N°. 59.
132e Jaargang.
1889.
Maandag
11 Maart.
BRANDWEER.
Pokziekte.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderelijk nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
zen en 10 weduwen van Belgische
loodsen, te Vlissingen, slachtoffers van de
schipbreuk bij Schouwenbank, verleenen wij
gaarne onze tusschenkomst ter overmaking
aan de commissie aldaar van alle bijdragen,
die men voor dit goede doel zou willen af
zonderen.
BEKENDMAKINGEN.
HET ZEEDRAUA BIJ SGOODWEKBASK.
Middelburg 9 Maart.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
HDIELN1GSUIE
Thermometer.
Middelburg 9 Maart. vm. 8 u. 40^gr.
m. 12 u 49 gr. av. 4 u. 46 gr. F
Verwacht W. wind.
Agenten te Vliaaingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. v. d. Peill, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentïën
Nieuwenhdijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur
bureau van Nijgh Van Ditmab te Rotterdam, en de firma B. van dee Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het aan het bureau bezorgd zijn, willen
Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daiibe Cie., John P. Jones, opvolger, voor België A. Gkosjean Co. te Brussel. zij des avonds nog worden opgenomen
Ten behoeve der ongelukkige 40 wee«
Wij hebben bovendien aan ons bureau een
bus geplaatst, waarin ieder gelegenheid heeft
zijne bijdrage, hoe gering ook, te storten
Van de ingekomen giften zullen wij achter
eenvolgens melding maken.
Ook op andere scholen in onze gemeente
heeft men voor dit doel eene inzameling van
giften gehouden, of zal deze plaats hebben.
Wij ontvingen voor dit doel van de leer
lingen der Rijks Hoogere burgerschool te
Middelburg 19,48; opbrengst inzameling
op de bijzondere school voor meisjes, hoofd
mej. J. J. Jonk, 14.60; van S. L. ƒ0.50;
Y 2H. M. H. 1 coupon leening Rotter
dam 3los geld 2,78maakt met de
vroeger gemelde opbrengsten der inzamelin
gen op de Christelijke burgerschool en op de
leerschool 70,375.
De burgemeester en wethouders van Middel
burg,
gelet op de verordening nopens de brandweer
voor dezo gemeente,
maken bekend
lo dat het contingent van het voor dit jaar
te benoemen personeel bij de brandweer zal
bestaan uit 52 personen;
2o dat de loting voor hen, die dit jaar dienst
plichtig bij de brandweer worden, alsmede de
naloting voor diegenen, welke, vallende in de
termen van dienstplichtigheid bij de brandweer
sedert de laatste inschrjjving van elders in deze
gemeente zijn komen wonen, zal plaats hebben
ten raadhuize Maandag den 25en Maart 1889,
des voormiddags te 10 uren
3o dat niemand tot die lotingen zal worden
toegelaten dan de ingeschrevenen zelve of
hunne gevolmachtigden, ten welke einde zij
voorzien zullen moeten zijn van het hun van
wege het gemeentebestuur uit te reiken op
roepingsbiljet
4o dat voor hen, die bij de loting afwezig
blijven, door een der leden van het bestuur
over de brandweer een nommer zal worden
getrokken.
5o dat zij, die voor den dienst bij de brand
weer benoemd worden, zich daarvan door
plaatsvervanging of afkoop kunnen ontslaan,
mits van dat voernemen alvorens aan het be
stuur over de brandweer kennis gevende, ter
wijl zij, die vermeenen redenen van vrijstelling
te hebben, die, binnen 14 dagen na den ont
vang der akte van aanstelling, aan burgemees
ter en wethouders zullen moeten indienen.
En is hiervan afkondiging geschied waar
het behoort, den 8 Maart 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
S C H O R E R.
De secretaris,
A. DE VULDER YAN NOORDEN.
Verbaasd ontvangt de ree de dierbre
zwervelingen.
(Tollens),
Vailing her high top lower than her robs,
To kiss her burial.
(Shakespeare).
