N°. 7. 13Se Jaargang. 1889. W oensdag 9 Januari. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën: 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten met de daarop betrekking hebbende dankbetuigingenvan 17 regels 1.50 iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 8 Januari, LETTEREN EN KUNST. KERKNIEUWS. LANDBOUW. UIT STAD EN PROVINCIE. lllDlllllil IK.Sdll (III KIM. Thermometer. Middelburg 8 Jan. vm. 8 u. 30 gr. m. 12 u. 33 gr. av. 4 u. 34 gr. F. VerwachtZ. wind. Agenten te VliasingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goea: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d.Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij en te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen. Verder worden door alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aangenomen, en nemen ook het algemeen advertentie bureau van Nijgii Van Ditmar te Rotterdam, en de firma B. van der Kamp te Groningen, voor de Noordelijke provinciën, annonces aan.Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger, voor België A. Grosjean Co. te Brussel. AdverteuUCn moeten des namiddags te een uur aan het bureau bezorgd zijn, willin zij des avonds nog worden opgenomen. Het Januari-nommer van de Tijdspiegel be. vat een artikel van den heer P. A. Huët, waarin hij een beknopt overzicht geeft van de geschiedenis en de werking van het gildewezen en al de nadeelen schetst, welke dit voor de nij verheid gehad geeft. Als een enkel voorbeeld, hoe noodlottig die werking was, stippen wij alleen daaruit aan, dat, terwijl op het laatst der 16e eeuw Spiers 1000 linnen- en laken- weefstoalen telde, tengevolge van dien gilde- dwang, in 1792 daar geen enkele lakenwever meer te vinden was en slechts 26 linnenwevers. In een bekroond Duitsch geschrift, in laatst genoemd jaar over het gildewezen verschenen, wordt vermeld, dat in dien tijd in Duitsch- land van de 21 menschen slechts éen behoorlijk inkomen had, 10 met moeite hun dagelijksch brood verdienden en 10 volslagen arm waren. In Frankrijk werden zij, evenals bij ons, na de omwenteling afgeschaft. In Duitschland echter bleven zjj in hoofdzaak voortduren tot 1868, nadat men in 1845 en 1849 te vergeefs beproefd had er een beteren vorm aan te geven. Dit schjjnt, ook naar het oordeel van den heer Huët, niet wel mogelijk; de mislukte .po gingen daartoe aangewend, bevestigen dit. >Er is, zegt hij, in onze maatschappjj geen plaats voor eene instelling, die in vroeger dagen- nut kon stichten en gesticht heett, maar die in onzen tjjd zou blijken in geen enkel opzicht in de behoefte te voorzien." Hij eindigt zijn studie met de woorden, als antwoord, of menhetgil- wezen kan herstellen .Evenmin als wjj er aan zouden kunnen denken, op staatkundig gebied het leenstelsel weer in te voeren, evenmin zou den wij de menschheid er een dienst mede be wijzen, door op het gebied der nijverheid de gilden weder in eere te brengen." In het jaarboekje op het notarisambt schrijft de heer F. N. van der Stok, onder het opschrift recht en billijkheid, o. a. het volgende .Het is recht in Nederland, dat hij die can- didaat-notaris worden wil, zich onderwerpt aan een examen. De wet verbindt aan het getuig schrift de bevoegdheid, om over de geheele uitgestrektheid van het land tot notaris benoemd te worden. Er bestaat, naar mij voorkomt, een zedelijke verplichting, die de regeering op zich genomen heeft, om den bezitter van zoodanig getuigschrift, notaris te maken. Het geldt hier niet de uitreiking van een radicaal, dat de bevoegdheid geeft, om zich te vestigen. Het notariaat is een staatsambt, de notaris is een openbaar ambtenaar, de koning stelt hem aan. De regeering behoort daarom tusschen het aantal candidaten en dat van de te begeven notariaten, eene gezonde verhouding te laten bestaan. Wanneer zij dit uit het oog verliest, dan houdt het radicaal op, aan zijne bestem ming te beantwoorden. Men heeft natuurlijk het recht maar altijd door candidaten te maken, en zich verder niet over hen te bekommeren doch het onbillijke van deze lijdelijkheid springt in het oog. De verhouding is thans van dien aard, dat het examen niet meer dient om in de behoeften van het notariaat te voorzien, maar om jongelieden te helpen aan den titel van cand.