Donderdag 7 Februari. N°. 32. 132e Jaargang. 1889. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers^ijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentxën20 cent per regel. Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 6 Februari. DE SUIKERBIETENTEELT. LETTEREN EN KUNST. UIT STAD EN PROVINCIE. CHE C011ANT. Thermometer. Middelburg 6 Febr. vm. 8 u. 37 gr. m. 12 u 41 gr. av. 4 u. 40 gr. F. Verwacht: N.W. wind. Agenten te YlissingenP. G. de Vey MestDagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Nietjwenhuijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie bureau van Nijgh Van Ditmar te Botterdam, en de firma B. van der Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Gbosjean Co. te Brussel. Advertentiën moeten des namiddags te een uur aan het bureau bezorgd zijn, willen zij des avonds nog worden opgenomen Een schrijvengericht aan de leden der vereeniging van suikerbietentelers. Terwijl tot nu toe de landbouwer bij den verbouw van suikerbieten feitelijk onder cura- teele van den fabrikant stond en hoogstens naar middelen kon zoeken om de massa te vergrooten, waarbij hij nog door den fabrikant gekortwiekt werd, zal bij eene verandering in de contracten ook een andere wijze van cultuur dienen gevolgd te worden om de hoogste winst te behalen. Men zal er thans naar moeten streven om met de minste onkosten de grootste hoeveelheid suiker voort te brengen zonder daarbij den toestand, waarin het land voor een volgende vrucht blijft liggen, uit het oog te verliezen. Het spreekt van zelf dat de ondervinding hier zal moeten beslissen, doch op ons nieuw standpunt zullen we ongetwijfeld nut kunnen trekken van de ondervinding door anderen, met name in Duitschland en Frankrijk opgedaan. We vinden daarin een vingerwijzing in welke richting we onze proeven moeten nemen en behoeven ons niet op te houden bij datgene wat overal ondoelmatig bleek te zijn. Persoonlijk ben ik nimmer in de gelegenheid geweest deze proeven te nemen, ik heb mij dus tevreden moeten stellen met alles, wat onze bibliotheek over dit onderwerp bevat, te verzamelen en te schiften. Ik bied hier eene bloemlezing aan van de gewichtigste feiten, waarover Ale verschillende onderzoekers het eens zijnsommige zaken zullen bekend zijn, doch van andere meen ik te mogen veronder stellen dat dit niet het geval is. In de eerste plaats is het zaad van grooten invloed op de opbrengst. Men kan in het algemeen zeggen, dat de opbrengst per H. A. afneemt met de toename van het suikergehalte. Bij verschillende soorten is dit evenwel niet in gelijke mate het geval, zoodat het van belang is, over de verschillende soorten nauw keurige opgaven te bezitten. Slechts door de grootste zorg bij het uitzoeken der bieten, die zaad moeten voortbrengen, is het mogelijk de verkregen eigenschappen te behouden, zoodat het niet voldoende is een bepaalde soort te koopen, men moet er ook op letten, waar men koopt. Een onderzoek, met groote zorg geleid, van verschillende in Duitschland veel geteelde bieten, gaf het volgende resultaat Benaming Opbrengst Suiker Suik r der per H.A. in de per H A. soort. in Kg. biet. irKg. Klein Wanzleben orig. zaad. 7 jr bepr. 44134 13.7 5758 ld. eigen verbouwd zaad 7 jaar bepr. 41600 13.7 5490 Gebr Dippe verbet. KI. Wanzleben 7 jr. 41392 14.5 5662 Yilmorin blanche amé liorée orig. 6 jr 33670 14.8 4888 ld. eigen verb.7 jaar. 34766 14.6 4844 Gebr. Dippe verbes- serte Weisse zuc- kerreichste 5 jaar. 32690 15.2 5038 S. Legrand de mères blanches 4 jaar 44420 12.7 5544 T. Knauer's Weisse Imperial 2 jaar 43560 13.1 5718 Vilmorin rose b&tive 1 jaar33860 13.3 4420 Vilmorin bl anche collet rose 1 jaar. 47000 13.3 6346 Vilmorin collet vert race Brabant 1 jaar. 46200 13.4 6606 Bestehorn Imperator 1 jaar24000 12.8 3060 De aard van den grond oefent ook hier in vloed uit, sommige soorten zijn voor zware, andere voor lichtere gronden te verkiezen. In deze richting dienen dus proeven genomen te worden om het beste uit te zoeken. 