N°. 41.
132e Jaargang.
1889.
Maandag
18 Februari.
Middelburg 16 Februari.
Een partij-manoeuvre.
Jaardag vanZ-M, den koning.
Opricltii tanden- en TeMroprij.
Deze courant verschijnt d a g e I ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentïën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop
betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Oprichting van een gloei- of
smeltoven.
BEKENDMAKINGEN.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
RECHTSZAKEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
iiiiinriitiiK.siiii; (iimwi.
Thermometer. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. "W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peiji, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Advertentïën
Middelburg 16 Febr. vm. 34 u. 3 gr. j Nieutvenhtjuzen.Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook bet algemeen advertentie- moeten des namiddags te een uur
m. 12 u 43 gr. av. 4 u. 43 gr. F. j bureau van Nijgh Van Pitman te Rotterdam, en de firma B. tan dek Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan. Hoofdagenten voor het aan het bureau bezorgd zijn, willen
Trl* n w j Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Gkosjean Co. te Brussel. zij des avonds nog worden opgenomen
Verwacht Z. W. wind
Met een stoutmoedigheid en een haast,
die te begrijpen maar daarom niet het minst
verdacht is, zijn de ministerieële bladen begon
nen met den volke te verkondigen dat het
plan der regeering betreffende eene nieuwe
verdeeling der provinciën in kiesdistricten
en hetgeen verder op dit punt als haar
voornemen is geopenbaard, boven elke ver
denking is verheven en louter gebaseerd is
op het algemeen belang.
Zoolang wij van die plannen, in haar
ganschen omvang, nog niet geheel en al op
de hoogte zijn, is oordeelen daarover hoogst
moeilijk, maar de haast, die door de regee-
ringsgezinde organen wordt gemaakt om de
belangeloosheid van het kabinet in deze te
verkondigen, en allen, die aan het tot stand
komen van die wijziging moeten meewerken,
tot spoed te prikkelen, heeft juist iets zeer
verdachts.
Wanneer men reeds vooruit zoozeer de
loftrompet steekt over een maatregel, die
vanzelf het wantrouwen moet opwekken,
dan is er alleszins aanleiding om eenigen
twijfel te koesteren omtrent, in ieder geval
eenige reserve in acht te nemen, in het ge-
looven aan de waarheid van al die betuigingen.
Tegenover de belangeloosheid, de onschuld,
de zelfopoffering en meer zulke deugden,
aan de eene partij toegekend, heeft men zich
nu tevens gehaast de houding der liberalen
in deze reeds bij voorbaat te teekenen als
de meest vooringenomene, de meest partijdige.
Zulk een tactiek is meer gebruikelijk
men heeft daardoor reeds vooruit op alle
bedenkingen, die tegen het ontwerp worden
gemaakt, het stempel gedrukt van niet uit
zuivere bron te komen; en zich zelf bij
voorbaat een aureool van belangeloosheid
op het hoofd gedrukt.
Met zulk een stelsel brengt men het in
de wereld vaak ver, dat is waar, maar bet
is niet boven verdenking.
Het is of men vooral toch het publiek wil
toeroepenwij vervullen de beau role; de
anderen zijn per sé door partijdigheid zoo
verblind dat zij tot juist oordeelen onge
schikt zijn.
Op deze tactiek dient bij voorbaat gewezen
en met kracht daartegen geprotesteerd te
worden.
Zij is onbillijk tegenover de liberalen, die,
juist in den laatsten tijd, niet het minst bij
de grondwetsherziening, getoond hebben niet
door partijbelang zich te laten weerhouden
van het nemen van goede maatregelen. Zij
hebben zelve daarvan de wrange vruchten
geplukt.
Maar de tactiek is onverdedigbaar tegen
over 's lands belang, omdat zij bij voorbaat
den weg tot samenwerking als 't ware
afsnijdt.
