N°. 48. 132° Jaargang. 1889. Dinsdaar 26 Februari. Middelburg 25 Februari. n Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Adrertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. MIDDEL Che mum. Thermometer. Middelburg 25 Febr. vm. 8 u. 30 gr. m. 12 u 87 gr. av. 4 u. 37 gr. F. Verwacht verand. wind. Agenten te Vlissingen: P. G-. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Artvertentiën Nieuwenhttijzen.Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur bureau van Nijgh Van Ditmae. te Botterdam, en de firma B. van dee Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het aan het bureau bezorgd zijn, willen Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G.L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Gbosjean Co. te Brussel. zij des avonds nog worden opgenomen Men schrijft ons uit het voormalig vierde district van Zeeland: Toen ik u mijn bericht zond over de hier heerschende stemming tegen de nieuwe districts-verdeeling voor de staten verkiezing, was ik eenigszins onduidelijk, en ik haast mij dit te herstellen. Ik schreef u namelijk hoe het te billijken was, dat, om het noodige zielental te verkrijgen, het district Oostburg over den Braakman werd uitgebreid al behoorden wij beter bij Walcheren, maar vergat er bij te voegen dat dit betrekking had op het kiesdistrict voorde Tweede kamer. Uwe lezers zullen dit trouwens wel begrepen hebben; hoe wenschelijk het geweest zoude zijn het voormalig 4e district tot een afzonderlijk kies district voor de Tweede kamer te maken, met het oog op te gering zielental kon dit nu een maal niet. Maar eene provincie, zoo verschil lend van bestanddeelen en door de natuur zóó verdeeld als de onze, is practisch niet anders voor de provinciale-staten-verkiezingen te ver- deelen dan zooals dit tot heden bestaat; en ieder onpartijdig beoordeelaar ziet met één blik op de kaart dat alléén politiek partij belang tot eene verdeeling kan komen als de nu voorgestelde. Op deze wijze wordt de poli tiek, die tot heden vrij wel eene ondergeschikte plaats in de statenvergaderingen bekleedde, daar voor goed ingelijfd, en worden de verkiezingen voor de provinciale staten niets anders dan getrapte" verkiezingen voor de Eerste kamer. Alsof de staten niets anders te doen hadden dan leden voor dit deel van het parlement te kiezenalsof er geen eigenaardige provinciale belangen bestonden die geheel buiten de politiek staan. Een politiek debat in de staten is dan ook in onze provincie zeldzaam, misschien nooit voorgekomen de zaken werden er niet slechter om behandeld en de goede verstandhouding tusschen de statenleden van Zeeland van ver schillende politieke richting was tot heden de roem van dit collegeeenmaal de politiek met al den hartstocht, die haar kenmerkt, in deze vergadering gebracht, zullen de werkelijke ge westelijke belangen daaronder onmisbaar lijden. Wij wachten dan ook met vertrouwen de be slissing van de staten af en kunnen niet gelooven dat, al nam de Tweede kamer de voordracht toch aan, de Eerste kamer deze partijmanoeuvre zal goedkeuren. Men schrijft ons Hoe iemand, die zich op glad ijs waagt, terecht kan komen, bewijst de redactie van de Zeeuw in haar nommer van Zaterdag. Naar aan leiding der schorsing van den afwezigen secre taris-ontvanger van Kloetinge door den raad dier gemeente schrijft dit blad «Waar in den raad van Kloetinge zulke wakkere anti-revolutionairen zitten, is het on9 een raadsel, hoe deze overheid tot zoo iets ongewoons heeft kunnen overgaan. Volgens artikel 179y der gemeentewet is de schorsing van een ambtenaar een recht van het dasrelijksch bestuur de raad had (zie art. 134) dit