Maandag
15 April.
LAATSTE BERICHTEN.
Molta co aaiptoico sclicpco.
N°. 89.
132° Jaargang.
1889.
Middelburg 13 April.
Onze nerveuse eeuw.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Graanmarkten, enz.
Beknopte Hlededeelingen.
HANDELSBERICHTEN.
Prijzen van Effecten.
fr.
fr.
HH)l)i:illllt(.MIII. COHANT.
Thermometer.
Middelburg 12 April. vm. 8 u. 46 gr.
m. 12 u 52 gr. av. 4 n. 51 gr. F
Verwacht N. "W. wind.
Agenten te VliasingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentïën
Nieuwenkuijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- i moeten des namiddags te een uur
bureau van Nijgh Van Ditmae te Rotterdam, en de firma B. van dee Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het aan het bureau bezorgd zijn, willen
Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Geosjean Co. te Brussel. zij des avonds nog worden opgenomen
IV.
Llthfpnnten.
(Slot.)
Wie een open oog heeft voor de maat
schappelijke toestandenwie zich aan het
algemeen belang laat gelegen liggen, zal
zeker honderdmaal dezelfde bedenkingen
hebben gemaakt, die professor Mantegazza
te boek stelde, zij het dan ook niet zoo
sterk gekleurd, zoo scherp geteekend. Van
meer dan één zijde, wij weten het, werd
reeds, ook in ons land, gewezen op de ern
stige teekenen, die hem zooveel zorg schijnen
te baren.
En als natuurlijk gevolg daarvan staat
een ommekeer voor de deur.
Juist dezelfde ontwikkeling, die, met tal
van andere omstandigheden, ons tot zooveel
uitersten dreef, leerde ons inzien dat wij te
ver gaan.
Niet de zucht naar vrijheid, naar ontwik
keling, naar politiek leven dreigt ons te
doen stranden op de klippen, die de profes
sor ons aanwijst; tal van maatschappelijke
verhoudingenof liever wanverhoudingen
werken daartoe mee. Dagelijks neemt het
aantal toe van hen, die een deel van den
algemeenen disch vragen; zij wenschen een
plaats zich te veroveren en verdringen
anderen. Dit is een der voornaamste pun
ten in den moeielijken strijd, die gestreden
moet worden, punten die tot overprikkeling
aanleiding gaven.
Daar zijn er echter ook die terug willen
naar den vroegeren staat, waarin zij zeiven
alleen het gezag uitoefendenen zij roepen
het hardst over de overdrijving op weten
schappelijk gebied, omdat die ontwikkeling
hun een doorn in het oog is. Zij dreigen
telkens ons weer een stap terug te voeren;
en de strijd tegen hen prikkelt eveneens en
werkt de zenuwachtige overspanning in de
hand.
Ook de godsdienst werkt daartoe mee,
het is waar, maar Mantegazza gaat te ver,
wanneer hij, aan de hand van zijn collega
dr Beard, louter den protestantschen gods
dienst schuld geeft van de verschijnselen
die hij bestrijdt. Is de nerveusiteit in Italië,
in Frankrijk, in Spanje, alle katholieke
landen, niet sterker nog dan in menig ander
waar het protestantsch element de overhand
heeft? Moeten wij bij de oplossing van dit vraag
stuk niet veeleer rekening houden met den
volksaard, het klimaat en de geschiedenis
van een volk
Men ziet: de kwestie der nerveusiteit van
onze eeuw een nooizakelijk stadium vooral
in de geestelijke ontwikkeling der mensch-
heid is nauw verbonden aan tal van
vraagstukken van anderen aard, en hierdoor
niet gemakkelijk op te lossen. Maar juist
daarom hebben wij ter genezing van die kwaal
bekwame medicijnmeesters noodig, en kennen
wij aan de wetenschap, aan de algemeene
ontwikkeling in de eerste plaats de macht
toe om tot die verbetering mee te werken.