En bovenal is zij onedel, omdat wij ons
overtuigd houden dat de redacteuren der
regeeringsorganen juist, met voorbijzien van
het qui s'excuse s'accuse, zich zöo gehaast
hebben om haar in practijk te brengen, omdat
zij ten volle begrepen dat meer dan schijn
pleit tegen den door de regeering voorge
stelden maatregel.
Te midden van den strijd over persoon
lijken dienstplicht, die aanleiding geven zal
tot verdeeldheid, komt plotseling het bericht
omtrent dit voorstel der regeering. En daar
mee in verband worden mededeelingen ge
daan omtrent maatregelen, die een zeer
reactionnair karakter dragen.
En te verwonderlijker is die plotselinge
daad, met het oog op de verkiezingen voor
de provinciale staten, die voor de deur staan.
Terecht is er grond voor de volgende
ernstige vragen, die gedaan worden: Is het
te doen om de provinciale staten te kunnen
ontbinden? Als de districten veranderd
zijn, zal men dan beweren dat in Mei e. k,
niet de helft der leden, die aan de beurt
der driejaarljjksche aftreding zijn, maar alle
leden behooren af te treden, omdat men niet
meer weet of zij wel naar den zin zijn van
de meerderheid in het nieuwe district? En
zijn de staten geheel vernieuwd, in plaats van
slechts voor de helft, zal men dan niet komen
tot een ontbinding der Eerste kamer, om in
deze een meerderheid in anti-liberalen geest
te brengen?
Heeft dus niet de nieuwe distrietverdeeling
hoofdzakelijk ten doel, den tegenstand van
de Eerste kamer tegen anti-liberale wets
voorstellen te breken Zijn daarom tot dus
ver nog alle voordrachten van eenige betee-
kenis uitgebleven Wil men eerst over
geheel en al gewillige staten-generaal be
schikken
De regeering zelve geelt gereede aanlei
ding om hierbij wel degelijk aan een partij
manoeuvre te denken.
Een ontbinding der provinciale staten,
zelfs bij wijziging van de distrieten en bij
vermeerdering van het aantal leden, zooals
nu wordt voorgesteld, kan met een beroep
noch op de grondwet noch op de provinciale
wet worden verdedigd.
En wil men haar dus, zooals in het plan
schijnt te liggen, toch provoceeren, dan
durven wij gerust beweren dat wij hier staan
voor een ongekend, ja bijna zouden wij
zeggen, in onze politieke geschiedenis eenige
daad van partijdigheid, die voor altijd aan
de thans heerschende meerderheid het recht
ontzegt om nog verder het geliefkoosde
thema te behandelen: te klagen over wille
keur der liberalen.
Met omzichtigheid zullen daarom zeker
zij, die over het voorstel der regeering moeten
oordeelen, zich van hun taak kwijten. Zij
zullen zich door al de beweging, die de
anti-liberale pers nu reeds maakt, en den
drang dien zij uitoefent om vooral toch spoed
te betrachten, niet laten afbrengen van eene
degelijke behandeling van dit vraagstuk.
Het is voor ons land van te groot belang,
vooral in zijn gevolgen, om hieraan niet de
noodige aandacht te wijden, en het niet
met den vereischten ernst en kalmte te be
handelen. De regeering moge er belang bij
hebben dat haar voorstel „met den Franschen
slag" wordt afgedaan, 's lands belang brengt
een geheel andere wijze van bespreking mee,
die ons behoedt voor overhaaste maatregelen,
alleen om eene bepaalde partij op het kussen
te houden.
Het spel, dat in deze wordt gespeeld, is
wat al te doorzichtig om niet' doorzien te
worden.
Stremming passage Langevielebrug
voor schepen.
De burgemeester en wethouders van Middel
burg maken bekend dat de l.aiigevielelirng
wegens noodzakelijke herstelling tijdelijk
vermoedelijk voor den tijd van éene maand
voor de passage van schepen blijft gesloten.
Middelburg, 15 Februari 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
S C H O R E R.