-notari8. Is het billijk daartoe jaarlijks een omslachtig examen te houden, 3 4 maanden lang, dag aan dag, een examen, het welk aan den staat veel geld koit Is het billjjk verwachtingen op te wekken, die voor het grootste gedeelte op teleurstellingen uitloopen." De Klok klaagt o. a. over het eindelooze spreken in de Tweede kamer. Sedert den aan vang der zitting op 18 Sept. beslaat het offi- cieele verslag reeds meer dan 800 groote blad zijden druks. Recht voor Allen herhaalde de klacht Het Sociaal Weekblad wijst er op dat van de 800 bladzijden er volle twee en dertig ten name staan van den heer Domela Nieuwenhuis. Als ieder der honderd gedaan had zooals hij, zou dus het totaal 3200 bladzijden beloopen heb ben en de omvang der Handelingen zou ver viervoudigd zjjn. Waar D. N. in zijn eigen orgaan over »al dat gebabbel" een zucht slaakt, zeg daar nu eens, roept het Sociaal Weekblad uit, dat het dien man mangelt aan onbevangenheid van oordeel. Men had aldus schrijft het Bataviaasch Hand. zich voorgesteld, dat de heer Pijnacker Hordijk, om te spoediger tot de noodige, hem ontbrekende ervaring te geraken, zich terstond in nauwe betrekking zou hebben gesteld me de hoofdambtenaren, wier taak hot ia hemt eerlijk en trouw voor te lichtenf-wret andere woorden, dat hij, gelijk zijn voorgangers, van de kennis en ervaring der directeuren van departementen van algemeen bestuur partij zou trekken. Naar het schijnt, ligt dit echter niet in het plan van Z. E. Tot dusver toch is door den nieuwen gouverneur generaal uitslui tend overleg gepleegd met de algemeene secre tarie en heeft hij geen andere voorlichting gezocht dan die, welke uit de lezing van stukken valt te putten. Uit een wetenschappelijk oog punt laat deze wijze van handelen zich zeer goed verdedigen, maar op politiek gebied is het zeer zeker niet door de enkele lezing van stukken, allerminst wanneer deze in den hier gebruikelijken trant zijn opgemaakt, dat men voldoende op de hoogte der zaken kan komen, om zich na eenigen tijd met een gerust geweten een eigen oordeel te kunnen veroorloven. Niet zonder bezorgdheid voor Indië's toe komst ziet men dan ook het tot isolement lei dend zelfvertrouwen van den t-egenwoordigen landvoogd; te minder omdat het der algemeene secretarie en bijgevolg der bureaucratie een over wicht verzekert, dat blijkens de ondervinding verlammend, in stede van opbeurend werkt op Indië's welvaart. Onder letteren en kunst komt eene beschouwing van mejuffrouw Marie van Berlekom voor over eene Italiaansche uitgave eener suite dramatique, waarvan de stof ontleend is aan het bekende vers van den Zeeuwschen dichter BellamyRoosje. Terwijl wij onze lezers daarnaar verwijzen, meenen wij op deze plaats te mogen meedee- len, wat zeker bescheidenheid onze geachte stadgenoote weerhield zelve te doen, dat die uitgave aan haar is opgedragen. Zij zelve gaf het idéé voor deze compositie aan de hand door de aandacht van den uit gever Ricordi op dat lieve vers van Bellamy te vestigen en hem daarvan een Fransehe ver taling te zenden. gewoonlijk plaats -heeft tot aankoop van mate rialen, welk laatste steeds het leeuwenaan deel verkrijgt. Omtrent den toestand van den vloer van den Thomaespolder verneemt men dat deze in de laatste weken op het gevaarlijkste