N°. 190. 132® Jaargang. 1889. Dinsdag 13 Augustus. Middelburg 12 Augustus. CARMEN SYLVA. Deze courant verschijnt dagelijks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen! Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—J Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop^ betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50 ;j iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte! CARMEN SYLVA. HIDDI'I DI KI.Si lll (III HIM. Thermometer. Middelburg 12 Aug. vm. 8 u. 62 gr. m. 12 u 58 gr. av. 4 u. 60 gr. F Verwacht Z. W. wind. Agenten te Vlissingen: P. Gl. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. de Mooïj en te TholenW. A. tan Advertentiën Notjwenhtjtj'zen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur bureau van Nijgh Van Ditmas. te Rotterdamde Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de da Mar Azn, te Amsterdam, aan het bureau bezorgd zjjn, willen annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomer AN Nicht Meine Ruh" wirst wiederfinden lm Lande von dem Meer benetzt, Doch will es einen Strauss Dir winden Zeeland, von Wogensturm gehetzt. 's Wird Deine „Sltirme" vor Dich bringen Und Deine heldenmüth'ge Kraft, Die Du in Deinem hehren Singen Gebieterinzusamm' gerafft. Gedenkt es Deiner Lebensstunden Am Pelesch und beim VaterRhein, „Trost" spricht's „und Gliick sind nie verschwunden, „Wenn Pflicht und Arbeit bleiben Dein!" Willkommen dann mit dem Geleite Der Schönheit, deiner Seele Hort, Luctor-emergo spricht die Weite, Ganz oder Nicht das Widerwort. F. Smit Kleine. Toen post en telegraaf meldden, dat koningin Elisabeth van Roemenië naar Domburg zou ko men, verwekte dit bericht in ons land vreugde bij velen, maar vooral Zeeland verheugde zich, omdat de bekoorlijke maar nog te weinig bekende Zeeuwsche badplaats Domburg door de vorstin was uitverkoren haar tjjdeljjk tot woonplaats te dienen. Verblijd en trotsch is Zeeland, wijl het Carmen Sylva, de tweevoudig gezalfde, de met de dichterkroon en de konings kroon getooide vrouw, op zijn grond het .wel kom" mag toeroepen. Wat woorden niet ver mogen uit te drukken sullen de kabbelende golven onzer Noordzee, de vriendelijke en ge weldige, haar verhalenzullen de bladeren der boomen in de Domburgsche bosschen der kun stenares toefluisterende Zeeuwen verblijden zich over uw bijzijnzij gevoelen zich verwant aan uw sterke ziel, want de dichter spreekt waarheidZeelands wapenspreuk Luctor et emergo vindt weerklank in Carmen Sylva's levensspreukgar nicht oder gans. De luit-kolonel J. H. Folkerts, provinciaal adjudant in Zeeland, heeft pensioen aangevraagd. Bij kon. besluit zijn de volgende pensioenen, verleend aan: A. J. Vening, ontv. der dir. bel. en acc., ƒ930; J. H. Sperweslager, kamer bewaarder bij het dep. van financiën, 547 E. B. M. Ente, weduwe P. W. Poppelman, Ofschoon Carmen Sylva gerekend mag worden tot de meest beminde en bekende buitenland- sche auteurs, wier werken in ons land gelezen worden en ook vele bijzonderheden omtrent den persoon der Roemeensche koningin onzen lezers niet vreemd zullen zijn, zoo gelooven wij toch hun geen ondienst te doen, wanneer wij hier onder nog een vluchtige schets van Carmen Sylva's leven en werken laten volgen. Elisabeth, koningin van Roemenië, thans 46 jaar oud, is de dochter van wjjlen prins Her mann von Wied. Haar eerste kinderjaren waren de gelukkigste haars levens. Eenvoudig doch streng was haar opvoeding, het eerste onderricht ontving zjj, behalve