N°. 186.
132" Jaargang.
1889.
Donderdag
8 Augustus.
ONTGINNERS.
GYMNASIUM.
1 FEUILLETON.
Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-3
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager?
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop'
betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte?
BEKENDMAKINGEN.
Middelburg 7 Augustus.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
1DDELBMS
aim.
Thermometer.
Middelburg 7 Aug. vm. 8 u. 68 gr.
ai. 12 u 68 gr. av. 4 u. 68 gr. F
Verwacht W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. y. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van ver en
Nebuwenhtjijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur
bureau van Nijgh Van Ditmar te Botterdamde Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mab. Azn, te Amsterdam, aan het bureau bezorgd zjjm, wille*
annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen
GEMEENTERAAD.
De burgemeester van Middelburg maakt be
kend dat op Vrijdag den 9en Augustus 1889,
des namiddags te 2J uur, een openbare zitting
van den gemeenteraad zal plaats hebben.
Middelburg, den 7en Augustus 1889.
De burgemeester voornoemd,
F. ERMERINS, L. B.
De burgemeester en wethouders van Middel
burg maken bekend, dat het tweede toela
tingsexamen voor het gymnasium zal gehouden
worden op maandag- 58 September a.
('s morgens te halt tien uren) op welken datum
tevens de lessen aan die school weder aan
vangen.
Middelburg, 6 Augustus 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
F. ERMERINS, L. B.
De secretaris,
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
Oprichting van eene brood- en
dessertbakkerij.
De burgemeester en wethouders van Mid
delburg, maken bekend
dat bjj hun besluit van heden aan den heer
C. HONDSMERK Wz. vergunning is verleend
om in perceel wijk C no 33 in de Lange Noord
straat eene brood- en dessertbakkerij op te
richten.
Middelburg, den 6 Augustus 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
F. ERMERINS L. B.
De Secretaris
A. DE VULDER VAN NOORDEN.
De koningin is voornemens, Donderdag a.
een bezoek aan de residentie te brengen.
Waarschijnlijk zal prinses Wilhelmina hare
moeder vergezellen. Het verblijf van H. M.
zal slechts eenige dagen duren.
Vrjjdag zullen prins en prinses Albrecht van
Pruisen deelnemen aan een déjeuner ten hove.
Binnen kort wordt de koning van België te
Zandvoort verwacht om zjjn dochter, prinses
Stephanie, te bezoeken.
Onze koningin is voornemens om uit Den
Haag der prinses een bezoek te brengen.
Naar uit 's Gravenhage gemeld wordt moet
het mondeling overleg van den minister van
binnenlandsche zaken met de commissie van
voorbereiding uit de Tweede kamer over de
schoolwet-herziening gisteren afgeloopen zijn.
Het gedrukte rapport wordt binnen enkele
dagen verwacht.
Uit het Deensch
van Eristofer Kristofersen.
I.
In liet Hjellbottendal.
>Hola, zwartje 1 Holahola hola
ho o o o laklonk het langs
de berghelling in de avondstilte eerst
langzaam en overredend, daarna hoe langer
hoe sneller en luider, weldra klagend, angstig,
smeekend, totdat het eindelijk een snikkende
uitroep werd.
De jongen stond beneden tusschen de heu
veltjes en struiken met den halster in de hand,
blootshoofds, dun gekleed en keek met grooten
angst in zijne lichte oogen om zich heen en
zjjn rond glad gelaat was geheel vertrokken
van den schrik. Hij luisterde en riep nog
eens, liep een eind voort, zoodat zjjn lang,
stug, geelblond haar als de manen van een
paard uitstond, liep harder, wanneer hjj meende
iets te hooren, stond weer stil, gunde zich
geen tijd om het zweet af te drogen dat hem
van het voorhoofd gutste, riep en sprong over
hoogten en door kreupelhout, reet zich de
banden open, maar daar lette hjj niet op
Bjj kon. besluit is, ingevolge gemeenschap
pelijke voordracht van de ministers van marine
en van koloniën
le eene commissie samengesteld, ten einde
HD. te dienen van advies op de vraag: of het
uit een staatkundig en financieel, en ook uit
een techDisch-maritiem oogpunt wenscheljjk is,
de bestaande indeeling der maritieme middelen
in Nederlandsch-Indië, overeenkomstig het kon.
