7 Augustus. N°. 185. 13 2e Jaargang. 1889. Woensdag De aardbeving in ïïizza. Nationale Militie. Deze courant verschijnt dagelyks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—J Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.1 BEKENDMAKINGEN. Middelburg 6 Augustus. De Zeeuwsche nijverheid in verband met de jongste tentoonstelling. "FEUILLETON. NOVELLE van Wilhelm Berger. NIDDELBUG Thermometer. Middelburg 6 Aug. vm. 8 u. -63 gr. m. 12 u 68 gr. av. 4 u. 67 gr. F Verwacht W. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KrainingenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentïën Nibuwenhtjijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur bureau van Nijgh Van Ditmas te Rotterdamde Gebk. Belinpante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mar Azn, te Amsterdam, i aan het bureau bezorgd zjjn, willes annonces aan. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen Oproeping van verlofgangers der lichting 1886. De burgemeester van Middelburg, gezien de circulaire van den commissaris des konings in deze provincie van den len Mei 1889, A no. 791/1, 3de afdeeling (Provinciaal blad no. 46,) roept bij deze op de in deze gemeente wo nende milicien-verlof gangers der lichting 1886, behoorende tot de le, 2e, 3e, 4e, 5e en 6e batterij van het le, 2e en 3e regiment veld artillerie, om op den tijd en de plaats, als in de aan hen uit te reiken order is vermeld, tegenwoordig te zijn, voorzien van al de voor werpen van kleeding en uitrusting, door hen bij hun vertrek met groot verlof medegenomen, benevens van hun verlofpas, ten einde recht streeks naar hun corps te vertrekken. Zjj moeten zich vooraf en wel op Donderdag den 15en Aug" a., des voormiddags tusschen lu en 11 uren, bij den burgemeester hunner woon plaats aanmelden, voorzien van hun verlofpas, teD einde de noodige biljetten, alsmede dag geld, indien zij dit verlangen en daarop recht hebben, te ontvangen. De verlofgangers, die op het bepaalde uur niet ter aflevering verschijnen, worden bij hun corps gestraft. Zjj, die niet aan de oproeping voldoen, wor den als deserteurs behandeld, terwijl de genen, die door ziekte verhinderd worden op den bepaalden dag onder de wapenen te komen, van die omstandigheid, onder overleg ging van eene verklaring van den geneesheer, tijdig kennis behooren te geven aan den bur gemeester. Na hun herstel vervoegen zjj zich bjj hun corps. Middelburg, den 6 Augustus 1889. De burgemeester voornoemd, F. ERMERINS, L. B. Slot. In de laatste veertig jaar heeft zich in Europa een streven geopenbaard om de kunstnjjverheid, die met geheelen ondergang dreigde, uit haren doodslaap op te wekken. Toen in 1851 de eerste wereldtentoonstelling te Londen werd gehouden, gebeurde er iets, wat zeker wel het minst door de ontwerpers dier tentoonstelling was vermoedhet trotsche Albion werd op eigen bodem door Frankrijk op njjverheidsge- bied geheel verslagen. Wat reeds als gewoonte was aangenomen, werd hier ten volle bewezenalles wat aan spraak kon maken op goeden smaak, kon slechts door de Fransche kunstnijverheid worden Uit het Duitsch. IX. Ik was ging de magnetiseur voort alleraangenaamst verrast, doch durfde nog vooreerst niet onderzoeken welken indruk mijne inblazingen betreffende den ontvluchten minnaar op haar gemaakt hadden. Eerst hier vlak bjj het huis noemde ik terloops den naam van Dimitri. Zjj maakte een gebaar van afschuw en toen ik, moediger ge worden, het later nog eens deed, smeekte zij mjj over dien afschuweljjken man te