2o.' de bemesting oefent een zeer grooten invloed op het product uit. Door een oordeel kundige bemesting kan de zuivere opbrengst aanmerkelijk grooter wordeneene ondoelma tige bemesting kan de winst-geheel verslinden. Bij een opbrengst van 30.000 K. G. bieten per H. A. onttrekken deze aan het veld 69 K. G. stikstof, 142 K. G. potasch, 32 K. G. phosphor- zuur. Het is nu niet voldoende te zorgen, dat deze stoffen in voldoende hoeveelheid in den bodem aanwezig zijn, de wijze hoe en de tijd wanneer men mest, heeft grooten invloed. Hoezeer de tijd van bemesting van invloed is, leert de proef, door Fr. Seber genomen twee geljjke stukken, gelijk behandeld en met het zelfde zaad bezaaid, leverden, waar de stalmest in het najaar opgebracht was, bieten met 13.50 suiker en waar de mest in het voor jaar opgebracht was, bieten met 8.14 suiker. Schapenmest vermindert eveneens het ge halte der bieten. Wil men suikerrijke bieten verbouwen, dan wordt aangeraden de bieten als tweede vrucht na de bemesting met stal mest te zaaien en zoo noodig met kunstmest te helpen. Bij de kunstmeststoffen is het van het grootste gewicht den invloed te kennen, die de verschillende meststoffen op de bieten uitoefenen. Vroeger meende men, afgaande op het hooge potasch-gehalte der bieten, dat pot- asch-bemestingen zeer voordeelig waren. De on dervinding heeft echter geleerd dat dit slechts bij uitzondering het geval is, doch ook dan nog wordt aangeraden, niet den bieten doch hunne voorvrucht de potasch te geven. De stikstof-bemesting heeft een grootere op brengst tengevolge zooals algemeen bekend is. Binnen zekere grenzen rekent men zelfs dat de meerdere opbrengst evenredig is met de vermeer dering der stikstof-bemesting. Wagner rekent voor elke 100 KG. Chilisalpeter een grootere opbrengst van 4500 KG. bieten. Geeft men echter eene te sterke stikstof bemesting, dan wordt het suikergehalte geringer. Het voordeel igste werkt de stikstof, waar de andere bestanddeelen, in de eerste plaats phos- phorzuur, in ruime mate voorhanden zijn. Is dit niet het geval en in de meeste onzer landerijen (nieuwe polders uitgezonderd) zal dit zoo wezen, dan is het noodig, voor een vol doende hoeveelheid phosphorzuur te zorgen, de vermindering van het suikergehalte wordt daardoor voorkomen. Wagner wil dat men dubbel zooveel phos phorzuur als stikstof zal gebruiken en wel 40 KG. oplosbaar phosphz. met 20 KG. stikstof per H. A. als minimum, 80 KG. opl. phosphz. met 40 KG. stikstof als maximum. In sommige gevallen kan men tot 60 KG. stikstof gaan. Het spreekt van zelf dat de toestand van den bodem beslist, of een sterkere dan wel een zwakkere bemesting noodig is. De stikstof-bemesting moet in het voorjaar geschieden om verliezen te voorkomen. Men houdt het voor beter, vóór het zaaien de stik stof te geven, dan later. Voor de bemesting met phosphz. wordt aan geraden deze gedeeltelijk in den herfst met Thomas-slakkenmeel, gedeeltelijk in het voorjaar met superphosphaat te doen plaats hebben, b. v. 400 KG. Thomas-slakkenmeel en 36 KG. op losbaar phosphz. Voor zware gronden wordteen kalkbemesting als zeer werkzaam aanbevolen. Hiertoe gebruikt men 2040 HL. kalk per h.a. Op het suiker gehalte moet zulks zeer gi nstig