besluit van 16 November 1866 no 80, in een
Nederlandsch auxiliair eskader, eene Indische
militaire marine, en eene Indische gouverne
mentsmarine te bestendigen"; zoo jaa. duideljjk
te omschrjjven de bestemming dier drie cate
gorieën, opdat dienaangaande geen misverstand
mogeljjk zjjb. in algemeene trekken aan te
wjjzen, welke uitgaven ten behoeve van die
categorieën ten laste moeten komen van de
Nederlandsche, en welke van de Indische be
grooting zoo neenwelke regeling in plaats
van de bestaande dient te worden ingevoerd
2o. benoemd tot voorzitter dier commissie
da heer I. D. Fansen van de Putte, oud-minister
van koloniën, lid van de Eerste Kamer der
Staten-Generaaltot ledende heeren W. F.
van Erp Taalman Kip, oud-minister van marine;
J. W. Binkes, vice-admiraal, Zr Ms adjudant
in buitengewonen dienstJ. A. de Gelder, oud
lid in den raad van Nederlandsch -IndiëC.
Bosscher, oud-directeur van binnenlandsch be
stuur in Nederlandsch-Indië; D. L. Wolfson,
oud-zeeoficier, lid van de Provinciale Staten
van Zuid-Holland H. D. Guyot, gepensioneerd
kapitein ter zeeG. Kruys, kapitein ter zee
G. H. Thomassen a Thussink van der Hoop,
oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal en burgemeester van Doornspjjken
tot secretarisde heer jhr G. J. van Tets,
adjunct-commies bjj het departement van ko
loniën.
A. Zaterdag verleenen de ministers van wa
terstaat en binnenlandsche zaken geen audiëntie.
Aan de N. R. Crt. schrijft men uit Noord-
Brabant Tot dusverre gold als regel, dat aan
het hoofd van elke school eeD onderwjjzer moest
geplaatst worden, die den rang ven hoofdon-
derwjjzer bezit. Die regel zal echter spoedig
alleen gelden voor de openbare, niet meer voor
de bjjzondere scholen. Er zjjn hier bijzondere
scholen, waarvan de eene nagenoeg een half
uur gaans van de andere verwjjderd is en die
onder éen hoofd staan. Ik ken een hoofdonder-
wjjzer, die aan het hoofd staat van drie bjjzon
dere scholen, op tameljjken afstand van elkander
gelegen. Zoo voortgaande, is de tjjd niet ver
meer af, dat slechts éen hoofdonderwjjzer meer
noodig zal zjjn voor tien of meer scholen, bin
nen een kring van gemeenten gelegen.
Waarom niet? Het voorschrift van art. 23,
geplaatst onder titel 2 der wet, geldt alleen
het openbaar onderwjjs. Voor het bjjzonder
onderwjjs geldt het zeer rekbaar artikel 54
»De onderwjjzer, die de lessen der school bestuurt
wordt geacht aan haar hoofd te staan."
Het verdient wel overweging, bjj een wjjziging
der wet op dat punt bedacht te zjjn.
want de zwarte was weg en de zwarte
moest terecht komen. Het beste paard van
de hoeve, de beste vriend van den jongen. »De
zwarte 1 Hola 1 hola hola hola, hola,
hola, ho o o o la 1" Als de beer
hem eens te pakken gekregen had Die
leeljjkerd doolde hier rond en loerde op paar
den en koeiende melkmeiden had hjj aan
de andere zjjde van den berg eiken dag schrik
aangejaagd. Björn jjsde bjj de gedachte. Maar
als hjj den zwarte gedood had, dan zou hjj
ook Stil! daar klonk iets van boven.