van haar ouders zelve, van mej. Lavater, een nicht van den bekenden gelaatkundige. De kleine Elisabeth was een waar wonderkind, dat reeds met haar derde jaar leerde lezen teneinde haar bezig te houden, 's Winters woonde de vorstelijke familie te Neuwied, des zomers op het lustslot Mon Repos, midden in het woud gelegen. Een herinnering aan dat zomerverblijf is de naam van haar schoonen dichtbundel Meine Ruh, door Fiore della Neve vertaald en vroeger in ons blad besproken. Het woud en de Rijn zijn haar eerste en liefste vrienden geweest. Het motto van Meine Ruh luidt magazjjnm. bij het entrepotdok, ƒ385 J. te Gempt, weduwe A. A. A. Stuten, ontv. van 's rjjks bel., 723. Door den minister van waterstaat, handel en njjverheid is bepaald dat de nagenoemde ambtenaren bij de adm. der posterijen hunne functiën zullen uitoefenen als volgtde com miezen 2e kl. A. W. Boon en J. C. de Yulder van Noorden op het postkantoor no 1de commiezen 3e kl. J. Goedkoop te Helder; J. E. A. Post Uiterweer te 's GravenhageH. J. Huiskes, op het spoorwegpostkantoor no 1 (standplaats Amsterdam); W. G. A. Pels Rijcken te Amsterdam J. Waale jr te Leiden J. Bes- seling te AmsterdamA. H. M. de Bruyn te ArnhemJ. C. Bondam, op het spoorwegpost kantoor no 2de commiezen 4e kl. J. J. Ger- lach Giunta d'Albani te 's Gravenhage K. A. J. A. Prevöt te Breda H. van der Baan, op het spoorwegpostkantoor no 1W. Bruyn Pz. te HelderJ. H. van Wijk op het spoorweg postkantoor no 1F. Eilers te UtrechtG. J. Somer te AmsterdamE. H. L. Gielen te Dord recht de surnumerair J. G. de Fouw te Loenen. Naar aan de Delftsche Opmerker wordt ver zekerd, ontbreken thans reeds zeven ambte naren op Java voor den administratieven dienst. De kansen van hen, die zich thans voor den burgerleken dienst in Nederlandsch-Indië be stemmen zijn dus onbetwist gunstig. Reeds dit jaar overtreft de vraag het aanbod voor den dienst in 1890 met zeven plaatsen. Door 24 te Amsterdam bestaande vak- en werkliedenvereenigingen van verschillende rich tingen, is besloten tot de oprichting van eene enquête-commissie. Die commissie wil de grieven der werklieden verzamelen en openbaar maken. Dit zal er, meent zjj, toe leiden, dat misbruiken die anders voor het groote publiek verborgen blijven, algemeen bekend worden. Is dit geschied, dan zullen de werklieden eischen, dat aan die toestanden een einde wordt gemaakt, en het publiek zal hen steunen. De commissie verzoekt nu mededeeling van be staande grieven. Yoor strikte geheimhouding, zoo die gevraagd wordt, staat zjj in. Wegens het bedanken van mr Altink Mees voor zjjne benoeming tot lid van den gemeente raad, is te Amsterdam eene nieuwe verkiezing uitgeschreven tegen Yrjjdag 23 Augustus a. Het N. v. N. deelt mede, dat een zijner lezers zich dezer dagen bjj het departement van koloniën vervoegde met het verzoek, hem te willen opgeven of zjjn zoon, die sergeant is bjj het Indische leger, ook voorkwam onder de gewonden of gesneuvelden bjj het gevecht van Kotta Pohama. Men kon hem de gevraagde inlichtingen niet verstrekken; van de gesneuvelde of ge- Vergelijk Carmen Sylva. Ein lelensiild der pichlerin von Mita Kremnitz, 't Lied beduidt Carmen, en Sylva het woud, t Woudlied weerklinkt, frisch, oorsponkelijk en stout En dacht ik niet steeds aan mijn woud van weleer, Dan zong ik sinds lang mijne lied'ren niet meer Ik luisterde ze af van het voog'lenkoor, Al ruischend zong mij het woud ze voor, Het kloppende hart vergat ze niet, Ter ruste