Het „tot hiertoe en niet verder" laat zij
reeds hooren, waar het geldt onze overdreven
ontwikkelingszucht en de heerschende examen
manie. En wij houden ons vast overtuigd
dat zij eene oplossing van die kwestie
vinden zal.
De geest des tijds heeft bovendien nog een
nuttige zijde, waarop wij aan de hand van
den professor zeiven willen wijzen.
Door den algemeenen geest van werk
zaamheid zullen de iediggangers wel ge
dwongen worden tot arbeidhet eenige
geneesmiddel voor hunne kwaal; zij, die te
veel en daardoor vaak slecht werken, wor
den van zelf gedwongen tot rust, ómdat zjj
het physiek onmogelijk zullen kunnen vol
houden, terwijl algemeen zich, vaak zelfs
tot in het overdrevene, een streven openbaart
om anderen rust te verschaffen.
Waar het echter vooral op aankomt is op
den zedelijken vooruitgang, waardoor meer
en meer het algemeen belang zegeviert over
het eigenbelang; en dat is een hoogst moei
lijk vraagstuk. Het grootste genie zal zich
te vergeefs afmatten, om eene machine uit
te vinden, welke met êen slag hetmensche-
lijk hart veranderen en er den haat en den
nijd uit verbannen kan. Di8 vooruitgang
vereischt den goeden wil van allen en op
dit punt gaan wij langzaam slechts vooruit.
De „zedelijke en de stoffelijke vooruitgang
zijn niet van elkander onafhankelijkdoch
de werking hunner wederkeerige invloeden
is zeer ingewikkeld, en kan eerst gekend
worden als men de daden, die den geest en
het hart van den mensch in beweging bren
gen, als men het geheele raderwerk, hetwelk
datgene vormt wat men vooruitgang noemt,
lang en ingrijpend heeft bestudeerd." Alweer
dus de ontwikkeling, die hierbij de behulp
zame hand moet bieden
„In die wederkeerige werking openbaart
zich tegelijk een troostrijk feit, namelijk;
dat de stoffelijke vooruitgang ook verbeterend
werkt op het zedelijke. Meer dan iedere revo
lutie, meer dan ieder zedelijk boek, meer dan
iedere wet, maakt de stoffelijke vooruitgang
de menschen aan elkander gelijk, doordien
hij de uitersten elkander Daderbrengt, en
er slechts zeer weinige ontdekkingen of uit
vindingen bestaan, die alleen den millionaire
ten goede komen."
„De locomotieven brengen vorsten en bede
laars met dezelfde snelheid van de eene
plaats naar de andere; de photographie
schenkt ook aan de armen het genot zich
afgebeeld te zien, en het alphabet, het ner
veuste van alle instrumenten, opent voor allen
de poorten der wetenschap, die ieders eer
zucht kan bevredigen, De openbare gedenk-
teekenen, de kerken, die millioenen kosten,
de tunnels, die de bergen doorboren, de gaar
keukens, dit alles behoort aan allen. Niets
is democratischer dan de wetenschap, die
toch een zoo aristocratisch aanzien heeft
niets is zoo dom aristocratisch als die valsche
democratie, die zich tot redeneeren beperkt,
Aldus de professor als lofredenaar op den
wetenschappelijken vooruitgang
Na het verschil aangetoond te hebben
tusschen de nerveusiteit der geringere en die
der hoogere standen bij de eerste ontstaa t
zij bijna altijd uit het gebrekkig evenwicht
tnsschen ontoereikende voeding en boven
matige lusten, bij de laatste door bovenma
tige gevoeligheid en onvoldoende beweging
wijst hij vooral op den ernstigen plicht
van allen, die aan de oplossing der sociale
kwestie de hand slaan. Dat sociale vraag
stuk is thans een lijden van alle denkers,
van alle staatkundigen geworden, het is een
troost- en zenuwvraag. En hierbij heeft
vooral de pers een moeilijke enhooge roeping
te vervullen. Maar hoe vaak volbrengt zij
haar taak volstrekt niet overeenkomstig haar
plichtHoe menig geschrift spreekt den
werkman geen moed in, maar windt hem
op; hoe menig blad leert hem niet deonge
lijkheden aan te vullen, maar wel ze te
weten! Men noemt hem de ziekte zonder
tegelijkertijd het middel ter genezing aan
te bieden.