zwijgen. Zjj heeft van nacht in haar kamer geslapen, zonder acht te slaan op de verwoestingen, die daar aangericht zjjn. Van morgen is zjj mat en slaperig; maar gehoorzaamt mjj als een kindwat ik voorschr jjf wil zjj zelf. Ik schrik bijna van den grooten invloed, dien ik op haar heb, en vrees dat hjj niet van langen duur zal zjjndaarom moet ik zorgen haar te isoleeren, opdat zjj geen indrukken ontvangt, die mjjne bedoelingen tegenwerken. Ik geloof wel dat éik haar zal kunnen bewegen om ons naar Amerika te vergezellen en wanneer zjj mjj eenmaal als haar eenigen verzorger heeft, zal zjj met haar verbazende vatbaarheid geen weerstand aan mjjne bevelen kunnen bieden. Het is dus zaak om schieljjk te handelen. Maak geleverdwaren het niet rechtstreeks de voorwerpen zelf, dan waren het toch de modellen, die van daar hun weg door de geheele be schaafde wereld vonden. De verslagenheid in Engeland duurde slechts kort en maakte plaats voor een ernstig streven om deze vernedering uit te wisschen. Aan het hoofd dezer beweging stelde zich prins Albert, de gemaal van koningin Victoria, aan wiens krachtig initiatief, Engeland reeds zooveel had te danken. Reeds in 1857 verrees in South Kensington het wereldberoemde museum en zijne scholen en inrichtingen voor kunstvljjt met zjjne breede vertakkingen door geheel het vereenigd koninkrijk en oefent sedert dien zijn weldadigen invloed uit op alle takken van kunstnijverheid daar te lande. Ook in het overige Europa was men er op bedacht om aan het monopolie der Fransche kunstnjjverheid een einde te maken. In 1864 opende Weenen zjjn prachtig museum van kunst en nijverheid en spoedig daarna verrezen er dergeljjke inrichtingen, hoewel van meer bescheiden omvang, te Neurenberg, München, Berlijn, Dusseldorf, Frankfort, Moskau, St Petersburg. Zwitserland, België, Zweden, Italië en Denemarken bleven niet achter. Aan de meeste dezer musea waren scholen verbonden, die allen ten doel hadden de nationale kunst vljjt op te heffen en te veredelen. En hoe stond het met de kunstnjjverheid in ons land, in Nederland, waar zjj vóór twee eeuwen zulk een hoogen bloei had bereikt, dat hare producten door de geheele beschaafde wereld werden begeerd en gezocht Met be schaming moest men zien, dat vele dezer kunst schatten door ons eigen volk werden miskend en een goed heenkomen vonden over de grenzen, om daar de woningen te versieren van kunst lievende bezitters, of om in de opgerichte musea tot leering en navolging te verstrekken voor de beoefenaars der verschillende kunstvakken. Wel werden tentoonstellingen van oudheden gehouden, of hoorde men van tjjd tot tjjd eene krachtige stem om aan deze algemeene lauw heid een einde te maken, doch er was een krachtiger middel noodig om onze natie in dat opzicht wakker te schudden. In 1877 werd door de Vereeniging tot bevor dering vanfabrieks- en handwerksnijverheid in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam eene ten toonstelling gehouden met daaraan verbonden internationalen wedstrjjd van voorwerpen op 't gebied van np verheid en voornameljjk van kunst, toegepast op nijverheid. De regeering meende alsnu ook iets in het belang onzer vaderlandsche industrie te moeten doen, en be noemde eene commissie met de opdracht een onderzoek in te stellen aangaande den toestand der Nederlandsche nijverheid uit het oogpunt van huns en smaak beoordeeldalsmede omtrent de middelent, welke tot verbetering en ontwikkeling van die kunstindusirie zouden zijn aan te wenden. Het rapport dier commissie