N°. 175.
132" Jaargang.
1889.
V rij dag
26 Juli.
Middelburg 25 Juli.
Deze courant verschijnt d a g e 1 rj k s J
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.—=3
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentlën20 cent per regel. Bij abonnement lager?
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
CE HOLLANDSCHE OPERA
Middelburgsche kermis.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
Eindexamens Hoogere burgerscholen
in Zeeland.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN ENZ,
HIIIDHIIIIil.Silli: IIIIII1M.
Thermometer. Agenten te Vliasingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van
Middelbnrg 25 Juli. vm. 8 n. 62 gr. Nieuwbnhuijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie-
ni. 12 n 71 gr. av. 4 n. 67 gr. F i bureau van Nijgh Van Ditmab. te Rotterdam de Gebe. Belineante, te 's Gravenhage, en het Algemeen advertentiebureau van A. de la Mar Azn, te Amsterdam,
Verwacht Z. W. wind. annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John P. Jones, opvolger.
Advertentlën
moeten des namiddags te een uur
aan het bureau bezorgd zjjn, wille»
zjj des avonds nog worden opgenomen
Oï DE
Een Hollandsche waarom niet Neder-
landsche? opera op de Middelburgsche
kermis mag een evenement heeten.
Trouwens die opera op zichzelve is een ge
beurtenis.
Ha vjjftig jaren rust is de Nederduitsche
opera weêr opgestaanwant al was jaren ge
leden het zangspel in eere, van opera is bp ons
geen sprake vóór de allerlaatste jaren van de
18e en de eerste der 19e eeuw. Alles wat
daaraan voorafgaat was slechts het comische en
doorgaans vrij platte zangspel.
In 1784 werd te Amsterdam de opera Zemire
en Azor dertig avonden achter elkaar onder de
uitbundigste toejuichingen opgevoerd. Op 13
Juni van hetzelfde jaar speelde men Hamlet van
Shakespeare, vertaald door Schrader, en op 30
Juli Maria Stuart, lconingin van Schotland, naar
het Engelsch door den heer Spies. In 1701
zorgde de bekwame musicus J. H. Dessaur voor
eenige opera'sterwijl den 13en Februari 1796
voor het eerst de Oberon met veel pracht werd
opgevoerd.
Vooral liefhebberij-genootschappen maakten
zich te Amsterdam op dat gebied verdienstelijk
en daaronder nam het gezelschap Utile et
amusant eene eerste plaats in. Aanzienlijke
personen werden daarvan lid, waardoor men in
staat werd gesteld belangrpke uitgaven aan de
opvoering van opera's ten koste te leggen.
De zwaarste tooneelstukken en voornaamste
opera's werden dan ook door deze kamer uit
gevoerd.
Een groote klip, waarop reeds in die dagen
dergelijke pogingen strandden, was de slechte
vertaling der beste buitenlandsche opera's.
Naast Saffo, eene oorspronkelijke schepping van
Van Bree, waarvoor niemand minder dan Van
Lennep den tekst leverde, en waarin gloed en
poëzie vielen waar te nemen, bezorgde een
reeks van vertalers allerlei prulwerk.
Toen reeds luidde de klacht van een be
kwaam critius als C. P. Hang, in zijne
Brieven tti< Amsterdam over het nationaal tooneel
en de Nederlandsche Letterkunde»Dat de mu
zikale meesterstukken van Mozart het, door
de voortreffelijke uitvoering op Duitsche too-
neelen verwend, muzikaal oor met Nederduit
sche woorden niet behagen, daarvan draagt
noch het tooneel noch de taal de schidd, maar
de onkundige overzetters, in wier handen zy ge
vallen zyn
En een tweede bezwaar in die dagen was
het gemis van eenige uitstekende Nederlandsche
zangers.
Nadat in 1840 de pogingen om een Neder-
landsch operagezelschap te vestigen waren
mislukt, heeft men die laten rusten totdat in
1887 een in onze letteren en ons volksleven
belangstellend man zich opgewekt gevoelde
om nogmaals een stap in die richting te doen.