Vreeselijk heeft hij huisgehouden de
storm. Met woeste kracht heeft hij gebeukt
en geteisterd de tiran. Talrijk zijn zijne
slachtoffers en onder menig dak bracht hij
droefheid en geween. Maar geene plek wel
licht behandelde hij zoo onverbiddelijk, geene
plek maakte hjj tot schouwplaats van zooveel
hartverscheurende tooneelen als het stadje aan
den mond der Schelde.
De dagbladen hebben de beide rampen ver
meld, die Ylissing's bevolking troffen. Ze
hebben ze vermeld met de beknoptheid en
nauwkeurigheid, waarmee een tijdtafel gewag
maakt van een bloedigen slag. Datum, plaats
en getal gesneuvelden, dat alles is juist. Maai
de indruk zoo de snelheid, waarmee het
korte bericht heenglijdt onder het oog der
lezers, de vorming van een indruk niet onmo
gelijk maakt de indruk kan niet anders
wezen dan hoogst onvolkomen. Want de
greinige regels wjjaen slechts, zonder meer, op
;De burgemeester en wethouders van Middelburg,
gezien de circulaire van Gedeputeerde staten
van den 1 Maart 1889 no. 98 Provinciaalblad
no. 29)
maken de ingezetenen, met het oog op de
in Vlissingen uit Ostende overgebrachte pok
ziekte, aandachtig op het hooge belang om
kinderen vooral in het eerste levensjaar te doen
vaccineeren en om van de bestaande gelegenheid
tot vaccinatie van kinderen en volwassenen
gebruik te maken.
Zij herinneren er aan dat door de hier ge
vestigde vereeniging ter bevordering van ani
male koepokinenting eiken Donderdag tusscb en
3 en 4 uren de gelegenheid wordt gegeven om
van kalf op arm te worden ingeënt.
Middelburg, den 8 Maart 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd
SCHORER.
De secretaris
A. DE YULDER VAN NOORDEN.
Aan nijveren en handwerkslieden.
Te slaan op hetzelfde aanbeeld het heeft
zijn bi denkelijke zijde, maar in de journalis
tieke wereld behoort dit nu eenmaal tot de
noodzakelijkheden.
Ook wij zijn verplicht dit thans te doenen, ge
schiedt dit aan den eenen kant met leedwezen,
omdat eene zaak, die zoo goed is en zooveel
steun verdient, naai ons bleek, nog riet in
alle opzichten gewaardeerd schijnt te worden
aan de rndere zijde doen wij het gaarne,
omdat wij daardoor gelegenheid hebben nog
eens de aandacht te vestigfn op de SKeeuw-
sclie tentoon stelling van nijverheid
en wedstrijd voor den Handwerks
man.
Volgens aankondiging in ons blad zal zij
geopend worden op Donderdag 30 Mei; en zijn
de kosten van vervoer en die voor verzekering
tegen brandschade geheel vrij.
De tijd nadert alzoo, waarop die tentoonstel
ling hare deuren zal openen om de bezoekers
te ontvangen, die van uit alledeelenderprovincie
en daarbuiten zich zullen kunnen overtuigen
van hetgeen Zeeland op het gebied der nijverheid
kan presteeren.
En wat zullen zij daar dan vinden
Zal op die tentoonstelling ieder deel van
onze provincie goed vertegenwoord zijn
Wat wij hoorden kon ons de overtuiging
daarvan helaasniet schenken.
Zeker, de commissie is in menig opzicht te
vreden, vooral waar zij wijzen kan op plaatsen
als Sas van Gent, Hulst en Oostburg. Het is echter
een minder gelukkig verschijnsel dat plaatsen
als Vlissingen, Goes en Zierikzee, volgens gle tot
nu toe ontvangen toezeggingen, minder inzen
ders zullen afvaardigen dan in 1882 naar de
te Goes gehouden tentoonstelling, die toen door
Middelburg zoo krachtdadig werd gesteund.