punt (nl. vóorden uitspringenden dijkhoek) niet belangrijk is achteruitgegaan verder Oostwaarts kort het strand gedurig en zichtbaar in. Nog een enkele opmerking. Indien men eenigs- zins bekend is met den administratieven omslag, welke een aanvraag tot calamiteus-verklaring met zich brengt, mag gezegd worden (in tegen stelling met den .noodkreet" die laatst door een schrijver uit Biervliet geslaakt werd) dat alles zoo spoedig mogelijk, ja zelfs vlug is behandeld en tevens strekke tot geruststelling deze mededeeling, dat een nauwkeurig toezicht op den toestand van den polder wordt gehouden. Volgens de Avondpost zal de heer mr D. van Eek, die jarenlang onze provincie in de Tweede kamer vertegenwoordigde, dit jaar zijn 40-jarig jubilé vieren als lid der Haagsche balie. Jkr. mr. A. M. de Savornin Lobman, de nieuwe gouverneur-generaal van Suriname, heeft een bezoek gebracht aan den opperrabbijn van de Nederlandsch Israëlitische gemeente te Amster dam, dr. Dflnner, en daarbij te kennen gegeven, dat hij in'' (jeene 'deele vijandig gestemd was tegen de Israëlieten in Suriname, maar integen deel, ter behartiging hunner belangen op gelijke wijze als die der andere bewoners der kolonie, zich van de toestanden der Israëlitiesehe ge meenten aldaar op de hoogte kwam stellen bij dr. Dünner. Men schrijft ons Dat de kinderen als het ware van nature geneigd zijn, al hunne centen te versnoepen, zullen allen, die zich in het bezit van kinderen mogen verheugen, bij ondervinding weten. Op zichzelf kan dat ook geen kwaad doch een noodwendig en minder gewenscht gevolg is, dat het verteeren van al wat men heeft het kind bij blijft op lateren leeftijd, terwijl toch iedereen verplicht is, wil hij behoorlijk dooi de wereld komen, een gedeelte van zijn inkomen te besparen. Ten einde den geest van spaar zaamheid op te wekken is onder de kinderen der openbare school te Sas van Gent, op her haald aandringen van den burgemeester, eene spaarbank opgerichtdie aanvankelijk veel kans van slagen voorspelt. In weinige gemeenten is het kwaad zoo groot als daar. Het is toch gebleken, dat in som mige snoepwinkeltjes aan de kinderen de ge legenheid wordt verschaft om voor geld te spelen niet alleen maar dat er zelfs sterkedrank wordt verschaft. Geen wonder dan ook dat jongens van 15, 16 jaar al hun zakgeld naai de kroeg brengen en dat menschen op rijperen leeftijd, die in den winter met armoede hebben te kampen, hij kermissen en andere feestelijk heden niet tot bedaren zijn te brengen voor dat al het geld verteerd is. De treurige waar heid mag niet verzwegen worden dat het armbestuur op bevel van den raad maatregelen heeft genomen, om te voorkomen dat sommige bedeelden, het geld dat zij kregen om levens middelen aan te schaffen, aan jenever besteed den. Het ware dus te hopen dat de spaarbank ook door de ouders zal geholpen worden, opdat het doel dat men zich voorstelt, nl. den geest van spaarzaamheid onder de bevolking op te wekken en aan te kweeken, volkomen worde bereikt. Uit Oostburg wordt ons geschreven De aanvragen tot calamiteusverklaring van den Thomaespolder is gesteund door debetrok ken aangrenzende polders, ten minste er zijn geen bezwaren tegen ingebracht. Indien nu de provinciale staten geen bezwaren hebben, mag men verwachten, dat deze polder weldra in gunstiger condities zal komen vooral indien er geen gehaspel ontsta door mogelijke onteigeningen in verband met de te maken verdedigingswerken. Is deze verandering eenerzjjds in het belang van de eigenaren van den Thomaes- en andere polders, het zal anderzijds ook een weldaad zijn voor de wtrklui, daar het werk' zeer schaarsch is in de laatste jaren. Vooral de zeeweringen langs deze kust liggen zoo solide en sterk, dat slechts geringe sommen tot eenig