werken, ook wordt de grond kruimeliger. Het regelmatig over den akker uitstrooien van den kunstmest levert betere resultaten op dan het strooien in de rijen of in de nabijheid der planten. In den laatsten tijd wil men ge vonden hebben, dat het onderbrengen van den kunstmest tot 20 cm. diepte het voord eeligst is. 3o. De bewerking van den grond. De bieten verlangen een goed gekruimelden grond tot groote diepte losgemaakt. Daar men niet te veel ondergrond in eens mag boven brengen kan de ondergrondsploeg goede diensten bewij zen. Waar een dikke laag goede grond aan wezig is in goeden mesttoestand, wordt een ploeg met voorschaar aanbevolen. In den laatsten tijd wordt het verbouwen op ruggen zoo als de aardappels sterk aanbevolen. In het najaar wordt het land in ruggen ge schoten en in het voorjaar, zoodra ze droog genoeg zijn, deze gespleten en de nieuw ge vormde ruggen met een rol gedeeltelijk plat gedrukt en hierin gezaaid. Er bestaan werk tuigen, die dit alles in eens doen. 4o. Het leggen van het zaad. Hierover zijn een groot aantal proefnemingen gedaan. Allen komen daarin overeen dat vroeg zaaien gunstig is voor kwaliteit en kwantiteit, vooral in droge jaren. Is de grond nog te koud zoodat het ontkie men te langzaam gaat, dan ontstaan weder na- deelen. De afstand der bieten oefent eveneens invloed uithoe krachtiger de grond is en hoe beter bemert des te enger kunnen de bieten gezet worden. De ruimte voor elke biet wisselt van 812 vierk. decimeter. De afstand der rijen wordt van 35—42, de afstand der bieten inde rij 25—35 centimeter genomen. Welken invloed de stand op het suikergehalte uitoefent, leert de volgende proef: plaatsruimte 5 6 7 8 9 10 11 v. dm. suikergehalte 11.4 9.3 9.9 8.9 7.4 7.8 7.5. Het zaad mag niet te diep onder gebracht worden, 23 centimeter wordt aanbevolen. Het vormen van een vaste korst door regens moet op alle mogelijke wijzen tegengegaan worden, het meest wordt hiervoor een gegroefde rol aanbevolen. Zijn de planten te voorschijn ge komen dan wordt gehakt. Het verdunnen dient zoo vroeg mogelijk te geschieden. Knauer noemt gevallen, waar acht dagen vroeger uitdunnen een meerdere opbrengst van 8000 kg. per heet. tengevolge had. Als de meest geschikte tijd wordt opgegeven het oogenblik dat de biet twee goed ontwikkelde bladen heeft. Om vroeg rijpe bieten te krijgen wordt aanbevolen: de richting der rijen Zuid- Noord te leggen. Ten slotte heeft de tijd van oogsten invloed op het suikergehalte. De oogsttijd is daar, als de onderste bladen verdrogen, de middelste zin ken en allen geelgroen worden. De levering dient zoo snel mogelijk na het rooien te gesthieden, daar bij warm droog we der 8% door uitdroogen kan verloren gaan. Naar aanleiding van het bovenstaande doen zich van zelve de volgende vragen voor 1°. Welke soort bieten is de voordeeligste 2°. Welke bemesting levert de beste resul taten op? Naast deze beide hoofdvragen komen dan andere van minder gewicht. Beide bovengestelde vragen dienen zoo spoe dig mogelijk beantwoord te wordenhet zou daarom aanbeveling verdienen als eenige leden reeds dit jaar genegen waren proeven in deze richting te nemen. Bij een goede inrichting behoeven de kosten geen bezwaar te zijn. Ik stel mij voor dat de zaak op de volgende wijze ingericht wordt Als proefveld stelt een der leden een halve heet. bietenland beschikbaar. Dit wordt in 5 gelijke deelen verdeeld en met 5 der meest aanbevolen soorten beteeld en op geheel ge lijke wijze behandeld. In de kosten van het zaad draagt de vereeniging de helft. De oogst van elk stuk, schoongemaakt zooals de fabriek het verlangt, wordt