Maar ook vele van onze stadgenooten bleven
nog ten achter met zich op te geven.
Wat er op die wijze van het provinciale
karakter der tentoonstelling worden zal,
och dat is, dunkt ons, bijzaak. De tentoonstelling
de kiem van zooveel diepe ontroering, zooveel
vlijmende smart, zooveel sombere wanhoop, als
stof zoude geven voor boekdeelen. Want de
waarde van een menschenleven is niet vol
strekt: ze is afhankelijk Tan het getal der
genen, die onverzorgd achterblijven; ze is
evenredig met de bitterheid der tranen, die
worden gestort. Want de kracht, waarmee
een doodsbericht schokt, dient afgemeten naar
de omstandigheden, waaronder het wordt
ontvangen.
Het zij mij vergund een meer omstandig
verhaal te leveren van de ramp en daardoor
een trouwer denkbeeld te geven van wat
Vlissing's bevolking rechtstreeks en middellijk
voelde en leed in de week van 10 tot 16 Fe
bruari. Dan zal de lezer meteen gelegenheid
vinden om op te merken, hoe somberroman
tisch en wreed ironisch de werkelijkheid
wezen kan in feiten en omstandigheden. En
wellicht gelukt het mij den weg te banen tot
zijn gemoed voor het beroep, dat zal worden
gedaan op zijne liefdadigheid.
Met haast onverklaarbaren spoed en wreede
openhartigheid zond de zee met het opkomend
getij bericht naar den wal van eene ramp, die
ze had aangericht in den stormachtigen nacht
van Vrijdag op Zaterdag (8 op 9 Februari).
Reeds in den morgen van Zondag kwamen er
brokstukken aanspoelen van een vaartuig, dat
zal toch, zonder de medewerking van die allen,
slagen daarvan zijn wij overtuigd, omdat de
leiding in uitstekende handen is.
Maar wat zal er gezegd worden van onze
provincie, waar het geldt haar naam op indus
trieel gebied, als velen zich blijven onttrekken
En dan willen wij even opmerken dat met
dit vraagstuk in nauw verband staat het eigen
belang van hen, die nu, hetzij uit lauwheid,
hetzij uit onverschilligheid, nog van verre
bleven staan.
Dat zij dit toch bedenken. Menig industrieel,
menig fabrikant beklaagt zich dat het publiek
zoo dikwijls van veraf laat komen, wat nabij
even goed, even goedkoop, en even solide te
bekomen is. Is dit niet vaak een gevolg van
onbekendheid met hetgeen te verkrijgen is
Welnu de tentoonstelling is daar om aan eigen
stad- en landgenooten blijk te geven van het
geen men leveren kan. En zulk eene alleszins
geoorloofde, ja noodzakelijke reclame brengt
haar rente dubbel en dwars op.
Wie dat niet inziet is de rechte koopman,
de rechte fabrikant niet.
De handwerksman vindt bovendien in den
te houden wedstrijd het terrein om-zijn belan
gen te bevorderen.
Toch bleven ook hierbij zoovelen ten achter
om zich voor deelneming aan te geven. Deze
schijnen te vergeten dat hun werk hun waarde
kan bepalen. Naast verplichte werkstukken
staat ook vrije keuze voor hen open en kunnen
zij door bekroning of door aankoop voor de
verloting hunne gemaakte onkosten geheel of
grootendeels zien vergoed.
Wij moeten als vanzelf in herhalingen ver
vallen van hetgeen wij vroeger, o. a. den 15
October 1888, schreven, maar een goed woord
voor een goede zaak kan niet genoeg herhaald
wordenGeen enkel handwerkman kan in
ons gewest gemist worden, want het aantal
der deelnemers is toch al beperkt.
Mogen Zeeland's industrieelen en handwerks
lieden toch beseffen dat hun onthouding aan
die tentoonstelling en dien wedstrijd hun tot
schande en tot nadeel zal kunnen zijn.
De concurrentie wordt steeds sterkerzij
dwingt tot krachtsinspanning.