onderhoud worden uitgegeven, evenals dit De directeur der Billitonmaatschappij, R. H. Arntzenius, heeft, wegens vergevorderden leef tijd, tegen uit. April e. k. eervol ontslag uit zijne betrekking gevraagd. Volgens de laatste berichten omtrent de Atjehers kan de Deli Ct. melden dat, bij den plaats gegrepen Batak-oorlog nabij het Tobah- meer, de party, waarbij de Atjehers zich aan gesloten hadden, het onderspit heeft gedolven De Atjehers hadden zich een benting opge worpen, behoorlijk van alle verdedigingsmid delen voorzien. Zij werden daarin aangevallen door de tegenpartij van Nagasariboe, geholpen door een groote macht van het eiland in het Tobahmeer. De Atjehsche bende heeft het niet kunnen houden en het terrein moeten ruimen, waarop de helft hunner, bestaande uit Gaijoes en Alla's zeer gebrekkig gewapend, naar hunne haard steden is geretourneerd. De overigen, ongeveer 30 in getal en gewapend met achterlaadgeweren naar men vermoedt meest allen vroeger buit gemaakt zijn daarop naar het gebied van de Rajahs getrokken. Volgens particulier telegram van den Java bode luidt het vonnis in de eerste strafzaak der Tjilegonsche muitersvan 28 vijf en twintig veroordeeld tot den strop. juichen, het frissche spattende water, het schaterlachen der meisjes, als de jongenshaar- grijpen, wordt fijn en geestig door de muziek weergegeven. Doch midden in het gejoel klinkt eene zoete, meeslepende melodie (Jan a, Rosette), die wij later in 't Duo amoureux terugvinden gevolgd door Roosje's thema dolcissimohet gejuich overstemt ze, en Roosje, door Jan gevolgd, vlucht naar een stil hoekje aan den zoom van het bosch, waar beiden, op de oude bank, devant Vhorizon clair, devant la plage douce, een teeder duo d'arnour zingen, een juweeltje van inhoud en vorm. Maar de zee, die de teekenaar ons telkens, breed en lokkend met haar onmetelijken hori zont en wisselende lichteffecten toont, laat Jan geen rustal bidt en smeekt het meisje a* si peur de la mer," zij moet zwichten voor zijn aandranghaar, volgens 't aloud gebruik, in zee te dragen. "Weer klinkt het gejuich aan het strand, nu hartstochtelijker, uitgelatener bijna nog dan te voren, maar een onrustige, angstige toon mengt zich er tusschen (Jan entraine Rosette vers la mer), >het water spat en bruischt, al fladdrend gaat hij voort," het gezang ver stomt, steeds dringender worden de rhythmen, tusschen de snelle 16e figuur in de bas (Vorage gronde), klinken de angstkreten in de sopraan. Niet lang, te ver is hij gegaan, op een tremolo in de lage tonen, (dim. sempre, morendo), verheft zich nog even, flauw, in de hoogte, het hulpgeroep (come un lamento, dim. sempre), dan is alles stil, eenige aangehouden tonen in de bas (Silencieuse terreur de la foule), en, als het ware uit die stilte komt zachtjes op Roosje's melodie, in mineur, als zag men nog eens, van uit de zee, wenkend, haar smeekend lief gezichtjeeene herinnering aan het duo amoureux (pp. espressino armohioso), --en in eenige weeke, zachte akkoorden gaat alles weg. Hier zij nog bijgevoegd, dat de uitvoering van het boekje keurig is -. op het titelblad prijkt in kleuren Roosje's beeld, en aan de andere zijde, flink geteekend, het wapen van Zeeland, dat men op al de illustraties terugvindt. Een ieder zij het aanbevolen. Marie van Berlekom. Rosette (Roosje), Légende Hollandaise (d'après Bellamy), Suite dramatique pour jnano a 4 mains par J. Burgmein. Illustrations de A. Montalti. Poézies de P. Solanges. Bij Ricordi te Milaan. Een lief boekje biedt de heer Ricordi ons aan. Rosette (Roosje), voor piano, vierhandig, geschreven, in 4 tafreelen (1 Le per e et V enfant, 2 Fête au bord de la mer, 3 Duo d'amour, 4 La vague), opgeluisterd door artistiek uitge voerde teekeningen, en bij elke afdeeiing een begeleidend