N°. 63.
132e Jaargang.
1889.
Vrijdag
15 MaartJ
J. J. OCHTMAN.
over jiaatmrvanpi.
Nationale militie.
Rechtvaardigheid bovenal.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.'
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderelijk nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 14 Maart»
Wat Moveor hoorde.
iiiiiDi i iinii.si in: nu rant.
i
Thermometer. j Agenten te Vlissingen: p. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. a. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. c. deMooij en te TholenW. A. van i Advertentïën
Middelburg 14 Maart. vm. 8 u. 40 gr. i Niewenhultzen.Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abqnnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- i moeten des namiddags te een uur
12 u 44 gr. av. 4 u. 42 gr. F i bureau van Nijgh Van Ditmab. te Rotterdam, en de firma B. van der Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor bet aan bet bureau bezorgd zijn, willen
I—-1 1 1 4 A V. I A d 4- A I In T A u d AA /""I A «A A* AAAA 1 /A f» X V, A *.fl 1 A A A [J,. W 1 A 4 44uA AA X..A 1 T I -AOCI 1 T A I I Lft T A ATT. A A ...1 A. A A A A L) A. 1 A A T. A A TA 1 A. tV I A 4" /*V K AAA! 11 J AA. AV AA .1 A. A A A A. 11. A AM ffQM At\l Oil
Verwacht N. wind.
Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Grosjean Co. te Brussel. zij des avonds nog worden opgenomen
Een flink, de gel ij k en prac
tisch lid der Provinciale Staten van
Zeeland zal zeker zijn de beer
Wij noodigen daarom alle kiezers in
het district Goes ten dringendste uit
om op Woensdag 20 Maart a.
hunne stem op den heer J. J. OCHT
MAN uit te brengen.
Ten behoeve der ongelukkige 40 wee-
zen en 10 weduwen van Belgische
loodsen, te Vlissingen, slachtoffers van de
schipbreuk bij Scbouwenbank, ontvingen wij
nog vande leerlingen van de openbare
school te Westkapelle, hoofd de heer J. J.
van Elsacker, 6.025idem te Renesse,
hoofd de heer L. H. Dormaar, 3.50idem
te Koudekerke, hoofd de heer P. Visser Jz.,
16,10; leerlingen der chr. school te Sluis,
hoofd de heer Chr. Hond, 2.59.
Met de vorige opgaaf te zamen 310.60s.
De burgemeester van Middelburg maakt
belanghebbenden opmerkzaam op de 12e uitgave
van bet boekwerk «Nederlandsch leger", waarin
het hoofdstuk aangaande den »dienst bij de
militie te land" uitvoerige inlichtingen bevat
ten dienste van militieplichtigen.
Daarin zijn o. a. de bjjzondere bepalingen
opgenomen aangaande den eersten oefeningstijd
voor ingelijfden bij de militie te land van de
lichting van dit jaar.
De lotelingen, welke met gunstig gevolg bet
examen kunnen afleggen, bedoeld in 952 van
opgemeld boekwerk, kunnen, voor zoover zij
daartoe geschikt bevonden worden, ingelijfd
worden bij bet corps en geplaatst worden in
bet garnizoen hunner keuze.
Zij, die aan bedoeld examen wenscben deel
te nemen, moeten zich vóór den 20 Maart a. s.
schriftelijk aanmelden bij den kommandeerenden
officier ter plaatse alwaar men verlangt tot bet
examen te worden toegelaten.
De verder noodige inlichtingen worden ter
secretarie dezer gemeente verstrekt.
Middelburg, den 12 Maart 1889.
De burgemeester voornoemd.
S C H 0 R E R.
Het Dagblad berijdt weer zijn stokpaardje.
Het is nu al wel, zegt het Haagsche
conservatieve-kerkelijke orgaan. De sociaal
democraten worden al te stout. Men laat
dien opruiers veel te vrij spel. In volks
vergaderingen en in de pers wordt de strijd
tegen het gezag, het kapitaal en den
godsdienst aangebonden.
En met welke gevolgen?
Zij zijn vreeselijk.
„De lijdelijkheid der overheid, in strijd
zelfs met onze strafwet, heeft rampzalige
vruchten gedragen."
Zoo zucht men op het bureel in het
Hooge Westeinde in de vorstelijke residentie.
Om dit te bewijzen beroept het blad zich
op hetgeen te Leiden gebeurde; op het in
de Tweede kamer daarover gesprokene.
En met zelfvoldoening haalt het aan hoe
de minister van justitie bij die gelegenheid
er op wees dat „de handtastelijke veront
waardiging der menigte te Leiden over het
geen in Recht voor allen was geschreven wel
niet gerechtvaardigd, maar wel alleszins
verklaarbaar en tot zekere hoogte zelfs te
verontschuldigen was."