Prof. Mantegazza zon voor zijn land gaarne
een prijsvraag willen laten uitschrijven voor
een goed volks blad.
„Ik wil zegt hij verder geen pro
letariaat van onwetendheid en onkunde. Hij,
die heden ten dage nog zulk een naïeven
wensch koesterde, zou evengoed de quadratuur
van den cirkel kunnen verlangen. Ik wil
veeleer een beschaafden en goed onderwezen
werkman, zijner rechten en plichten bewust,
doch ik wil hem niet blootgesteld zien aan
het vergift van een verpestend journalisme,
't welk millioenen menschen, die onvoldoend
lichamelijk voedsel erlangen en in het denken
niet geoefend zijn, zenuwachtig maakt."
Aan dien eisch zal, dunkt ons, moeilijk
te voldoen wezen of Den zon inbreuk maken
op een der eerste rechten van den modernen
staatde ontwikkeling van den werkman
alleen zal in deze het geneesmiddel kunnen
aanbrengeneene ontwikkeling die hemzel-
ven van zulk een pers afkeerig maakt.
Ook op de kunst en op de algemeene
litteratuur doet de hoogleeraar een beroep
om tot verbetering mee te werken. Ieder
mensch die schrijft, die van de katheder der
lagere school of aan een universiteit zijne
lessen geeft, ieder familievader, die zijne
kinderen opvoedt, allen kunnen tot genezing
meewerken.
Zou het echter, zoo durven wij vragen
gewaagd zijn te voorspellen dat wij ook op
het gebied der litteratuur de middaghoogte
hebben bereikt van slechten smaak en over
prikkelden hartstocht
Vooraf echter de vraag: was het op dit
punt eeuwen geleden zooveel beter Heeft
men in de alleroudste boeken altijd geofferd
aan de goden der kuischheid en van den
smaak Wij zouden niet gaarne daarop een
bevestigend antwoord geven.
In onze dagen echter begint de reactie op
dit punt zich reeds te doen gevoelen. Zelfs
bij de Franschen konden eenvoudige tooneel-
spelen als Vriend Fritz en Abt Constantijn
bogen op een ongekend succes. Hun eenvoud
bekoorde, omdat zij een verademing schonk
bij zooveele producten uit de naturalistische
school, die in weinig landen bewondering
wekt.
Zoo zijn er meer lichtpunten in ons maat
schappelijk leven, die spreken van eene betere
toekomst en van het feit dat de reactie
ook in andere zaken aanstaande is. Zij
zijn als verblijdende lichtstralen in den
somberen nacht, waarin wij ons voelden
geplaatst door de al te pessimistische be
schouwingen van prof. Paul Mantegazza en
dr Beard.
Toch trots al hun overdrijving
erkennen wij volmondig het nut van hun pogen
om ons de oogen te openen voor de gevaren,
die ons bedreigen door de eenzijdige richting,
waarin wij ons tegenwoordig bewegen. En
wij reiken gaarne den Italiaanschen hoog
leeraar de hand, waar bij tot de bemoedi
gen de conclusie komt„De nerveusiteit onzer
eeuw zal van zelve en door de eendrachte
lijke samenwerking van schrijvers en opvoe
ders genezen." Naar zulke stemmen van
wetenschappelijke en daarom gezagheb
bende mannen dienen wij te luisteren. Maar
een zaak verlieze men bij het lezen van
hunne beschouwing niet uit het oogmen zij
voorzichtig met hen blindelings te volgen
op al hun wegen, want ook zij zijn van
eenzijdigheid niet vrij te pleiten.