De jongen stond stil en luisterde een halve
minuut, met open oogen en mond, de beenen
wjjd uit elkaar om te springen. En daar
vloog hjj naar boven, want dat moest het
schelletje, het kleine schelletje van den Zwarte
zjjn. Nu hoorde hjj dat duideljjk; hjj lachte,
riep met een van vreugde trillende stem en
beklom de steile hoogte. De schel klonk
vrooljjk in de maat, afgewisseld met gehinnik
en gebriesch. Niemand kon zoo vrooljjk hin-
nikken als de Zwarte of zoo aardig met zjjn
schelletje schudden; de jongen lachte, zoodat
de echo van den Heksenhoek weerklonk
nog nooit was hjj zoo blij geweest 1
Nog nooit had bet Kjellbotten dal er in
zijne oogen zoo mooi uitgezien, als toen hjj
zich nu in het lange gras neerwierp en naar
beneden keek, terwjji de Zwarte rustig naast
hem stond en met zjjn langen staart de muggen
van zjjn glimmende huid afsloeg.
Graaf van Hogendorp schrijft in het Haagsche
Dagblad het volgende
»Na lezing var al de in vrijzinnige bladeD
tegen ons Protest gerichte aanvallen, komen wjj
tot het resultaat dat geen enkel, van die zjjde
aangevoerd argumènt wederlegging noodig
maakt- Wjj zien dus van repliek af.
Wat de spotters van de liberale bent betreft,
moeten wjj hun doen opmerken dat wjj het
laatste, en dus het beste, lachen, aangezien wjj
ons doel volkomen bereikt hebben, nu de Eiffel-
toren, zoowel voor den Prinsessendag als voor
andere gelegenheden, onmogelijk is gemaakt.
>Wjj zullen trouwens de Haagsche banen rein
bljjven houden van revolutionnair vuil, totdat
de dag zoo laat mogeljjkder blijde
inkomste aanbreekt.
De vergadering van onderwjjzers aan de
normaallessen in de 2e inspectie zal dit jaar
gehouden wordente Rotterdam op Zaterdag
31 Augustus, te Middelburg op Zaterdag 7
September en te Amsterdam op Zaterdag 14
September a. s. Aan de orde zal worden ge
steld gedachtenwisseling over stellingen be
treffende het onderwjjs in de aardrijkskunde
en in den zang.
Yoor de acte Fransch 1. o. is o. a. te
Utrecht geslaagd de heer H. Lamper, onder
wjjzer aan eene bjjzondere school te Axel en
mej W. L. Crull te Tholen.
De heer P. Dumon Tak te Woerden slaagde
niet voor het eerste gedeelte van het notarieel
staatsexamen, zooals gisteren gemeld is, maar
voor het tweede gedeelte.
In de St. Ct van 6 dezer is opgenomen
de uitslag van het eindexamen der gymnasia
in 1889. Het aantal uitgereikte getuigschriften
voor alle faculteiten is met 43 pet vermeerderd;
voor de faculteiten der godgeleerdheid, rechts
geleerdheid en letteren en wjjsbegeerte met 3 pet
verminderdvoor de faculteit der geneeskunde
en der wis- en natuurkunde met 21.5 pet ver
meerderd. Bjj de leerlingen der gymnasia
verminderde het aantal geslaagden met 6.5 pet;
bjj niet leerlingen der gymnasia, die zich aan
een der bovengenoemde examens onderwierpen,
daalde het percentage van 54 tot 52 pet.
De afdeeling Volksonderwijs I te Amsterdam,
heeft het plan opgevat binnen korten tjjd eene
vergadering te houden, teneinde propaganda
te maken voor de invoering van leerplicht,
en een adres dienaangaande bjj de regeering
in te dienen. Onderscheidene vereenigingen,
als Volksonderwijs II, de kiesvereeniging Am
sterdam, de Unie en verschillende vakvereeni-
gingen en afdeelingen van de werklieden-
vereeniging hebben zich hierbjj aangesloten,
en een bevoegd spreker heeft de uitnoodiging,
om de zaak in te leiden, reeds aangenomen.