Met opoffering van tijd en vooral van geld
heeft lijj, die nauw verbonden is aan een der
eerste literarische tijdschriften in ons land,
wiens naam in de letterkundige wereld een
goeden klank heeft, en die bekend is bij allen
welke op de hoogte zijn van de geschiedenis
der Hollandsche opera, zich er voor gespannen
om ook op het gebied der opera onze Neder
landsche taal in eere te herstellen.
Een wanhopend pogen wordt dit genoemd
door velen die dweepen met Duitsche en Fran-
sche opera's.
Een te waardeeren streven zeggen zij, die
zich nog herinneren hoe de Nederlandsche
taal, »liefljjker en vloeiender voor de muziek
dan het zoo hemelhoog geprezen Fransch,
eenmaal het zachte harpspel in schoone en
melodieuae woorden heeft begeleid".
En het tot nutoe verkregen resultaat, wat
leert dit?
Oeh, wat wil een ervaring van een paar
jaar zeggen bjj zulke ondernemingen, waarbij
zooveel onverschilligheid in belangstelling
moet worden veranderd j waarbjj zooveel voor
oordeel tegen al wat inheemsch is moet worden
weggenomen j waarbij zoovele bezwaren moeten
worden overwonnen, waarmee men een halve
eeuw geleden ook had te kampen.
En toch er is aanvankelijk succes.
Iets over het Nederlandsch zangspel door J.
Oh, Blok
De heer J. G. de Groot, die de stichter van
het gezelschap wordt genoemd, is een energiek
man, een flink directeur die den moed niet
spoedig laat zakken.
Drie oorspronkelijke opera's Calharina en
Lambert van Van der Linden, Brinio van Van
Milligen, beide meermalen door het nieuwe
gezelschap opgevoerd en Ada van Holland
door 't Hooft getuigen van nieuw leven op
dit gebied. En wjj houden ons overtuigd dat
de toenemende belangstelling, die in Amster
dam en andere groote plaatsen dit gezelschap
ondervindt, zeker haar invloed zal doen gelden
om betere vertalingen te verkrijgen van de
groote opera's. "Want die overzettingen zijn
wel een der zwakke punten van de onderne
ming.
De belangstelling voor deze nieuwe opera
openbaarde zich ook op andere wjjzehet
Nederlandsch tooneelverbond besprak op zjjn al-
gemeene vergadering, den 30 April 1887 ge
houden, haar pogen, hoofdzakelijk in verband
met de muzikale opleiding van artisten op de
Tooneelschool. Op die vergadering bleek van
ingenomenheid met die nieuwe instelling, van
een streven om haar ter wille te zjjn; en werd
verzekerd dat er vele goede Hollandsche opera's
in portefeuille liggen en ook vele vocale krach
ten zjjn te vinden voor een Hollandsche opera,
die een onderdeel van het Nederlandsch tooneel
werd genoemd.
Het verkrijgen van goede krachten in ons
land zou vooral ook een zeer gewenschte zaak
zjjn omdat nu nog te veel moet gesteund wor
den op de hulp van onze Vlaamsche naburen,
wat volgens sommigen afbreuk doet aan een
goed geheel.
Zooals die opera thans is, wekt zij, behalve
om het kloekmoedig streven dat aan haar be
staan ten grondslag ligtom verschillende
redenen zeer warme sympathie. Er zjjn er
natuurljjk die, uit groote ingenomenheid met
andere instellingen op musicaal gebied, hare
schaduwzijden het liefst uitmeten. En het was
van die opera daarom een stout stuk om zich
b. v. in een stad als Rotterdam aan de critiek
bloot te geven. Daar vooral, waar de Duit
sche opera zoo lang den scepter zwaaide
en jaren lang met eere was het te verwach
ten dat eene bestrijding die Hollandsche opera
zou te beurt vallen, wjjl zij als 't ware heilig
schennis pleegde op het altaar der kunst.
Toch mocht zjj ook daar zich verheugen in
een nitgebreiden kring van warme vrienden.
Gedragen door de sympathie, in het cen
trum van het land verworven, en daardoor
aangemoedigd besloot de directie een tournée
door het land te maken in den zomer, in de
kermisdagen.