verscheen, en ging als een donderslag door het land. alles voor ons vertrek gereed, Hermia, misschien verlaten wjj Nizza nog in den loop van den dag." De magnetiseur was zóo opgewonden over de macht, die hjj over zjjn slachtoffer gekregen had, en zóo verlangend om van die macht voor zjjn beroep party te kiezen, dat hjj het afschu welijke zjjner handelwijs volstrekt niet inzag. Doch Hermia voelde het des te sterker en zei »Ik wil uwe medeplichtige niet worden. Kan ik de noodlottige betoovering, die gjj op dat arme schepsel uitoefent, niet verbreken in het voordeel, dat gjj er van zult trekken, wil ik niet deelen." Whittaker zag haar ontsteld aan. «Wat verzint gjj nu Het grootste succes is mij verzekerdde sleutel van de poort van het geestenrjjk ligt in mijne hand ik zal de oplossing der diepste geheimen krjjgen en nu spreekt gjj van het verbreken eener noodlottige toovermacht en denkt aan niets dan aan het steeds toenemen mijner praktjjk. Alsof dat de hoofdzaak ware Gjj be grijpt mjj niet. Wat het bezit van een me dium als mevrouw Yon Ellerbusch voor mjj beteekent kan alleen iemand nagaan, die, zoo als ik, jaren lang op de grenzen van het boven zinnelijke rondgetast beeft en zich gelukkig rekende wanneer hjj een enkele maal een vluchtigen blik daarin mocht werpen. Ik heb de vurige begeerte gekregen om de verhouding der onsterfeljjke ziel met het vergankeljjke lichaam te doorgronden. Is dat verlangen te laken? Hebben andere navorschers niet al hun geestkracht aan veel geringer zaken ge- wjjd, en toch heeft de menschheid het hun dank geweten. Noemt gjj mevrouw Yon Eller busch een arm schepsel Waarom Zal ik Overal en alom werden gebreken waargeno men of leemten ontdekt, in geen enkel vak muntte onze kunstnijverheid uit, eene grenzenlooze onverschilligheid beheerseht ons publiek, de toe stand der hedendaagsche Nederlandsche kunstnij verheid is bedroevend. Ziedaar in korte trekken de verpletterende uitkomst van het ingestelde onderzoek. En dat in het land, dat voor twee honderd jaren aan de spits der Europeesche beschaving stond. Verdwenen waren onze kunstenaars, die de meesterstukken vervaardigden, welke thans de bewondering uitmaken van een ieder, die hart heeft, voor al wat schoon en waar is. Koude onverschilligheid had voor waardeering plaats gemaakt. Wat na 1851 in de overige landen van Europa geschiedde, vond ook hier plaats en spoedig na de tentoonstelling van 1877, werd door ae Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van nijverheid te Haarlem het museum van kunst nijverheid gesticht met het doel om onze kunstindustrie uit haar verval op te beuren en den kunstsmaak van het volk te veredelen. Utrecht volgde dit goede voorbeeld en opende in 1884 eene dergeljjke inrichting. Aan beide musea is bovendien een school voor teekenon- derwijs verbonden. De regeering werkte ook krachtig mede, om het onheil, dat onze nationale kunstvlijt met geheelen ondergang dreigde, te helpen afwen den en richtte te Amsterdam teekenscholen op, die verbonden aan het groote rijksmuseum reeds krachtdadig hebben medegewerkt om het be oogde doel te bereiken. 