zingen mij woud en lied. Zelf houdt Carmen Sylva de geschiedenis der jeugd het voornaamste uit het leven der men- schen. Aan verschil van stand dacht het vorstenkind niet. Dikwjjls zag men haar, door de dorpskinderen omringd, zichzelf en haar auditorium met phantastische spelen en ver halen, in haar altjjd bezig brein ontsproten, vermaken haar kleine speelgenooten erkenden allen in haar de meerdere. Het moeiljjkst viel het kind stil te zitten. Toen zjj vjjf jaar oud was zouden zjj en haar broeder, de tegenwoordige vorst Von Wied voor een schilder poseeren. Op alle manieren beproefde men haar rustig te houden, met zachtheid en strengheid. Ein- deljjk nam zjj zichzelf vast voor zich niet te bewegen, toen zjj echter vjjf minuten stil gezeten had, viel zjj flauw van haar stoel. En toch was toenmaals haar hoogste ideaaldorpsschool meester te worden 1 Haar vurigste wensch eenige jaren later was eens mede naar de dorpsschool te mogen gaan, voornameljjk om mede te zingen. Op een goeden morgen liep zjj met de pachterskinderen mede naar school en toen het uur van zingen geslagen had, zong de nieuwe leerling zoo lustig mede en opende haar mondje z<5o wjjd, dat een der school kinderen, dat van meening was i het paste wonde militairen beneden den rang van offi cier de zoogenaamde minderen worden de namen niet per telegraaf medegedeeld. Waarom niet Voorzeker toch niet uit minachting voor den soldaat. Vermoedeljjk met het oog op de kosten. Maar mag dit bezwaar wezen Spreekt hier de humaniteit ook geen woordje mede Er zjjn bjj het gevecht te Kotta Pohama 18 soldaten gesneuveld. De overseining dier namen had 18 maal 4 gekost. Is de betrachting der humaniteit tegenover de bei rekkingen der krijgers, die hun leven veil hebben voor de belangen des vaderlands, geen 72 waard Allen, wier zonen of broeders thans deel nemen aan den strjjd op Atjeh, moeten nu ten minste een maand in ongerustheid verkeeren omtrent het lot van hunne betrekkingen. Het zou toch waarljjk niet te duur betaald zjjn, in dien men voor dat luttele bedrag veler onrust kon voorkomen en anderen het leed kon bespa ren, in een courantenbericht de namen van hunne zoons als gesneuveld vermeld te lezen. Even goed als men den familiebetrekkingen der op het veld van eer gestorven officieren de droeve tjjding heeft doen erlangen, voordat de Staatscourant melding maakte van het bloe dige gevecht, had men ook dien der mindere militairen bericht kunnen zenden van het sneuvelen hunner bloed- of aanverwanten. (Hdbld.) Schoolwetherziening. (Slot.) Invloed van het ontwerp op de financiën van het rijk en van de gemeente. Aan dit punt zjjn zeer uitvoerige beschouwingen in het verslag gewjjd. De eisch werd gesteld, dat een grooter deel der uitgaven voor het lager onderwijs, ten laste van het rjjk werd gebracht en verschil lende wijzigingen werden in overweging gegeven tot tempering van de gerezen bezwaren. De regeering heeft, met betrekking tot de uitsluiting der scholen met een schoolgeld van 25 en meer, voor de rjjksbjjdrage, het ont werp in dier voege gewjjzigd, dat de uitsluiting eerst aanvangt, wanneer de opbrengst van het schoolgeld 80 en daarboven per jaar en per leerling oplevert. Zoodoende zullen alle openbare scholen op de bjjdrage aanspraak krijgenmaar dezelfde steun zal nu ook moeten verleend worden aan bijzondere scholen voor meer uitgebreid lager- onderwjjs. De rijksuitgaven vermeerderden hierdoor met 107.250 (waaronder f 42.700 voor de bjjzondere