gedichtje. De eenvoudig roerende stof van Bellamy's romance is onder de handen van den geestigen, fijnvoelenden Italiaan, hart. stochtelijk dramatisch geworden, zonder het teedere of het tragische van het oorspronke lijke te verliezen. Er is de weemoed in van den vader, die, alleen overgebleven met zijn kleine dochtertje, haar van de overleden moeder verhaalt, en een antwoord tracht te vinden op de naïve vraag »Elle (de moeder) doit voir pourtant combien nous sommes tristes. Dis-moi père, les morts, sont done bien egoïstes Stil en sober (Audantino, molto Sostenuto) schildert de muziek de smart van den vader door Roosje's bekoorlijke, teedere melodie, als door een zonnestraaltje, verhelderd. Het 2e tooneeltje (Fête au bord de la mer verplaatst ons naar de uitbundige vroolijkheid aan het strand, waar de jeugd, met spade en ploeg, zich vermaakthet stoeien en *1 De üuitsche naam Burgmein is de pseudoniem van den heer Ricordi, een uitstekend compomst- en de eerst? mujiskuitgever in Italië. Het Bultje, het nieuwe tooneelspel in vier bedrijven van Rosier Faassen, dat Zondag voor het eerst werd gespeeld, heeft, volgens het ver slag in de N. R. ert, fiasco gemaakt. De teekenen van bijval, die na het derde bedrijf niet meer dan matig waren, klommen na het vallen der gordijn niet hooger dan tot het bij eene Zondags-voorstelling onvermijde lijke terugroepen der acteurs. Naar den schrijver werd niet gevraagd, en de algemeene misnoegd heid van het publiek was, uit hetgeen hier en daar te vernemen viel, niet moeielijk teraden. Volgens een bericht in het Dagblad had het stuk wél succes. Het is een volksstuk, ,dat zeer goede tooneelen bevat en voor de krach ten der tooneelisten geschreven is. Het heeft meer dramatische waarde dan Malle Anne. Faassen zelf vervulde de rol van directeur van een reizend tooneelgezelschap, terwijl de overige partijen in handen waren van de dames Vink. Burlage- Verwoert, Faassenv. Velzen, Anna Beukers, Pauline Beersmans, en van de heeren Tartaud, De Vos, Henri de Vries en Keerwolf. De redactie van den Spectator zond aan een medewerker een werk ter beoordeeling en ontving het van dezen terug met eene verwijzing naar Jeremia 51 vs. 63. Daarin leest men »En het zal geschieden, als zij geëindigd zullen hebben dit boek te lezen, dan zult gij eenen steen daaraan binden en werpen het in het midden van de Frath". Bij Novellö te Londen zal binnen kort een nieuwe biograpkie van Chopin door Fred. Niecks verschijnen, waaraan de schrijver 10 jaar gearbeid heeft. den grond en op de meest eenvoudige en on kostbare wijze. Op 21 Sept. '88 werd het nagras van éen geniet op een hoop gereden, beslaande acht voet in 't vierkant en gevuld tot op eene hoogte van 2.70 m. Toen werd alles met planken gedekt en daarna het geheel belast mét grond ter dikte van ongeveer 0.80 m. De eerste dagen na de belasting kon men de inperzing zeer duidelijk waarnemen en was de massa gemiddeld 0.75 m. per dag ingezonken. Op den dag der opening waren 108 dagen ver- loopen. Sedert het opmennen was de hoogte van den berg, zonder den bovenlast, slechts 0.74 m., zoodat aan de hoogte bijna 2 meter was verloren. Toen men de bedekking had verwijderd, ver toonde zich eene bruine massa, met hier en daar een groenachtige kleur, en ontwikkelde zich de bekende zoete reuk, terwijl de warmte van het voeder nog van dien aard was dat daaruit de rook opsteeg. Tot op eene dikte van 0.50 meter rondom was er veel gerot en voor het gebruik ongeschikt, daarentegen wa» het verlies onder en boven al zeer gering. D# reden daarvan ligt hierin, dat de buitenwanden niet waren afgesloten van de buitenlucht en dat dus daar het rottingsproces vrij kon plaats hebben, terwijl de onder- en bovenkant bijna hermetisch waren afgesloten. De