Begrijpt de redactie van het blad niet dat
zij hier een gevaarlijke stelling huldigt;
en daarbij een wapen hanteert dat zich ge
makkelijk tegen haar zelve kan keeren?
Als straks eenige personen zich door haar
geschrijf beleedigd of onaangenaam getroffen
gevoelen, dan vinden zij in hare woorden
allicht gereede aanleiding om zich op de
onschuldige glazen van haar bureel te wreken,
In de sleutelstad wilde men niets weten
van het orgaan der sociaal-democraten.
Welnu, een doodeenvoudig middel lag
voor de hand om daarvan te doen blijken
men had de venters met hun blad links
moeten laten liggen.
Geen sterveling die de menigte dwong
tot koopen.
Het gevolg van de thans te Leiden door
de menigte aangenomen houding was dat
de venters op tegenweer bedacht moesten
zijn en zich van een wapen voorzagen. Zoo
dwingt men, op dien reactionairen weg,
elkaar vanzelf van kwaad tot erger.
Het gebeurde te Leiden heeft tot nutoe
niets anders aan het licht gebracht dan dat,
evenals indertijd te Rotterdam, het volk,
dat zoozeer gehecht zegt te zijn aan de
vrijheid in Nederland, aan hen, die andere
ideeën verkondigen dan de onder de groote
menigte heerschende, op diezelfde kostbare
vrijheid de schandelijkste inbreuk maakt.
Het recht van den sterkste wordt dan als
hoogste rechter ten troon verheven; en wee
in dat geval de zwakken van lichaam, want
de Herculessen hebben dan per se gelijk.
En hoe durft het blad die volksuiting,
zelfs in de verte, in bescherming nemen
Of weet het niet hoe wisselvallig die
volkswaan is
De historie leert het toch op iedere
bladzijde dat heden het „kruist hem" weer
klinkt, waar gisteren het „hosanna" werd
geroepen dat de man, wiens huis weken te
voren nog werd beschoten, en wiens leven
men bedreigde, eenigen tijd later met vreugde
wordt ingehaald en met lauweren gekroond.
Afgescheiden van die kwestie doet echter
eene andere vraag zich van zelf voor, en wel
deze Is er waarlijk grond voor de verzuch
ting, door het Haagsche blad geslaakt, dat
onrust en onlust reeds lang in Nederland
worden gezien en gehoord als resultaat der
ongestoorde verkondiging van beginselen,
welke onmiddelijk tegen staat en kerk en
samenleving zijn gericht
Naar onze meening niet.
Waar er onrustige bewegingen plaats
hadden, ontstonden zij in de eerste plaats in
den boezem der zg. „vrienden van de orde",
die meenden het recht te hebben om de
sociaal-democraten, als staande buiten de wet,
te mishandelen.
Andere beroeringen kwamen voort uit
slechte maatschappelijke toestanden, die dezen
sociaal-democraten gereede en ongezochte
aanleiding gaven en het gewenschte middel
tevens om beroering te wekken.
Maar dan blijkt tevens dat die toestanden
dringend verbetering behoefden en dat juist
de bestrijders van die socialisten, tegenover
hun eigen volk, in veel te kort kwamen.
Men denke aan de bewegingen in Almelo
en in de veenderijen.
Dat op een dergelijken akker het zaad der
ontevredenheid welig tiert laat zich begrij
pen maar daaraan hebben zij schuld die in
hun plicht, in hun menschlievendheid tegen
over hunne ondergeschikten tekort kwamen
daarvoor zijn wij verantwoordelijk die in
menig opzicht te kort schoten door aan de
volksbehoeften niet te voldoen, nadat andere
landen daarin ons reeds jaren geleden zijn
voorgegaan.
Maar overigens kunnen, dunkt ons, de
sociaal democraten zich waarlijk niet erg
beroemen dat zij in ons land alles ten on
derste hoven keeren, en zooveel succes hebben.
Als er slagen vallen, krijgen zij ze.
Strat wordt hun niet bespaard, wanneer zij
tegen de wet zondigen of kinderachtigheden
begaan.
Wat hij anderen allicht door de vingers
wordt gezien, wordt hun met alle gestreng
heid toegerekend.
Bovendien is hun orgaan op weg door
onhandigheden en nog erger zijn eigen zaak
en de toekomst zijner vrienden te bederven.