scholen.) De regeering is van oordeel, dat door ont heffing of beperking van de verplichting tot aanvulling van het onderwijzend personeel, boven het reeds aanwezige voor de gemeenten uit het ontwerp verbetering ontstaat. Maar (en dit strekt tevens tot antwoord op de nota van den heer Huber) de bedoeling kon niet wezen om geheel te voorzien in den onguns- tigen financieelen toestand voor sommige ge' meentenen voor zoover de Friesche gemeenten in een exceptionneelen toestand verkeeren, kan daarin worden tegemoet gekomen door toepas- i sing, ook in het vervolg, van het buitengewoon subsidie-stelsel bedoeld bjj art. 49 der wet. De minister betoogt, dat de tegenwoordige vergoeding aan de gemeenten, waaronder soms belangrijk meer aan rijksvergoeding werd ge noten dan de som waarmede tenslotte de gemeentekas bleef bezwaard, op verkeerden grondslag berust en toestanden in het leven heeft geroepen, die door den wetgever niet voorzien en ook niet gewild zjjn. De minister beroept zich daarbjj op Amsterdam en Haarlem. De overige voorstellen tot wijziging werden door de regeering niet overgenomen. Zij be troffen lo het fixeeren der vergoeding op het bedrag van 1888 2o het brengen van al de rjjksbjjdragen op 35 pet. van de jaarwedden der onderwjjzers tot een maximum van 60 pet. en 3o een extra-bjjdrage, facultatief te ver- leenen, ten behoeve van meer uitgebereid lager-onderwjjs. Maar in zooverre is aan de financieele be zwaren tegemoet gekomen, dat het wetsontwerp is aangevuld met eene bepaling, krachtens welke een rijksbijdrage zal worden uitgekeerd, voor éen onderwjjzer, wanneer aan scholen van 309 en minder leerlingen, het minimum aantal onderwijzers is overschreden, en voor ten hoogste twee onderwjjzers wanneer aan scholen van 310 en meer leerlingen, meer onderwjjzerB ver bonden zijn dan de wet eischt. Die bijdrage zal zjjn voor scholen van 90 en minder leer lingen 150 en voor de overige scholen ƒ200 per onderwjjzer. Bedraagt het aantal van eene school met 310 leerlingen zeven, dan wordt slechts voor éen onderwjjzerbedraagt het acht dan wordt voor twee onderwjjzers boven het minimum, dat 6 is, de bjjdrage uitgekeerd. Vandaar de uitdrukking »ten hoogste" bjj scholen van 310 en meer leerlingen. Door deze wijziging wordt tevens voorkomen, dat een onderwijzer, die tengevolge van het vertrek van eenige kinderen van de school zou kunnen gemist worden, slechts zonder rjjks vergoeding zjjne betrekking zou kunnen behouden. Tevens wordt de mogelijkheid geopend om op talrjjk bezochte scholen een onderwjjzer meer aan te stellen met rjjksvergoeding, waar het wenscheljjk geacht wordt den hoofdonder- wjjzer niet aan het hoofd eener klasse te plaat sen. Door deze wjjziging klimmen de rjjks- uitgaven met 162.850 (waaronder 26.700 voor de bjjzondere scholen). Het verschil tusschen het voorschot over 1887 en de thans voorgestelde bjjdrage naar de school-bevolking van 1 Januari 1888 zal nu dalenvoor Arnhem tot 8.278.50voor Den Haag tot 34.308.99 j; voor Leiden tot 16.010.50; Rotterdam tot f 72.062.97voor Amsterdam tot 109.091 45; voor Haarlem tot f 4.144.55; voor Utrecht tot 11.077.25 en voor Gronin gen tot 13.676.31. Yoor genoemde gemeenten zal dan voor het openbaar lager onderwjjs een uitgaaf worden niet voor een prinses zoo luide te zingen, haar voortdurend de hand voor den mond hield. Weldra verscheen een bediende uit het slot, die den kleinen wildzang mede nam en dit was de eerste en de laatste keer dat Carmen