En het zou vooral onbillijk zijn, wanneer
wij op het voetspoor van den hooggeleerde
uit Pavia de schuld van al de overdrijving
op velerlei gebied, in deze eeuw waar te
nemen, gaven aan het groote feit der wereld
geschiedenis de revolutie van 1789.
Wij zijn haar te veel goeds verschuldigd,
al ware het alleen de mondigheid des volks,
om haar met ondank te overladen.
Zij is en blijtt een gebeurtenis, waardig
herdacht te wordenen in plaats van de pes
simistische opvatting van den Italiaanschen
hoogleeraar, welke hem tegenover den strijd,
door zijn naburen gestreden, onrechtvaardig
en eenzijdig maakte, past eerder de waar
deerende wensch, dat Frankrijk dit jaar
ongestoord moge vieren het eeuwfeest van
een bladzijde in zijn geschiedenis, die met al
zijn donkere schaduwen zoovele lichtpunten
bevatte en een eerste plaats in 's werelds
historie vervult, omdat zij tevens het sein
was voor een krachtiger leven der volkeren
openbaar als éen van zin en willen verklaard
heeft met keizer Wilhelm I, degeen die het
aandenken van den overleden keizer hoont,
zich evenzeer aan majesteitschennis jegens den
levenden keizer schuldig maakt.
Met belangstelling ziet men te gemoet, hoe
de Duitsche jurisprudentie deze allernieuwste
opvatting van de paragraaf betrekkelijk ma
jesteitschennis zal beoordeelen.
Aan het Pruisisch hof krijgt men een
nieuw hofcostume. Naar de Nationalztg ver
neemt zal het in navolging van de hofklee-
ding ten tijde van de kroning van koning
Frederik I gemaakt worden. Gelijk bekend
bestond te dier tijde het hofcostume uit
kniebroek, lage schoenen, degen en steek be
nevens de allongeprnik. He nieuwe dracht zal
reeds toegepast worden bjj de contra-bezoeken
van den czaar en den koning van Italië.
Vlissingen13 April. Vertrokken het
Eng. stoomschip Dunlucegezagv. Fawkner,
naar New-Castle.
Axel, 13 April. Ter graanmarkt van
heden waren de prijzen als volgttarwe 8.40
a ƒ8.60; rogge/—.— a gerst ƒ7.—
a 7.50; haver a erwten ƒ8.40 a
ƒ8.50; paardenhoonen ƒ8.af8.10. Boter ƒ0,90.
Tegen de Berlijnsche Volksztg is thans
een aanklacht wegens majesteitschennis inge
diend, naar aanleiding van het artikel over
keizer Wilhelm I, hoewel noch keizerin Augusta
noch de groothertogin van Baden, de eenigen
die in dit geval wettelijk gerechtigd zijn een
aanklacht in te dienen wegens het hoonen van
overledenen; daartoe zijn overgegaan. Het O.
M. grondt zijn aanklacht op het beweren, dat,
daar keizer Wilhelm II zich steeds in het
CSoes. Heden middag werden in het gebouw
der Ambachtsschool alhier, in het openhaar, aan
de, de school verlatende, leerlingen de gewone
diploma's uitgereikt. Daarmede werden begiftigd
S. Duvekot Cz. en W. J. van den Dungen voor
het teekenen en houtbewerking, benevens J. A.
Stokmans en J. den Boer voor het teekenen
en smeden.
Bovendien ontving ieder hunner nog een stel
gereedschappen dat door hunne medeleerlingen
was vervaardigd.
De uitreiking geschiedde door den beer
J. J. Ochtman, voorzitter der vereeniging. Hij
sprak den vertrekkenden een bemoedigend woord
toe, en bond hun op het hart met stalen ijver
de maatschappij in te treden, het genoten
onderwijs te onderhouden en voort te zetten.