Toen onlangs de redactie van dit blad. ge
bruik maakte van een afkeurenswaardige
schending van het geheim eener drukkerij,
door een artikel af te drukken, dat slechts
bestemd was om in een ander blad opgeno
men te worden als onze koning soms eens
kwam te overlijden, toen beging zij in haar
oogen zeker eene aardigheid, maar zij scheen
niet in te zien welk een machtig wapen zij
haar tegenstanders in de hand gaf. Geen
enkel patroon zal met die wetenschap voor
oogen een zetter op zijne werkplaats nemen,
die eenige socialistische gevoelens koestert
en van wien men gevaar loopt dat hij zich
aan de geheimen der zaak, die hij dient
vergrijpt.
En wanneer er sprake mocht wezen van
eenigen vooruitgang der socialistische partij,
dan is dit nog te wijten geweest aan de
dwaze vervolging, die enkelen personen de
kroon van het martelaarschap verschafte.
Daartegen hebben juist met ons vele libe
ralen gewaarschuwd, en het is te hopen dat
men op dien weg niet verder zal voortgaan.
Wij zien waarlijk den toestand en daarmee
de toekomst van ons land niet zoo erg don
ker in.
Het Dagbladdat een eer stelt in den titel
van reactioimair en in zelfgenoegzaamheid
beweert dat de uitkomst de reactionnairen
zoo dikwijls in het gelijk heeft gesteld, zij
overtuigd dat wij nog verre staan van het
radicalisme van de Fortuijns c. s.
Wij leveren een pleidooi voor de vrijheid,
die zich binnen de perken der wet houdt,
en protesteeren tegen elke inbreuk op de
hoogste macht in een goed geordende maat
schappij tegen de wet. Niemand zij zijn
eigen rechter.
Want wil men het volk het recht geven
zelf op te treden tegen hen, die volgens
zijn meening „vechten tegen onze monarchale
instellingen of den godsdienst", dan loopen
wij gevaar dat aan opstootjes geen einde
komt en dat heden gij of morgen wij aan
de beurt zijn om gevonnist te worden.
De grenzen, binnen welke meeningen om
trent die punten gewettigd zijn, zijn moeilijk
te trekken. Den rechter zij het daarom
alleen overgelaten te oordeelen, wanneer er
door daden inbreuk wordt gemaakt op het
recht der vrijheid, of wanneer hij meent
dat zelfs woorden aanleiding geven om te
straffen.
Het Dagblad zinspeelt op eene uitzonde
ringswet tegen de socialisten.
Het voorbeeld van Duitschland behoeft
anders waarlijk de voorstanders van zulk
een uitzonderingswet niet te prikkelen.
Uit de in den laatsten tijd in de Duitsche
bladen voorkomende berichten blijkt, dat het
zelfs niet in de bedoeling der Duitsche
regeering ligt de socialistenwet, na afloop
van haar tegenwoordigen termijn, te ver
lengen maar zij hoopt door aan te brengen
wijzigingen in het strafwetboek, alzoo krach
tens de gewone wet, de woelingen der
sociaal-democraten verder tegen te gaan.
Zou zij dit doen als de socialistenwet
aan haar verwachtingen had beantwoord
Bij elk debat in den rijksdag, wanneer er
kwestie was van haar te verlengen, bleek
trouwens hoe slecht zij werkt, terwijl trots
of liever juist als gevolg van die wet het
aantal socialisten toenam.
En bovendien is het een feit dat die wet
aanleiding gaf tot misbruiken, omdat zij ook
werd toegepast op hen, die niet tot de
socialisten behooren.
Als men in ons land den weg naar zulk
een uitzonderingwet op gaat, waartoe nog
geen aanleiding is en die zeker allerminst
door de jongste gebeurtenissen, o.a. te Leijden,
te verdedigen zou zijD, dan gelooven wij dat
men spoedig nog verder zal gaan en dat
de redactie van het Haagsche blad geroepen
zal worden een wet in dien zin te ontwerpen.
Daarbij zal dan, vermoeden wij, alleen
aan het Dagblad het recht worden toegekend
om vrij zijne gevoelens te uiten over het „ver
licht despotisme' en om lofredenen te houden,
tot in het kleingeestige toe, op ministers van
zijne richting.
Want men dient toch binnen juiste grenzen
te bepalen hoever men gaan mag.
En dan zullen wij zeker een heerlijken
tijd gaan beleven.
Het Haagsche blad zet boven zijn betoog:
„Niet langer te dulden".
Wij zouden zijn redactie met haar aanhang
willen toeroepen: weest geduldig,verstandig
en bovenal rechtvaardig.