gewogen en een monster opgezonden om het suikergehalte te bepalen. De kosten hiervan draagt de vereeniging. De bieten zijn het eigendom van den proefnemer, die ze verkoopen of vervoederen kan. Yoor bemestings-proeven wordt éen soort zaad genomen en de stukken verschillend bemest. Overigens als boven. Wordt dit jaar zoo ge handeld, dan krijgen we materiaal voor het vast stellen van regels bij de cultuur. Een volgend jaar kunnen dan andere vragen opgelost worden. Zeer aangenaam zou het mij zijn, indien er leden zijn, genegen een dezer proeven te nemen, daarvan tijdig bericht te ontvangen, daar het zaad uit het buitenland moet ontboden worden en ook voor de bemesting de noodige maat regelen getroffen. Een te late uitzaaiing zou echter de proeven zeer in waarde verminderen en de opbrengst voor den proefnemer kleiner maken. S. Lako. Een onzer lezer» herinnert ons aan het vol gende, dat zeker met belangstelling zal worden gelezen door menigeen als eene gedachteni» aan een belangrijk feit, en door andere als een eigenaardige bijdrage van de wij ze waarop van die gebeurtenis melding werd gemaakt. In de Middelburgsche courant van 8 Februari, stond vóór 58 jaar, te lezen »Onder het afdrukken dezer, ontvangen wij de tijding van eene gebeurtenis, welke het hart met aandoening en droefheid vervult De luitenant ter zee Van Spijk, kommanderende de kanonneerboot no. 2 voor Antwerpen, is, door den »torm welke dezer dagen gewoed heeft, van zijne ankers gedreven en tegen den wal geraakthet gemeen heeft dezelve aan gevallen en trachten te overmeesteren, dan de edele en dappere Van Spijk heeft niet geduld dat muitelingen zich van Neêrlands vlag meester maakten hij heeft geen middel kunnen vinden om zich te redden, dan de lont in de kruidkamer te werpen, en is met zijne edele en dappere eqnipagie, en eene overgroote menigte muitelingen, in de lucht gesprongen. «Het Oud-Hollandsch hart bloedt bij deze treurmare, maar blikt den edelen dapperen na, en herinnert ons aan de schitterendste daden onzer voorvaderen." De Standaard legt inzake de plaatsvervanging de volgende pertinente verklaring af, die om hare rondheid waardeering verdient. »In enkele persorganen wordt naar aanleiding van art. 17 van ons program de vraag besproken, of voorstanders van dat program toch niet zeer goed als bestrijders konden optredeD van een wetsvoordracht, die de »plaatsvervanging" afschaft. Zij het ons vergund, duideljjk te verklaren, dat, al zochten we naar een brug om van art .17 naar de «plaatsvervanging" terug te keeren, de noodbrug, waarover men ons heen wil lokken ons toch te licht van makelij voorkomt, om er ons op te wagen. Maar voorts, en dit snijdt alles af, dat we, al lag er ook een brug van graniet, er nog geen voet op zetten zouden. In het afgetrokkene is plaatsbekleeding van den éen voor den ander, waar ze uit toewijding en liefde door den meerdere voor den zwakkere geschiedt, een heerlijk Christelijk denkbeeld. En mocht bet geval zich voordoen, dat een leegloopend aanzienlijk jongman ooit door deernis bewogen wierd, om voor een armer zoon, die moeilijk uit huis gemist kan, diens dienst over te nemen, dan zouden we van harte elke wet toejuichen, die dit toestond. Maar verba valent usu. Bij ons beteekent «plaatsvervanging" kort en goed, dat elk vader die geen geld heeft, zijn zoon zelf moet missen en dat wie geld heeft, den zoon van een ander voor zijn eigen zoon inkoopt. Dit stelsel nu werkt fataal en onzedelijk. Daar zjjn we beslist tegenstanders van en dat hopen we te blijven. Even beslist als we tegenstanders zouden zijn van elke wet, die uit