's Gravenhage hoopt binnen korten tjjd het voorbeeld van Haarlem en Utrecht te volgen, te Arnhem en Dordrecht zjjn ook reeds stem men in deze richting opgegaan en ons naburig Zierikzee besprak voor eenige maanden de mo geljjkheid om zulk een nuttige stichting bin nen zjjne muren tot stand te kunnen brengen. Dat zoodanig museum in Zeeland niet mis plaatst zou zjjn, heeft ons de jongste tentoon stelling bewezen. Konden wij van de nijverheid in het alge meen met lof gewagen en daaraan zelfs een goede toekomst voorspellen, de kunstnijverheid toonde zich nog in vele opzichten achterlijk en heeft groote behoefte om een verjongings kuur te ondergaan. Wat wij op dit gebied hier aantroffen, kon geen aanspraak maken op bjjzondere waar deering, enkele voorwerpen misschien uitge zonderd, en wat nog te prijzen viel, had zijn ontstaan te danken aan invloeden van buiten Zeeland. En toch schuilt er in den Zeeuwschen werkman een kiem voor beteren kunstzin. Dat kon men waarnemen bjj elk tentoonstellings- bezoek, waar juist aan die enkele voorwerpen, welke getuigenis aflegde van betere opvatting of van meer smaak, een aandachtige beschou wing werd gewjjd. Dat onze werklui ook liefde voor hun vak bezitten, toonde ons de keurige, soliede, ja meermalen onberispeljjke afwerking niet voor haar zorgen als voor mjjn oogappel Zal ik niet al hare wenschen nakomen, zoolang het in mjjn vermogen is - Ik heb het niet in mjjn macht om haar leven te verlengen, maar wat nog vóór haar ligt kan ik zoo aangenaam voor haar maken, dat zjj het ver- ledene slechts als een toestand van jammer en ellende zal beschouwen. »Gjj vergist u", zei Hermia medelijdend. «Welk gewicht zoudt gij nog aan een leven kunnen geven waaruit zooeven de laatste liefde gevloden is Meen niet dat ik eenige sym pathie gevoel voor den hartstocht, welke die ongelukkige vrouw de hemel weet hoe verleid heeft om met den Rus te vluchten. Als zij er thans onder ljjdt omdat hij zich van haar afgekeerd heeft, dan heeft zij haar ver diend loon. Ik weet niet welke banden zij bereid was te verbreken en tot haar veront schuldiging wil ik gaarne aannemen dat die ondrageijjk waren. De bedenkelijke stap, dien zij ging deen, was echter altjjd vrjjwillig en de gevolgen, die er uit voortkwamen, had zjj alleen zich zeiven te wjjten. Het wordt echter ge heel iets anders wanneer gij haar ontvoert ja ODtvoert. Gjj hebt u meester gemaakt van haar wil, tegen haar wil. De macht, die gij in dit geval uitoefent, mag geen mensch over den anderen trachten te verkrijgen. Ook de navorscher moet de persoonljjke vrjjheid eer biedigen hjj zondigt wanneer hij die aantast en dan moet, en zal zjjn pogen mislukken." De dokter liep, terwijl zjjn dochter sprak onrustig op en neder en zei toen zjj ophield »Gjj kunt praten zooveel gjj wilt, ik geef mjjn medium niet op." »Dan bljjft mjj niets anders over dan te beproeven of de macht, die gjj beweert over van het geleverde. Er is slechts behoefte aan goede leiding om deze sluimerende kiem te ontwikkelen wanneer men onze beoefenaars van kunstindustrieele vakken in de gelegenheid stelt van nabjj kennis te maken met de kunst voortbrengselen onzer voorouders, hen wjjst op het vele goede, dat in hunne scheppingen is gelegen en waarin tal van motieven voorkomen, die naar de tegenwoordige behoeften gewijzigd, uitstekend tot navolging kunnen dienen, dan twijfelen wjj niet of de aanvoer uit den vreemde zal allengs verminderen en het groote publiek zal het aldus geboren begrip van oorspronke lijkheid weten te waardeeren en niet langer in het buitenland ter markt gaan. Dat heeft men reeds in alle landen onder vonden, waar de nationale kunstnjjverheid zich heeft ontwikkeldde internationale kunst industrie is niet uitsluitend Fransoh meerzjj heeft zichzelf gevormd naar de onderscheidene landen, waar zjj wordt beoefend; zij is gesplitst in even zoovele centra als het aantal dier landen. Zal