niet mogen doen. Art. 145 van genoemde wet bepaalt wel de bevoegdheid van den raad om zijn ambtenaren te benoemen of te ont slaan maar een raad, die zyn ambtenaren schorst, kent de wet niet". Wie het weet, moet het maar zeggen, dacht ik, toen ik dit las. Ongelukkig heeft de redactie van de Zeeuw in hare apodictische wijsheid eene kleinigheid over het hoofd gezien. Art. 179? der gemeentewet zegt, dat aan burg. en weth. is opgedragen het schorsen van alle uit de gemeentekas bezoldigde ambtenaren, welker schorsing niet aan anderen is opgedragenen nu zegt juist art. 106 dierzelfde wet, dat de ont vanger der gemeente door den raad wordt be noemd, geschorst of ontslagen. Dat de redactie van de Zeeuw met deze ver gissing haar voordeel doe 1 Zij blijve zich bewegen op het terrein, dat het hare is, maar wage zich niet daarbuiten 1 Of kon zjj niet begrijpen, dat de adviseur van den Kloeting- schen raad, dien zij »zoo ontzaglijke wetsken- nis" toeschrijft, niet zulk een blunder zou maken, dat hij een advies "zou geven, indruischende tegen een der hoofdbeginselen van een onzer hoofdwetten Een heden ontvangen officieel bericht omtrent den toestand des konings luidt De toestand van Z. M. blijft minder gunstig en verandert weinig. De krachten komen niet bij. De briefschrijver uit de Residentie aan de Zwolsche Courant schrijft, nadat hij gewezen heeft op het groote verschil tusschen de viering van 's konings jaardag nu, den 19 Febr. 1889. en twee jaar te voren, en op het feit dat het koninklijk paleis reeds van einde April 1888 af leeg staat. »Het teekent den treurigen achteruitgang, en het moet, dunkt me, hen, die nog op een viering van de veertigjarige regeering des konings zinnen, doen inzien, dat in de huidige omstandigheden iedere feestelijkheid bij dien herinneringsdag ongepast zou zijn. Het sleepend lijden van Z. M., dat hoegenaamd geen kans van herstel aanbiedt en bovendien telkens ge vaarlijke verschijnselen doet ontstaan, is inder daad een zaak van groote beteekenis en kan op den duur een bron van groote moeilijkheid worden. Waarom Omdat 't hier hoogst be zwaarlijk is een maatregel te nemen, die overal elders, waar een prins van den bloede aan wezig is, reeds lang zou zijn vastgesteld. Ik bedoel de benoeming van een tijdelijk regent ter waarneming der regeering. Zulk een regent schap zou hier alleen aan de koningin worden opgedragen, wier plaats evenwel bij uitnemend heid op Het Loo is, en toch zou althans bij de aanvaarding en in den eersten tijd der waarneming een aanhoudend verblijf aldaar niet wel mogelijk zijn. Toch zal er, als de tegenwoordige toestand nog van langen duur moet zijn, op eene of andere wjjze moeten ge handeld worden, want, al geschiedt de onder- teekening der staatstukken nog, dat is niet voldoende. Gouverner Test prévoir, en er kun nen zeer licht oogenblikken komen, dat het zeer te betreuren wezen zou, als dan nog (want dat is de toestand) de troon feitelijk leeg stond. Niet alleen wegens buitenlandsche conflicten, die- gelukkig ditmaal weinig te vreezen schij nen, maar ook Oinnenlandsche moeilijkheden kunnen een optreden der kroon noodzakelijk maken. En ons ministerie gaat een weg op, die vermoedelijk tot botsing der staatsmachten voeren moet." De nieuwe redactie van de Wageninger Ct., die opgetreden is met de verklaring, dat zij instemt met het bekende anti-revolutionnaire Program, geeft thans naar aanleiding van eenige opmerkingen, o. a. in de Standaard, de volgende toelichting »Dat iemand de beste uitlegger is van zijne eigene woorden, kan niet worden ontkend Doch wanneer een program, door verschillende, door een groot aantal