Een comité is benoemd om de uitvoering te
regelen.
De heer Yan Ylaanderen, die van eene
reis naar Paterson (N. A.) te Yerseke is terug-
Honderde malen had hij dat dal gezien, van
kindsbeen af kende hjj eiken heuvel in den
omtrek. Maar van avond was hier overal
leven, licht en vrooljjkheidmen haalde er
zoo gemakkelijk ademmen kon er zoo goed
zien. Aan alle zjjden was het dal ingeslo
ten de bergrug was wel niet hoog, want de
dennen groeiden weelderig tot op den top,
maar hjj liep rond en eindigde in den Heksen
hoek, die als het ware de afsluiting van de
keten was. Ylak onder den Hoek lag een diep,
donkerblauw water, met laag kreupelhout
langs den eenen oever, dik, vet gras langs den
anderen, dat jaar op jaar overstroomd werd,
wanneer de nieuwe watermassa's van de
eeuwige sneeuwvelden over den berg stroom
den en zjjn donkere helling glad schuurden,
eer zjj zich vereenigden met de beekjes van
de heuvelen en zich een weg baanden door
het dal, de keten verbraken en naar zee
vloeiden. Tusschen de met gras begroeide
hoogten, onder de knoestige berkenwortels,
door het ongekapte hout, langs de heuveltjes,
met allerlei bochten en omwegen kabbelde de
rivier helder en stil voort totdat zjj het
zwakste punt in den keten gevonden had.
Daar drong zjj dan in, werd een waterval,
spleet den berg en verspreidde bruisende en
bulderende een witten rook over den bergrand.
Het was zoo stil dat hjj de forelletjes in
het water hoorde opspringen om naar een vlieg
te happen en aan den anderen oever een vogel
gekeerd, is bij de Chr. ger. gemeente te Paterson
als predikant beroepen.
Door het aanstaand vertrek van den pre
dikant te Borssele zullen weldra zes van de
tien gemeenten in den ring Boisselo vacant
zjjn. Een daarvan, nl. 's Gravenpolder, behoort
reeds eenige maanden tjjdeljjk tot den ring
Kruiningen. Van de negen andere zal derhalve
bjj vernieuwing een herderlooze bjj een anderen
ring gevoegd behooren te worden, willen de
vacante gemeenten door de aanwezige predi
kanten bediend kunnen worden.
Thans zjjn vacatures te Nisse, Oudelande,
Ellewoutsdjjk, Heinkenszand en binnen kort
ook te Borssele terwijl de predikanten geves
tigd zjjn te Ovezand, Hoedekenskerke, Baarland
en 's Heerenhoek.
Vrjjdag a. zal de gemeenteraad alhier,
des namiddags te 2j uur vergaderen, ter be
handeling der volgende zaken onderzoek ge
loofsbrieven ingekomen stukken enz.stemming
over het voorstel-De Ligny, waaromtrent in de
vorige week de stemmen hebben gestaakt
voorstel van burg. en weth. en het bestuur der
godshuizen tot verhooging der jaarwedde van
den gemeente-apotheker.
Verder van een adres van M. H. Boasson en
Zonen, tot het leggen van een spoorbaantje in
de Mosterdgang naar de Markt, met voorstel
van burg. en weth.een voorstel van hetzelfde
college omtrent het verzoek van de Wed. J.
H. C. Kakebeeke Gz. om telefoon- en telegraaf
verbindingen in de gemeente te mogen aan
leggenbepaling van den grondslag van het
pensioen van den gewezen leeraar aan de bur
geravondschool, A. Cense.
Ook komen in behandeling voorstellen van
■burg. en wetb. betreffende verandering van den
ligger der wegen en voetpaden om machtiging
een assistent-bode voor de plaatseljjke belas
tingen aan te stellentot verkoop van stukjes
gemeentegrond voor de woningen, die ten
westen der werf Middelburgs Welvaren zjjn ge
bouwd; tot voorloopige vaststelling gemeente
rekening 1888 en betreffende verhuring van
enkele gebouwen en terreinen der Commercie-
compagnie aan Th. Mace.