Een opera op de kermis.
Er zjjn vrienden van deze Hollandsche in,
stelling die bedenkelijk het hoofd schudden I
Is dat geen heiligschennis 'i
Zal daardoor haar goeden naam geen afbreuk
worden gedaan
Zal de belangstelling bjj de ware vrienden
der kunst niet gedoofd worden
Laat ons een ander standpunt bepleiten
tegenover hen, die ook in onzen kring derge
lijke bezwaren opperen.
Zulk een gezelschap zal, evenzeer als het
beste tooneelgezelschap, zich moeten onder
werpen aan de eischen der noodzakoljjkheid.
Het zal den leden daarvan niet oonvenieeren
om een ganschen zomer op hunne lauweren te
rusten. En waar nu voor het meerendeel
hunner door de eenzijdige richting waarin zjj
zich bewegen, de taal waarin zjj zingen, die
binnen beperkte grenzen slechts burgerrecht
heeft, het onmogelijk zal zjjn hunne talenten
zich ten nutte te maken zooals andere opera
zangers dit doen, daar achten wjj het volstrekt
niet verkeerd en der kunst onwaardig dat zjj,
vereenigd, ook hun licht laten schijnen op
plaatsen die anders daarvan verstoken zouden
blijven.
Waar het Nederlandsch tooneel het niet be
neden zich acht enkele kermissen te bezoeken
waar het gezelschap der heeren Le Gras en
Haspels een groot deel van den zomer op
dezelfde wijze benuttigt, daar vinden wjj het
evenzeer te verdedigen dat de Hollandsche
opera zulk een tournée maakt.
In menigen, even nederigen tempel is de
tooneelspeelkunst op waardige wijze gehuldigd
waarom zou dit niet evenzeer met eere kunnen
geschieden, waar de muzen van den zang en
de tooneelspeelkunst zich met elkaar paren
En laten wij vooral die bezwaren niet op
peren, ja ze liever bestrijden; wjj die aan dit
pogen der Hollandsche opera danken een dege-
ljjk genot in de kermisdagen, welke voor het
overige weinig of niets beloven.
Te geruster kunnen wjj dit doen, wanneer
wij weten dat overal elders,' in Groningen.
Leeuwarden en Leiden, het gezelschap met zijn
optreden de kunst eer aandeed en, behalve het
onmisbare financieele succes, lauweren oogstte.
Na kennisneming van beoordeelingen in ver
schillende ons gezonden bladen, waarin met
zeer veel lof wordt gewaagd van de uitvoe
ringen van Faust, Hamlet en de Hugenoten,
konden wjj de lust niet weerstaan aan dit ons
wachtend gezelschap, juist om zjjn oorsprong
en de roeping die het te verruilen heeft, eenige
meerdere aandacht te wijden en van onze lezers
te vragen.
Het is voor het eerst dat het Zeeland be
zoekt. En, zooals gewoonlijk, wordt het door
sommigen met eenig wantrouwen begroet.
De beste leden van het gezelschap zouden
niet meekomen, heette het. In een tent zou
de tooneelzetting niet veel beteekenen, beweren
anderen.
Wie zich mocht voorstellen dat alles zal zijn
zooals in den Parkschouwburg te Amsterdam, in
het eigen huis van het gezelschap, die zal eenig-
zins teleurgesteld worden. Maar wie zal zoo on.
verstandig zjjn dit te doen Dit is evenmin
met tooneelgezelschappen het geval. En ver-
mjjdt men daarom een bezoek aan den Middel-
burgschen schouwburg, wanneer de Rotterdam
mers daar spelen Zeker niet.
Het geheel der Hollandsche opera is echter
goedde regie, de tooneelzetting wordt zeer
geprezen en een feit is het dat wel degeljjk
alle voorname personen meewerken. Men lette
slechts op de namen van de dames Ophemert-
Schwencke, Orelio-Van Zant, Albers-Jahn, en
de heeren E. v. d. Kerckboven, Orelio, Albers
en Johan Schmier.