mannen is aangenomen als de formuleering van hunne beginselen, dan is dat program geworden hun gemeenschappelijk eigendom. Doch dan te beweren, dat hij die het program opstelde bij uitsluiting en alleen gerechtigd zou zijn den zin van dat program te verklaren, dat is inderdaad een beweren, waarvan de onjuistheid ieder duidelijk in het oog springt. Is dan van eene wet, door de regeering geformuleerd, zij alleen de juiste uit legger Dat weet ieder wel beter. Immers het is bij verschil in opvatting dan alleen de vraagwat staat in de wet geschreven, zoowel logisch als taalkundig En het is zonneklaar, dat hjj de uitlegging van het program geen andere maatstaf kan worden aangenomen. Aansluiting van ons blad aan het anti-revolu- tionnair program kan dus inderdaad niets anders beteekenen, dan een instemmen in substantie met den inhoud er van en dan van het program zooals het daar ligt, zonder eenige toelichting van wien dan ook gelijk het ook zonder eenige toelichting aan de kiesvereenigingen is gezonden en door deze aangenomen." Verder zegt de redactie in eene noot»Zoo aanvaarden wij, om een enkel voorbeeld te noemen, in geen enhel opzicht de beschouwingen van de Standaard over de financieele verhouding tusschen den staat en de kerkgenootschappen." De eerste-luitenant N. E. E. Grubé van het 3e regiment infanterie te Bergen op Zoom is op nonactiviteit gesteld. Het bericht, als zou de regeering alleen te Arnhem inlichtingen hebben geqraagd, omtrent het kosteloos verstrekken van middelbaar onder wijs aan onvermogenden is niet juist. Gelijke inlichting wierd gevraagd aan alle gemeente besturen, waar gemeentelijke H. B. scholen bestaan. Standaard) Uit het in Engeland overgelegde Blauwboek blijkt dat thans de Engelsche regeering het protectoraat heeft aanvaard over het grondge bied der Noord-Borneo-Maatschappij, over Broe- nai en over Serawak. De gesloten contracten hebben hoofdzakelijk de strekking het beheer der buitenlandsche betrekkingen op te dragen aan de Engelsche kroon. Rijst een geschil tusschen Noord-Borneo en een anderen staat, dan verbindt de Compagnie zich dat te onder werpen aan de beslissing van het Engelsche gouvernement. Afstand of overdracht van grondgebied mag niet geschieden, zonder goed keuring van de Engelsche regeering. Met het inwendig beheer der verschillende rijken zal Engeland zich niet inlaten. Ten opzichte van Broenai is nog bepaald, dat de rechtspleging over Britsche onderdanen zal worden uitgeoe fend door de Britsche consuls of andere agenten, en dat, bij kwestie over de troonsopvolging, deze aan de beslissing der Engelsche regeering moet worden onderworpen. Het contract met de Noord-Borneo Cy da teert van 12 Mei 1888, de beide andere van 14 Juni en 17 Sep. d. a. v. Toch wist onze minister van buitenlandsche zaken er niets van.bjj de behandeling zijner begrooting! 't Is mogelijk, dat de Engelsche regeering de stukken opzettelijk een tijd lang voor de onze geheim heeft gehouden, maar een feit is het, dat lord Salisbury den tekst op 24 Dec. jl. aan den Engelschen gezant alhier heeft toe gezonden, met de bedoeling natuurlijk, dien aan onze regeering mede te deelen. En nog verklaarde de minister Hartsen in zijn 24 Januari jl. geteekend antwoord op 't verslag der Eerste kamer, dat hij officieel geen mede- deeling van de aanvaarding van het protecto raat had ontvangen, ja zelfs beloofde hij bedacht te zullen zijn op maatregelen om te voorkomen, dat inbreuk zou gemaakt worden op onze rechten, voor het geval dat het be doelde protectoraat mocht tot stand komen. En in de discussie op 29 Januari werd geen woord gesproken, waaruit kon worden