onze tentoonstelling ook in dit opzicht vruchten dragen, dan is het noodig dat krach tige maatregelen worden genomen in boven omschreven geest en Zeeland telt nog waakere mannen genoeg, die zich aan het hoofd van zoodanige beweging zullen willen plaatsen. Wij hebben eenigszins uitvoerig een schets gegeven van de ontwikkeling der kunstnjjver heid in de laatste 40 jaren, omdat daarin zoo veel leerzaams is gelegen voor het maatschap- peljjk leven. Waar de werktuigen een groot gedeelte van den handenarbeid onnoodig maken, treden er ernstige sociale toestanden in het leven en wij zien juist in eene herleving onzer kunst njjverheid een bron van welvaart en voorspoed voor ons volk, waardoor ongetwjjfeld enkele dezer toestanden kunnen worden verbeterd. Wjj hebben gezien, dat tentoonstellingen van beteekenis, gevolgd zjjn geworden door een veredelend streven naar vooruitgang. Onze tentoonstelling was ook van beduidenden aard, onze njjverheid is schitterend uit het strijdperk getreden; een onderdeel, de kunstnjjverheid, heeft ons leemten doen kennenmoge als gevolg onzer exposities deze spoedig worden gevuld, dan zal Zeeland eene waardige plaats innemen, niet alleen onder onze provinciën, doch zelfs tegenover het buitenland. F. Aan het departement van binnenlandsche zaken is men, volgens den Haagsehen kroniek schrijver der N. Gr. Ct., gereed met een voor dracht tot splitsing der meervoudige in enkele kiesdistricten. Dit ontwerp gaat nu dezer dagen naar den Raad van State en zal onder de eerste voorstellen behooren, die in de zitting 1889 90 zullen worden ingediend. mevrouw V. Ellerbusch te bezitten, onover- winneljjk is." Dit zeggende verwijderde zjj zich en haar tegenstand had ook zooveel indruk op haar vader gemaakt dat hjj het niet waagde om haar te weerhouden. De ingetrapte deur van de kamer van An- tonie was slechts gebrekkig hersteld en sloot den toegang onvoldoende af, zoodat Hermia door de reet kon zien dat de jonge vrouw te bed lag. O, wat zag zij er vervallen uit, hoe geheel anders dan eergisteren avond 1 Toch had zjj nog al de bekoorlijkheid eener tengere schoonheid, met een nauw merkbaar ljjdenden trek; thans was zjj verlept, verouderd, bleek en mager 1 Toen Hermia binnen kwam, opende Antonie even de oogen en toonde geen verwondering ever het bezoek; maar wachtte bedaard af wat de Amerikaansche te zeggen had. Het kostte Hermia moeite om het gesprek te be ginnen tot nogtoe had zjj slechts op een afstand met Antonie verkeerd en haar eer gemeden dan gezocht en nu moest zij zich op eens in de intiemste aangelegenheden der vreemdelinge mengen. «Ik heb van mjjn vader vernomen dat gjj ongesteld zjjt", begon zjj eindeljjk, «en kom eens zien of gjj ook iets noodig hebt. Beschik gerust over mjjhier in huis is alles nog in de war, zoodat een zieke van de be dienden niet de noodige zorg en verpleging kan verwachten." «Gjj zjjt wel goed", zei Antonie, zonder zich te verroeren, »maar uw vader is al te bezorgd; ik mankeer niets en ben alleen wat vermoeid van gisteren. Dat ia waarljjk Bij kon. besluit is aan mr E. van Heioma, op zijn gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als griffier van het gerechtshof te 's Hertogen bosch, onder dankbetuiging. Verder is benoemd tot hoogleeraar in da faculteit der rechtsgeleerdheid aan de universi teit te Leiden, om onderwjjs te. geven in het Romeinsche recht en zjjne geschiedenis, mrH. L. Drucker, hoogleeraar aan de rjjks universi teit te Groningen, uit welke laatstgemelde betrekking hem tevens eervol ontslag is ver leend. Nog islo aan dr J. Pijnappel, eervol ont slag verleend als hoogleeraar in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de rjjks uni versiteit te Leiden, met dankbetuiging 2o met ingang van den dag, waarop hjj, van verlof uit Ned.