scheid gemakkelijker te maken, en op die wjjze
het schoolverzuim tegen te gaan En welke
andere maatregelen ter bevordering van school
bezoek zijn wenscheljjk
Van het bestuur der Unie. In de jaarver
gadering van 1888 werd door het bestuur der
Unie gevraagd»Welke maatregelen moeten
genomen worden om de rechten der onderwjjzers
ook tegenover de besturen hunner scholen te
waarborgen
In de zaak tegen H. V., diefstal van medail
les, werd gisterenmorgen voor de rechtbank te
Haarlem het eerst het woord gevoerd door het
O. M., dat betoogde dat door tal van aanwjj-
zigingen de schuld van V. aan de ten laste
gelegde feiten was bewezen en requireerde
jaren gevangenisstraf.
De verdediger trachtte aan te toonen dat
ten hoogste bewezen is, dat V. voordeel uit den
diefstal heeft gehad, en er mede in betrokken
is, geenszins dat hjj dader was en niemand
anders dan hjj den diefstal kan bedreven hebben.
Na re- en dupliek, bepaalde de rechtbank
't vonnis op 29 Aug.
De visscherijen in de Schelde en
Zeeuwsche stroomen.
(Vervolg.)
Op de Ooster Schelde was de sprot-visscherij
van weinig beteekenis. De ruime vangst van
van de lente zjj begrepen zjjn bljjdsehap niet,
die bun ergerde en daarom benamen zjj hem
zjjn opgewektheid. Want Björn Kjellbotten
kon niet den angst en den twjjtel der ande
ren wegnemen en zjjn eigen bljjmoedigheid
bewaren. Er was dus niets bijzonders gebeurd;
maar bjj was tegen den middag in een som
bere stemming thuis gekomen en toen hij aan
het werk wilde gaan, vlotte het niet. Hjj
schepte er geen behagen in, vond het te zwaar
en hoewel hjj het doorzette werd hjj hoe lan
ger hoe meer bedrukt door het denkbeeld, wat
er van hem moest worden. Hjj werkte, omdat
hjj moest.
Er was niets anders gebeurd dan dat zjjn
werklust geen weerklank gevonden had
bjj de menschen die hjj ontmoette. En daar
door had hjj het gevoel gekregen dat zjjn werk
niet op prijs gesteld werd. Had Björn in de
buitenwereld geleefd en was zjjn werkkring
grooter geweest, dan zouden de menschen zijn
verdriet gekrenkte jjdelheid genoemd hebben,
maar hjj zelf zou zich misschien van twjjfel-
zueht beschuldigd en zjjn werk voortgezet
hebben, doch zonder vreugde, zonder levenslust.
Nu kon bjj echter niet anders doen dan tobben
en klagen zonder te denken. Ver ver af
van de kracht, die het voornemen had gekweekt,
ver, ver weg van het besef van hetgeen hjj
hier altjjd had gewild. Nu eens kreeg hjj bittere
droomen dat was nog nooit gebeurd. Droomen
over betgeen had kunnen zjjn, indien niet
December 1887 verminderde in Januari al
spoedig tot op 2 manden per dag, waardoor in
de Hammen bet aantal visschers dan ook tot
op 8 verminderde. Nog kwam daarbjj, dat da
sprot zoo klein van stuk werd, dat de helft
moest worden weggeworpen. Half Januari ving
men slechts een halve mand en daalde het
aantal op sprot visschende visschers op éen.
Al wat in deze maand werd gevangen, diende
tot aas voor de sloepen te Middelharnis. In
verschen toestand besteedde men J 5 per ton
(4 manden). Te Burghsluis werd de sprot on-
middelljjk gezouten en per scheepsgelegenheid
naar Middelharnis gezonden.