Sylva op de schoolbanken zat Haar liefde voor het woud, waarin zjj dag aan dag, wind en weer trotseerend, rondzwierf, haar ietwat weerspannige natuur, haar zucht naar het ongewone en romantische verschafte haar van de zijde harer bloedverwanten den naam van Waldröschen. In 1850 vestigde de familie zich wegens de ziekte van een van Elisabeths broeders een tjjd lang metterwoon te Bonn. De zevenjarige prinses zat hier menigmaal op den schoot van den grijzen Ernst Moritz Arndt en luisterde aandachtig naar de vaderlandslievende woorden van den dichter van Was ist des Deutschen Vaterland Vroeg reeds als veertienjarig meisje begon zjj heimeljjk gedichtjes neer te schr jjven, terwjjl zjj niet zelden onder de leeruren haar gedachten vrjje vlucht gaf om de geschiede nissen harer phantasie verder te ontwikkelen. Tot haar 19e jaar had zjj niet meer dan twee romans gelezenSoil und Haben en Ivanhoe, toen haar door een toeval the Wide Wide World in de handen viel, welk boek zjj onder de vertalingen van Ovidius verslond. In 1861 bezocht prinses Elisabeth het Prui sische hof, waar keizerin Augusta groote be langstelling voor haar aan den dag legde. Hier ook leerde zjj het eerst haar gemaal, koning Karei, toenmaals luitenant der dragon ders, kennen, en wel onder zeer romantische omstandigheden. Met haar gewone levendig heid kwam zjj de trappen in het paleis zoo vlug afspringen dat zjj op de laatste trede uit gleed en zeker zou gevallen zjjn, indien niet de jonge officier haar in zjjn armen had op gevangen. In 1863 verschjjnt de prinses voor het eerst in de »wereld". Waldröschen woonde te Karls ruhe haar eerste bal bjj, in haar rose met zilveren lovers bestrooid toilet: ein Engel in Sternen. In hetzelfde jaar vergezelde zjj de grootvorstin Helena van Rusland naar Zwit serland en Rusland. Haar uiterljjk, ten tjjde dat zjj aan het Russische hof verscheen, wordt ons aldus be schreven Een groote slanke gestalte, bekoor lijke vormen, groote blauwe oogen, waarin zich een geheele wereld van droomen weerspiegelt, een klassieke mond met de korte bovenlip, die door de natuur tot lachen geschapen schjjnt, met een rjj schitterende tanden als paarlen zoo wit, een fijn besneden neus, een overvloed van krullend haar, fraaie handen en voeten. On danks de vele jaren die sedert dien zjjn ver- loopen en de stormen, die boven haar hoofd hebben gewoed, moet de koningin nog thans deze schoonheden bezitten, met uitzondering van het blonde haar, dat door de smart der moeder vergrijsd is. Tjjdens haar verbljjf te St. Petersburg ont ving zjj het bericht van het overljjden van haar harteljjk geliefden vader. Aan hem zjjn de volgende dichtregelen gewjjd Sie baben ibn hmaus^etragen Ganz stille, gevorderd, die het cijfer van 70 pet der kosten nog niet zal bereiken. Yoormelde verschillen zullen volgens art. 4 van het wetsontwerp, zooals dat gewjjzigd is, eerst in 1894 geheel voor rekening der gemeen ten komen, zoodat veilig mag worden aange nomen dat de gemeentebesturen ruimschoots gelegenheid zullen hebben om in die meerdere uitgaaf ten laste der gemeente op geleideljjke wjjze te voorzien. De geheele vermeerdering der rijksuitgaven zal nu tengevolge dezer school wetherziening bedragen f 620.100. Overigens is nader bepaald dat voor eene bjjdrage niet in aanmerking komen scholen die gehouden worden als winstgevend bedrjjf. Subsidie aan bijzondere scholenwaarborgen voor deugdelijk onderwijs. Vele leden maakten het toestaan van subsidie aan