-Indië teruggekeerd, zjjne lessen zal hebben aangevangen, tot hoogleeraar in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de rijks-universiteit te Leiden, om onderwijs te geven in de Maleische taal- en letterkunde en de algemeene taalkunde van den Indiscben Archipel, benoemddr C. Snouck Hurgronje, lector aan voornoemde universiteit, uit welke betrekking hem, met ingang van hetzelfde tjjdstip, eervol ontslag wordt verleenden aan H. C. Klinkert, lector aan de gemeente-inrich ting voor de opleiding van O. I. ambtenaren te Leiden, opgedragen het geven van onderwjjs in de Maleische taal- en letterkunde aan da rijks-universiteit aldaar, tot den dag waarop dr C. Snouck Hurgronje zjjne lessen als hoog leeraar zal hebben aangevangen. Eindeljjk is de heer R. H. Rijkens, gewezen technisch ambtenaar bjj het boschwezen op Java en Madura, thans met verlof in Europa, op zijn verzoek, eervol uit 's lands dienst ont slagen, en benoemd tot lid der rjjks-commissie voor graadmeting en waterpassing de heer A. W. E. Kwisthout, ingenieur-verificateur van het kadaster en in de divisie Roermond, ta Roermond. Naar de Penang-bladen melden, heeft de consul, de heer Kruyt een verlof van zes maan den, tot het doen eener reis naar Europa, aangevraagd en verkregen. De luit. ter zee 2e kl. F. Pické zal met 1 Sept. a. s. optreden alB officier van politie aan het kon. instituut voor de marine te Willems oord. Tot kommiezen 4e kl. bjj 's rjjks belastingen zjjn benoemd W. J. de Vries en L. H. Jana beiden te Riel. Door de regeering is thans het aangekon digde wetsontwerp ingediend om, met het oog op het tweede sectie-onderzoek van het ontwerp houdende vaststelling van bepalingen betref fende 's rjjks waterstaatswerken den termjjn waarbinnen art. 1 der wet van 6 Maart 1818 (Stbl. no 12) van kracht bljjft, te verlengen tot 1 September 1890. ook geen wonder. Ik weet nog niet wat er met mjj gebeurd is sedert het oogenblik dat ik wilde vluchten en de deur niet open kon krjjgen." «Daar heb ik nog niets van gehoord zei Hermia vol belangstelling. «En hoe werd gjj uit dien vreeseljjken toestand bevrijd Antonie werd onrustig en zei met groote inspanning«Er kwam iemand die de deur opentrapte en mij naar buiten droeg." »De heer Dimitri", vulde Hermia aan, «dat kan ik wel nagaan." Op schuwen toon vervolgde Antonie. »Niemand heeft mjj gezien, niemand, behalve de arme Paradouf, die verlaten in zijn half verwoeste kamer zat en zich niet kon verroeren." «Paradouf! wat is er van hem ge worden «Uw vader zegt dat hij aan de gevolgen van den schrik overleden is." «Paradouf dood Lieve hemel, welke veranderingen in ons kleine kringetje, in zulk een korten tjjdEn de jongelieden, de Perrichons die waren immers heimeljjk naar het gemaskerde bal gegaan wanneer, zijn die thuis gekomen Hebben zjj hun oom nog levend gevonden?" «Dat weet ik niet." t waar gij zjjt met den heer Di mitri naar het station gereden Antonie hief ameekend de handen omhoog. «Spreek niet van hem." »Ik weet dat hjj trouweloos is geweest. Wees bljj dat hjj het zoo spoedig is geworden, nu hebt gjj ten minste niets te berouwen." «Maar ook niets meer te hopen" zjj richtte zich op. Veroordeel mjj niet, mejufo

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1