Naar aanleiding van de verklaring van den
minister van justitie, den heer Ruys van Bee-
renhroek, dat de wanordelijkheden te Leiden
»geprovoceerd waren door de colporteurs van
een blad, dat artikelen bevatte, in de gegeven
omstandigheden hoogst grievend voor het Ko
ninklijk huis, en die daarom de woede van het
volk uitlokten", heeft de heer P. C. Bos thans
een schrijven aan den minister gericht. De
heer Bos, vermoedende dat de minister zin
speelde op den inhoud van het artikel in Recht
voor Allen van Donderdag 28 Febr., merkt op,
dat de ongeregeldheden reeds Zondag 24 Febr.
plaats hadden, en zegt, dat men niet kan aan
nemen dat een deel van het volk zal opkomen
tegen een artikel, hetwelk nog niet geschreven
was.
Het schrijven eindigt aldus
«Vervolgens hebt ge, op verzoek van den
heer A. Kerdijk, beloofd dat gij een onderzoek
zult instellen. Welaan, exellentie, toon, dat
het u ernst isWaar gij zelf erkent dat er
«afkeurenswaardige en strafbare wanordelijk
heden" gepleegd zijn, daar kunt gij niet lan
ger stilzitten. Ik ben in de gelegenheid om u
belangrijke inlichtingen te verstrekken.
>In naam der gerechtigheid «eisch" ik van
u, dat gij mij ter verantwoording zult roepen
in het openbaar
Mr. U. H. Huber schrijft aan het Handelsblad
»In uw blad lees ik het zonderling bericht,
dat ik namelijk in de vergadering der Staten
van Friesland zou hebben verzekerd, dat
de regeering er niet aan denkt de Provinciale
staten te ontbinden.
Nu ben ik niet de gedachtenlezer van de
regeering, noch van Zijne Excellentie den minis
ter van binnenlandsche zaken, en ik zal mij
daarom wel wachten dergelijke uitdrukkingen
te bezigen.
Ik heb alleen verklaard, tegenover de ang
stige vrees der Friesche liberalen voor zulk een
ontbinding, als mijn persoonlijken indruk, dat
deze regeering wel niet zulk een maatregel
aan de vertegenwoordiging zal voorstellen.
De uitkomst zal natuurlijk leeren of ik gelijk
heb".
Genoemd blad maakt hierop de volgende
commentaar
«De «persoonlijke indruk" van den heer Huber
kan echter zeer wel blijken onjuist te zijn. De
Standaard begint heden met een reeks van
artikelen over de ontbinding der Staten, en
bepleit al vast de grondwettigheid van zulk
een maatregel. Men weet dat de heer H. en
De Standaard het niet altijd eens zijn"
In de St. Ct. is opgenomen de akte houdende
nadere wijzigingen in de akte van oprichting
der naamlooze vennootschap Stoomtram-maat
schappij BreskensMaldeghem te vestigen te
Breskens.
De Provinciale staten van Gelderland heb
ben Woensdagavond aangenomen de slotsom
van het verslag, door gedeputeerden uitgebracht
over de voorstellen der regeering tot herzie
ning van de provinciale kiestabel.
Die slotsom luidt:
lo. Aan de minister van binnenlandsche zaken
als het gevoelen der Staten omtrent de tabel
te kennen te geven, dat de daarin vervatte
indeeling onaannemelijk is te achten, als zjjnde
in strijd met provinciaal belang
2o- dat de Staten met erkenning der nood
zakelijkheid van voorziening in de wanverhou
ding die, met betrekking tot het aantal inwoners
en het aantal leden der Provinciale staten,
tusseheD de verschillende kiesdistricten in de
provincie sedert 1852 is ontstaan overtuigd
zijn van de wenschelijkheid dier voorziening,
zonder eenige of althans slechts met geringe
wijziging van de thans bestaande indeeling.
De eerste alinea werd goedgekeurd met 34
tegen 24 stemmen, de tweede met 31 tegen
27 stemmen.
tastbaar, om van zijn beschouwingen eenig
ander gevolg te verwachten dan tot dusver
aan zijn adviezen over de beweging tegen den
pers. dienstplicht beschoren was."
Daarentegen gaat in Het Centrum de heer
J. H. ter Veer uit Groningen, de «onvergefeijke
lichtzinnigheid van enkele stokebranden te
lijf," die onder verdachte namen als Notus,
Simplex, mr Travailleur, de clericale unie in
verwarring brengen en die dr Schaepman ge
weigerd heeft te woord te staan. Hij vraagt o. a.
«Hoelang zullen de talrijke vrienden van dr
Schaepman het lijdelijk aanzien dat deze emi
nente volksvertegenwoordiger wordt aangevallen
door personen, die 't zich tot een eer mochten
rekenen als hij ook maar vijf minuten van hen
notitie geliefde te nemen en die er maar op
weg bazelen, zonder ooit ernstig de geschriften
van dr Schaepman te hebben gelezen."