opgemaakt, dat de zaak werkelijk haar beslag had gekregen. De toestand gedoogde niet in bijzonderheden te treden, naar het heette. Dit alles is zeer duister. Diende deze ge heimzinnigheid om de regeering een air van gewicht te geven, of was werkelijk onze mi nister van buitenlandsche zaken van de bui tenlandsche zaken niet op de hoogte? (Het Vad.) Volgens eene mededeeling in de Hollandsche bladen vult het aantal bij de Hoofdcommissie voor de Parijsche tentoonstelling ingeschreven Nederlandsehe inzendingen de geheele te Parijs verkregen plaatsruimte. Deze beslaat in de hoofdafdeeling 900 M2.in de afdeeling voe dingsmiddelen 400 M2.verder zijn er afzonder lijke plaatsruimten in de afdeelingen landbouw, tuinbouw, schoone kunsten en onderwijs. De koloniale afdeeling, ter grootte van 250 M2., wordt, met de inzending van een volledig Javaansch dorp, door een afzonderlijke commis sie in het moederland beheerd. In den tuin verrijst eene diamantslijperij van de firma Boas. Onder de inzenders komt ook voor de heer L. Vogel te Middelburg. Door het bestuur van de afdeeling Neder- Veluwe der Geldersch-Overijsselsche maatschappij van landbouw is tot de landbouw-vereenigingen en landbouwers in Nederland de volgende cir culaire gericht »Het is bekend, dat weldra het wetsontwerp tot voorkoming van bedrog in den boterhandel door de staten-generaal zal worden behandeld. De kunstboter-fabrikanten en handelaren doen het ongelooflijke, om eene goede, doeltreffende wetgeving in deze materie te doen mislukken en worden gesteund door de groote koopsteden als Botterdam, omdat de handel in margarine aldaar groote voordeelen oplevert. Het geheele volk wordt voortdurend bedro gen doordat margarine voor boter verkocht wordt, en dit goedkooper vet toch veelal met den prijs van boter wordt betaald. De landbouwerslijden bovendien groote schade, want het door bedrog verkregen geld komt uit hunne zakken en maakt den bedrieger rijk. Ofschoon de landbouwers dua een dubbel belang bjj eene strenge wet tegen bedrog hebben, laten zij toch zeer weinig van zich hooren. Holland doet wat, de overige provinciën bij na niets. De landbouw-vereenigingen, de in de eerste plaats geroepenen om krachtig op te treden, zwijgen. Men zou bijna vragen of de leden der be sturen dier vereenigingen wel tot de werkelijke landbouwers behooren. Het belang der landbouwers is een. Heden geldt het de vervalsching van boter, morgen de vervalsching van kaas te keeren. Laten zij dan eendrachtig, snel en met klem optreden. Laat. men zich, ieder in eigen district, tot zijne afgevaardigden ter staten-generaal wen den, onomwonden eene strenge wet tegen ver valsching en knoeierij eischen en zich daarvan niet door allerlei redeneeiingen laten afbrengen. De ingediende wet is ondoeltreffend. Daarbij zal niets anders verboden worden dan »le Surrogaat van boter in winkels of markt plaatsen ten verkoop te hebben, wanneer op de verpakking of op de waar zelve niet het woord margarine in duidelijke letters voorkomten 2e Kunstboter aan handelaren in boter of surrogaat van boter te leveren, indien niet op de faktuur of rekening en op de verpakking het woord margarine in duidelijke letters voor komt". Zal de wet iets beteekenen, dan moet verbo den worden le Aan ieder en op elke plaats surrogaat van boter ten verkoop aan te bieden, uit te stallen, te verkoopen, af te leveren, en te vervoeren zonder verpakkingen en zonder dat op die verpakking het woord margarine in duidelijke, onuitwisch- bare letters voorkomt, en 2e in winkels of op openbare marktplaatsen het voorhanden hébben van surrogaat zonder ver pakking. Volgens het tegenwoordig verbod in