Ontegenzeggelijk wachten ons goede zang,
goed spel en goede muziek, onder leiding van
een bekwaam man als de heer Yan der Linden.
Die drie factoren geven ons het recht om
voor deze onderneming de belangstelling te
vragen van het publiek, dat met kermis een
aangenamen avond wil doorbrengen.
Wjj twijfelen dan ook niet of in de schouw
burgtent op de Balans zullen wjj avond aan
avond velen uit Middelburg en omstreken ver
eenigd vinden om het zeldzame genoegen te
smaken, dat men daar biedt.
Eigenaardig is het slot van een artikel in
het Dagblad van Zuid-Holland van heden.
Naar aanleiding der beschouwing van het
Centrum over de behandeling der onderwijswet
en de Eerste kamer eene beschouwing waar
aan wij gisteren een opstel wjjdden zegt het
Haagsche blad
»Het kabinet moet zijn plicht doen en af
wachten wat de Eerste kamer haar plicht
tegenover de natie zal achten.
Overmoed is altijd bedenkelijk; maar het
betoon van zedeljjken moed, zoodra het geldt
de verdediging der volksrechten en vrjjheden,
betaamt vooral een kabinet, hetwelk als het
product van eene krachtige volksovertuiging
moet worden beschouwd en geschat."
Qui s'excuse s'accuse zouden wij zeggen.
Men schjjnt aan die zijde toch ook te ge
voelen, wat wjj schreven, dat er bjj de anti
liberalen in hun aandrang om de aanhangige
schoolwet te behandelen en strenge eischen
te stellen veel overmoed in het spel is.
Met meer recht zouden wjj kunnen zeggen
Overmoed is altjjd bedenkelijk maar het
betoon van zedeljjken moed, zoodra het geldt
de verdediging der volksrechten en vrjjheden,
betaamt vooral een Eerste kamer die blijkens
de jongste verkiezingen voor de Provinciale
staten als het product van eene krachtige
volksovertuiging moet worden beschouwd en
geschat.'4
Het is toch "bjj die verkiezingen duidelijk
gebleken dat het Nederlandsche volk het gevaar
is gaan inzien dat het bedreigt, wanneer de
combinatie Kuyper-Schaepman .voortgaat met
invloed uit te oefenen en deze haar macht
uitbreidt.
Daarom juist is de hoop van onze natie,
vooral bjj de oplossing der onderwijskwestie,
gevestigd op de Eerste kamer. En dit toont
de tegenpartij te begrijpen, blijkens de aan
vallen die zjj in de laatste dagen tegen dit
hooge college richt.
De Eerste kamer der staten-generaal heeft,
met ingang van 1 Januari a. s., tot hoofdcom
mies ter griffie benoemd den heer W. P. Pfeiffer,
thans commies ter griffie.
vroedvrouw en apothekersbediende, leidde tot
de uitkomst, dat verscheidene leden de bevoegd
heid, die in het eenig artikel aan het open
haar gezag wordt gegeven, te uitgebreid
achten.
Zjj hadden gewenscht, dat in de wet zelve
de vereischten waren opgegeven, waaraan de
militaire apothekers, op eervolle wjjze uit den
kolonialen dienst ontslagen, moesten voldoen
om de voorgestelde bepaling op hen toepasselijk
te zien verklaard.
Zij zouden gaarne vernemen, op welke wjjze
de regeering in deze voornemens is te werk
te gaan, bjjv. wie de voordracht tot de be
noeming zal opmaken, en aan wien de beslis
sing zal worden gelaten omtrent de benoeming
tot apotheker. Andere leden oordeelden het
niet billjjk dat de bevoegdheid van apotheker
slechts zoude kunnen gegeven worden uit
sluitend aan Nederlanders.
Een lid, die het wetsvoorstel toejuichte, vroeg
waarom niet tevens dezelfde maatregel geno
men werd ten aanzien van de officieren van
gezondheid in kolonialen dienst.
De opmerking werd door hetzelfde lid hieraan
toegevoegd, dat het wenscheljjk ware, thans
eene wijziging te brengen in de bepalingen van
art. 4 der wet 25 December 1878 (Stbl. n°. 222),
of de aanwjjzing van degenen die bevoegd zijn
het eerste natuurkundig examen af te leggen.