Verder verzekerde hij hun dat het bestuur hun,
zoo noodig, gaarne verder van dienst wil zijn.
Ten slotte bracht hij dank voor de groote
belangstelling, aan de tentoonstelling geschon
ken. Velen merkte hjj op blijven weg
en veroordeelen dan later de inrichting zonder
daarvan kennis te hebben. En dat is onbil
lijk. Vroegere leerlingen kunnen getuigen hoe
groot nut de ambachtschool hielp verspreiden
De tentoonstelling der in den loop van den
cursus vervaardigde voorwerpen en teekeningen
die van twaalf tot drie uren was geopend, werd
door vele belangstellenden bezocht. De werk
stukken en teekeningen, zoowel van de le als
van de 2e en 3e klasse, getuigen van het dege
ljjke onderwjjs, dat de leerlingen genoten.
Onder de voorwerpen muntten vooral uit een
voordeur, nieuwe stjjl, met geslagen ijzeren
deurpaneel,blank gewerkteen Engelsche trap
op keepboomen een geslagen ijzeren bloemen
tafel met bakverschillende deursloten, car
biels enz.
'sGravenhage. Het gerechtshof alhier
behandelde heden de zaak tegen een kleeder
maker te Bruinisse, die een met een valschen
naam onderteekende klacht over den directeur
van het post- en telegraafkantoor en over een
besteller aan den minister richtte.
De advocaat Van Gigch, die voor den be
klaagde optrad, betoogde de niet-strafbaarheid
van het feit. De ambtenaar van het O. M
vorderde bevestiging van het vonnis der Zie-
rikzeesche rechtbank tot gevangenisstraf van
4 maanden.
De uitspraak is op 27 April bepaald.
Het hof behandelde nog in hooger beroep de
bekende zaak tegen de dienstbode van den heerN
te Middelburg, wegens diefstal van 445, ten
nadeele haars meesters, door de Middelburgsche
rechtbank veroordeeld tot drie jaar gev. straf.
Het O. M. vroeg bevestiging van het vonnis
De heer mr Montjjn, advocaat, concludeerde
tot vrijspraak.
Uitspraak eveneens 27 April.
Lnxembnrp. De koningin van Engeland
antwoordde, op de kennisgeving van het regent
schap, met eene dankbetuiging daarvoor en de
uiting van hare beste wenschen voor den hertog
en zjjn huis.
Bremen. Volgens telegram uit Sydney is
de corvet Olgadie by de Samoa-eilanden
strandde, begeleid door de Lubeclc, aldaar aan
gekomen.
ï"e»t. De keizer en de keizerin met herto
gin Valeria vertrokken naar Ischl.
Boekarest. Lahovary, de minister van
buitenlandsche zaken, bevestigde in de kamer
het voornemen der regeering om de onzijdigheid
van het land te handhaven.
Catargi zeide, in antwoord op de interpel
latie van Carp, dat het tjjdperk der bedriegerij
voorbij is en het gouvernement voortaan strikt
neutraal zal blijven.
St Maartensdijk, 12 April. Heden werd
alhier de eerste voorjaars-veemarkt gehouden.
Aangevoerd waren ongev. 60 stuks hoornvee
en 60 biggen. De handel was levendig. Prijzen
werden besteed als volgtvoor tweejafige ossen
van 100115voor twee en halfjarige
ossen van 115—150 voor vare koeien tot
ƒ125; voor jaarlingen van ƒ60ƒ70; vette
koeien was weinig vraag naar.
Door éen landbouwer werden 9 stuks ruim
tweejarige ossen verkocht voor 1400.
Biggen waren zeer duur. Voor acht- -1 negen-
wekige werd betaald van ƒ1112.
I'tdroleu m-noteeringen vande make
laars Cantzlaar Jk Schalkwijk.