En als straks de tentoonstelling is geopend
en de wedstrijd aanvangt, dan zal het kunnen
gebeuren dat zij, die zich onthielden, met leed
wezen het werk van hunne mede-vakgenooten
zullen zien en bij zich zei ven wellicht zullen
zeggendat hadden wij beter gedaan.
Maar dan is het te laat.
Mogen practisch inzicht en gezond Terstand
velen, die nu nog achterbleven, voor dat »te
laat" behoeden
De commissie van rapporteurs uit de Tweede
kamer voor het ontwerp betrekkelijk den Fa-
briekarbeid heeft, ingevolge het nieuwe regle
ment van orde, rapport uitgebracht over de
bij de kamer ingediende adressen betrekkelijk
genoemd wetsontwerp, en wel ten getale van
44, van corporatiën, vereenigingen, firma's en
afzonderlijke personen.
Slechts een dier adressanten had principieel
bezwaar tegen regeling van arbeid bij de wet;
7 bestreden de opportuniteit van het wets
voorstel 5 zagen in het voorstel eene te be
perkte strekking en 2 adressanten wezen leem-
ze had verwoest. En als om luider te ver
kondigen, dat zij haar vernielingswerk niet
ten halve had volbracht, zond zij de meest
verschillende deelen van het lichaam, dat zij
had gevierendeeld. Er werden stukken opge-
vischt van de verschansing en van de »sky-
lights," maar ook stukken, herkomstig van
tafels en banken uit de kajuit-, en zelfs de
keggen van den mast. Er was geen plaats voor
twijfel, er was een schip gebleven, vergaan
wellicht met man en muis. Weldra werden de
stukken herkend als afkomstig van den Bel
gischen loodsschoener no 3, die in het noodweer
had post gevat bij Schouwenbank. Hij lag daar
>storm bij" en hield de wacht, als een reddende
engel uitziende naar eene gelegenheid om een
dwalend vaartuig te sturen in juisten koers en
het te loodsen in veilige haven.
Boot 3 is vergaanDie treurmare ijlde
's Maandags in den voormiddag met ongeloofe-
lijke snelheid door de stad. Ze vloog van huis
tot huis, van wijk tot wijk, ze klopte op deu
ren en vensters en wenkte en riep tegen al wie
ze ontmoette op haar weg. Schuw en traag
naderde ze alle de woningen, die ze moest
vervullen met gejammer en geschrei. Doch
ook daar drong ze, zij 't aarzelend, binnen en
weldra was de ontzetting en verlegenheid al
gemeen. En de enkele, die nog onkundig was
gebleven van wat er omging, werd tot vragen
ten aan. Voorts betreffen de meeste overige
adressen bezwaren van bijzondere industriën
(buskruitfabriek te Muiden, steen- en pannen-
fabrieken, pijpenfabrieken te Gouda en glas-
fabricatie) en bezwaren tegen de onderdeelen
van het wetsontwerp.
Het verslag der commissie strekt als leid
draad voor de kamer bij de behandeling van
dit wetsontwerp.
Bij het afdeelingsonderzoek van het wets
ontwerp tot bekrachtiging van eene Provinciale
heffing in Zeeland werden eenige inlichtingen
gevraagd omtrent de betaling van steiger
rechten door loodsvaartuigen. Men wensebte
tevens de verzekering te ontvangen dat dooi
de bepaling van art. 2 niet wordt te kort
gedaan aan de bevoegdheid van hem, die zich
door de heffing van het steigergeld bezwaard
gevoelt, om de zaak te brengen ter kennisneming
van den burgerlijken rechter.
Het concert. Vrijdag avond door de Zang
ver eeniging tot oefening en uitspanning alhiei
gegeven,- had een overtalrjjk publiek naar het
Schuttershof doen opgaan. De zaal was tot
achteraan toe gevuld met een aandachtig ge
hoor, dat aan het einde van de beide afdee-
lingen door hartelijke toejuichingen zijn dank
betuigde voor het genotene.