De toelating van jongelieden, die het over
gangsexamen van de 4e naar de 5e klasse van
een gymnasium of het toelatingsexamen tot
de 5e klasse hadden afgelegd, die de lessen
aan de hoogste klasse van een progymnasium
hadden gevolgd en die bjj algemeenen bestuurs
maatregel bevoegd waren verklaard, had, naai
de ervaring en het oordeel der meeste deskun
digen, ten gevolge gehad dat die studenten
het onderwps zelve moeieljjk volgen konden,
en bovendien in 't algemeen belemmerden. Nu
het in 1878 heerschend gebrek aan geneeskun
digen niet meer gevoeld werd, was ook het
oogenblik voor de herziening in dit opzicht van
de wet van 25 Dec. 1878 aangebroken.
Het afdeelingsonderzoek in de Tweede kamer
van het ontwerp van wet tot aanvulling der
wet van 25 Dec. 1878 (Stbl. no. 222), houdende
regeling der voorwaarden ter verkrjjging der
bevoegdheid van arts, tandmeester, apotheke^
Het Hollandsche operagezelschap kwam,
na in het noorden zeer gewaardeerde voorstel
lingen te hebben gegeven, Dinsdag te Leiden
om ook daar eene serie opera's te vertolken.
Dinsdag avond zou de oorspronkelijke opera
Catharina en Lambert worden opgevoerd, maar,
ofschoon de zangers, zangeressen en leden van
het orkest present waren, ontbraken de benoo-
digde kostumes. Die waren nog onderweg, men
zeide te Zwolle.
De voorstelling kon alzoo niet doorgaan.
Woensdag avond had nu de eerste opvoering
plaats.
De zaal was naar men ons meldt
stampvol, de uitvoering keurig en zoowel de
artisten als de regie en het orkeBt hadden groot
succes. Men prjjst zeer het geheel en noemt
het ïbepaald aanbevelenswaardig".
Yan de hand van mejuffrouw Mina Kru-
seman lazen wjj heden in de Zutph. Crt..- Pho-
tographieën uit Parijs.
Na geruimen tjjd van haar niets gehoord of
gelezen te hebben, trok dit opstel onze aan
dacht. Er iets uit meedeelen aan onze lezers
mogen wjj echter niet, daar uitdrukkelijk onder
die beschouwing staatAlle rechten voorbehouden.
Het eerste nommer is verschenen van
Het Vliegend Blad, gewijd aan de belangen van
den Nederlandsohen Bond Maatschappelijk
Belang.
Dinsdag was het 50 jaar geleden dat de
klaviervirtuoos Anton Rubinstein voor het eerst
in het openbaar optrad. Het jubilé zelf zal
echter eerst in de tweede helft van November
gevierd worden.
De uitslag daarvan is dat het diploma is
uitgereikt aan de leerlingen: C. K. Elout, J. C.
Altorffer en mejufvrouw T. A. Troelstra, van de
Rjjks H. B. school te Middelburg; Yan de
Polder, Yerbeke, Hoogenboom en Van Weljj
van de H. B. school te Zierikzee en Yan
Altena, J. Vermet, M. Yermet, Joncquière,
Pompe van Meerdervoort, Sauer en Dominicus
van de H. B. school te Goes.
Afgewezen zijn twee leerlingen.
(Dit bericht is door one hedenmorgen per
bulletin bekend gemaakt).
Woensdag zijn bjj de examens der Nederl.
Toonkunstenaars-vereenig ing van de 5 candidaten
geslaagd, voor piano (lager onderwjjs) de dames
G. W. H. P. van Mens te Rotterdam, G. D.
Duyvis te Koog a/d Zaan en A. N. Bolt te
Rotterdam, en de heer S. Schellink te Utrecht.
Door het gerechtshof te 's Gravenhage is
de gevangenisstraf van 2 jaar wegens oplichting,
vjjfmaal gepleegd, opgelegd aan denLeidsohen
»millioenenheer", op 14 maanden verminderd
en tevens bepaald dat die straf nog zal worden
verminderd met 2jmaanden, wegens ondergane
preventieve hechtenis.