bijzonder onderwjjs ondergeschikt aan de deugdelijkheid van dat onderwjjs maar tegen die waarborgen werden verschillende bezwaren geopperd, onder anderen werd de vrees uitge sproken, dat de bjjzondere lagere school dienst baar zou worden gemaakt aan het ondermjjnen der staatsinstellingen. Bestond daarvoor ge gronde reden, zegt de minister, dan zou het niet alleen plicht zjjn geldelijken steun te ont houden maar verdiende het ernstig overweging de vrjjheid van onderwijs, thans bjj de grondwet gewaarborgd, in te trekken. Of eene bjjzondere school aanspraak zal hebben op de uitkeering der rjjksbjjdrage, zal krachtens een maatregel van bestuur in hoogste instantie worden beslist door den minister, voorgelicht door het schooltoezicht. Aan dat schooltoezicht is naar het oordeel der regeering vol doende macht gegeven om op de naleving der voor de rjjksbjjdrage gestelde eischen toe te zien. Het in art. 54 bis gegeven voorschrift, dat de openbare, zoowel als de bjjzondere school steeds toegankeljjk moet zjjn voor de daarbjj met namen genoemde autoriteiten, sluit in zich dat aan schoolopzieners en plaatseljjke school- commissiën steeds onmiddelljjk toegang tot de school moet worden verleend. Intusschen wordt nader bepaald dat voor de vakken A tot K een minimum van leeruren (16 uren per week) behalve die voor onderwjjs in de handwerken, worde gesteld en tevena voorgeschreven dat het leerplan aan den arron- dissements-schoolopziener worde overgelegd. Verder is bepaald dat een vacature van hoofd onderwijzer uiterlijk in 6 maanden en eene van onderwijzer uiterljjk in 4 maanden moet wor den vervuld, terwjjl het minimum van leerlin gen, gevorderd om voor de bjjdrage in aanmer king te komen, op 25 wordt gesteld. Overgangsbepalingen. De minister heeft het ontwerp gewjjzigd., zoodat art. 45 der wet van 1878 over 1890 van kracht bljjft, doch met uitzondering voor de kosten voor zoover betreft de verbouwing of stichting van schoollokalen enz. Verder zal, indien eene gemeente over 189192 en 93 in de jaarwedden van onder wjjzers aan rjjksbjjdrage minder moest ontvangen dan hetgeen door haar als rjjksvergoeding over 1888 is genoten (niet medegerekend de kosten Und es ist ich will nicht klagen Dein Wille, Musz denn Allee, was auf Erden Ich habe, Bald hinansgetragen werden Zu Grabe P Und ich geh', wenn ich gehliebcn Alleine, Zu den Grabern meiner Lieben Und weine. Sedert den dood van haar vader woonde Carmen Sylva met haar moeder winter en zomer op haar bemind Mon Repos, alleen eenige maanden 's jaars maakte zjj reizen met de grootvorstin Helena. Met haar bezocht zjj in 1867 het Parjjsche hof, met haar moeder in 1868 Zweden. In 1869 huwde zjj koning Karei van Roemeniëmet het vrjje leven van het natuurkind was het gedaan, zjj was thans koningin en had een nieuw vaderland gekregen. Maar zjj vond daar een groot, nieuw onuitsprekeljjk geluk, toen haar een zoon geboren werd. Geen heerlijker liederen, innig, weemoedig, heeft Carmen Sylva gedicht dan die aan haar kind, doch helaas, nog geen vier jaar mocht zij de moedervreugde smaken, of zjj stond aan de lijkbaar van haar kleinen lieveling. Haar leed en haar liefde heeft zjj na dien tjjd in woorden gebracht, de eerste milde smart is door de jaren gele nigd, zjj heeft leeren berusten doch vergeten heeft zjj haar verloren geluk nimmer en altjjd weer klinkt in haar verzen dat diep melanGt«j« lieke verlangen naar haar zoon,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1