Rotterdam, 12 April. LocoTankfust 8,
a Geïmporteerd fust 8,1
Van boord bjj lossing it Janu-
ari-levering Februari-levering f
Maart-levering April-levering
Mei-levering 8,Juni-levering 8,Ju-
li-levering Augustus-levering
Septemb.-levering ƒ8,35 a ƒ8,30 Octob.-levering
8,35 a 8,30November-levering 8,35 a
8,30en December-levering 8,35 a 8,30,
Zeilend
Alles vrjjblijvend.
De markt was heden vast.
Staatsleenlng-en
Amsterdam
11 12
April, April,
21/ï
3
3Ua
si/g
6
6
5
Nederland.
Cert N. W. Sch,
dito dito
dito dito
dito Obl.
Hong. O. L. 1867
dito Goudl.
Italië. Ins. '62/81
Oostenrijk. Obi
Mei-Nov5
dito Jan.-Jnli 6
dito dito Goad 4
Polen. O. Sch. '44. 4
i?ort.Ob.Bt.'53/84 8
dito dito 1888 41/j
Husland. Obl.
Hope 1798/1815
Cert. Ins. 5 S. "54 5
dito dito 6 S. '65 5
pCt. Bedrag stukken.
767/8
1000
1000
1000 102
1000 1021/4
ft. 120-1200
100 95
Lir.100-100000 ~G03/4
ft. 1000
1000
200-1000
Z.R 500
100
20
Obligatiën 1862 5
dito 1864 6
dito 1877 dito 5
dito Oost. Ie S. 5
dito dito 2e j 5
dito dito 8e a 5
dito '72 gec. dito 5
dito 73 gec. dito 5
dito '84 gec. dito 5
dito '60 2e 1. dito 4l/j
dito '75 gec. dito 4ï/j
dito '80 gec. dito 4
Z.R.
f
Obl. I. 1867/69
Cert. v. B. Asgn.
Spanje. O.B. Perp.
dito bin. Perpet.
Turkije. Geprivil.
Geer. 8. D. C.
dito Gereg. 1869
Egypte, O.L. 1876 4
dito sp. dito 1876 5
Brazilië. Obl.
Londen 1865.
dito Leen. 1875
dito 1863
dito 1879
Venezuela 1881
1000
500
500
60-100
1000
20-100
Z.R. 100-1000
100-1000
100-1000
500-100
60-100
60-100
ir 100
50-100
125-625
20-100
1000
Pes. 1000-24000
Pr. 500-25000
500-2500
20-1000
500-12500
20-100
20-100
703/g
711/4
657/8
1029/16
653,4
91%
1023/4
1023/g
839/ig
101
IOII/4
1007/g
991'g
Z.R.
P.R.
76
921/,
102S/1S
1021/4
703/g
713/18
867/a
665,8
1025(8
»u/a
1023/4
635/8
631/,
1007/a
10U/8
1007/a
993/8
88I/4
72
841/2
16
90
88I/4
925/s
7113/M
841/s
16
90
5
5
41k
41/,
4
100 1021(8
100
100
66/5&112.10
100-500 54
531,2
Indnstr. en flnane. Oodernem.
Nederland. pCt.
N. Httnd, Msch.
Aand. rescontre 5
N.-I. Hanb.aand.
dito Zeel. aand.
dito dito Pr. dito
dito Obl. 1885 3
Duitschland. Crt.
Rijksb.Ad, Amst. R,M,
Oostenrijk. Aand
O. H. BJ.
1000
150
500
500
1000
12413/16 1243/4
723'4 J.731'4
3000
600
Ipootwegleeningea.
Nederland. pCt.
Mij. t. Expl. v.
St.-Spw. Aand. 250 1273/s
Ned. Ctr. spw. A. n 250 28 28
dito Gest. Obl. 285 84 84
N.-I. spw. aand. 250-1000
N. Rijnspw.
volgef. Aand 20-200 1121/g 1121/j
N.-B. Bolt. Obl.
gestèmp, 1875/80 100