En dien dank verdienden alle medewerkenden
ten volle.
De uitvoering van de Mattheus-Passion mag
over het algemeen uitmuntend geslaagd heeten.
In ons volgend nommer zal uitvoeriger over
dit concert verslag geleverd worden.
Ten slotte vermelden wij dat aan het einde
van het concert den directeur der zangvereeni-
ging eene aardige hulde werd gebrachteen
lieve jongejuffrouw bood hem, namens een dei-
hoorders, een lauwerkrans aan.
Voorzeker zal elk, die öf de repetitie Don
derdagavond waarop het eveneens zeer vol
was öf het concert bijwoonde, ingenomen
zijn met dit bewijs van waardeering, dat den
heer Cleuver, na al de moeite en zorg, zoo zeer
verdiende.
Het Dagblad verneemt, dat de beroemde
schilder Joh. Bosboom door een ernstig zenuw
lijden is aangetast.
De République fran^aise merkt op, dat
Zola niet de eerste is, die op een locomotief
gaat zitten, om voor een roman het spoorwezen
beter te leeren kennenClaretie deed datzelfde
voor zijn roman Le Train 17, waarvan de held
een machinist is.
Tot aanvulling van een vroeger bericht
over het te koop aanbieden in de Duitsche
bladen van het manuscript van Max. Schnecken-
burgers Wacht am Rhein wordt gemeld, dat
zich het oer-manuscript bevindt in de Berlijnsche
koninklijke bibliotheek. Het is een geschenk
van keizer Wilhelm 1, en de echtheid is door
vier getuigen gewaarborgd.
Te Ritthem is benoemd tot onderwijzeres
in de handwerken aan de openbare school mej
M. C. HollebrandsCanbier.
genoopt door de buitengewone drukte op de
straten. En hij volgde den stroom, die zich
richtte naar den Noordzee-boulevard, waar de
stomme boden, die zoo pas waren aangekomen,
waren te zien. Daar kon hij vernemen, dat
de bemanning van den schoener bestond uit
zeven personenden schipper, éen loods, een
•hulploods en vier loodsleerlingen. Daar kon
hij hooren, dat die zeelieden mannen waren
in de kracht van hun leven en met de schoonste
vooruitzichten. Daar kon hij te weten komen,
dat zij nalieten zeven weduwen en twee en
dertig weezen, en alsof dat nog niet genoeg
ware om hem te treffen, daar kon hij vrouwen
en kinderen wezenloos zien staren op de stuk
ken hout, als wilden zij die tot spreken dwin
gen, als wilden zij hun vragen vZeg mij waar
mjjn man, meld mij waar mijn vader is
Vlissingen was in rouw gedompeld. In ver
scheidene huizen werden de gordijnen neerge
laten en de bedrukte weduwen scholen weg
in afzondering met hare sombere gedachten en
hare smart. Doch die rouw scheen niet lang
te moeten duren. In den namiddag van Dinsdag
toch kwam er een telephoonbericht van de
kustwacht te Westkapelle, aldus luidende
»Boot 3 in 't zicht, zet koers naar Vlissingen."
De inspecteur van het Belgische loodswezen
en velen met hem schudden bjj het lezen van
dat bericht ongeloovig- het hoofd en er werd
De voordracht voor hoofd der gemeente-
bewaarschool no 2 te Leeuwarden bestaat uit
Mej. A. J. M. ter Haar, te Egmond aan Zee
D. van der Koogh, te Rouwveen en Y. J. Meines
te Goes.