militairistischen overmoed er ooit toe overging, om in dienst te roepen wie er niet in hoort, en daaronder moeten o. i. gerekend alle personen, wier gemis het huis waaruit ze gaan broodeloos maakt alle personen wier toekomst het finaal bederft en zeer zeker ook allen wier positie met den dienst strijdt, waaronder we met name de dienaren van den godsdienst en de onderwijzers rekenen. Onze eisch, dat de kazernering niet langer den jongen man bederve, geldt met en zonder plaatsvervanging. Het bederven van een eenvoudigen boeren jongen dunkt ons even goddeloos als het be derven van een rijker heer. Yoor de wet bestaat hier geen onderscheid." De St. Ct. bevat de statuten der naamlooze vennootschapexploitatie van het hotel en pension Villa Marina te Domburg, te Middelburg. Het maatschappelijk kapitaal der vennoot schap, die voor 25 jaar is aangegaan, bedraagt 48,000 verdeeld in twee serien, de eerste groot ƒ23,000 en de tweede groot ƒ25,000. De eerste serie is geheel geplaatst en de tweede zal moeten geplaatst zijn binnen vijf jaren na de koninklijke bewilliging op de statuten. In de eerste serie werd deel genomen door de heeren P. J. de Broekert, H. J. E. Gerlach, J. H. Gerlach, A. E. von Brucken Fock, W. A. de Bijcke en J. A. Vertregt. De door de vennootschap behaalde zuivere winsten worden verdeeld als volgt In de eerste plaats genieten aandeelhouders 5 van het bedrag hunner aandeelen, terwijl van het overige zal worden genoten 60 door de aandeelhouders 30 door de commissa rissen te zamen, en 10 door den directeur administrateur. Tot commissarissen zijn benoemd de heeren P. J. de Broekert, H. J. E. Gerlach, W. A. de Rijcke en J. A. Yertregt, en tot directeur- administrateur de heer H. J. E. Gerlach. Door den minister van binnenl. zaken is goedgevonden, met wijziging van de beschikking van zijn ambtsvoorganger, voor zoover daarbij de gemeenten Kattendijke en 's Heer Arends kerke elk zijn aangewezen als onderkiesdistricten van het hoofdkiesdistrict Goes voor de verkie zing van leden der Tweede kamer van de staten-generaal, die gemeenten te splitsen in de volgende onderkiesdistricten van dat hoofd kiesdistrict a de gemeente Kattendijkele onderkiesdistrict Kattendijke (hoofdplaats Wil- helminadorp), het dorp Wilhelminadorp (wijk B der gemeente Kattendjjke)2e onderkies district Kattendijke (hoofdplaats Kattendijke) het dorp Kattendijke (wijk A der gemeente Kattendijke). b de gemeente 's Heer Arendskerkele onderkiesdistrict 's Heer Arendskerke (hoofd plaats 's Heer Arendskerke)de dorpen 's Heer Arendskerke en 's Heer Hendrikskinderen en het gehucht Wissekerke (de wijken A, B, C, D, E en F der gemeente 's Heer Arendskerke) 2e onderkiesdistrict 's Heer Arendskerke (hoofd plaats Nieuwdorp)het dorp Nieuwdorp (de wijken G en H der gemeente 's Heer Arends kerke). Tot notaris binnen het arr. 's Gravenhage, ter standplaats 's Gravenhage, D. H. Senator, cand.- notaris aldaar; Tot off. van gez. 2® kl. bij het pers. van den gen. dienst van het leger in N. I., A. H. van der Weerd, arts. Yerder zijn bevorderdtot hoofdingenieur der marine, de ingenieur 1ste kl. C. L. Loder tot ingenieur 1ste kl. de ingenieur 2de kl. F. S. C. M. Wijs tot ingenieur 1ste klasse de ingenieur 2de kl. H. Cop, hoogleeraar aan de polyt. school te Delft, met bepaling dat hij bij het korps ingenieurs der marine pro memorie zal gevoerd bljjven. Bij beschikking van den minister van water staat, enz. is benoemd tot opzichter van den waterstaat der 4de kl. H. Dijkstra te Niewolda. Bjj kon. besluit zjjn benoemd Tot subs.-offi. van justitie bij de arr.