Naar wjj vernemen zal er op het einde
der volgende maand een provinciale schiet
wedstrijd gehouden worden door de dienst
doende schutterijen van Zeeland, en wel op het
voor dat doel zoo bjj uitstek geschikt terrein,
gelegen onder West-Souburg.
Behalve een matinée op het schietterrein,
bestaat er veel kans dat de deelnemers des
avonds zullen worden vergast op een concert
aan het groote Badhuiste geven door da
gunstig bekende kapel van het 3e reg. infan
terie te Bergen op Zoom.
Heden morgen kwam met de mailboot
Prinses Marie te Vlissingen van Engeland aan
H. K. H. de hertogin van Albany met hare
beide kindertjes en gevolg, uit 10 personen
bestaande, die in een salonrjjtuig van den
staatsspoorweg met den aansluitenden trein te
7 uur 16 min. de reis naar Arolsen voortzette.
Sints Zaterdagnacht, den laatsten kermis-
nacht, werd te Vlissingen een jongen man, 26
jaren oud, N. genaamd, vermist.
Heden morgen heeft men zjjn ljjk opgevischfc
aan de voormalige marine sluizen, en per
brancard naar het gasthuis gebracht.
Op de gisteren gehouden tweede alge-
meene vergadering van het 42e Nederlandsch
landhuishoudkundeg congres zjjn als bestuurs
leden voor het 43e congres te Goes benoemd da
heerenG. J. v. d. Bosch, voorzitterJ. M.
Kakebeeke, vice-voorzitterE. v. d. Bosch, le
secretaris; I. D. Fransen v. d. Putte, 2e id.;
Z. D. v. d. Bilt Lamotthe, penningmeesterJ. J.
Oehtman, J. J. v. Gorsel, dr Leo de Leeuw
C. J. Labrjjn en C. Zuidweg, leden.
Volgens de Haarl. Ct. werd bjj de mededee-
ling, dat het volgende congres in Zeeland zou
worden gehouden, ook vermeld dat Vlissingen
en Middelburg voor de eer hadden bedankt
hiervoor in aanmerking te komen, doch Goes
het aanbod met een vleiend schrjjven had
aanvaard.
Men schrjjft ons uit Biervliet
Zaterdag jl. was het publieke veiling van
tarwe in de Elisabetpolder, Maandag in den
Paulinapolder en Dinsdag in den Pieterspolder.
Evenals bjj de vorige veilingen van gerst en
erwten handhaafden de hooge prijzen zich ook
bjj tarwe. Voor 70 tot 80 gulden per gemet
was de gemiddelde prjjssommige partjjen
liepen boven de 9u en enkele gingen 100
te boven, tot 106. Hierbjj komen de onkosten,
10 pet. der kooppenningen. Wordt de oogst
zonder schade ingezameld, dan zijn bovenstaande
cjjfers zoovele bewjjzen, door de landbouwers
zeiven ons gegeven, dat 1889 een winstgevend
jaar voor hen moet zjjn.
Er zijn zoo vele kapitalen onder den land
bouwenden stand zoek geraakt, dat eenige
tegemoetkoming door een goeden oogst wel ge
wenscht mag heeten.
Ook de overige ingezetenen, met-landbouwers 4
varen er wel bjj.
Een elftal schutters hebben dezer dagen
te Zaamslag eene groote opruiming gehouden
onder de schollevaars of aatscholievers (ver
keerdelijk kraanvogels genoemd), die ten getale
van een paar duizend zich ophouden in da
olmenboomen op de weide van den heer J.
Dieleman Pz. Meer dan honderd dezer vraat
zuchtige en levenmakende vischdieven werden
voor goed onschadelijk gemaakt.
Woensdag is te Hoedekenskerke een hoefjö
publiek verkocht, nieuw gebouwd huis en schuur
met 1 heet. 74 a. 40 cent. bouwland, behoorende
aan J. Prederikse. Kooper werd de heer B,
Joziasse voor 2000.