Als men znlke liefelijkheden leest, is het wel
begrijpelijk, dat Het Centrum den katholieken
den raad geeft met hun grieven niet naar
liberale redactie-bureaux te gaan Hbld
Hoe fel de strijd onder de katholieken hier
te lande thans woedt, wegens het vraagstuk
van den persoonlijken dienstplicht, moge uit
enkele aanhalingen uit twee hunner bladen
blijken.
De Tijd, die in de agitatie tegen het, nog
niet verschenen rapport der staatscommissie is
voorgegaan en door dr Schaepman met een
krachtig >quos ego in het bekende artikel
pontijdigis begroet, verklaart heden waarom
zij over dat artikel het stilzwijgen heeft be
waard. Zjj wil maar niet spreken van de
«ware enormiteiten, die door dr S. worden
neergeschreven." En verder
«In een woordde onjuistheden, de overdrij
ving in dr Schaepman's artikel schenen ons te
Men zegt, dat er niet te veel over persoon
lijken dienstplicht geschreven en gewreven
kan worden.
Men zegt, dat geen grooter ramp het lieve
vaderland kan treffen dan de invoering van
den persoonlijken dienstplicht.
Men zegt, dat het niet raadzaam is, fatsoen
lijke jongens in het leger op te nemen.
Men zegt, dat het uit maatschappelijk, gods
dienstig en zelfs militair oogpunt wenschelijk
is, de taak der verdediging op de schouders
van den minderen man te schuiven.
Men zegt, dat niemand beter dan de jongens
uit de benedenste lagen der maatschappij het
vaderland tegen vreemde overheersching kan
beschermen.
Men zegt, dat de mindere man den hemel
niet genoeg kan danken, dat zijn welgestelde
landgenooten zich van den krijgsdienst kunnen
vrijkoopen en hij alleen het land mag verdedigen.
Men zegt, dat men een bron van bestaan
voor den minderen man zou stoppen door het
remplaqanten-stelsel af te schaffen.
Men zegt, dat het weldra met onze onafhan
kelijkheid zal gedaan zijn, wanneer de rijke lui
ook den ransel op hun rug moeten nemen.
Men zegt, dat het zedelijk gehalte van het
leger, o zoo schrikbarend zal afnemen, wan
neer mijnheer de baron naast den zoon van
den armen daglooner en de rijke koopmanszoon
naast den bedelaar in de gelederen zijn geschaard.
Men zegt, dat door aanneming van den per
soonlijken dienstplicht het soldatenleven voor
den minderen man nog veel onaangenamer en
drukkender moet worden, en ook zegt men,
dat deze stelling als een axioma moet beschouwd
worden.
Men zegt, dat zij, die deze stelling niet
voetstoots aannemen, te stom zijn om voor den
duivel te dansen.
Men zegt, dat de argumenten tegen den
persoonlijken dienstplicht bijna ontelbaar zijn
en ook, dat er geen een, zegge geen één, tegen het
remplaqanten-stelsel kan aangevoerd worden
Men zegt stoutweg, dat de geheele katho
lieke bevolking zich tegen den persoonlijken
dienstplicht verklaard heeft en zich daartegen
ook moet verklaren.
Men zegt, dat een katholiek geen katholiek
meer is, wanneer hij niet alles gelooft, wat
men tegen den persoonlijken dienstplicht ge
lieft aan te voeren.
Men zegt, dat dr. Schaepman het bij vele
zijner katholieke landgenooten erg verbruid
heeft, omdat hij met hen wat persoonlijken
dienstplicht betreft niet door dik en dun
wil gaan.
Men tikt den geleerden en soherpzinnigen
doctor daarom van alle kanten op de vingers
en zegt tot hem op niet zeer malschen toon
«Vriend, vriend, waar wilt gij heen
Men zegt, dat de katholieke kiezers hun
afgevaardigden voor de Tweede kamer «het
mes op de keel moeten zetten" en hun dan
onder dit bedrijf den volgenden regel moeten
inscherpen
«Zul je nou bij hoog en laag eens tegen
persoonlijken dienstplicht stemmen
Men zegt, dat wanneer Men's wenschen in
vervulling komen, dan, maar ook dan alleen,
tot het vaderland mag gezegd wordenLiéb
Vaterland, kannst ruhig sein
Moveor hoorde nog meer, en ook dit wil hjj
gaarne wereldkundig maken
Vele eenvoudige katholieken hoorde hjj met
verwondering vragen«Waarom zou het