De secretaris,
A. DB YULDER TAN NOORDEN.
De burgemeester en wethouder» van Mid
delburg maken bekend
dat bij hun besluit van beden aan den beer
J. BOUDEWIJNSE vergunning i» verleend om
op bet terrein van perceel wijk Q no 301 aan bet
Armeniaansch Schuitvlot een gloei- of smelt
oven op te richten, alsmede tot bet daarbij
plaatsen van twee buiten ingemetselde verwar
mingstoestellen.
Middelburg, den 15 Februari 1889.
De burgemeester en wethouders voornoemd,
S C H O R E R,
De secretaris,
A. DE YULDER YAN NOORDEN.
De burgemeester en wethouders van Mid
delburg, gelet op de verordening van algemeene
plaatselijke politie,
maken bekend
dat ter gelegenheid van den jaardag van
Z. M. den Koning op den 19 Februari a. s. het
afsteken van vuurwerken zal geoorloofd zijn
op bet exercitieplein van bet Molenwater, en
zulks van 7 tot 11 uren des avonds, alsmede
dat bet verkoopen van vuurwerken eveneens
tot 11 uren des avonds zal worden toegestaan.
Middelburg den 12 Februari 1889.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
S C H O R E R.
De Secretaris,
A. DE YULDER VAN NOORDEN.
De burgemeester en wethouders van Middel
burg maken bekend dat bet verzoek van H.
M. VAN BRAKEL, om eene huiden-en veil en-
drogerij te mogen oprichten op bet erf achter
perceel wijk Q no. 55 (kadastraal sectie D ri.
2023) op den Pottenbakkerssingel voorloopig
is afgewezen, in afwachting van eene alsnog
over te leggen situatieteekening en beschrijving,
waaruit voldoende de juiste plaats bljjkt, waar
op dat erf die inrichting zal worden opgericht.
Middelburg, 15 Februari 1889.
Burgemeester en wethouders voornoemd,
S C H O R E R.
De secretaris,
A. DE YULDER VAN NOORDEN.
Bij de nieuw ontworpen kiestabel, aan de
prov. staten toegezonden, i« een nota gevoegd
van den volgenden inhoud
»De tabel, behoorende bij de wet van 5 Nov.
1852 (Staatsblad no 197), tot regeling van de
verdeeling der provinciën in kiesdistricten, ter
benoeming der leden van de provinciale staten,
is sedert bet tot stand komen dier wet onver
anderd gebleven. Allengs is echter met betrek
king tot bet aantal inwoners en bet aantal
leden der staten zoowel tusscben de verschil
lende kiesdistricten in éene provincie als tus
scben de provinciën zeiven eene wanverhouding
ontstaan, welke voorziening eisebt. Om hieraan
te voldoen is eene wijziging van de verdeeling
der provinciën in kiesdistricten en van het
aantal der in elke provincie te kiezen leden
voor de staten noodzakelijk. Daartoe strekt
de nieuw ontworpen tabel.
Evenals in 1850i» een bepaald getal leden aan
genomen voor de minst en voor de meest talrijk
bevolkte provincie en naar evenredigheid daar
van bet aantal leden voor de overige provin
ciën bepaald, waarbij in bet oog is gehouden
dat nergens bet aantal mocht verminderd
worden.
Uit den bierbij overgelegden staat kan blijken
welke maatstaf daarbij is gevolgd.
Bij bet vaststellen van bet in elk kiesdis
trict te kiezen aantal leden is bet aantal in
woners, in de tabel bij elk kiesdistrict vermeld,
gedeeld door bet getal, dat in de derde kolom
van den staat is aangeduid, en voor elk veel
voud van den deeler éen lid aangenomen, ter
wijl 'voor een overschot, dat meer is dan de
helft van den deeler, aan bet kiesdistrict éen
lid meer is gegeven.