Eindelijk zal een leeraar aan de burgeravond
school worden benoemd.
Hoezeer de Middelburgers de gelegenheid
waardeeren om voor weinig geld een uitstapje
naar Rotterdam te maken bljjkt hieruit dat
voor den a. Zondag loopenden goedkoopen trein
reeds alle kaarten genomen zjjn, uitgezonderd
nog heden middag beschikbare 7 plaatsen le kl.,
Er waren 20 eerste, 50 tweede en 150 derde
klasse plaatsen te nemen.
Men schrjjft ons uit Vlissingen
Naar wjj tot ons leedwezen vernemen zal de
provinciale schietwedstrjjd voor de schutterden
in onze provincie, waarvoor reeds de datum was
aangewezen en het programma zoo goed als
vastgesteld, geen voortgang hebben.
Niettegenstaande vooral de commandanten
der dd. schutterden te Middelburg en Vlissingen
zeer met het plan waren ingenomen en tot het
welslagen daarvan medewerkten, en ook bjj de
hoorde fladderen. Maar in die stilte was frisch-
heid en opgewektheid. Het geheele dal was
vol leven en levenslustde roode heide schit
terde in de ondergaande zon en scheen zich
uit te rekken om ver te kunnen zien, het
kreupelhout ruischte, de pjjnboomen glinsterden,
de vlakte strekte zich al verder en verder uit,
en zelfs de Heksenhoek scheen mede te lachen,
omdat de Zwarte gevonden was. Neen zulk
een pret kon men alleen in dat hooggelegen
dal hebben 1 precies alsof men op een
bruiloft was en de vedel hoorde gaan, zoodat
men de voeten niet stil kon houden 11
Voort liep de jongen weer, de helling af met
het paard aan den toom, zingende en lachende
als hjj struikelde. Beneden in de vlakte steeg
hjj op en reed stapvoets langs de rivier al
peinzende keek hjj naar het dichte gras, dat
aan den oever groeide, mat met de oogen de
hoogte van den berg, knikte met het hoofd,
zoodat zjjne blonde haren in zjjne oogen vielen,
zwaaide met zjjn forsche gestalte en gaf den
Zwarte een vriendschappeljjken Blagop deniug.
»Ik zal het Kjelbotten dal ontginnen,
Zwarte, dat zal ik," riep hjj.
Het paard hinnikte vrooljjk en draafde in
een korte draf naar de opening van het dal,
doch daar waar de rivier een waterval werd
en door den berg drong, moest het paard zoowel
als de man voorzichtig zjjn, want het was ge
vaarlijk om tusschen de steile rotsen en den
afgrond te gaan, Wanneer men den waterval
officieren en minderen zeer veel belangstelling
bestond, zjjn er bezwaren voorgekomen, waar
door het plan in duigen valt.
Naar het schjjnt is de voornaamste oorzaak
van het niet doorgaan de niet-medewerking van
de schutterijen te Goes en Zierikzee.
Het is voorzeker te betreuren dat in onze
provincie niet eens genoeg samenwerking tus
schen de verschillende schutterijen bestaat om
ten minste een enkele maal in een reeks van
jaren, een concours als bovenbedoeld te kunnen
ovganiseeren.
Het nieuwe harmoniegezelschap uit de
jongelingsvereeniging, Opdat niemand uwe kroon
neme te Goes is thans definitief geconstitueerd.
Negentien werkende leden zjjn toegetreden. Als
bestuursleden zjjn gekozen de heerenS. Har-
tog, H. Janse, A. C. Mulder en Ph. Wessels,
terwjji buiten de werkende leden eene com
missie van toezicht is benoemd bestaande uit
de heeren H. Poolmejjer, J. Wirts en Joh. do
Jonge Az. Het muziekkoor is met den naam
van Hozanna gedoopt. Tot directeur werd
benoemd de heer P. de Jonge Jz.