-reehtbank te Dordrecht mr. W. Lulofs, thans ambt. van het O. M. bjj de kantongerechten in het arr. Amsterdam voor de kantons Amsterdam en Hilversum. De beroemde vrouw, die overal waar zij zich vertoonde met ingenomenheid werd begroet en de vroolijkste herinnering achterliet, hojidt morgen (Donderdag) avond te kwart vóór acht uur receptie in denMiddelburgschen schouwburg. Zij wordt voorgesteld door mevrouw Burlage- Verwoert en in haar gezelschap bevinden zich een viertal priesteressen en drie priesters der kunst, die een zeer goeden naam bezitten. Zullen velen van die receptie gebruik maken Wij willen het hopen De recensent der N. R. Ct verzekert dat dit blijspel eene opeenvolging van vroolijke, soms geestige tafereelen is. Hetstuk wordt bovendien uitmuntend gespeeld. De creatie van den heer D. Haspels, den man der beroemde vrouw, een sul, die door alles wordt beetgenomen wat hem tegenkomt, door zijne vrouwelijke huisgenooten en door de schoonen die hij met zyne bewondering achter volgt, moet alleen een gang naar den schouw burg waard zijn. Ook het spel van mevrouw Beersmans moet meesterlijk zijn. De geheele opvoering is dan ook, dank zij voornamelijk de zeer goede vertooning, een succes. Yan dit succes getuige te wezen zal tevens een avond van genot kunnen verschaffen; en wij meenden daarom met gerustheid de kunst liefhebbers te mogen opwekken Donderdag avond de voorstelling bij te wonen van een gezelschap, dat onlangs nog zulke welverdiende lauweren oogstte voor zijn beschaafd spel. Naar men verzekert zal Possart de leider worden van een nieuwen schouwburg te München. Er zullen weldra twee deelen Letters of Carlyle door prof. Norton worden uitgegeven de brieven zijn meest alle gericht tot verschil lende leden van Carlyle's familie en geven een tamelijk geregeld verhaal van zijn leven tot de periode, toen hij beroemd werd door de uitgave van zijn French Revolution. Door den heer J. Snoep jr., die sedert jaren de ruim eene eeuw bestaande azijnmakerij achter de Oostkerk alhier exploiteert, is in den laatsten tijd eene greote verandering in zijne fabriek aangebracht, waardoor niet alleen het productie-vermogen zeer is vermeerderd en de sterkte van de azijn belangrijk is verhoogd, maar ook, dank zij het gebruiken der nieuwste hulpmiddelen, de fabriek dag en nacht auto matisch doorwerkt. Wjj werden dezer dagen in de gelegenheid gesteld de fabriek te bezich-. tigen en willen onzen lezers omtrent de wijze van azijnbereiding en de fabrieksinrichting het een en ander inededeelen. Door den heer J. Snoep jr. wordt nu, ten einde zoowel aan de buiten- als binnenlandsche concurrentie het hoofd te kunnen bieden, sprit gefabriceerd, welke methode van werken reeds sedert eenige jaren in Nederland met gunstigen uitslag door de grootste fabrieken wordt toe gepast en thans in de veranderde fabriek door tniddel van nieuvrerwetsche toestellen nog ge wijzigd en verbeterd is. De grondstof, waaruit men azjjn bereidt wordt door middel van een perspomp uit eene kuip, waarin de genoemde vloeistof zich bevindt, door slangen naar boven geperst, vanwaar ze, loor verschillende toestellen verder gevoerd, zich regelmatig over de werkkuipen verdeelt. In die kuipen besinden zich houtkrullen, die de millioenen bacteriën huisvesten welke de vloeistof in azijnzuur omzetten. Na dit proces wordt de vloeistof, welke in middels azijn geworden is, naar de vergaarkuip afgevoerd, vanwaar de azijn, weder in andere groote voorraadskuipen wordt overgebracht. In deze kuipen, waaronder er zijn van 2500 liter inhoud, wordt de azijn op de vereischte

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1