Wat de verdeeling in kiesdistricten betreft,
zij opgemerkt, dat in de ontworpen tabel de
thans géldende verdeeling in kiesdistricten voor
de verkiezing van de leden van de Tweede
kamer der staten-generaal is gevolgd, behou
dens die wijzingen welke wegens de grenzen
der provinciën noodzakeljjb zijn. De gemeenten
nl die voor de eerstgemelde verkiezing behoo
ren tot districten waarvan de hoofdplaats in
eene andere provincie ligt, zijn van dat district
'afgescheiden en bij een district in bare eigen
provincie gevoegd.
Het is wenschelijk, dat de grenzen van de
kiesdistricten voor de verkiezing van de pro
vinciale staten met die van de kiesdistricten
voor de verkiezing van de leden der Tweede
kamer zooveel mogelijk samenvallen, hetgeen
nu door de aanneming van bet stelsel van en
kelvoudige kiesdistricten voor laatstgemelde
verkiezing mogelijk is geworden.
In overeenstemming met dat stelsel zijn in
de niéuw ontworpen tabel ook de groote ge
meenten in kiesdistricten verdeeld, en wel vol
gens de verdeeling, opgenomen in eene nota,
op 9 Maart 1887 aan de Tweede kamer toege
zonden behoudens eenige geringe veranderin
gen in de verdeeling der gemeente Rotterdam,
noodig om eene in de nota voorkomende on
juistheid te herstellen.
Het aantal leden zal volgens de nieuwe
regeling bedragenGroningen 48 (thans 45),
Friesland 54 (thans 50), Drente 37 (thans 85),
Overijsel 49 (thans 47), Gelderland 69 (thans
62), Utrecht 45 (thans 41), Noord-Holland 76
(thans 72), Zuid-Holland 84 (thans 80), Zeeland
45 (thans 42), Noord-Brabant 69 (thans 64)
Wat Zeeland betreft wordt ook de indeeling
voorgesteld gelijk aan die voor de verkiezingen
der Tweede kamer, behalve voor bet district
Zierikzeewaaruit natuurlijk de gemeenten
vervallen die niet tot onze provincie behooren.
Het d'istrict Middelburg zou 10 afgevaar
digden ter Provinciale staten krijgen, bet beeft
er thans 11; bet district Oostburg 10; bet
district Goes, dat er nu 8 beeft, 10 bet district
Hontenisse 10 en het district Zierikzee 5.
Laatstgenoemd district zou bestaan uit de
gemeenten Zierikzee, Haamstede, Noordwelle,
Renesse, Serooskerke Burgb Eikerzee, Elle-
meet, Brouwershaven, Zonnemaire, Duivendijke,
Kerkwerve, Noordgouwe, Dreiscbor, Oosterland,
Nieuwerkerk, Ouwerkerk en Bruinisse.
Yoor de overige districten kunnen wij vol
staan met de mededeeling dat door deze rege
ling Oostburg en Hontenisse nieuw9 districten
zullen worden voor de keuze der Prov. staten
en dat de tegenwoordige hoofdkiesdistricten
Tholen, Sluis en Hulst vervallen.
Volgens bericht van liet Loo aan bet Hbld.
blijft over 't geheel genomen de toestand van
Z. M. den koning dezelfde. De laatste nachten
kenmerkten zich echter door meer slapeloosheid,
tengevolge waarvan een grooter deel van den
dag aan rust moest worden gewijd.
Bij kon. besluit is op pensioen gesteld, ad
ƒ1405 'sjaars, de le luit. J. W. van Bergen
van het reg. gren. en jagers.
Bij bet wapen der inf. is benoemd bjj bet 2e
reg. tot le luit. de 2e luit. P. A. A. Olree van
het korps.
Nog is aan R. J. M. Guilliams, op zijn ver
zoek, eervol ontslag verleend als landmeter van
het kadaster 4e kl.