het ontwerp, zal de winkelier zooveel kunstboter, als hij wil, aan huis kunnen bezorgen, desvei-- kiezende met papier omhuld, waarop het woord boter of kleiboter gedrukt voorkomt, en het surrogaat, daarin gewikkeld straffeloos kunnen afleveren als natuurboter. Ieder, die lust heeft, kan dit doen, want er is alleen verboden, het surrogaat in ivinkels of marktplaatsen ten verkoop te hebben. Buiten deze plaatsen kan dus verkocht en afgeleverd worden naar hartelust. Ten verkoop hebben is heel iets anders dan voorhanden hébben, vermits onder voorhanden hebben alle hébben in den winkel is begrepen, terwijl onder ten verkoop hébben alleen kan begrepen worden, wanneer de waar daar is, met de bedoeling om ze te verkoopen; dit laatste is bijna nooit uit te maken, het andere, als waarneembaar feit, altijd, omdat in dat geval naar geene bedoelingen behoeft gevraagd te worden. Het vervoer' is geheel vrijgelaten en kan dus zonder eenige belemmering plaats hebben, terwijl ook het vervoeren van kunstboter in vaten of verpakking, zonder dat het woord Margarine daarop voorkomt, moet verboden worden. Onder verpakking moet begrepen zijn een papieren omhulsel, omdat kleine hoeveelheden anders niet kunnen afgeleverd worden. De Engelsche wet is minstens even streng, de Duitsche, de Deensche en Fransche wetten zijn strenger, de Zweedsche eveneens. Wanneer de landbouwers blijven zwijgen, en deze wet, zooals zij nu ontworpen is, tot stand komt, zullen zij het zich zelf te wijten hebben, want zij doen bijna niets en de kunstboter- mannen maar al te veel. Daarom noodigen wij u uit, met alle kracht en snel op te treden." De mail uit Oost-Indië, dezer dagen aange komen, is gedateerd 26 Januari. Volgens het Atjeh-verslag in de Javasche Courant, dat van 24 December 1888 loopt tot 7 Januari jl., was bet op Groot-Atjeh in dien tijd vrij rustig, nu en dan werden op enkele posten schoten gelost, waardoor een Europeesch fuselier te Lamdjamoe een schampschot kreeg, er werd telepboondraad geroofd en te Kota Pohama eene prauw gestolen, het laatste met dit ongelukkige gevolg voor de dieven, dat zij bij het vluchten niet alleen de gestolen prauw maar ook hunne wapens in den steek moesten laten. Op Nieuwjaarsdag begroetten de Atjehsche hoofden van binnen de linie den gouverneur. Op de. Noord-, Oost- en Westkust bleef alles zoowat bij het oude, zoodat Segli nog nu en dan beschoten werdbotsingen tusschen ver schillende hoofden hadden niet plaats. Het volk van Toekoe Oemar moet groot gebrek lijden, daar zjjne prauwen met proviand en munitie geen zee durven kiezen uit vrees voor hooge zee en voor onze schepen. Zware regens ver oorzaakten overstrooming van de Atjeh-rivier, doch te Kota-Radja hielden de dijken het water tegen. De algemeene gezondheidstoestand bleef slechtvan 32 zieken, dageljjks in het hospitaal opgenomen, leden 7 aan beri-beri, wat iets beter is dan vroeger. Den 23n Januari deed de rechtbank van omgang te Tjilegon (Serang) uitspraak in de vierde muiterszaak. Van de 27 beklaagden wer den er 5 vrijgesproken en 22 ter dood veroor deeld. Tegen 3 van de 5 vrijgesprokenen werden maatregelen genomen tot politieke verbanning. Onmiddellijk na de uitspraak werd begonnen met de behandeling der vijfde of laatste zaak met 43 beklaagden. Heden zou verschijnen een door Cosinus uit zijn roman getrokken blijspel Iiippeveer (5 bedrijven, of 6 tafereelen.) Men zegt dat de Wagner-vereeniging te Amsterdam eenige buisjes op het Rembrands plein heeft aangekocht en daar een nieuw concertgebouw zal laten houwen. De Nederlandsehe vereerders van den Duitschen dichter Friedrich van Bodenstedt kunnen hem een