De examens ter verkrijging van acten
van bekwaamheid voor het lager en middel
baar onderwijs in de nagenoemde vakken
zullen in 1889 worden afgenomen
in de Fransche taal: voor het lager onder
wijs in de maand Augustus, des noodig ook
in het laatst van Julivoor het middelbaar
onderwijs in de maand December, des noodig
aanvangende in het laatst van November;
in de Engelsche en Hoogduitsche taal: zoo
wel voor het lager als voor het midd. onderw.
in de maand Augustus, des noodig aanv. in
het laatst van Juli;
in de landbouwkunde, den tuinbouw en de
houtteelt; zoowel voor het lager als voor het
midd. onderw. in de maand Augustus
in de gymnastiek: voor het lager onderw.
in de maand Juli; voor het midd. onderw. in
de maanden November en December, gelijk
tijdig met de overige acte-examens voor dien
tak van onderwijs en met de acte-examens
lager onderwijs in handteekenen.
Door de Arrondissements-rechtbank te
Middelburg is gisteren niet J. de F. maar J. de T,
19 jr., arbeidster Kloetinge, wegens beleediging
en diefstal veroordeeld tot 4 m. gev.
Nadat men gisteren met twee duikers den
geheelen dag ondel water gewerkt had om het
as. Pembroke Castle van de in zijn schroef ge
raakte tros te bevrijden, is dat, naar men ons
uit Vlissingen schrijft, heden morgen eindelijk
mogen gelukken en zal het stoomschip zoodra
mogelijk de haven verlaten om de reis naai
de Kaapstad aan te nemen.
Kapitein L. A. van Hoeke, met den trans
port stoomschoener van het Nederl. loodswezen
Coertzen, Vrijdagmorgen naar Hoedekenskerke
stoomende, ontwaarde op de Everingen eene
Antwerpsche slampamper boot, vol water,
waarin zich twee mannen bevonden, die groot
gevaar liepen met de zinkende boot te gronde
te gaan. Voormelde gezagvoerder stopte onmid
dellijk de machine, nam de twee van koude
bijkans verstijfde mannen over, voorzag hen
van een kop warme koffie en heesch hun bootje
in de davids van zijn schip. Na het lek, door
middel van geteerd zeildoek en platlood be
hoorlijk gestopt en de boot daardoor weder goed
drijvende gemaakt te hebben, gaf hij de geredden
met hun vaartuig bij Hoedekenskerke aan boord
van een naar Antwerpen bestemd stoomschip
over, waarmede zij hunnen tocht voortzetten
na hartelijke dankbetuiging aan kapitein Van
Hoeke, voor de hun betoonde menschlievendheid.
Vrijdag avond heeft de antirevolutionaire
kiesvereeniging voor Nederland en Oranje te
Goes tot candidaat gesteld, voor de verkiezing
van een lid der provinciale staten in het dis
trict Goes, den heer B. M. den Boer, lid van
den raad te Goes.
teruggeseind>Zijt ge volkomen zeker, dat
het werkelijk no 3 is Hoe ziet hij er uit
Het antwoord luidde»Geen twijfel. Zult
hem weldra zien. Hij wisselt hard door."
Nog bleven velen ongeloovig en hechtten
grooter waarde aan het getuigenis der stukken
hout dan aan de herhaalde verzekering dei-
kustwacht. Maar er waren anderen, die min
der luisterden naar hun verstand dan naar
hun hart en die toegaven aan de neiging,
waarmede elk mensch behept is, om geloof te
hechten aan een verblijdend bericht, hoe on
waarschijnlijk het ook klinken moge. De heuge
lijke tijding verspreidde zich over de stad
als liefelijke zonneschijn bij het wegglijden
eener lichtopzuigende wolkmaar in tegen
stelling met hare booze voorgangster, drong ze
het eerst door in de woningen met de neer
gehaalde gordijnen. Ze verjoeg de droefheid
en leidde zegevierend de vreugde binnen, ze
veranderde jammer in gejuich en geschrei in
handgeklap. En de bloedverwanten en vrien
den, die gisteren gekomen waren met rouwbe
klag, brachten heden hunne gelukwenschen met
gelach en gescherts. Weder stroomde het volk
naar den Noordzee-boulevard, naar het strand
en de duinen, maar thans om den verloren
gewaanden schoener te begroeten. En vooraan
in den drom der verbeidenüen drongen zich
allen, die weldra een echtgenoot of vader, een