De voor den dienst in Oost-Indië bestemde
2e luit.-kwartiermeester A. J. A. Brandon Bravo
zal den 16en Maart per stoomschip Soenda zijne
bestemming volgen.
De le luitenants H. C. A. Neeteson, van bet
reg. grenadiers en jagers, en J. A. Roeloffs, van
bet 3e reg. inf., zijn reap, voor den tijd van 6
weken werkzaam gesteld bij de permanente
militaire spoorwegcommissie en op het bureau
van de le divisie infanterie te 's Hage.
Het bestuur der Zuiderzee-vereeniging zal, nu
bet rijk niet bijdraagt, trachten een waarborg
fonds bijeen te brengen, ten einde daaruit de
kosten van bet verdere onderzoek te kunnen
bestrijden.
De tachtigste verjaardag van den bekenden
schrijver en dichter Jan Goeverneur is Donder
dag te Groningen met plechtigheid herdacht,
Eene commissie maakte bij den grijsaard bare
opwachting en bood hem een fraai album aan
met een honderdtal portretten. Op bet titelblad
is eene teekening in sapverf van Alexander
Verhuell, terwijl P. Louwerse in een hartelijk,
vloeiend gedicht hem hulde brengt. Bij het
album was een lezenaar gevoegd en een
gemakkelijke leunstoel.
In een geestig stukje verklaart de heer
P. J. Cozijn te Leiden bet bekende boek 'Kippe-
veer noch geschreven noch gelezen te hebben.
Thans wordt de beer Mees, predikant te
Haarlem, als schrijver van dit boek gedoodverfd.
Possart schrijft, dat hjj er niet aan denkt
directeur te worden van een nieuwen schouw
burg te München. Er is daar geen plaats voor
een vierden schouwburg en bij zou er niet toe
besluiten bet hoftheater, waaraan hij zijn naam
te danken bad en waarvan bij eerelid is, con
currentie aan te doen.
Yan officieele zijde is bericht ontvangen
dat de rijks-normaallessen te Naaldwijk met
April zullen worden opgeheven. Aan de in
richting zijn thans nog 6 leerlingen vérbonden,
waarvan 5 in dit voorjaar zich aan bet examen
voor onderwijzer zullen onderwerpen.
Naar wjj v.ernemen, beeft in de zaak-
Yerstege de hooge raad in raadkamer beslist,
dat de cassatie tegen de beschikking, waarbij
de zaak naar de openbare terechtzitting der
rechtbank is verwezen, in raadkamer moet
worden behandeld. Daarop beeft de raadkamer
bet beroep in cassatie verworpen, zoodat thans
is uitgemaakt, dat de zaak in de openbare te
rechtzitting der rechtbank zal worden behandeld,
(Vad.)
Bij de politie alhier zijn thans, in plaats
van de bekende kleppen, signaalhoorns inge
voerd om bij nacht de ingezetenen in kennis
te stellen met brand.
Aangaande bet gisteren per telegram
gemelde onheildat opnieuw het Belgisch
loodswezen te Ylissingen getroffen beeft, is nog
nader het volgende bekend geworden.
Vrijdag, in den vroegen morgen tusscben 4
en 5 uur, bevond zich de Belgische afhaal-
kotter no. 7 op zijn post aan de uiterton van
bet zeegat, en werd de jol, bemand met den
hulploods Biellaert en de leerlingen Verhagen
en Wolff, van boord afgezonden om den zee-
loods van een van Gent afkomstig Duitscb
stoomschip af te balen.
Het was nog duister, dus met zekerheid is
niet te bepalen, op welke wijze zich bet onge
val heeft toegedragen; doch, nabij bet stoomschip
gekomen, schijnt de jol door bet een of ander
noodlottig toeval te zijn omgeslagen. De zee-
loods is althans niet afgehaald, en de jol is
later door den schipper van .den kotter, het
onderste boven drijvend, gevonden en opgevisebt
terwijl van de opvarenden, alle drie mannen,
gehuwd, met kinderen en in de kracht huns
levens, niets meer gezien is. Zij hebben dus
bun graf in de golven gevonden.