Uit Goes meldt men ons
Hoewel de appels dit jaar een vrij wel ruimen
oogst beloven (peren zjjn er weinig) bleek toch
bjj de dezer dagen gehouden openbare veilin
gen dat er veel geld aan 't hout besteed werd.
Volgens taxatie liepen de prijzen van ruim drie
gulden tot vier gulden per hectoliter. In Gel
derland en andere provinciën moeten de boom
vruchten niet veel beloven, zou men zeggen.
Staat de belovende opbrengst met die in Zeeland
gelijk, dan zijn de verkoopprjjzen hier zeer hoog.
Jl. Dinsdag voormiddag heeft te Hoede
kenskerke in een huiseljjken twist een jongen
van 12 jaar zijne zuster, oud 15 jaar, met een
aardappelmesje een diepe steek in de zjjde toe
gebracht, die door het ontzettende bloedverlies
aan vankei jjk het ergste deed vreezen. Ware
de steek een paar dM. hooger gedaan, de dood
ware het onmiddelljjk gevolg geweest. Nu
schjjnt het gevaar geweken te zjjn.
Door het bestuur der handboogschutterjj
Oefening en Uitspanning te Hansweert is besloten
om op Zaterdag 31 Aug. een concours te
houden naar »de Doelen."
Van het de vorige week te Bath gezon
ken Belg. Otterschip is zooveel mogeljjk van
den inventaris opgeborgen, terwjji het scheepje
vermoedeljjk aldaar wel zal bljjven zitten.
Ook in die plaats is dezer dagen een varken
aan de vlekziekte gestorven.
Men schrjjft onsHeden avond 6 Aug.
werd te Zierikzee eene vergadering gehouden
van de Liberale kiesvereeniging, bezocht door
37 leden, welke vergadering in vele opzichten,
zoo ai niet merkwaardig, dan toch zeer zeker
van geen belang ontbloot was.
Volgens de agenda was het eerst aan de
orde de rubriek ingekomen stukken. Deze be
paalden zich tot twee en hielden in het »be-
dankje" van 10 leden der vereeniging.
Dat bedanken vond zijn oorzaak in de hou
ding van de meerderheid der vereeniging tjjdens
de jongste candidaatstelling voor de verkiezing
van vier raadsleden, toen op voorstel van een
lid, voor 4 aftredende leden slechts 3 candi-
daten werden gesteld, omdat één dier aftre
dende raadsleden naar het oordeel van den
eenmaal voorbjj was opende zich een reuzenpoort
naar de boerderjj die zich groen en welig om
de bocht van den fjord uitstrekte.
Daar beneden op de boerderjj was Ingrid
Budeje druk aan het werk. Zooals zjj daar
aankwam met volle melkemmers aan een
houten juk op hare schouders en de mannen
er over hoorde praten dat zjj eens den berg
op zouden gaan om te zien of Björn, den
Doerenknecht een ongeluk overkomen was,
daar noch de zwarte, noch de jongen terug
kwam, zooals zjj daar voorbjj ging, zou
niemand aan haar ernstig gelaat gezien heb
ben dat zjj zich iets aantrok van de gevaren
of ongelukken waarover gepraat werd. Maar
toen zjj de emmers in den kelder neerzette, voelde
zjj hare knieën knikken, zoodat zjj moest gaan
zitten.
Ingrid maakte echter deel uit van de bljjde
droomen en de vrooljjke gedachten van den
jongen en hjj keek naar haar, toen hjj het hek
in reed, tusschen de mannen door, die nog
niet tot een besluit gekomen waren of zjj hem
zouden gaan zoeken, maar slechts den berg
opkeken.
Misschien zag hjj haar wel even, toen hjj
langs de kelderdeur ging een onnoodige
omweg naar den stal maar zj) was ook de
eenige op de heele hoeve, die niet buiten kwam
om te hooren wat hem op zjjn bergtocht over
komen was. Misschien vertrouwde zjj wel dat
hjj het belangrjjkste voor baar bewaarde, tost)