Voor de rookerjj werd niet geviseht, omdat
er te weinig groote werden gevangen. In De
cember werd overal naar sprot geviseht, doch
ze was nergens te vinden,
Op de Wester Schelde was de vangst in
Januari nog zeer goed, doch doordat de sprot
dan mager wordt, vermindert de vraag en daalt
de prijs, zoodat de visscherjj in de 2e helft dier
maand werd gestaakt. In November begon men
weder in de nabjjheid van Vlissingen. Gedurende
die maand was er geen sprot te zien en in
't begin van December nog slechts zeer kleine
hoeveelheden, waarom de kuilen alle op éen
na opgeruimd werden. Deze visscher beproefde
het de 2e week van December onder de Spij
kerplaat en met zulk een gunstig gevolg, dat
hjj die week 147 manden ving, die naar de
rookerjjen te Arnemuiden gebracht werden
doch hiermede was de visscherjj in de Wester
Schelde afgeloopen.
Op de Ooster-Schelde werd de paling-
visscherjj slechts uitgeoefend gedurende het
visschen met de weeren, waarbjj men enkele
fuikjes plaatste. Een visscher had geregeld
een weljj met 12 korven in de Eendracht liggen,
zoolang hjj aas van de weervisschers kon be
komen en een ander legde nu en dan fuiken
langs den voet der djjken. Overigens had men
het gewone aantal peurders.
De eersten konden per week ongeveer 15 KG.
vangen, waarvoor zjj f 6 ontvingenmet da
weljj werden in de Eendracht van 3 tot 5 KG.
en met de fuiken van 2—3 KG. gevangen.
Deze paling was meest mooi van stuk. Palingen
van 1 KG. en meer waren niet zeldzaam. Da
prjjs van deze was 1 per KG. Ook vingen
zjj meermalen 3 a 4 kabeljauwtjes van 20 a 25
cM. lengte in de fuiken. De peurders vingen
gewoonlijk 2 a 4 KG. per nachtalleen met
donkere maan vingen zij soms van 5 tot 10 KG.
Daar dit meestal dunne paling was, brachten
de mooiste niet meer dan 50 cent de KG. op,
terwjjl de rest bjj het zoodje verkocht werd.
Op de Wester-Schelde wordt de palingvisscherij
met korven, bijna uitsluitend door Belgischa
visschers, die dit jaar talrjjker waren dan vroe
ger, uitgeoefend. Niettegenstaande het grooter
aantal visschers, was de totale vangst toch
minder dan het vorige jaar. Zjj bedroeg hoog
stens 12,000 KG.
De visschers hadden ook nu weer veel last
van krabben, vooral van de kleine toch was dit
niet geheel tot bun nadeel, want ook voor da
krabben vonden zjj in België afnemers. Da
opbrengst van de paling en de krabben ta
zamen, deed de visschers tevreden zjjn. Da
prijs der paling was van 2 tot 3 francs per KG.
ja indien hjj niet van zjjn prille jeugd af door
verliezen getroffen was, waardoor hem alle
levensvreugde benomen werd. Hjj had meester
knecht op de hoeve kunnen worden, ja mis
schien wel pachter, indien niet ten slotte
kwam Ingrid zjjn vrouw er ook nog bjj, ala
schuldig aan zjjn verdriet. Zjj zag er zoo ver
vallen uit, zooals zjj daar aan het spinnewiel
zat, op het krukje bjj den haard en hare eigen
zorgen vergat door het peinzen over de zjjne.
Achals zjj maar wat vrooljjker, wat vlugger
en wat schooner wasMaar nauw was dat
denkbeeld bjj hem opgekomen, of hjj zag haar
beschaamd, ter sluiks aan, of zjj iets gehoord
of gezien, of aan hem gemerkt had van het
geen hjj dacht.
»God beware mjj, moet ik haar iets gaan
verwjjten?" zei bjj. Neen dan moest hjj
liever beproeven om te werken dat had vroeger
ook geholpen als hjj op het punt was van den
moed te laten zakken.
Dus ging hjj palen op den berg halen, waarmede
üjj een nieuwen stal moest bouwen. Maar het
was niet zooals den eersten keer, toen hjj hout
naar beneden liet gigden om voor zich en zjjn
jonge vrouwtje te bouwen. Dat was al zoo
lang geleden dat hjj in het geheel niet meer
aan dien tjjd dacht. Hjj dacht er nu aan dat
elke paal betaald moest wordenhjj had ge
wacht met deze boomen te kappen tot dat hjj
meende dat het ljjden kon. Nu kon het zeker
Ijjden de eene koe was weg de beste