bewijs van hunne sympathie geven op 22 April e. k., den dag, waarop de schrijver der »Liederen van Mirza Schaffy" 70 jaren geworden zal zijn. In Duitsehland heeft zich een comité gevormd, om den gevierden schrijver, die echter niet ïuim van aardsche goederen' voorzien is, in de laatste jaren zijns levens de mogelijkheid van rusten te verschaffen. Wie daartoe wil bijdragen kan zijne »eere- gaven" doen toekomen aan de bankiersfirma M. Berlé Co. te Wiesbaden. De minister van binnenlandsche zaken heeft de directeuren der rijkskweekscholen voor onderwijzers aangeschreven, dat-er dit jaar twee toelatings-examens voor kweekelingen moeten worden gehouden, namelijk in het begin van Juni en op het einde van Juli. Aan het eerste examen kunnen alleen deelnemen de candidaten die niet, aan het tweede, zij, die wel naar eene studiebeurs dingen. Hierdoor wordt een vroeger bericht bevestigd. Het maximum dier beurzen voor iedere kweekschool bedraagt, geljjk bekend is, tien. In verband met bovenstaande kunnen wij melden dat ook de directeur der rijks-kweek school te Middelburg eene aanschrijving ont vangen heeft binnenkort eene oproeping te doen van jongelingen, die tot onderwijzer wenschen opgeleid te worden en daartoe plaatsing ver langen aan bovengenoemde inrichting. Op deze gunstige beschikking van den minister vestigen wij in het bijzonder de aan dacht, want niet alleen is het onderwijs aan deze school op eenen breeden grondslag inge richt, maar ook worden boeken en verdere leermiddelen zoowel als het onderwijs kosteloos verstrekt. Wij twijfelen niet, of de directeur der rijks-kweekschool zal, desgevraagd, alle noodige inlichtingen willen geven. Het vergelijkend examen voor hoofd der school te Haamstede zal plaats hebben Zater dag 2 Maart en voor Cortgene Zaterdag 9 Maart. Voor de le betrekking zijn 20, voor de 2e 26 .sollicitanten. De gemeente Gouda ontving van een zijner ingezetenen een vorstelijk cadeau. De beer G. J. Steens Zijnen heelt, met het oog op den minder gunstigen toestand der ge meente, een hem toebehoorend groot en fraai pand, geschat op f 21,000, aan de gemeente ten geschenke aangeboden, om het voor gym nasium in te richten. Ook de overdrachts kosten zou de heer S. Z. voor zjjne rekening nemen. Onder algemeene toejuichingen werd dit milde aanbod door den raad aangenomen en als blijk van buide den beer Steens Zijnen door den raad eene serenade gebracht. De leden der afdeeling Goes van den Ned. Protestantenbond, tevens stemgerechtigde lidma ten der Ned. Herv. gemeente aldaar, besloten in eene i.ezer dagen gehouden vergadering deel te nemen aan de verkiezing, die 28 dezer zal gehouden-worden ter benoeming van drie leden van het kiescollege. Nu er in den laatsten tijd onder de vrijzinnigen meer opgewekt leven zich openbaart, en het wenschelijk is dat eene der drie predikantsplaatsen door een vrijzinnig leer- aar ware bezet, wil men trachten in het kies college-mannen te brengen, die deze richting zijn toegedaan en bereid zijn bij een eventueel open te vallen vacature een vrijzinnig predikant te beroepen. Als candidaten van die partjj zijn nu gekozen de heerenH. J. Roskes, J. C. Adriaanse en J. Linze, die op bovengenoemde gronden deze candidatuur hebben aangenomen. Tot kastelein in den Buitentuin alhier is heden benoemd de heer W. B. F. Boekhout, sedert 15 jaar restaurateur in het station der Holl. IJz. spoonoegmaatschappij te Haarlem. Ter aanvulling van een belicht in ons vorig nommer omtrekt een schoolknaap, die bij den steiger te Abeele van de stoombarge in het water viel, wordt ons het volgende mede

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1