Het laat zich denken dat bet loodspersoneel
gebukt gaat onder deze, zoo kort op elkaar
gevolgde slagen
Vrijdag avond gaf de gymnastiek vereeni-
ging Volharding te Goes hare eerste soirée in
de nieuwe schouwburgzaal de Prins van Oranje.
De gymnastische oefeningen werden, onder lei
ding van den directeur, den beer P. van der
Meulen, uitstekend uitgevoerd, terwijl het blij
spel De twee dooven door Leonard, velen stof
tot lachen gaf en vlug werd afgespeeld. Tot
slot vertoonde men Na de parade in de Malie
baan.
Bij monde van den voorzitter der gymnastiek
vereenigingen Hercules en G. O. E. S. werd den
leden dank betuigd voor de beleefde uitnoodiging
aan hunne vereenigingen tot bijwonen van deze
soireé gezonden.
Het overtalrijke publiek, allen genoodigden,
gaf door luid applaus menigmaal blijk van
zijn ingenomenheid.
Na afloop had een zeer geanimeerd bal plaats.
In de Vrijdag te Goes gehouden buiten-
gewone vergadering van de Vereeniging van
burgemeesters en secretarissen in Zuid- en Noord-
Beveland werden, volgens de G. Ct., goedgekeurd
twee adressen, een aan Z. M. den koning, om
wijziging van art. 245 der gemeentewet, zoo
danig dat ook elders wonende eigenaren van
gronden, benevens naamlooze vennootschappen
en zedelijke lichamen in den hoofdelijken omslag
kunnen worden aangeslagenen een aan de
Tweede kamer der staten-generaal om de bur
gemeesters, secretarissen en ontvangers der
gemeenten op te nemen onder de deelgerech-
tigden van bet pensioenfonds van burgerlijke
ambtenaren en van hunne weduwen en weezen.
.Een adres om een staatsexamen in te voeren
tot bet verkrijgen van een diploma als gemeente
secretaris, waarvan, bet ontwerp mede ter tafel
kwam, werd aangehouden.
Verder werd, op voorstel van bet bestuur,
de beer mr W. Polman Kruseman, commies-
chef der 3e afdeeling ter provinciale griffie
van Zeeland, te Middelburg, bij acclamatie
benoemd tot eerelid der vereeniging, wegens
zijne diensten, bewezen bjj bet samenstellen
Jer ontwerp-politieverordening, door de veree
niging bij de firma Kleeuwens Zn. te Goes
in bet licht gegeven.
Tot lid van den raad van Oudelande is
de beer H. A. Mol gekozen.
Donderdag avond hielden de aandeelhou-
ders in de bijzondere telegraaf St. Annaland
Tholen, die sedert Januari 1881 baar eenig
kantoor te St. Annaland beeft, hunne jaarver
gadering, die slechts door weinigen werd bijge
woond. Uit bet overzicht over de gewisselde
telegrammen in 1888 bleek dat in dat jaar
zijn verzonden 893, ontvangen 970, behandeld
1863 telegrammen, waaronder 175 met bet
buitenland 159 met België, 8 met DuitBchland
en 8 met Groot-Brittanje. De ontvangsten van
het kantoor met bet subsidie van den gemeente
raad waren niet voldoende om de uitgaven te
bestrijden, zooals: loon van den telegrafist,
bet onderhoud der lijn, bet aanschaffen der
isolatoren, enz. Middelen werden besproken
om daarin te voorzieneerst later kan blijken
of aan de bezwaren der aandeelhouders kan
te gemoet gekomen worden.
Donderdagavond hadden wij zoo schrijft
men ons uit Noordgouwe bet voorrecht den
beer Terwogt uit Hoorn als spreker voor ons
Ata-departement te zien optreden. Vermee-
nende, dat ons, Nederlandera, te veel stjjven