berg was onder het vullen bestrooid met 50 k". zout, dat slechts ten deele was gesmolten en bier en daar in natura was weer te vinden. Toen het bruikbare naar den stal was ge bracht, werd geprobeerd of de koeien erin wilden bijten, doch, hetzij uit gewoonte, hetzij het juist- de tijd van boonen voederen was, de beesten bepaalden zich tot een nieuwsgierig besnuffelen. Later, wanneer de dieren eraan gewoon zijn, zal het ingekuilde voeder zeker met graagte ver orberd worden, want dat leert de ervaring, in andere provincies opgedaan. Het spreekt van zelf dat het voornaamste punt van deze zaak is om zóo min mogelijk verlies van voe der te hebben, en daarom zijn clan ook de gemetselde kuilen (silo's) boven alle andere wijze te verkiezen. Echter is de belangrijke uitgaat, daaraan verbonden, voor velen een onoverkomelijk bezwaar, en daarom tracht men op audere en min kostbare wijze hezelfde doel te bereiken, zij het ook met eenig verlies van voeder. Een afgesloten ruimte door hout zou al veel betere resultaten leveren en, naar wij vernemen, heeft de heer Haman besloten een vol gend jaar op die wijze de proef te herhalen, leder belangstellende wordt aangeraden het voeder te gaan zien, waartoe de heer Haman zeker ieder in de gelegenheid zal stellen. Men wachte daarmee echter niet te lang, daar de hoeveelheid niet van dien aard is, dat ze weken zal duren. Met een woord van dank aan den proefne mer, voor zijn bewijs van belangstelling in den landbouw, zal zeker ieder gaarne instemmen. Middelburg 8 Jan. '89. H. J. E. GerlacR. Het geschil in de Oud-Gereformeerde ge meente te Goes is spoedig tot een goed einde gekomen. Een wenk van den briefschrijver zal worden opgevolgd, nl. dat de dominee niet alleen zal optreden als ondernemer, maar dat eene com missie zal worden gekozen tot het vormen van eene kerkelijke kas voor het bouwen van eene nieuwe kerk. (G. Crt.) Inkuilen van groen voeder. "Wij waren dezer dagen in de gelegenheid om op de hofstede Waterwijk van den heer W. P. Haman de resultaten na te gaan van eene hoogst belangrijke proefneming, nameljjk het inkuilen van groen voeder gras, boven Naar men aan verschillende Hollandsehe bladen meldt is bij de regeering in onderzoek het voorstel van de Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen, tot het maken van dubbel spoor tusschen Souburg en het havenstation te Vlissingen. Ook in Goes zakten gisteren twee schaat senrijdende dames door het ij» twee jongelui, die haar wilden redden, vielen er eveneens door. Met moeite gelukte het het viertal op het droge te brengen. Een 15-jarige knaap viel in dezelfde gemeente zoo geducht op het ijs dat hij bewusteloos werd opgenomen, huiswaarts werd gebracht en ge neeskundige hulp moest ingeroepen worden. Hij is echter weder herstellende. Wij meenen hier tegelijkertijd wel melding te mogen maken van eenige ijsongelukken die buiten de provincie voorvielen. Te Nieuw- Beijerland zakte Zondagnamiddag een knaap van zes jaren door het ijs en werd levenloos opgehaald in de residentie zakten Zondag niet minder dan dertig personen door het ijs allen werden gered, enkelen echter niet zonder levens gevaar. Te IJselmuiden is een 14-jarige knaap door het ijs gevallen en verdronken, terwijl onder Sloten een twee en halfjarig knaapje in een onbewaakt oogenblik in een bijt ge raakte en levenloos werd opgehaald. Uit Yerseke schrijft men ons: Ongeveer een twintigtal ingezetenen, waar onder verscheidene der hoogst aangeslagenen in den hoofd, omslag, hebben in eene bijeen komst, Maanda gavond, op verzoek van een hunner de vraag behandeld, of er geen nieuwe bronnen voor de gemeente-inkomsten zouden aan te wjj^en zjjn buiten de bestaande, waardoor dg

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1889 | | pagina 1